장음표시 사용
131쪽
dum Heloisse amatorem sic de iis alloquen
Volunt ): F ne pouvant puer mon ecos de mahourye , te M payois de ma ra*on. ΡΟst Caenam vino, & cibis sepulti veneri indulgent Iaxatis habenis. Hoc habui ab honestissimo homine, dum idem ab aliis, aliis in locis saepe audiverim , quemadmodum Bourrit de Helvetis loquens, idem audivit a sacerdote illius regionis probo , instructoque : debilitas igitur a coitu, & ab ebriate insequitur, praeterquam quod ex conatibus in persiciendo coitu , quem nimia vini copia pro eXcitando Tetardat, uti monuimus ex Ovidii ipsius carminibus , determinatur sanguis ad ea loca , ct cretinis mus, vel struma ipsa ipsa excitatur, aut crescit. At cum usus hic revera penes hoS monticulas vigeat, an aliquid in labem filiis demandatur a compleXυbus ebriosorum ortis 3 Illud primo intuitu videretur admittendum; sed non sic se habere credo ex consideratione morbi, qui haereditarius non est,
ex inutilibu h , aut incongruis , vel imperfectis conatibus, & usu glibi etiam communi. At si uvae perfectam non adipiscuntur
maturationem, neque alii etiam fructus : hic revera immaturi colliguntur. Maturationem Vetare contendit ros ipse antiquissimus Tyro
132쪽
li, infensissimus sex Adriatico mari, Non ex nive supra montes sita) Bacchi, Cereri, Pomonae , & Vertumni donis. Fructibus tamen etsi immaturis indulgent puelli, & sibi gastricos cient morbos, & debilitates viscerum praecipue insimi ventris. Deficiente nonnumquam vino, quod &in Carynthia non raro evenit, vel etiam ab S-que hujus defectu in usu venit cerevisa; magis quidem in Carynthia, ubi ex telluris genio, soli positione , aestatis brevitate , ct habitatorum pauperie parum vini, & habetur,
ct emitur. Haec autem ubi non recte fuerit parata, Vel insima confectum segete, aut non rite fermentaverit eo, quod nimium Tedicens plurimis progignendis morbis est par. Observarunt reapse Jacobus Ratschiller Physicus circuli superioris Carynthiae in Villaco ,& Μatthias Stanetiger, cum quibus Iocutus sum, dysenteriam epidemicam Clagens urti ,
Villaci , Steinfeldii grassantem non ab
alia caussa, quam ab hac male pIaeparata repetendam. Fit autem his in oppidis communis pauperibus cerevisa ex grano deteriore ; a quo, juxta Accuratissimi Beccaria eX- perimenta, saccharina materies lento non e Vol Vitur processu, vel pauca est. Tormina quocirca excitat, aliasque morbosas primarum viarum affectiones : haemorroides etiam
133쪽
progignit, nimiumque abdomen infarcit, ut
Ventre praetumidos viderim plurimos his in regionibus , tum etiam Vindobonoe ; hoc autem nimium incrassato nonne circulatio ipsa poterit detrimento corripi 8 Videtur hoc nulli mode praetereundum, cum sanguis in illis summa quantitate caput tentet, qui facie proin ruberrima donantur. Ρlethora abhinc , nutrit enim quammaxime) proveniens nonne poterit adjumento strumae esse 8 Sed & ce- revisiam male paratam , & recentem summe irritare monuimus ; reveraque praeter Alios morbos, Lieulandio asserente, stranguriam producit, quin imo spuriam ipsam biennorr- liceam. Scio utique Cullenium intempestive in hujus Celeberrimi observatoris scripta toto nisu irruentem hanc uti falsitatem notasse; sed cum observationes innumerae circa hoc
adsint, futiles omnino, S evanidi Cullenii conatus sunt existimandi. Revera plures, etsi sanissimi, a cerevisa fortiore statim dysuriam aliquando fortem patiuntur, quod &ego sempera cere visi a fortiore patior; praeterea hic Vindobonae retulit mihi Amicus Ιllustris Martinus Hueber se plures habuisse aegrotos biennorrhoea laborantes a Cerevisa, cujus fermentatio fuerit impedita: in recenti siquidem non est evolutus adhucdum aer; in vetusta nequidem , si contactus cum atmosphaera impediatur , & ermetice in
134쪽
in vasis terreis sortissimis Isuhel clauda
tur, quae Certe plus aere fixo scatet. C )Aquae impurae hunc morbum progignere queunt, vel saltem huic adjumento esse: obstructiones reapse , vel melius tumore S glandularum abdominis has caussare certum est.
Hinc Iacobus Ratschiller credit strumas Villaci famulantes ortum ducere ab aquis nimium lateritiis tum a puteis cum a fluminibus cin
gitur namque Villacus Dravo, S Geile ) de
tractis , quae revera sedimentum deponunt, idque sabulosum , lutosumque. Hoc autem sat tuto dignosci quit, si vix extracta aqua per aliquod intervallum vasi immoran S relinquatur ; non secus enim ac impurum loti-
Um ) Miratus prorsus sum Cullenium Hi . de La n hiatio re Medicato post recensitos nonnullos Lieulaudii , caeterum Immortalis, errores dixisse is il n F a en- in rion de Alus remarquable , que , cs qu il ra- conte de Ia hiere , qui produit G strangurie , mems uris favissct Sonorrh . praecipue , quod
ne minimo quidem homuncioni haec lateant; vel idcirco hujus omnino rei ignarus fuit Cullenius, &proin cur tam audacter in honoratam furit Umbram 3 vel ob invidiam, & livorem eo sic furoris redactus est, ut mento captus, quid ipse scriberet. nesciverit. Μemorondum ineptis, vel audacibus Ar.chilochis exemplum l
135쪽
123um sedimentum in fundo vasis, arenuIam scilicet luto caenoso commiXtam deponit. Huic
opinioni favent Praeclarissimi viri Tornielli , Natachini, & Tabusi , ab hisce namque habui nonnullos in agro Novariensi pagos
morbo hoc coinquinari, quod eorundem Coloni aqua fruantur limosa, saburraeve Commi X-ta. Andreas Laurentius De mir. fr. Fc. Hispaniam ob impuras aquas ea deprehendi monet. Cardanus praeter alios generalem strumae caussam a lacunalibus aquis derivat; &Ηoss. annus ab aquis calcareis. At ne nimium tribuatur caussae huic, interim dum sciamus
eX pelluciditate , & sedimento deduci saepe
non posse earum bonam, aut malam indo
lem ), & contra nonnulli populi aquis
136쪽
124 non pauris utantur absque eo, quod strumis saltem laborent.
Spiritus vini, qui magna ingeritur copia ab liis monticulis , an hoc aliquid confiicit quoad strumam 8 Sic videtur, licet enim RC- tutum vald Opere excitet, momento post, ubi maxima fuerit copia ingestum, vel ubi vi spectabiliore polleat, in debilitatem dein conjicit; ut profecto hydrops, & morbi atonici acriores hujusmodi potatores fere semper recipiant. Hic autem non pocilla , sed cyathi usu veniunt, & quidem spiritus vini fere nil edulcorati. Admovetur igitur igni stipula,
unde Vel augetur morbus, vel confirmatur, vel enascitur; etenim spiritus vini caput vald Opere tentat; revera memoravimus ex Alitterm ero ipso strumas a potu spirituoso , ct usu aromatum sese exacerbantes; hinc eum capiti, & glandulae huic infensum esse sat tuto liquet. Salem etiam culinarem inculparunt Illustris Wisner , Physicus Circuli Judenburgensis , Rathschiller , S Stangiger prout struinis procreandis parem. Hic sal a mineris Salisburgi, & ex Haiassee in Styria superiorieXtrahitur, neque muriatici salis proprietatibus instruitur, sed potius illis, quae Glaube Tiano conveniunt. Verum est eum albidissi
137쪽
125mum esse, sed haec proprietas, licet laudabilis, non Omnino confert ad intimam salis naturam, & sinceritatem tutandam; profecto sal Hungariae salsus omnino linguam aD sectat, neque amara reddit esculenta, ct juscula a die aestatis praesertim tempore sibi re. licta, quemadmodum hic sal. En quocirca aliam strumae caussami Fulcimentum assertioni huic mere reor Observationem ab origine strumae desumptam : Vidimus hanc pueritiae tempore comparere, fere numquam prius , nisi illis , quae primis mensibus manderint , vel qui dWin cibis incongruis fuerint pasti; hinc opus est , ut adsit caussa peculiaris , cujus Vi ea prorsuS aetate morbus manifestari cogatur. Profecto jam retuli eam, ubi de pastaceis alimentis sermonem egerim, quibus obruitur tenellus adhuc infantis Ventriculus. Sed haec a pravo insimul sale est desumenda; adjuVat enim maXimopere muriaticus sal alimentorum praecipue pastaceo rum coctioni. Non negaverim ab aliis caussis saepe ortum nancisci morbum hunc , sed
ab hac etiam eXcitari, non omnino Tenue-xem. Necquidquam objiciunt parvam adeo salis quantitatem morbo huic insigniter progignendo parem non esse : nam primo quantitas materiae in morbis progignendis parum est consideranda; dein magna, relate ad alias regiones, quae muriatico utuntur sale, usui
138쪽
venit quantitas, cum hic sal vix sapida, veIsalsa ea reddat alimenta, quibus inspergitur; indeque suppetiae sint ferendae ope quantitatis adauctae. Interim vidi nonnullos , qui panis taleolos prodiga superseminabant manu, ut ideo non spernenda sit salis quantitas, quam ingerunt ob vile etiam proelium. Perennem quapropter, & liberaliorem usum quid instruma conficienda posse Opinor. Hoc quidem magis attendendum, quod Sivietenti mentem non aufugerit; quandoquidem hic
Illustrissimus vir salutis Magistratui retulit , licet incassum, quod ecastor i dolendum,
exulandum esse salem hunc, prout certum mor-
horum , & praesertim strumae caussam, &cum Vero sale marino commutandum. Est
revera muriatico indita sali virtus summa , quae ex certis Simo eorundem Medicorum, &Chirurgorum, cum quibus locutus sum , testimonio , Vel morbuS futurus impeditur, vel praesens eXpellitur. Sic aqua peneS Seravallem in ditione Bononiensi, quemadmodum Bononia IIIustrata refert, sedimentum relinquit salem marinum aemulanS: quinimo analysi subjecta aqua nil, nisi eum salem purissimum Clarissimo Beccari referente praebet, uti Vallisneri T. 2. Opere. Hac autem aqua utuntur rustici illius loci ut strumam
eXpellant, quod felicissime faciunt. Sed &muriaticum Barytis I usselandii strumas ex .
139쪽
127 pellere opinor, quod acido marino polleat. Quomodo autem sal ille strumam progignere posset adhuc est in latebris; neque me caussam detexisse crediderim , si inanem jaculatur fuerim opinionem rationi, & observationibus non obsecundantem. Si quid interim satisfaciendae curiositatis scopo dici voluerit
circa vis caussam: an ab actione locali vis est repetenda, quemadmodum optum in caput, anetum, foeniculum ad mammaS, 1 Peca quantia ad Ventriculum, antimonialia ad cutem, aloeS ad intestinum rectum , squilla ad renes ' An ex frigore concitato praesertim Ioeali 3 an a debilitate propria, quemadmodum in scorbulo a sali exorta Z An ob imminutam irritabilitatem, quam acida mineralia caussare scimus Z Exinde an a magna acidi vitriolici quantitate, quod in hoc sale
s ) Salem hune in Carynthia a me ipso in caupona sumptum ut melius noscerem , nimirum ut componentia ejusdem principia mihi certo innotescerent ad Expertissimum Chemicum amicum Franciscum Marabelli demisi, qui ea qua omnino pollet tum benignitate, cum sagacitate perfectissimam analysim chemicam statim instituit: Quoto sale , sic asserit in Epistola mihi demis a, cujus verba ad hunc salom pertinentia sideuiter exscribo, o e mos
140쪽
Huic postremae opinioni multum fidei praebendum esse Videtur, praecipue , quod hac
tandos fenfbamente in quel iration o it freddo
doli' acqua ς come tuose succedere colla mareserparte de sali, allorchei sciolgono e od attrectant' coqua bouenis se ne carico solo di scrupoli nove . a grani Cinque: quindi natura ente se ne inferisce essere questo faDyolubile in manior quantitaneli' acqua ire a , cho nolla hollente. Tanto pero P acqua ire a , chr la calda lo sciolsinas intieramento feneta lasciare alcian resduo. Siccomes ii nosro fale non compren Mas di aDunarmolare Crisau Gaiono, cercal, se col scioglierlo