Institutiones juris canonici

241쪽

DE OBJECTO URIS CANONICI. 227 genitis, eum parente eo ipSO, qu0 clam contrahere voluerint, videantur ibi male conScii fuisse, et non bona fide egisse, eum neglexerint ulteriorem verita tem inquirere.

Secunda pinna St, quod Separandi sint a se invicem hi tales putatili conjuges, et Spe dispensationis impetrandae careant, Si in gradibus prohibitis scienter contraxerint ita statuente Tridentino ob contemptum Ecclesiae et poena etiam arbitria tam ipsi clam contrahentes, quam testes huic clandestino matrimonio sine parocho scilicet, aut debito testium numero assistentes puniendi sunt Paroeliu Vero, Vel alius Sacerdos ex licentia parochi, Sine testibus requisitis assistens, per triennium ab Ticio SuSpendesndus est, gravius etiam punienduS, Si culpae qualitas postulaverit. c. Cum inhibitio 3 g mal. h. t. quam tamen triennalem suspensionem Sublatam hodie per ridentinum quod pinnam arbitriam statuit putat ancheg.

in casu quo sine sufficientibus testibus assistit matri moni parochu S, quae cena arbitraria saepius etiam imponenda et contrahentibuS, quamVi Coram parOcho, et testibus contrahant, si denuntiationes tamen culpabiliter o mi Serunt.

20. De impedinientis prohibitoriis.

XLIII. Impedimenta prohibitoria, quae nempe mere

impediunt matrimonium contrahendum, Sed non irritant am c0ntractum, spectato ure antiquo se sue runt, quorum duo jam non amplius Vigent, nempe impedimentum catechismi, et impedimentum criminis. Quidam tamen volunt impedimentum catechismi non fuisse omnino Sublatum per c. rid. Sed restrictum ad primum gradum. Sed ex motu proprio Pii V et ex con-

242쪽

228 INSTITUTIONEM JURIS TANONICI.suetudine certo abolitum est illud impedimentum Catechismi nomine hic venit instruetio seu professio fidei, quae ante collationem baptismi quae foribus Ecclesiae super baptigando, vel istius nomine fieri consuevit, etiam in hodierna Ecclesia, dum sacerdos baptigans interrogat baptigatum a Satanae renuntiat, an credat, etc. et loco baptigati is, qui in catechi Smo eumdem tenet, ad singulas interrogatione respondit . Aliud impedimentum pur consuetudinem de facto sublatum est illud quod oriebatur ex crimine. Haec autem crimina quae impediebant ne matrimonium possit licite contrahi, Sunt praecipue Oct : Su Sceptio propriae prolis ex Sacro fonte, interfectio injusta sacerdotis, publica poenitentia, quando haec agitur, matrimonium eum moniali interfectio proprii filii, uxoricidium, raptus alienae SponSae, inceStUS. Impedimenta mere impedientia quae adhuc Vigent, Sunt Sequentia 1 Eoolestoe velitum est specialis prohibitio qua matrimonium auetoritate ecclesiastica quibuSdam personis ex causa legitima redditur illicitum Causae praecipuae ob quas Superi0r ecle Siasticus potest matrimonium interdicere, sunt Suspicio non Vana latentis impedimenti, et timor gravium riXarum, ScandR-lorum, etc. Ob talium personarum conjunctionem.

Inde nomine interdicti Ecclesiae non venit, interdictum ecclesiasticum, quatenus illud censura est; nam tempore interdicti potest matrimonium, sicut caeteri contractus, licite celebrari, ut docent communiter canonistae; et hoc procedet etiam de personaliter et specialiter interdictis, si contumaciam dep08uerint.

243쪽

2 Tempus feriatum illud Si quo nuptiae solemnes ab Eeclesia pr0hibentur Tempus illud olim amplissimum hodierno jure angustioribus terminis conclusum est, nempe ab Adventu usque ad Epiphaniam, et a die Cinerum ad octavam Paschatis inclusive Conc. Trid. S. XXIV. . . de Ref.). Optat enim Ecclesia ut fideles hisce temporibus vadent liberius orationi, jejuniis, etc. a quibus abstrahunt nuptiae. Prohibentur hoc tempore benedicti0nes nuptiale et caeterae Solemnitates, non autem hodierno Saltem jure Speetat0,

ipse c0ntractus matrimoniali S. 3 Sponsalia rite contracta cum una perSona, impediunt matrim0nium cum alia, nisi interveniat dissoluti rite ac legitime facta; qui enim Sponsalibu Sligatus matrimonium contraheret jus alterius partis laederet unde sp 0nsalia jure etiam naturali impediunt

matrimonium.

4' Votum simplex castitatis, aut votum Simplex ingrediendae religi0nis, asSumendi Ordinem aerum, impedit matrimonium contrahendum, Omni enim promissio Deo facta et ab eo acceptata inducit obligationem exequendi opere id quod fuit promissum porro matrimonium induceret obligationem Voto Simplicis continentiae contrarium, de0que illicite con traheretur, nisi saltem votum post sponsalia jam contracta missum fuerit, quo caSume matrimonium impedit, nec Sp0nSalia, ex parte voventis, dirimit.

B. De disciplina ecclesiastica in ordine ad matrimonium contraelum. Oui matrimonium accusare possint, vel contra illud testifcarii.

usu mann admittantur ad accusandum matrimonium, vel testificandum contra illud Si agatur contra ma-

Add. ex Pirhing. l. IV, De eret. tit. VIII.

244쪽

230 INSTITUTIONEM JURIS CANONICI.trimonium ad separationem thori propter adulterium, solus ad accusandum admittitur, conju innocenS, quia hujus tantum, non autem alterius interest. Si vero agatur ad Separationem vinculi matrimonialis,

ob hujus scilicet nullitatem, propter impedimentum

OOnSangUinitati v. g. primo omnium admittuntur parentes ad accusandum, et his deficientibus proximi Ore c0n Sanguinei, RU OSt O etiam extranei, prae Sertim maturioreS, et antiquiores viciniae; et si conjugum tantum intersit alere, Vel non alere matrimonium, vel Si impedimentum Sit, in quo se ipsos juvare po8Sunt conjuges, uti est impedimentum erroris, impotentiae v. g. Oli conjuge ad accusandum admittuntur, cum hi possint, Si non velint ut conjuges, Saltem ut frater, et Soror cohabitare. Omnes autem, qui admittuntur ad accusandum, admittuntur otiam ad testificandum pro Vel contra matrimonium, dummodo alias sint idonei testes, ita tamen ut etiam

nitatis . . teStificari po8Sint, prout Sumitur etiam ex . Videtur 3 h. t. cum tales praesertim genealogiam suam nosse videantur), et idem possit esse testis, qui fuit accusator, aut denuntiator, prout ex Varii Sju-ribu S RUS. 35 q. 6, patet. uinam sunt repellendi ab accusatione matrim0nii Respondetur, repelli debent primo ab accusando matrimonium, qui propter quae Stum accusationem intentant, . Significantet, . . cum talis ceu Salio non 11 ut ex bon Zelo, et collusionibus obnoxia sit. Secundo repelli debent, ad multa fraudes 3Vendas, qui tempore praemissae denuntiationis scilicet impedimentum, tacuerunt, nisi postmodum probent Suam de

denuntiati0nibus ignorantiam, aut urent, Au0d in

245쪽

n0titiam impedimenti primum post denuntiationes

illas factas, et contractum matrimonium Venerint, neque quidquam malitio Se contra matrimonium objiciant, . cum in tuni, h. t. Sunt autem tres casus, in quibus regulariter praesumitur ignorantia eorum, quae palam fiunt in civitate. Prim si quis existat tunc temporis extra dioecesim Seeundo Si quis tunc erat in tenera adhuc aetate. Et tertio si ex infirmitate patiebatur defectum usu rationiS.

An, et qua ratione licitum sit conjugi instituere divortium ob alterius adulterium. Divortium, de quo potissimum in hoc titulo agitur, non est dissolutio matrimonii quoad vinculum, qualis dissoluti fieri potest ob impedimentum dirimens perpetuum inter

conjuge putativo intercedens, Sed Si Separatio conjugatorum quoad horum, et cohabitati0nem, elin, ita ut manente vinculo conjugali inter legitime matrimonio conjunctos, Sibi tamen nec in thoro, nec in domo cohabitare teneantur taliter conjugati, quale divortium inter c0njugatos fieri posse ab innocente, ob adulterium, aut illicitum concubitum cum altera perSOna ab alter conjuge commissum si moraliter certus sit innocens conjux de talibus ab alio conjuge commissis ex sacris litteris etiam patet Matth. V,

v. 32, et ex. c. SignificaSt 4 h. t. neque enim frangenti fidem fidem innocens tenetur Servare Si tamen, quae innocens prius fuerat, et a marito V. g. Ob adulterium hujus discessit. postea et ipsa adulterium committat, tenetur ad priorem maritum redire, et eidem matrimonialiter cohabitare, quia censentur in lali casu paria delicta mutua compensatione tolli,

246쪽

232 INSTITUTIONES GURIS TANONICI.

c. penuit de Aduli juncta gl088. in notatis, et c. extitistris 5 h. t. An et in quibus casibus n0n liceat divortium instituere propter conjugis adulterium Ex triplici potissimum capite non potest institui divortium ob conjugis adulterium. Primo Scilicet,

quia uterque conjux ejuSdem crimini reus St, Obmutuam delict0rum compenSationem, ut dictum. Secundo, si culpa vacet adulterium, quia ibi nulla est culpabilis fidei violati0, separati locum non habet. Τerti denique, Si conjux innocens injuriam sibi per adulterium illatam expresse, vel tacite ut si c0njuxinnocens conscius adulterii alteriuS, Sponte, et Omnino libere copulam carnalem cum adultero conjuge habeat, aut alios actus conjugibus concessos admittat remisit, et quaSi condonavit. An et qUa ratione conjuge propter adulterium Separati, Si p08tea reconciliati unus Vel uterque relabatur in adulterium, possint denuo divortium instituere Posse iterum ab innocente, Si post reconciliationem alter eorum, in adulterium relabatur, divortium institui, ratio, et auctorita Supra relata probat, quia praecedens Venia, et reconciliatio ad praeterita quidem delicta, non autem ad futura se extendit. Sicuti tamen

commur uter et per Se non tenetur in c0nscientia separare Se ab adulter innocens, cum separatio talis permissa quidem Sit a Christo, n0n tamen praecepta, ut possit innocens quocumque tempore adulterum v. g. dimiSSum repetere, modo neuter conjugum ta- tum mutaverit ita, Si inn0cen prius post Sententiam divortii latam, adulterum committat, ex probabili sententia non tenetur redire ad 0njugem, a quo pr0pter hujus adulterium, per Sententiam Separata

247쪽

pars ista fuit, cum per Sententiam divortii liberata sit haec pars priu innocenS, ab obligatione cohabita tionis matrimoniali8, et alter nullum jus habeat repetendi conjugem, cum per adulterium, post sententiam

SeparationiSlatam, non censeantur compensari delicta.

An vir possit dimittere uxorem sine indicio Ecclesiae etiam propter publicum, ac notorium impedimentum parentelae, Seu cognationis Rectius fortassis haec quaesti m0ta fuisset in quae St. Supra, ubi actum est de conSanguinitate, et affinitate ; quia tamen in hoc tit. c. pori' ora Pontifex hanc quaestionem decidit, placuit auctori method hic

eam referre reSpondet ergo in cit. c. Pontifex, absque judici Ecclesiae talem non p0SSe pro prict RUetoritate uxorem dimittere, cum qua matrimonium in

facie Ecclesiae contraxit ob reverentiam scilicet tanti Sacramenti), etiamsi impedimentum sit notorium publiea scilicet fama quia multa dicuntur Ot 0ria, eo qu0d publica de illis fama sit, quae tamen notoria non

Sunt et hinc cap. Sub Sequens, SignificaSti, ubi dicitur, cogi non debere eum ad conjugem recipiendam, quam propter adulterium notorium, Sine auctoritate tamen Ecelesiae, dimiserat, non contradicit priori cap. Porro, cum in posteriore capitulo n0torium dieat, quod nulla tergiversatione negari, aut excuSari pote St, in priore Ver capitulo, notorium, non Omne dubium, et in contrarium exceptionem, X cludat. Utrum, et quando ob adulterium spirituale, sive oblapsum in haeresim, vel apostasiam a fide, alterius c0njugis, liceat catholico instituere div0rtium, et an ei reverso ad fidem debeat conciliari, Seu ad eum redire seu 0d40ssit propter lapsum in haeresim, Vel pOS-

248쪽

234 INSTITUTI0NES IURIS CANONICI.tasiam a side alterius conjugis, si pertinax pars haec sit, innocens conjux divortium sacere, ex apo Stolo Paulo ad Titum 3, et ex . um ivit 2 h. t. ac pluribus aliis uribus patet si enim in carnali adulterio, favor hic separationis faciendae concessu e S innocenti, negari non debet propter adulterium spirituale; et quamvis pr0pter alia c0njugis nocenti crimina non possit div0rtium celebrare innocens conjux, ut colligitur e cit. c. quae Sivit. Utrumque tamen hoc tam carnale, quam Spirituale adulterium excipitur, illud quidem ob idem thori fractam, hoc ob periculum perversionis. Quod si tamen uxor a vir in haeresim lapS0, propria auctoritate divertit, compelli 0test, ut ad eam, si idem iterum amplectatur, redeat Si ver per judicium Ecclesiae ab eo separata fuit, compelli non potest, ut ad eum conVerSum redeRt, c. de illat h. t. posito quod religionem ingreSSa, et professa fuerit ut ne scilicet textus hujus c. de illa, et sequentis capituli contradicant sibi quod facere libero

Si unus ex infidelibus conjugibus convertatur adsidem, dissolvaturne vinculum conjugii, ita est converSus aliud matrimonium inire possit ReSpondetur per hoc, quod unus si delium in haeresim, vel infidelitatem labatur, non dissolvi vinculum matrimoniale, ut ex dictis jam patet, patet tamen

etiam X e quanto T, h. t. quod Si ex conjugibus insidelibus, alter ad veram fidem convertatur, et transeat, altera in sua infidelitate permanente, et vel omnino non, vel non Sine blasphemia divini nominis cohabiture volente, vel ut pertrahat converSum ad peccatum mortale, ac perVertat, poterit conVerSuS, ad Secunda Vota transire, relicta pertinaci, et perversa

249쪽

conjuge in sua insidelitate; quod hodie etiam in eo

casu praeceptum St, quo insidetis conjux cohabita rovellet conjugi deli, etiam Sine injuria Creatoris, et sine inductione ad peccatum grave, aut periculum saltem seductionis, Sive deinde hoc subsit ex propria fragilitate, sive ex malitia infidelis, concedente Domino hanc matrimonii dissolutionem in favorem si dei Probabilius tamen est, quod matrimonium in tali casu fidelis taliter conversi cum infideli non dissolvatur

ipso jure per Solam conVerSionem, Sed tum demum, quando conversus aliud matrimonium inivit, quia si velit relicta in sua infidelitate uxor v. g. Sequi pOStea maritum, et ad fidem etiam eonverti, Vel saltem O- habitare illi sine injuria Creatoris, et sine induetione ad peccatum m0rtale tenetur eam fideli maritus, si nondum alia nuptias c0ntraXit, recipere, in baptismo enim non conjugia, Sed crimina Solvuntur. EX c. gaudemu 8, h. t. habemu primo, quod infideles in gradibus a jure canonico tantum prohibitis matrimonialiter conjuncti, n0 debeant a se invicem separari, Si postmodum ad fidem conVertantur, cum illi in sua infidelitatu c0nstituti legitime contraxerint, nullo impedimento pure canonico eorum matrimonia dirimente eo quod Ecclesia nullam in illos habeat tum temp0ris urisdictionem, et eorum in infidelitate contracta matrimonia, veri SSimum stat Sacramentum, per baptismum ab istis susceptum, quamui nulluS OVISeXpreSSu consensu in hoc Sacramentum interveniat. Secundo habemu e cit. c. gaudemuS, quod insidete ad idem conversi, si plures prius in Sua infidelitate habuerint uxoros, primae adhaerere debeant, dimissis aliis, quia nulli unquam liquit plures simul habere mores, nisi, cui divina revelatione hoc fuit

250쪽

236 INsTITUTIONEM JURIS CANONICI.

conceSSum, prout in antiqua lege c0ncessum legimus patriarchiS. Terti habemus ex eodem c. gaudemUS, UO paganuS, Si repudiata Sua uxore, ad idem conversus aliam duxerit, cum tamen illa ad idem etiam con- VerS maritum Sequatur, repudiatam talem in insidelitate uxorem recipere debeat in matrimonii consortem, et ab illa, quampo Si repudiatam primam duxerat, recedere, etiamSi haec repudiata cum alio jam contraxisset, cum enim hoc legi Evangelistae temnorulibollum repudii dare nulli ex lege divina concessum Sit, consequenter nulla fuit repudiatio illa, sed vinculum legitime contracti matrim0nii indissolutum permanebat, ergo Si ad idem Utraque par convertatur, ad Se invissem, ut veri conjuge redire debent, non obstante, quod in infidelitate alia matrimonia contraxerint, quae ob vinculum prioris matrim0nii 110ndum dissolutum, nulla fuerunt. Pr0hibetur quidem a pontisiice in cap. Deu qui , h. t. ut ne tale deinceps, postquam idem christianam SuSceperunt, Sibi matrimonialiter copulentur; quodsi tamen in insidelitate adhuc positi talia matrimonia

cum relictis fratrum suorum uxoribu contraXerunt,

110n prohibet illos manere in su conjugio, et h0c uti, si tamen fratres illi sine prole ex tali conjuge deceSSerint, id quod juxta legem mosaicam antiqui testamenti Judaeis licebat, ad hos etiam extendente Eccle8ia.

' Sacramentalium naturam et Specie expendemuS; 2 Illorum juridicum statum in ecclesiastica inc0n0mia determinabimuS.