Institutiones juris canonici

101쪽

In professione orti medicae Vel chirurgicoe. Si sermo sit de clericis chirurgicam artem profitentibus, vel monachis, etiamsi juxta lege arti urant, Seeent, incidant, irregulare Sunt, quia iis interdictum quum sit ex Ecclesiae canonibu S, jam culpa immune e S Se nequit homicidium vel mutilatio, ideoque ratione criminis. At late qui omnem diligentiam SerVant, certe X R-pite criminis non Sunt irregulares Ex alio capite non habetur aperta juris Sanctim attamen Sententia communis est ut sint irregulares. Ita Vulgu pragmaticO

2 Licet secundae nuptio non Sint velitae, tamen exhibent incontinentiae notam, nec exprimere videntur unionem Christi cum Ecclesia ex ea parte qua Christus uni eclesiae desponsatus eam perpetuo diliget. Ergo in societate christiana non sunt in honore Sicut prima nuptiae. Inde de bigamis non ordinandis vetustissima disciplina I Timoth. Τit l, Ephes . . At X rationis amnitate aliae species bigamiae huic amnes

vel similes inductae sunt, et jure canonico probatae .l Vera, quando quis duplex matrimonium, licet SucceSSive contraxit et utrumque consummavit. 2 Interpretatim St, quando quis ducit uxorem viduam et RSuo marito priore agnitam, et ipsemet agnoscit, aut mulierem ab alio fornicarie corruptam, ut Virginem

quae antequam a Viro Suo cogno Seeretur, ab altero corrupta St, et matrimonium in utroque caSu On-

summat aut si quis duplex inierit conjugium utrumque ex impedimento diriment invalidum. 3 Similia tudinario, Si qui Sacro ordine vel solemni voto castitatis obstrictus sudeat matrimonium contrahere et con Summare. Sed tunc potius ex delicto quam X desectu, ut videtis, exurgit irregularitaS.

102쪽

92 INSTITUTI0NES IURIS CAN0NICI.3 Aliae fetatem, seientiam, et de firmitatem. Ex primo capite Sunt irregulares omnes ii qui aetatem non labent, ex alio qui Scientiam a sacris canonibus pro Singulis ordinibu requisitam, vel desectu si dei firmae quae videtur deesse ex antiqua disciplina in clericis qui baptismum in tempus infirmitatis distulissent, et in praesenti etiam in neophytis. Non ne Ophyti, aiebat Paulus, ne in superbiam elati in judicium incidant diaboli. 4 Aliae libertatem et famam Inter alia qualitates

morale qua ecclesiastica disciplina in clericis requirit ad decorem sacrarum functionum exercitium decoremque ipSius Statu elericalis numerantur libertas

et integra fama proinde qui iis etiam inculpabiliter

carent ab ordinibus Sive suscipiendis sive exercendis

Libertas de qua hic loquimur non est physica Olondi aut nolendi facultas independenter a quacumque nece SSitate, quae Si deeSSet naturalem et physicum ad sacro ordine impedimentum cauSaret, prout in insantibus, amentibus ... qui rationi non de Stituuntur. Ssid libortas haec est immunitas a specialibus quibUS-dam obligationibus socialibus, quae clericum prohiberent quominus liberum a decorem functionum clericalium exercitium SuStinere OSSeι.Τalis libertas deest servis, illis scilicet qui jure gentium subeunt servitutem. Serviles enim obligationes cum libero et dee0ro exerciti componi nequeunt. Proinde aut statum Servitutis cessare oportebat, aut illo manente servum ab ordinibus illorumque muniis obeundis impediri. Atqui Ecclesia nec prudenS, nec ju Stum Sse putavit servis ausam praebere ut a domi-n0rum obedientia se subtraherent, et ita domin0rum

103쪽

jura violarentur ergo nisi Servi manumissi forent, vel dominus illorum ordinationi On Sen Si SSet, Servos non ordinabat Si ordinatus fuisset, ab ecclesiasticis muneribuS Xercendis repellebat. An vero et quando in pristinam Servitutem redigeretur, et quae remRnerent dominis jura in servum ordinatum, altiori disciplinae re SerVO.

Talis libertas ex rationis similitudine deerat curialibus, videlicet iis omnibus qui muneribus quibuSdam adimplendis publicis rati0 ne status erant devincti et obnoxii. ales erant qui vel in pace se in bello servitiis alicujus curiae vel gubernii essent mancipati. Hi tanquam servi politici gubernii considerati sunt. Τalis libertas deesse videbatur et iis qui e munere publico aliena administrarent, prout erant Actores et

EXuctores rerum et jurium publicorum, utores pupillorum, curatores minorum et Similium perSOnarum, quousque adminiStrationi munus SUStinerent, et rationibus reddendis essent obnoxii die status et liberum exercitium unctionum clericalium imminuebat ex una parte, e altera Ver decori ipsius ordinis aliquam innuere potui SSet infamiam, Si Suspecta administratio

Dabantur vero regula exceptiones M' In casu tute-lde legitimae a qua nec ipsi clerici eximebantur 2 in

casu administrationis ad pias causas, quali e St administratio rerum Ecclesiae vel monaSteriorUm, quae elericis committi debet; ' administratio bonorum miserabilium personarum prout Sunt Viduae ..., quae clericis maxime convenit Testantur hodie pragmaticiliane irregularitatem hodie obstare 1 si publicis rationibus quis astringatur 2 etiamsi privatarum rerum

104쪽

94 INSTITUTI0NES IURIS CANONICI.quis geret administrationem, tamen in judicio jam

conventus est ob dolum. Libertas isthae conjugatis deest ob speciales obligationes quibus ad uxore tenentur, ne Sine drum consensu maritu illum Statum amplectatur, qui cum conjugii oneribus est incompatibilis, proindeque inducet diss0lutionem matrimonii quoad habitationem et thorum. Ex alia vero parte ne isthic conSensu uxoriSSeandalo cauSam dare posset, Voluerunt canone Ut et ipsa, Si consentiret, deberet approbatam religionem profiteri, vel caStitatis perpetuo Servandae Otum emittere, approbante epi Scopo. Libertas haec simili quodam modo deest et monachis qui voluntati superioris sunt obnoxii, nisi superioris consensus Rccedat. Haec irregularit3 nascitur n0n ex ineompatibilitate status clericalis et monastici, Sed p0tius ex utriusque relatione. Famae etiam defectus irregularitatem fecit, si vel ab omni crimine et delicto immunis non sit ordinandus. Haec irregularitatis Species Si a specialibus irregularitatis quae oritur ex delictis, quae infamiam irr0gant, Se cernatur, restringi quod ommodo videtur ad quaSilam professiones quae infames dicuntur, quali Sest ars earnis1ei S; Sed haec comprehenditur jam Sub irregularitate ex defectu lenitatis ergo restringitur ad eos qui ludieram vel comicam artem exercent can. 2, dist. 33. Horum vivendi conditio videtur contraria decori, gravitati munerum eccleSinSticorum. IV. Principia. - 1' Nil excusat ab irregularitate ex defectu sed aliquid potest excusare ab irregularitate ex delicto hic enim, non illic altenditur culpa.2 In irregularitate ex defectu aliquando neceSSaria

105쪽

non est dispensatio, Si defectu sit temporaneus in irregularitate e delicto Semper. 3 Ad dispensationem tria requiruntur Q existentia impedimenti, ' justa causa necessitatis vel utilitatis Ecclesiae 3 facultas dispensandi. 4' uum impedimentum hoc sit juris communis et ad legem communem in EccleSi pertineat, non poteStrelaxari nisi a suprema Ecclesiae auctoritate : ergo episc0pi si quoties constat de impedimento jure communi inducto, nihil possunt praeter id quod concessum e St. ConceSSum Si autem in rid. Se SS. 24, c. 6, in iis speciebus irregularitatis dispensare, Vae X crimine occulto proficiscuntur, excepto homicidio voluntario et aliis ad forum contentiosum deductis. 5' Dispensatio, quum Sit contra jus, Si Semperstrictae interpretationi S.

Positiva requisita.

2' Positiva requisita sunt certa aetas, ' certa seientia 3' certa pietaS.

De requisitis ad ordines majores.

V. Praeter requisita communia quae ecclesiastica disciplina requirit ad ordines Suscipiendos, nonnulla sunt Specialia quae requirit ad recipiendos ordines majore et sacros. Sunt autem 1' itulus, 2 Status liber. De Pitulo. Mos erat veteris disciplinae ut ordinatio clerici non comprehenderet meram ordinis collationem, sed Simul et destinationem clerici ipsius ad certum aliquod officium sacrum in aliqua determinata Eeclesia obeundum, quo fiebat ut qui eodem actu ordinem et ossicium aliquod perpetuum ordini illi cohaeren Sreeiperet, penes aliquam determinatam Ecclesiam

106쪽

gerendum. Hujusmodi officium erat titulus propter

quem Ordines conferebantur, et Sine quo non conferebantur. Nam ordines non conferebantur nisi ut alicui officio sacro vel de novo instituto vel vacanti pr0Videretur, nec providebatur nisi conserendo alicui ordinem ad illud munus requisitum, ut ita perpetuo illius functionibus determinatis manciparetur. Non ordinabatur quis presbyter vel epi800pUS in genere, sed illius determinatae Ecclesiae vel pro illo determinato officio : unde ordinationis nomine Secundum Veterlam canonum praxim collationes etiam beneficiorum Veniebant.

Ergo Secundum veterem Ecclesiae disciplinam si notitulo nemo ordinabatur. Τitulus praestabat officium Sacrum perpetuum, Sicuti perpetuus erat ordo qui illio mei erat annexus, et propter quod erat collatuS, simul et jus dabat ad sustentationem propter idem officium et vi ipsius officii habendam. Ita e celesiastica disciplina faciebat ut ordo non inutilis et otiosus

remaneret, ' ut clericus Ordinatus cohaerenter ad onus quod subibat, et sustentationem Suam haberet, ne cum dedecore status clericali mendicare cogeretur.

Modus autem capiendi fructus temporales ab offici fuit varius juxta variam Ecclesia disciplinam Quou8que viguit disciplina primitiva, quod totum

peculium celesiasticum in Solidum ab episcopo diaconorum Ope admini Straretur, Xercebant hoc jus recipiendo ab episcopo ope diaconorum con Sueta pecuniae vel victu alium penSitationes. Quando viguit disciplina Vitae communiS, recipiebant alimenta, habitationem, etc., X pS menSR

communi.

Quando singuli pro officii qualitate quaedam pra)-

107쪽

DE OBJECTO IURIS CANONICI. Tdia sunt asSignata unde Vitam caperent, percipiebant ex iis fructus temporales ad sui Sia Stentationem. Sed licet varia esset quoad haec disciplina, hoc Servabatur ut una cum ordinum collatione etiam officium daretur, et jus ad sustentationem, nec sine hoc titulo ordinatio admitteretur. Saec' XII distingui coepit collati ossi ii a collatione ordinum inde abusu uetumpere alicubi, ut multi sacram ordinationem peterent, et ab oscitantibus epi-

Scopi conSequerentur, nec officiorum Sacrorum in

tuitu, nec cum debita reddituum applicatione Perniciosa haec erat disciplina sive ob otium a sacris ministeriis, et propterea ob indigentiam con Sequentem cleric0rum. R'. 'L Alexander III et Innoc. III hisce abusibus obstiterunt, acriter contendentes ut Spiritus retineretur antiquae disciplinae. Quidquid esset de modo conserendi officii sacri, vel videlicet in concreto et determinate, vel ad libitum episcopi pro utilitatu vel necessitate Ecclesiae quidquid esset duactu conserendi determinatum aliquod officium sive

ante sive post ordinationem Voluere ut vitae neces

saria suppeterent ad Vitam honeste traducendam. Quod si redditus ad honestam Sustentationem e beneficio haberi non possent, Saltem ex boni patrimonialibus ejusdem clerici haberetur. Indo titulus ordinationis considerari potissimum visus est respectu ad redditus quibus Sustentationi clericorum provideretur; sed praeter titulum beneficii titulus patrimonii admissus est tanquam Subsidiarius. Quod si contigisset episcopum Sine alterutro titulo clericum ordinare, ipse teneretur ordinatum titulo alere donec illo de aliquo titulo provideatur.

ConSequenter et pensiones perpetuae e aliquo bene-

108쪽

98 INSTITUTIONEM JURIS CANONICI.sicio aliqui clerie assignatae patrimonii titulo compa

Const. rid conservans idem principium, videlicet uod servitium Est clesiae sit unisse ordinationis rat10, proptereaque prohiben SeSS. XXIII, cap. XVI, nemUtilis ordinetur, et jubens ut nullus in posterum ordInetur qui Ecclesiae aut pio loco pro cujus nece SS1tute vel utilitate assumitur, non adscribatur, ibi in lun-zatur munerihus nec incertis vagetur Sedibus Attamen quum contingere possit quod ob disii cultatem benefleta consequendi et mini Strorum qui celegiae inserviunt necessitatem ordinandu Si qui clericatu dignus et Ecelsesiae necessitati vel utilitati opportunus possit aliunde Sustentari, praeter beneficii titulum ad misit titulum patrimonii vel penSIODIS.VΙ. Concludamu Unica ratio ob quam qui ordinari OSSIt, Si servitium Ecclesiae, quae certa erit Si beneficio alatur clericus non tam certa, Si patrim0ni Vel penSIO ne, o non ita determinatR. 2 Vorum titulus in antiqua disciplina erat addictio certae Ecclesiae vel certo ministeri cum Onere In Ser viendi et cum jure se sustentandi ex illius Ecclesiae redditibus Latio erat significatio tituli. Hodie quum independenter a senefici titulus haberi p0SSit, magIS sese extendit, et minus comprehendit illius significatio, ut potius attendatur ad redditu temporale qUI-bus clericus Sustentari po8Sit. 3 Propterea hic titulus ex parte Sustentali Om cle-het esse perpetuus, inalienabilis, Sufficiens, ut nIS legis consequatur Episcopi erit explorare stabilitatum patrimonii ut sum cientiam sive beneflcIl, SIVeinquirere et determinare ructuum quantitatem.

109쪽

Verum haec optime procedunt de clericis saeculari bus . iiii de regularibus qui V0t paupertatis adstricti nequeunt poSSideres Num removendi 8 Atqui scimus utilitatem eorum Quum ergo de mensa et vita communi illorum Sustentationi SSet provi Sum, et reversus ad saeculum illis esset prohibitus : ipse titulus religioso paupertatis Sufficien Vi Su e St Sua porta, ut ait S. Antoninu p. 3. q. 14. Pro congregationibus vero clericorum Saecularium qui vel nullam professionem emittunt, vel ad certum tempus Speciali R. P. privilegio opus fuit ad titulum mensae collegialis, vel

Stutus liber, de quo antea locuti sumuS. Adnota potissimum qualis fuerit cleri saecularis existimatio medio aevo, et quali nunc etiam apud Graecos. Omnis veneratio transit in monachos apud eos omnis studii

cultu S.

Ecclesia grae ea repellit ab ordinibus bigamos.

VII. Declarat conc Trid. SeSS. XXIII, cap. IV u piseopo S. . . ad hierarchi eum ordinem praecipue pertinere. . . OSque preSbyteri SU periore eSSe ac Sacramentum confirmationi conferre, ministro Ecclesiae ordinare, atque alia pleraque peragere ipsos p0SSe, quarum unctionum potestatem reliqui inferioris ordinis nullam habent i et ibid. c. VII Si quis dixerit episcopo non es Se preSbγteri Superiore S, Vel non habere potestatem confirmandi et ordinandi, vel eam quam habent illis AS cum preSbyteri communem ... nathema Sit nHis verbis rid nos d0 et collationem sive confirmationis, Sive ordinis, esse functionem Ordinis epis-

110쪽

100 1NSTITUTIONES IURIS TAN0NICI.copalis, et in hoc prae Sertim episcopatum a preSbyteratu differre obiter hic animadverte quod licetarid. voluerit desinire jure divino ordinem episcopatus e SSe Superiorem Ordine preSbyteratus, tamen id tacit innuebat quando distinctionem ex hac potestate repetobat in ordine ad quaedam Sacramenta quam negabat presbyteris ; sed quidquid sit de hac quaestione).

At non eratarid mens per haec Verba desinire quod alter minister extraordinariu praeter epi Scopum ne iustat admitti sive in confirmationis, Sive in ordinum collationem. De confirmatione patet e canone III, sess. VII, ubi contentum fuit desini re Si quis dixerit sanctae confirmationi ordinarium ministrum non esse epi Scopum, Sed quemViSSimplicem preSbyterum, anathema sit. 1 De Ordine ero patet e cap. X,

sess. XXIII, de reformati0ne, ubi haec habet Abbatibus et aliis quibuscumque exemptis non liceat in posterum in tres me alicujus dioecesi consistentibus, etiamsi nullius dioecesis, vel exempti 88 dieantur, cuiquam qui regularis subditus sibi non sit tonsuram vel minores ordines conferre. Ex qua inhibitione consequitur indirecte, licere abbatibus nonnullis quibus id juris concessum est, suis subditi regularibuStonsuram et minores Ordine conferre.

Sane hujusmodi facultates datas esse abbatibus presbyteris et ab episcopo benedictis constat ex Syn. VII. Nicaena II, prout habemus ex decretuli XI quum c0ntingat de qualitate, aetate et ordine praesiciendorum item in cap. I, de ordinati ab episcop0, qui renuntiavit episcopatui. Sed nec hujusmodi benedictionem Sse neceSSariam, ut habemu e cap. I,