장음표시 사용
221쪽
DE OBJECTO IURIS CANONICI. 207Quaest. 33. De impedimetitis dirimentibus quin directe inhabilitent
quemdam contrahendi modum, non autem personas contrahentium.
Modus contrahendi matrimonium, contractu Vali ditatem inficit ex triplici capite o Ex defectu consensus contrahentium 2 Ex desectu libertatis eo rumdem 3 Ex defeetu formae et ritus externi SSentialiter ab Ecclesia praeScripti.
XXXVR. Hic sermo non est de impotentia consentiendi, de qua locuti sumus Sed Supposita potentia
consentiendi, quaerimu de facto con Sensu S. Porro con Sen Su non de St, quotie modu contrahendi n0n exprimat interiorem et verum animi consensum in matrimonium, qui non haberetur, Si qui jocando, ludendo, aut aequivocis Verbi sallendo, aut errando, eonSenSum XpreSSiSSet, Vel eonSenSum coarctaSSet nonnullis conditionibus quae cum con SenS in matrimonium conciliari non p0SSunt. Itaque, Si in omnibus contractibus essentialis est c0ntrahentium OnSensus, ut Valeant, et RScatur obligation id potissimum obtinet quoad matrimonium, quod contra eius S consenSualis qui totus e consen Su Sub Stantiam capit nuptias enim non concubituS, Sed consensus facit, consensus autem ad matrimonium requisitus diei potest 1' Exterior voluntatis manifestatio per certa et determinata indicia: 2 Ab interna animi deliberaliope Seri prolata a Mutuo facta; 4 mure et flamina de jure idoneis, vel per Se vel per idoneos procuratores elicita
222쪽
208 INSTITUTIONEM JURIS TANONICI.5 De Matrimoni 0 6 Illo actu de praesenti;
Ubi haec omnia requisita reperiantur, nil aliud desideratur pro validitate consensus in matrimonium ubi unum ex illis desit, nullu est contractus, et pr0inde
modus ille contrahendi, qui in aliqu0d ex iis impingito hujusmodi defectu contractum vitiat, licet aliunde
staret spectata contrahentium idoneitate per se et seorsim a modo et actu quo contrahunt.1' Ergo requiritur exterior voluntatis c0nsentientis manifestatio, quod est proprium omnium contradivum.
sunt plures in idem convenire. Additur per certa indicia et determinata, ut excludantur indicia aequivoca, ut merae significatione amoriS, etc. Cap. II, de Prae-Sumpi.). Parum autem attinet an haec indicia fuerint signa vel Verba cap. XXIII-XXV, de SponS. et matrim.), dummodo clara et perSpicua, et quae recte intelligontibus aliam interpretationem ex communiuS non recipiant cap. VII, ibid.).2 Requiritur qu0 sit ab interna animi deliberatione serio prolata, videlicet quod consensus Sit profectus ab animo, a deliberatione interna voluntatis, et
externum On Sensum interior comitetur SSenSUS,
omni fictione et ost remoto. Utrum autem adfuerit hic consensu internus, ex externis indiciis deprehenditur, et ex eo quod exterius apparet, et ex eo quod communiter sit. Si ergo consensus tiam exterius irrisorius, fictus, Oc08u apparet, nulla
dubitatio est quod internus etiam abfuerit, et sicut animus longe fuit a c0ntrahenda obligation0, ita irritus cadit contractuS.
223쪽
DE OBJECTO GURIS CANONICI. 209
Quid autem, si qui alleget, quod dum exterius per certa indicia Serio OnSentiebat, non consentiebat interius Dicunt plures can0ni Sta quod in foro externo standum sit pro matrimonio, licet in soro interno nata non sit obligatio, nec aleat matrimonium, nisi iterum
Ratio hujus sententiae est quod VeruS ODSenSus non adest ubi signis quidem X terius manifestatur, sed interius deest, vel adest dissensus, et c0nfirmatur, cap. XXVI de SponS. Sed aliis placet sententia quae dicit non requiri Oluntatem in contrahente subeundi obligati0nem conjugii, sed solam Oluntatem deliberatam emittendi illum consensum exteriorem certis indiciis et serio manifestatum, unde per Se Oritur obligatio connubii. Non enim est interior animi c0nsensus qui inducit obligationem, Sed exterior voluntatis manifestati deliberata, et serio, et certis indiciis emissa et acceptata ubi consistit contractus, et unde oritur Obligatio, prout sit in aeteris contractibu S. Jam vero haec deliberata voluntas consentiendi exterius, dum qui conSentit exterius necessari adesse debet. Inde volunt tollere, hac in re, Omnem distinctionem lari interni et externi, et ortam Vel non obligationem in lar interno, quando orta sit vel non orta in soro externo, cum tota contractus natura Sit m conventione externa deliberate ab animo emiSSa. Ad caput XXV assatum, respondent ibi nec exte
3 Requiritur ut mutuo prolatus Sit Ste OnSen SUS, videlicet quod debeat uterque dare suum con SenSum, et alterius consensum recipere cin eo enim contractu S
224쪽
natura est, ut debeant contrahentes in idem placitum convenire. Quod prae Sertim in matrimonio Servatur, ubi cum habeatur contractu l)ilateralis, Societas, mutuae Sunt et reciprocae praeStationeS. 4 A mare et Demina perSoni Singularibus, determinatis, diversi exus); hoc enim exigit matrimonii natura de jure idoneis, quae videlicet non sint incapaces contrahendi matrimonium, de quibus jam diximus per se vel per deputat0 procurat0re elicita. Non possunt enim alii pro ipSi conSentire, ii contra dicentibus, invitis, ignorantibus, sed debent ipsi consentire Vel per Se vel per procuratores de mandato; et quidem hujusmodi procuratores Summa cautela admittuntur in jure quod requirit
i In iis mandatum Speciale, non solum in Ordine ad conjugium, sed in Ordine ad personam cum qua contrahendum a Procuratorem non posse alium SubStituere et sub- delegare, nisi exprimatur in mandato; δ' Dat etiam mandato posse mandantem illud revocare quo facto, nullum est matrimonium a mandatario contractum pro Suo mandante dissentiente,
licet revocationis mandati nullam notitiam habuerit.
' Si interveniat 0rs mandantiS, OndUm contracto matrimoni per procuratorem, matrimonium
licet die statuto contractum est nullum, nec poteStrotrahi ad diem mandati tempore enim celebrationis matrimonii, tum in hac, tum in antecedenti hypothesi, mutuus consensu non habetur.
' Procuratio potius viris quam foeminis conceditur, ne decipiantur cap. IV V de ritu nuptiarum solum foeminis conceditur extra ordinem et in casu Speciali. Ergo hujusm0di matrim0uia facta per procura-
225쪽
iorem odium uri aliquo modo habere videntur, et summa cautela admitti Berardi Dis ci ' .5 De matrimonio. Hic enim est terminus, hoc Objectum contractu : Videlicet maris et in minae societas conjugalis, individuae vitae conjunctionem retinens. Si igitur On Sen Su non referatur a contrahentibus ad hane societatem, seu ad essentiam et substantiam hujus societatis, Sed ad aliam essentialiter distinctam, non habetur consensus in matrimonium, quod est materia hujus contractus. 6 De praesenti videlicet hic et nunc contrahendo, ut disserat a consen Si Sponsalium, qui refertur ad matrimonium, sed contrahendum in futurum. XXXVIII. Ad hoc ' ' et μ' requisitum , referri videtur theoria de conditionibus matrimonio oppositis.
Quaeritur igitur an officiat consensu in his duobus capitibus spectato, adjicere conditiones contractui matrimonii
Conditiones aliae proprio Sunt, aliae improprioP. Primae rem Suspendunt, tanquam ab incerto eventu, quia referuntur ad tempus futurum. Aliae non sunt SuSpenSiVae, quia referuntur ad tempus praeteritum aut praesens, et nil officiunt, quia Statim Valent, aut
In Super conditiones, aliae sunt possibiles, aliae impossibilas. Hae vero, aut physice aut moraliter imp0SSibiles, videlicet inhonestae et turpe S. Si conditio fuerit impossibilis vel natura, vel moribUS, distinguit Greg0rius I. cap. ult de Ond. app.), nsuerit contra substantiam conjugii an non Si fuerit contra substantiam connubii, vitiat matrimonium, Secus ipsa viliatur se habetur pro non adjectu, et non vitiat, sed subsistit matrimonium.
226쪽
2l2 1NsTITUTI0NEM JURIS CANONICI. Dicuntur conditiones contra substantiam matrimonii, quae apponuntur triplici bono connubii, videlicet bono prolis, V. g. Si partum abigaS, Si pr0lem occidas, Si prolem evites, Si doceas illam salsam religionem, etc.
Nota hic valde diversam esse conditionem honestam de servanda virginitate, Vel caSlitate, quae non opponitur bono prolis, nisi remote et negative. Ferraris VOX votum. Concipi enim potest connubium in specie et in concreto Sine relatione ad commercium carnale, Sed non potest concipi connubium directum ad commercium carnale pro solo sine libidinis, illud positive de ordinando a proli Susceptione ad quam natura directum est, vel directum ad malum sobolis, siquidem nascatur.)2 Vel opp0nitur bono si dei ex . . Si te adulterandam quaestu tradas; 3 Vel bono sacramenti, V. g. qu0USque aliam in Veniam quae mihi magi placeat, etc. Hae conditiones vitiant contractum tollunt enim ConSen SUm ad matrimonium, et porrigunt illum consensum ad aliam illicitatam societatem, quae matrimonium non St.
In caeteris conditionibus physice vel moraliter impossibilibus, obtinet jus Oppositum, videlicet non vitiant, Sed ipsae vitiantur, et habentur tanquam non adjectae. Favorabilis enim Si causa nuptiarum, lidicitur proediet capite ultimo de conditionibus; ideoque
visum eSt in eo non sequi jus pro caeteri contractibus lege romana in hac re statutum pro ultimis voluntatibus
Videlicqt, conditi0nes facto aut jure impossibiles contractibus opp0sita illos vitiabant; aperte enim ex
227쪽
00 intelligebatur c0ntrahente jocari voluisse, non contrahere, velut Si dixi 8Sent Promitto tibi penuniam si coelum tetigeris, Si mare ebiberis . . . Vel jure Sic praesumente Si ilium occide S. Ju enim non praesumit delinquendi Voluntatem, et etiamsi mala haec voluntas fuerit, non Vult an Sam praebere delieti, contractum sustinendo Sub hujusm0di condition se. Simile jus qu0d blinet in caeteris contractibus, juxta Berardi, protrahendum est ad Sponsalia. Diss. cap. I n. 32. Sed diversum jus obtinebat in ultimis voluntatibus: non enim jocis et lusibus indulgere praesumitur qui cogitatione mortis, testamentum condidit, aut pravis animi consiliis indulgere, quibus etiamsi indulsisset, non usque ad Ortem perVicaciter indulsisse re dendum est, et quidem e m0rti tempore quo Vires habere incipit teStamentum. Praesumebat igitur lex testatore cogitatione m01 talitatis adeo aliquando turbari, ut si quae ab ipsis conditiones quomodocumque impo8Sibiles adjiciantur, potius ex animi perturbatione quam deliberato consilio adjecta videantur; ideoque ii n0 obstantibus, sustinebat haeredum institutiones, legata, deicom
Similiter et conditiones facto vel jure impossibiles,
matrimoni appo Sitae, exi Stimantur quasi excidissent sponsis ali distractis a graviSSima rei gerendae cogitatione.
Quid autem si c0ntra hujusmodi praesumptionem
RSSerant contrahentes stetisse facti veritatem, id est, se sub conditione impossibili matrimonium contraxi SSe, quia nullum habebant animum contrahendi, Sed Volebant sic illudere et o cari
228쪽
Tum distinguendum utrum haec o candi voluntas ab ipso facto externo deprehendatur ex alii adjunctis, an vero nihil aliud sit in facto externo Opp0Situm consensu praeter dictam conditionem. In prim casu matrimonium non tenet, quia deest seria manifeStali con Sen Sus, ab interna animi deli beratione profecta, ut in ' requiSit notatur. Si vero in facto externo nihil aliud deprehendatur consensui oppositum, nisi haec conditio, Standum est pro matrimonio, vel in foro extern0, Vel etiam in foro interno prout supra in ' requisit pro Variis sententiis adno
Quaeri insuper p08Set utrum hae theoria quam dedimus de conditionibus imp 08Sibilibus propriis locum habeat etiam in conditionibus impossibilibus impropriis Respondeo nullam hac in re, SSelOSSe eXcep tionem quoad conditiones impossibile contra substantiam matrimonii, quae referuntur ad contractum contrahendum et Semper Sunt propriae.
Quod vero pertinet ad reliquas conditiones impossibiles, nullam vide si eri distincti0nem in dicto capite ultimo de conditionibus. Τ0ta igitur quaestio in h0 Versaretur, Videlicet, an sequi deberet interpretatio restrictiva , intelligendo
nomine conditionum, illa quae vere Sunt tale S, quaeque re SuSpendunt tanquam ab incerto eventu; vel aetensivoe, intelligendo nomine c0nditionum etiam quae improprie tale dicuntur, quaeque non referuntur ad eventum futurum. Videretur ex una parte obtinere interpretationem restrictivam ci Ex 0ntextu capitis, ubi allegantur Solum conditiones propriae contra substantiam matrimonii 2 quia illud caput, hac in parte, SSe correc-
229쪽
tivum juris communis, Seu con Stituit aliquid contra
jusj0mmune in caeteri contractibu Servandum.
Ex alia parte Videretur quod eadem praesumptio juris, vi cujus conditione impoSSibiles, favore matrimonii habentur pro non adjeetae, veri sicatur in Omnibus conditionibus tum propriis, tum impr0pritS, saltem facto impossibilibus. Quae differentia enim esset inter conditionem : si digito caelum tangas, et aliam si digito caelum tetigeris, propter qu3m, Stante faVOre
matrimonii, praesumendum Sit primam mente excidisse, non aliam Nonne pari modo praesumendum eSSet contrahentes non voluisse ocari
Dixi, sollem in conditionibus laeto impossibilibus Sive proprii sive impropriis eamdem veri sicari rationem juris. Nam in conditionibus jure impossibilibus quae repugnant boni moribu S praesumptio uri quae viget si illae fuerint propriae, non videtur veri sicari Si fuerint impropriae et respiciant factum praeSen S, Vel praeteritum, velut bonis moribus e0ntrarium realiter
tinguunt qu0ad valorem matrimonii, c0nditione simpliciter impossibiles aut physice aut moraliter, ut pr0pria aut impropitas, et distunt in genero haberi pro non adjectis. Quidam solum dicunt, in onditionibus impropriis, matrimonium Statim Valere, ut nullum esse, prout res in onditione posita extare nunc deprehenditur, nisi fuerit conditio natura im-90SSibilis, quae sive de futuro, Sive de praesenti Sit, non attenditur, et matrimonium Valet. Si vero conditiones fuerint possibiles, aut propriae Sunt, aut impropriae si fuerint impropriae, non ossiciunt
con SenSui de praesenti, sed in au Sa Sunt, quare ma'
230쪽
216 INSTITUTIONES IURIS TANONICI.trimonium statim subsistat, aut nullum Sit, Secundum quod vera fuerit aut falsa conditio. Si ver conditiones fuerint propriae et SuSpenSi Vae, communiter admittitur, quia si purificatae fuerint, illarum effectus, retrotrahitur ad tempus initi contractus, et ita c0njuncti temporibus, accidit ut matrimonium ab initio valeat, aut nullum sit. Adsunt nonnulla responsa Piis vel Clementis VII in casibus peculiaribus, quae hanc opinionem c0nfirmant, quivi dolicet dixerunt in casu peculiari ne eesse non fuisse
Suu aliis placet conditione SuSpBnSiva non OSSecomponi cum matrimonio de praesenti, ita p0stulantec0njugii natura, quae conjugium in SuSpenSO SSe non Sinit cujus rei causa, Singulari disciplina recepta est, ut contractu SponSalium praecederet, qu0tie Scontractum conjugii in aliud tempus, seu in certum eventum differri expediret. Non tamen inde censuit hujusmodi conditiones pro
non adjectis haberi, Sed tantum actum non SuSpendere et resolvi in modum unde accurate teneantur
contrahenteS, qu0 ad ipsi poterunt, ut illae impleantur. Hujus sententiae est Berardi qui assert exemplum matrimonii contracti sub conditi0n : Si centum in dotem
dederiS. Uno verbo aut talis mens deprehenditur qua contrahentes voluerint per eam conditionem actum SUS-
pendere vel non. Si 0luerint actum Suspendere, licet Verba protulerint de praesenti, consensus non 8 depraesenti, et matrimonium illud resolvitur in sponsalia cap. v de Conditionibus). Si vero mens fuerit Retum non suspendendi, conditio, ex iis quae diximus, resolvitur in modum.