장음표시 사용
231쪽
XXXIX. Ultima conditio. Requiritur ut sit de matrimonio inter Se contrahendo, Videlicet quod personae
quae perrae, Ut per Suum mandatarium consentiunt, non sint tantum quae OnSentiunt, Sed et in quas consentitUr.
0uid ergo si ad aliam personam diversam ab ea
quae CODSentit, eon SenSu nuptiarum referatur Siquis per errorem contrahat cum Lia putans esse
Baehelem, contrahit cum inope putans esse divitem, contrahit cum ancilla, putans Sse liberam et dominam, etc. Quid Si errando contraxit ΤVidendum est qu0dnam fuerit objectum erroris;
siquidem error cadere pote St Vel in nomina, vel in personam, Vel in qualitatem perSonae cum qua contrahimus. Si cadat in personam, Vitiation Sen Sum mullum est matrimonium : cadit enim in substantiam contractus; nam contrahentes in matrimonio sunt ad invicem principium et terminu Sut 0nsen SUS, Sunt simul personae determinatae et singulares in quas cadit mutuu conSenSuS, quae Se inVicem promittunt, et repromittunt adeo ut Si ad aliam personam referatur consensu diverSam ab ea quae consentit de fact0, et acceptat alterius consensum, contractu matrimonii concipi nullo modo poteSt. Non enim matrimonium sit cum illa quae praesens consentit, quia ad illam alterius On SenSUS non resertur non cum illa ad quam refertur alteriu con-SenSUS, quia hunc non acceptat, nec de laeto reconsentit et repromittit. In emptione ubi objectum
c0ntractus est res, dummodo de Corpore rei constet, in quod cadit substantia contractu S, parum OnSideratur persona contrahentium. Secus in stipulationibus liberalitas enim eoncipi non potest nisi cin
232쪽
218 INSTITUTIONES IURIS CANONICI.
determinatam personam, sicut et amor in matrimonio. 0 p0ssumus consentire in id quod ignoramus, nec p0test amor ferri in personam ignotam vel indeterminatam.
Si error cadat in nomen personae, non Vitiat contractum, nec tollit consensum, quia dum constat de corpore rei nomen est quid indillerens in ordine ad conSensum, et Simpliciter assumptum ad indicandam
Si vero cadit in qualitutem, generaliter loquendo non Vitiat aSsensum, quia sine ea qualitate concipitur matrimonium, et consensus matrimonialis de praesenti in doterminatam perSOnam. Dixi generaliter loquendo, quia aliquando error in qualitate pers0nae potest vitiare consensum, quod sit 1 si qualitas ita determinat personam, et Singulariter distinguit, ut error qualitatis refundatur in errorem perSonae, quia qualita individunt ei Sonam eX. gr. regina, primogenita, unigenita principis 2 Si fuerit in pactum, et in conditionem deducta quod accidit 1' Praesumpti0ne juris, in conditione servili haec enim qualitas solet communiter avertere homines liberos a
contrahendo conjugio et illorum con Sen SUS praeSumitur conditionatus misi fueris Serva, et ancilla, ita,
ob incommoda quae ex conditione servili derivant matrimonio De c0njugio servorum qualis fuerit Ecclesiae disciplina, inter alios auctores pote conSulere Berardi i SS. IV, cap. III n. 6, et cap. VII, lib. Verum hodie, cessata Servitute Servili, cessat etiam hoc impedimentum. 2' Eluctione contrahentium, siquidem aliquam Specialem qualitatem si adamaverint, vel ab aliqua de terminata qualitate sic abhorruerint, ut illius existen-
233쪽
tiam vel n0 existentiam in pactum deduxerint, et sub illa conditione alligaverint suum consensum. Qua de re vide quae Supra diXimus de conditionibus. Utrum autem hoc fieri debeat expresso vel tacite, vel interne, vel externe etiam, aut debeat ex indiciis externis deprehendi eici pendet a quaestione inra requisito indicata.
B. D desectu libertatis seu de impedimentis vis et raptus.
XL. ' Vis. Inutile profecto ESSet expendere an VR-lerent matrimonia sub absolutae violentiae influxu coacta, Seu coactione phySica, quae corpia quidem assicit, voluntatem nullo modo. Ubi enim nulla volunt3s est, nullus esse debet contractus, cum desit elementum praecipuum, id St, placitum namque, qui sub tali vi constitutus agit, patitur potiuS, non agit. Si ergo vi aliquis inclinaret caput vel protenderet manum ad uxorem ad consenSum significan- dum, dum ipse eluetaret, ipse certe non contraheret, quia non consentit ullo modo. At non ita si sermo sit de quadam vi conditio nata, quae potius dicitur moralis, quaeque voluntatem afficit et causat consensum. RES St timor cujus natura est, ut licet qui timore agit, Sponte non agat, Sed inVite tamen libere agit, et libere inter plura unum eligit, quod sibi quidem placeret minus, sed utilius reputat ad pejus malum evitandum. Porro in hac specie de validitate nuptiarum, disputari poteSt. Et quidem si rigore juris naturali re EX penderetur, nulla dilficultate viderentur nuptiae con Sistere, Siquidem timore non obstante, deSt con Sen Sus, de Stcontractus. At cum libera debeant esse matrimonia, et in matrimoniis coactis soleant infelices exitu provi-
234쪽
deri, jura nostra curarunt aliquo modo his ste contractibus providere. Non poterant certe initam societatem rescindere in favorem illius qui injuriam passus esset. Nam Sihoc jus romanum admisit quoad contractus qui deSUR DRtura non Ssent perpetui, non poterat hoc Ecclesia admittere relative ad matrimonium, quod de Sua natura perpetuum est. Ergo On potuit huic malo providere nisi irritando contractum ab initio hoc autem Summa prudentia effecit, distinguendo inter
1' imo levis non irritat, sive quia acile contemnip0test; et si admitteretur, innumera matrim0nia Vel dubia, vel nulla, vel multis difficultatibus obnoxia
2 Ipsum timorem gravem distinxit, an ortu eSSete cauSa aetrinse a Vel trinseca Ab extrinseco diei consuevit qui incutitur ab hominum vi aut minis ab intrinseco qui potius ex conscientiae stimulis et motivo salutis aeternae quam ex hominum crudelitate, seVeritat et hostilitate concipitur. Τimor ab intrinseco n0n dirimit matrimonium, Si quidem justa agendi ratio est, et minus liberae electioni oppositus, et naturali quodam hominum inStinctu OrtUS, homini connaturalis, et Omnium fere caetuum come et moderator rationabiliter, moraliter hoc motivo determinatur. Matrim0nium hujus timoris ratione dirimere fuisset tollere quodammodo moralitatis cust0diam, stimulum Virtuti S medium reparandarum injuriarum et damnorum prospiciendi bono prolis et aditum aperire nullibus quaestionibus. Si vero timor fit ab extrinseco Seu ab homine, distinguit an sit injustus vel justus. Ad justitiam duo re-
235쪽
quiruntur Q ut Sit Secundum lege ineussus videlicet ut ille cui incutitur Satisfaciat suae bligationi cui ex legis praescript tenetur , ab e qui habeat potestatem incutiendi, ut X. gr. UdeX. Hic timor non irritat, non secus ac ille qui ab intrinseco est. Quod si gravis, externus injustu Sit, matrimonium dirimit. Nonnulli etiam communiter blunt ut sit incussus causa ineundi matrim0nium Dei. gr. Si debitor nu bat iliae creditoris Sine dote, ut carcerem redimat, cujus timor illatus est ut solvat; Si qui ObSeSSUS, X-
pugnationis, incendii metus nuberet siliae obsidentis Sed alii dicunt rationem impedimenti esse in immunitione libertatis injuste illata, quae pariter invenitur in quolibet timore gravi, injuSte incuSSO. Gravitas timoris aestimatur a judice, pro Spectis omnibus adjunctis. Τota ratio impedimenti est pro tutando jure illius qui injuste territus est, et pr0 injuria vindicanda quae illi illata est pr0inde dispensatione contra jus tertii et in bonum fraudis et injuriae, 0n solvitur Sed qui
timens contraxit, pote Si factum matrimonium OnVR-lidare, libere et sponte rati habendo quod factum est, 1' per copulam conjugali assectu et cum scientia nullitatis, ' per diuturnam et spontaneam habitationem
XLI. ' Ruptus dieitur : Violenta mulieris tibi etio de loco in locum matrimonii contrahendi causa. Violenta, ut distinguatur a Seductione qua mulier Suasionibus, et blanditiis vel aliis m0 disj0nsentiat
Abductio de Deo in Deum furtum enim mulieris
236쪽
222 1NSTITUTIONEM JUBIS CANONICI.
Matrimonii controhendi causa, ut distinguatur a raptumulieris ad simplicem libidinem, vel alium finem. Tunc raptus violabit libertatem personalem, nullam habebit relationem cum matrimonio. Si vim inferens, actu contineat puellam Sub metu, iunc hic raptus non dissert ab impedimento metus. Si vero consideratur velut distinctus a metu, tunc constituit impedimentum distinctum, sed varie moderatum juxta varium basim . dure ridentino, basis hujus impedimenti est libertas matrimonii Praesumit enim ju curare metum, quo u Sque rapta Sit Sub raptoris potestate. Posset enim Semper mulier excipere de nullitate matrimonii, set arbitrio mulieris solvi uncta matrimonia Sub praetextu metus. Ergo hodie raptus impedimentum est inhabilitas contrahendi inter rapt0rem et raptam licet consentiat, dummodo non sit reddita loco tuto. Quaeritur utrum idem sit dicendum de raptu viri 3Jus poenale et odiosum non protrahendum e St constilium ridentinum, de iis disposuit, quae ordinarie
Sed nonnulli dicunt quod eadem sit ratio libertatis
C. De desectu sormae et ritus externi essentialiter ab Ecclesia praescripti, Seu de clandestina desponsatione .
XLII. matrimonia quae sine parocho et testibus contrahuntur, dicuntur matrimonia clandestina ea Semper quidem in Ecclesia prohibita fuerunt, et illicita, ob multa, et gravia incommoda non fuerint tamen ante concilium Tridentinum invalida, prout
Addit ex Pirhing. l. V Deer. tit. II.
237쪽
DE OBJECT JURIS CAN0NIcI. 223 certa, et communi Sententia habet, juxta can. Nullus . cauS. 30. q. 5. et c. II. h. t. et Trident. Sess. 24. c. I. De reformat. Hodie tamen o S concit. rident. l. c. sunt inValida, Si aliter quam prae Sente a
rocho quamvis his Sacerdos non sit, modo Sit alterutrius spon Si parochus , vel alio Sacerdote de ipsius parochi, Seu ordinarii licentia, ac duobus, vel tribus
testibus quales illi sint, m0do advertant quid agatur
contrahant, ad plurima scitisset gravissima incommoda praeeaVenda, invalidente Eeclesia matrimonia talia clandestina, non quidem per se, et directe annullando Sacramentum, quod in EccleSiae poteState non est, sed in directe tantum, et per accidens, annullando scilicet contractum civilem, et humanum immediate et per consequens irritum etiam faciendo Sacramentum. Quae irritatio clandestin0rum aliter acceptorum matrimoniorum adeo certa est, ut in Ecclesiis, ubi
promulgatum decretum illud ridentini fuit, etiam illi, qui decretum hoc invincibiliter ignorant, nulliter
clandestine contrahant, quia lex irritans etiam ignorantes in ordine ad nullitatem actu obligare potest; ut et qui clam, aut praeSente quidem majore viciniae parte, absente tamen parocho, contrahunt, in articulo V. g. mortiS, aut alia quacunque neceSSitute, cum deficiente forma substantiali ad valorem actus requisita, sicuti requiritur ad validum matrimonium, parochi V. g. et teStium praesentia, actu SubSiStere non possit; quod Si tamen in casu, quo in facie Ecclesiae, coram parocho scilicet, et testibus matrimonium contractum Si ob impedimentum tamen occultum invalidum, ceSSante postmodum, et Sublato legitime impedimento revalidetur, non Si nece SSarium, ut coram
paroch0, et testibus, haec revalidatio fiat, si de impe-
238쪽
224 INSTITUTIONES IURIS CANONICI.dimento tali publice non conStet, cum incommoda, Ob quae clandestina matrimonia irrita facta sunt, factis in tali casu caveri pOS sint. An etiamnum in locis, ubi decretum concilii Tridentini non est receptum, aut promulgatum, matrimoniae laudestina sint valida Respondetur affirmative, sive deinde locus ille, ubi Deere tum hoc Tridentini promulgatum, SiVe eeeptum non St, sit catholicu S, Sive haereticuS, quia concilium expresse dicit, decretum hoc suum invalidans matrimonia clandestina, robur Suum non habere, nisi
in parochia aliqua publieatum illud fuerit, et quidem post triginta dies a die factae primae promulgationis; et hinc non tantum certum est, quod Christant apud
deles Viventes, etc. possint valide in illis locis clam Contrahere, Sine prae Sentia parochi, et testium, etiamsi in loco d0micilii Tridentinum fit receptum, Sed probabile etiam est, eos etiam, qui ad terras tales, ubi ridentinum promulgatum, RUt receptum non e St, animo contrahendi clandestine discedunt, valide contrahere clandestine, cum peregrini legibus illiu patriae, prae
nisi peculiaris aliqua lex obstet), et qui ex patria discedunt, ubi ridentini decretum hoc receptum non est, non p0SSint in loco, ubi receptum Tridentinum, quoad hoc decretum est, ali de clandestine contrahere, cum plerumque in materia contractum ejus loci leges, et solemnitates fervare debeant c0ntrahentes, ubi contrahunt. Vide plura de his apud The0l0g0s Morale S. Utrum necessarium Sit ad valorem matrimonii, ut assistat proprius utriusque contrahenti parochuS, et
239쪽
DE OBJECTO IURIS CANONICI. 225
intra propriam par0chiam, et quali praesentia par0- chorum, aut teStium requiratur Ad primam quaestionem jam responsum fuit, Sum1 cere scilicet, Si alterutrius Sponsi Scilicet, Vel SponSae, parochuS, Vel Ordinarius RSSistat, quamVi Sit eXcommunicatUS, SUSpenSUS, Vel irregularis, modo et ualiter non sit depositus, et quamvis titulum tantum coloratum habeat cum communi errore, etc. tum quod
idem utriuSque SponSi, quoad hunc actum, hujuSSacramenti cenSeatur parochus, tum quod sacerdotis qualitas in paroch n0 petatur a concilio, tum quod censura illae non t0llant rationem parochi proprie dicti, et assistentia talis non tam Sit actus urisdieti0nis, quem fortasse taliter censuratu eXercere non potest, sed sit aetus testimonii, ex dispensatione juris ad valorem matrimonii requiSitus, ad quod sufficit etiam titulus tantum coloratus cum communi
Imo agi contrahere possunt valide et licite coram quolibet parocho, juxta probabilem Sententiam probabilius tamen est, qu0 coram e parocho legitime tantum contrahant, in cujus parochia tum
VerSantur, eum alia etiam Sacramenta ab hoc petere,
et percipere debeant quicunque tamen paroch US vagos tale conjungit, diligenter prae Stare debet, quae ipsi a ridentino sess. XXIV. cap. VII. De reformBt. injunguntur, ut tales scilicet non conjungat, nisi diligentem prius inquisitionem de statu illorum, et habilitate secerit, ac licentiam ob ordinario obtinuerit, ob periculum, ne tales cum impedimento dirimente nulli ter contrahRnt. Ad Secundam quaestionem respondetur alidum lare matrimonium, cui parochus alterutriu SponSi,
240쪽
226 INSTITUTI0NES MURIS CANONICI.
vel sponsae scilicet assi Stat, etiamsi assistat extra propriam parochiam, aut in aliena etiam dioecesi cum haec aSsistentia, ut dictum, non sit actus jurisdictionis, Saltem fori contentiosi, qui extra propriam dice-oesim exerceri non poSSit probabile tamen est, quod tali parochus extra propriam parochiam assistens matrimonio, Si Solemniter assistat sine licentia ordinarii, vel parochi loci, peccet, et puniri poSSit, propter Scandalum, quod potest dare, involando in ossicium alteri US.
Ad tertiam quaestionem etiam jam reSponSum, moralem et humanam debere eSSe praeSentiam parochi, et testium in casu validi matrimonii, ut sciant scilicet, et advertant, quid agatur, SiVe casu tantum intervenerint, Sive olentes, Sive inviti intersint, sive proprio Sensu hoc, quod agitur, advertant, Sive per interpretem intelligant, ita ut non sufficiat sola physica praesentia, quae nihil eorum, quae aguntur, advertit, neque enim in jure censetur prae Sens, qui non adest more humano intelligens, vel indicans quid fiat. Duae potissimum poenti Sunt matrimonii clandestini.
Prima est, quod silii ex eo geniti sint illegitimi,
quamvis bona fide, ignorantes sui matrimonii nullitatem, parente contraxerint, licet enim in aliis casibus, ubi propter impedimentum dirimens matrimonium, invalide quidem, bona tamen fide conjugum, aut unius conjugis, Suum impedimentum ignorantium, praemissis tamen denuntiationibus, contractum
fuit, liberi ex tali matrimonio geniti legitimi habeantur, in favorem bonae dei, juxta c. Ex tenore 14. ut dii sint testitimi. In casu tamen, quo clandestine contractum fuit omissis scilicet denuntiationibus