장음표시 사용
181쪽
DE OBJECTO GURIS CANONICI. 169sent. Haec potest e SSe USta causa resiliendi a sponsalium fide, licet altera pars cui accidit mutatio, velit
Rati quare a jure haec potestas sit, est quia libera
debent esse matrimonia; et sponsalia eo dirigantur ut interim p0ssint sponsi Se invicem experiri, non autem ut absolute in perpetu conjugio S Sent dStrictici secus Sponsalia a matrimoni non differrent. Sed ubi ipso jure aperte non Solvuntur SponSalict, solutionis causae debent in judicio produci, ut ponsalia soluta declarentur quod si judicis auctoritas nil velit pronuntiare , poterit implorari pontificia dispenSati0, quae tamen nonnisi gravi de causa interponitu P.
Haec mutatio contingere potest: 1 Quoad morales animi dotes 2 qu0ad formam corporis 3 quoad rei d0mesticae facultates 4 quoad circumstantias. 10 De Mutatione dotium moralium : Si 1 Mulier quae putabatur pudica, talis non Sit reperta, aut vir crudelis appareat; ' Vel alteruter sponsorum in fornicationem incidat. Fornicationi corporali aequiparatur fornicatio spiritualis haereSiS, apostaSin, schisma; ' Alter sponsorum infamiam incurrat. 40 Alter votum emisit: de imminuto alterius jure petendi debitum potest alia pars conquaeri; 5 Alter ebrietatibus, latrociniis, vitiis se dedit. 2 De mutatione corporis Morbi in curabiles; 2 notabilis deformitas 3' stuprum Violentum SponSae. 3 Mutatio facultu tum. Haec attenditur praesertim pro Viro, Si o divite pauper laetus sit, et tribuitur Sp0nSae resiliendi facultas; non autem attenditur Siqui e paupere laetus Sit dives. 4' Mutatio circumstantiarum si exurgant capitale S
182쪽
inimicitis inter familiam et familiam sed hoc potissimum a judice deliberandum, quia fagile ex renuentia unius partis possunt Statim oriri culpabilis unius oscitantia celebrandi intra legitimum tempus. Non quidem quatenus, ut nonnulli putarunt, jus desiniat
aliquo determinato tempore durare obligationem, Videlicet quinque, quatuor anniS, et: minime Sponsalia imitari matrimonii naturam et producere obligationem perpetuam. Attamen jus est alterutri coram judice se Sistere, ad terminum alteri Statuendum, quo elapso altera pars ab obligatione liberatur. Ita si quis Se transferat ad remotas regiones sine ulla reditus
certitudine, judex definiet tempus opportunum juxta
Praeter obligationem matrimonii, alter effectus Sponsalium est publica honestas, de qua sequenti titulo, una eum impedimenti matrimonii.
II. De Impedimentis matrimonii.
XXII. Pseudo-philosophia ex una, Seu d0-politica ex alia parte amitιentes matrimonii conceptum, ut instrumentum cupiditatis, vel ut nudum officium ci-Vicum, conSiderarunt. Unde prodierunt duo opposita principia circa nubendi vel uxorem ducendi potestatem. Quorum SyStemata Studuerunt hominum cupiditati tantamque fecerunt libertatem matrimonii contrahendi, ut nullum in hoc agnoscerent morale impedimentum, im Omnibu praeciperent matrimonium. 0ui e converso temporalem Status felicitatem volutultimum timem inspexerunt, tanta Servituti subegerunt matrimonia, ut nulli liceret contrahero, nisi illi cui a principe positiva facultas esset laeta. Utrumque Systema naturali hominum conditi0ni pari modo re-
183쪽
pugnans, licet circa prima corollaria diSsentiret, ea tamen necessitate qua Solent extrema facile inter se convenire, immorali tali aditum aperuit. At Ecclesiae legislatio naturae hominum Studen S, et divina illustrata revelatione Utrumque XceSSU Vitavit facillime. Vidit enim homines natura ad matrimonium comparato S, nec aliam desiderare positivam facultatem ad contrahendum matrimonium. At vero non inde putavit homine exleges esse in re matrimoniali nam sive jure naturali, sive positivo divino,
quaedam interdicebantur conjugia, et sibi jure divino
concessam facultatem, ut eodem impedimenta determinaret, alia imponeret Opportuna ad connubiorum christianorum honestatem et Sanctitatem Servand3m. Ergo mediam inter duos excessus tenuit viam
Unicuique ius est matrimonium inire, cui jure non prohibeatur. riplici autem uri subduntur matrimonia Christianorum, videlicet naturali divino ecclesiastico ergo ex triplici jure consideravit impedimenta ad matrimonium. Non autem omnium impedimentorum eamdem vim
esse Suspexit. Generaliter equidem obtinet in jure, quod irritum omnino Sit quod sit lege prohibente,
quodque in omnibus contractibu Servatur; quia privatorum Voluntas non est publicae legum voluntati et auctoritati praeferenda. L. 5, cod. de Legihus.)Dantur tamen casus in quibus acta, licet contra legem patrata, tamen Semel ac posita sunt, reipublica intersit non everti. Unde non cohone Statur quidem aetus illius qui contra legem deliquit, Sed actu semel ac poSitus est, a lege ipsa ratus habetur, et tanquam validus SustinetUr. Exemplum habemus jure romano in interdicto ne
184쪽
quis in Deo publico, quo prohibebatur ne quid in loco publico fieret. o interdictum erat mere prohibitorium, non reStitutorium pr0inde Si quis contra interdictum indificasset in loc publico, non cogebaturo difficium semel factum demolire. L. 2 g 17, r. Similiter si quis ex alienis eae mentis aedis casset, n0njure quidem aedificaverat, Sed pro utilitate publica aedificium non dijiciebatur. Similiter obtinet in matrimonio, ne bonum prolis et utilitas publica periclitetur; videlicet contraria obtinet jurisprudentia quae in caeteri contractibus, nempe sustinetur validitas matrimonii semel contracti, nisi lex prohibens, irritans etiam demonstretur. Stamus pro validitate, quouSque non demonstratur nuditas actus, Semel ac positus fuerit prae Sumimus facultatem et libertatem actus valide ponendi, nisi per legem adempta demonStretur. Ergo lex matrimonio interdicens praesumitur mere prohibitoria, non etiam irritans, nisi talis demonstretur, quod sit, si vel munita Sit expresse clausula irritante 2 vel direct inficiat SubStantiam, Ssentiam, naturam ipsius actus Cetera impedimenta velut
mere impedentia cen Senda Sunt.
Quapropter distingui solet tractatio de impedimentis in dua parteS.
1 De impedisnentis dirimentibus.
XXIII. Circa impedimenta matrimonii sicut in m nibus fere juris nostri partibus accidit, non p0test constitui quaedam theoria generali a priori; non enim impedimenta omnia haec jure divino sunt constituta, Sed plura pro temporum opportunitate definita sunt, plura forte definientur.
185쪽
DE OBJECTO GURIS TANONI cI. 173Non ergo p08Sunt ad quaedam generalia, firma et immutabilia principia haec impedimenta reVocari, Sed potius quae hactenu definita Sunt ad capita reduci, et singulariter eorumdem naturam et rationem explo
Itaque impedimenta matrimonium dirimentia, alia videntur directo respicere persona legitima contrahentium, Seu contrahentium idoneitatem alia legitimam c0ntrahendi formam et modum, Se idoneum contrahendi modum, ita ut vel vitio perSonarum quae contrahunt, vel modo quo contrahunt matrimonium irritum reddatur. Personarum ver inhabilitas ad contrahendum matrimonium attenditur vel absolute in ordine ad quaelibet matrimonia, ad statum matrimonialem alia attenditur relative ad quosdam, Vel quaedam matri monia, Seu ad matrimonium cum quibusdam personis contrahendum. Unde t De absoluta personarum inhabilitate ad contrahendum matrimonium. 2 De relativa personarum inhabilitate. 3 De impedimentis quae directo inhabilitant quemdam contrahendi modum, non perSOna contrahentium.
Quoes la De absoluta personarum inhabilitate ad contrahendum
Inhabilitas absoluta ad matrimonium, jure quoviVimuS, Xurgere videtur ex triplici capite : 1 ex impotentia consentiendi 2 ex impotentia coeundi; 3 ex status incompatibilitate.
A. De impotentia consentiendi.
XXIV. Qui consentire non possunt, nullum pOSSunt inire contractum, siquidem contractus est duorum
186쪽
174 INSTITUTI0NES GURIS CANONICI.
vel plurium in idem placitium OnSenSus ergo Sunt naturaliter inhabiles ad matrimonium tales sunt amenteS, furi0Si, ebrii, dormientes, cum omnes hi actuali rationis usu non gaude Ant. Sed alii sunt qui licet naturaliter possent conSentire, tamen humana lege illorum consensus pro nullo habetur in ordine ad matrimonium de praesenti. ales sunt qui, licet rationis usu gaudeant, nondum Uberes sunt, e quorum corporum imperfectione, immaturitas etiam judicii aestimatur et praesumitur in ordine praesertim ad ea quae pertinent ad statum matrimonialem.
Porro magna Viguit lim controversia inter juris romani consultos circa modum desiniendi hanc pube tatem. Procul an ex annis, Cassiani ex corporis habitu, pubertatem aestimare voleba ut Placuit disciplina procul anorum, prout quae commodior et Verecundiae magi accomodata, et primo pro ceminis, dein do etiam pro maribus recepta eSt. Sed Ecclesiae ita placuit adhaerere procul anorum praeSumptioni, ut non derogaret Cassianorum veritati. Ergo definivit pubertatem masculorum XIV, et si minarum XI anno completo, dummodo malitia non suppleret fetatem, videlicet dummodo corpuS non prae- feferret perfectam habitudinem ad opera conjugalia cum effectu exere enda, unde maturitas etiam judicii valeat aestimari. In hac re judicium est ordinarii. Ubi vero Sussiciens haberetur cognitio Statu conjugalis Sine pubertate nec Vera, nec prae Sumpta, tunc cum ageretur de impedimento tantum actuali impotentiae, circa quod dispensare non poteSt epi800pUS, recurrendum laret ad sedem apost0licam.
187쪽
XXV. Impotentia coeundi est incapacitas persciendi
carnalem Opulam, Vel OnSUmmandi matrimonium,
seu efficiendi id per quod c0njuges non Sunt amplius duo, sed una caro, Ut distinguntur ab in ecunditate, seu sterilitate Seminis, quae dicitur impotentia generandi, quae arcanae Dei providentiae, in generatione hominis concurrenti relinquenda est. Non semel enim accidit ut licet bonum semen seminatur et legitimo modo Deus incrementum non det, et non germinet, dum contra, aliquando Deus habitare facit sterilem in domo, et insperato laetum concipiatur. 1 Haec impotentia oriri p0test vel a cauSis naturalibus vel ex maleficio Berardi putat haec malefiicia fuisse vulgare Superstitiones mediae aetatis. Sed quidquid sit de facto, vel potius de factis cum Omnibus suis adminiculis inspectis : quod arte diabolica hujusmodi esse eius produci queant, n0 Videtur ambigendum. Consule GonZaleg.)2' Absoluta esse potest aut relativa. Absoluta quae
est in viro, respectu omnium sceminarum, aut vice verSa relativa quae con Sideratur respectu ad unum
et unam, non e Spectu ad omne S.
3 Temporanea quae idoneis remediis potest Superari, Vel perpetua quo naturalibus remediis aut absolute tolli n0n potest, aut saltem Sine vitae periculo. 4 Antecedens vel subsequens matrimonium Anteceden Vero, vel cognita a contrahentibu vel igno
t ' Temporalis impotentia non dirimit matrimonium nullo enim jure actualis c0ncubitu requiritur ad matrimonii e SSentiam.
188쪽
2 Subsequens non dirimit; quia tum divino, tum ecclesiastico jure matrimonium est in dissolubile. 3 Antecedens perpetua passim dicitur dirimere matrimonium de jure naturali et p0Sitivo ecclesiastico.
Quod pertinet ad jus naturale dicitur ex eo quod sinis propagationis sobolis it conjugi essentialis i. Sed hoc patitur non leve eXceptiones. Nam licet
matrimonium sit medium ordinarium a natura praestitutum ad propagationem Speciei humanae, non tamen
hic est sinis qui determinat conceptum hujus societatis. Nam finis primarius matrimonii est individua vitae conjunetio ad commune adjutorium; proinde
videretur concipi 0sse matrimonium, nullo habito respectu ad copulam conjugalem, et cum renuntiatione uri quod inde ex hac societate nasceretur ad
Adde quod veteri jure praesertim Ecclesiae Romanae, videtur consideratum impedimentum ligaminis etiam in hujusmodi impotentium matrimoniis, praecipue quando notum erat hujusmodi impotentiae vitium ante contractum ut videre est in titulo de Frigidi S. Quod vero pertinet ad jus canonicum, affertur quoddam breve Sixti V quod profertur tum a SancheZ,
tum etiam a Giraldi, in cap. I de Frigidis. Sed ibi
Cum enim procreandae sobolis causa, nuptiae comparatae sint, ad essentiam matrimonii pertinet potentia perseetae copulae habendae, sine qua hic sinis non potest obtineri. Quamvis enim, ut ait S. Thomas, carnali copulae actus non sit deessentia matrimonii, potentia tamen ad hoc est de ejus essentia, quia per matrimonium datur unicuique conjugi potestas in corpore alterius respectu caruali copulae.
189쪽
Sixtus V videtur declarare tanquam irrita matrimonia quae fiebant in Hispania ab eunuchis, non ad simplex vitae adjutorium Sine e Spectu ad copulam, Sed praecise ad sine nefarii concubinatus. Caeterum res periculi plena est, et saltem universali Eccle Siae praxi receptum Videtur, quod talia matrimonia tanquam nulla habeantur, et qui Sic contraxerint Separentur. Hoc autem qua prudentia fiat, Vide apud iraldi, Berardi et alio communiter.
XXVI. res sunt status incompatibiles jure nostro cum statu matrim0niali suseipiendo et cum eo inconciliabiles, ita ut qui in uno ex iis tribus constitutus matrimonium attentaverit facere, matrimonium illius nullum habeatur et irritum. Sunt autem Status religiosus, Statu Sacri mini Sterii, Statu conjugalis, quorum primu SOlemnium Votorum profeSSione, alter
sacri et majoris ordinis Susceptione, tertiu matrimonii celebratione inaugUratur. Primus et alter status Sunt perpetui excepto casu Saeculari Zalionis vel degradationis, Sed haec Suo loco ;tertius perdurat usque ad vitam alterius conjugis; sed omnes respective ad quamdam dem vel religioni, vel Ecclesiae, vel conjugi servandum, ita ut matrimonium attentatum nullum sit. Sub hoc capite ergo reducuntur ea impedimenta dirimentia quae dicuntur Votum Ord0 ligamen.
l De impedimento voti, seu de statu religioso in ordine ad
XXVII. Fuit problema pseudo-politicis elapsi speculi inSolubile, quomodo nam promoveri posset populi
190쪽
augmentum fovendo matrim0nia, et Simul avertere publicam calamitatem, exinde simit populi augmento cui vitae desint necessaria. Nam ipsi constituentes felicitatem nati0num in augmento indesinito populorum, proclamaverunt ei denam matrimoniorumlibsertatem, damnarunt caelibatum tanquam Si terram depopularetUr. Sed viderunt ex alio capite homines multiplicari posse sine modo, et media moralia inde deficere, quibus continerentur, et media materialia quibus sustentarentur. Ergo ectanta libertate, vel in extremum tyrannii devenere, ut pluribus matrimonio idoneis violenter matrim0nium interdicerent, aut
variis consiliis et oppositis opini0nibus implicati nil
definire potuerunt. Sed quae abscondita sunt sapientibus, revelata sunt parvulis Pauca Christi verba nodum solvunt Sunt eunuchi qui de matris utero sic nati sunt, et sunt
eunuchi qui ab hominibus facti sunt, et sunt eunuchi qui
se ipsos castraυerunt propter regnum coelorum, qui potest Coeyere coepiat.
Videlicet praeter naturalem impotentiam quam quidam vel nativitate, vel Superveniente calamitate Sortiuntur erga matrimonium, gratia Dei hominum multitudini suasit et suadet possibilem esse et persectiorem continentiae Statum, et ita opponit Suave et voluntarium obstaculum tendentiae propagatrici, quina priora provocet delicta. Ecclesia hunc statum perfectionis qui sanctitati mysteriorum et plebis institutioni esset opportunus clericis injunxit alii perpetuo voverunt; alii statuic inlibatus statum voluntariae paupertatis adjungentes bona hujus tempori conjugibus uberiora reliquerunt