Antonii Bynaei De calceis Hebraeorum libri duo : curis secundis recogniti, et aucti : accedit ejusdem Somnium, tertio recusum

163쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I.CAPIX. is sporibus Senatores. Ex eo tamen constat, lunulas, Lunae corniculantis emgie, fuisse in calceis Patritiorum. Nam cum Lunam significare vult notam numeri centenarii, quid aliud indicat, quam fuisse lu- s. d.

nulam corniculantem, quae notam referret. Mu-C ic.

bam medani quoque, qui summis turrium & Moschea 'rum fastigiis, ex ritu, quem accepisse videntur ab antiquissimis Saracenis, sive Ismaelitis, Lunae figuram imponunt, eam semper exhibent corniculantem. Turcarum calceos etiam, Lunis mediis,' sive corniculantibus, munitos destribunt, qui eas terras lustr runt. Nihil tritius est nostris moribus, quam Lunam mἡ ἡ, exprimere corniculantem. Lunulas, quas in auribuS Bisis. gestant nostra hac aetate mulieres, nemo ignorat sem- ρ- Pper corniculantes esse. Lunulae quoque, quibus ditiores equorum suorum frontem ornant, ex flavo aere conflatae, non nisi corniculantes sunt. Profecto, quis dicet unquam, quales illae sint lunulae, quae rotundae sunt instar lunae plenae8 Ornamentum enim quod rotundum est instar Lunae plenae, quidviS potius referret quam Lunam, neque lunula diceretur, a rotunditate scilicet, qua Lunae simile est plenae. Ornamentum contra, quod refert Lunam mediam, sive corniculantem, recte lunula dicitur, a similitudine Lunac. A Nan quidem, quod rotunditatem notat, vocem Lexicographi derivant, &ex eo petunt vocabuli significatum. Sed quam recte eam Radicem, uti vocant, constituant, & inde velint desumendam hujus vocabuli notionem, non disputo prolixe, quia nemo ignorat, quam multa Perperam ab ipsis dicta sint, cum rudera tantum, & Vestigia priscae Hebraeorum Linguae supersint. Ut minime solidum sit quod tam futili nititur fundamento. VII. Uti

164쪽

I. Uti circa formam lunularum errarunt interpretes, ita circa ipsam Lunam non minus lapsi sunt,

cujus nomen, non adeo tritum, nemo videtur intellexisse. Obscurus est apud Jefatam locus, in quo putidam idololatriam in Judaeis contumacibus carpit : mos derelinquentes Dominum, inquit, obliviscen- . iis e moutis ne titatis meae, ninnun H. ςRzz 'UPS parantes mensam τω Gad, o implentes libamen ria Meni. Deorum, sive idolorum nomina esse Gad, & Galeni, inter omnes constat. At quales fuerint, ingens lis est. Vel vi Meni quam varie reddiderunt ρ Munsterus transfert planetas. Ab hac sententia stant Rabbini, qui stellarum numerum,& quidem septenarium, intelligunt, ut R. David Omeh; MKimchi docet. Cum his & Vatablus consentiti Osbarius, Mercerus, Cornelius a. Lapide, fatum in teli inlisue. gi unt. JOnaehan pnn In P idolis suis, pro 'ad , b. l. habet. Vetusta versio Arabica in Bibliotheca Arun-Lud. delliana, apud virum CL. Iohannem Seldenum, po- Dis. Dr. cula transtulit. Tremellius vertit numeris, Johannes Coccejus numero, & Belgae, dat gelat. Cum il-ώι-ib. i. Dciunt R. Aben EZra, & plurimi Hebraeorum, . . LU Buxtorfius item & Schindlertis, nisi quod Schindlertis Buxt. ω addat, intelligere alios numerationis Deum Mercu-. L. rium. Quae sententia Forerio placuit. L XX. ln-Hebr. terpreteS reddunt , id est, fortunae. Ad ean- . . dem etiam refert Syrus. Symmachus, Hieronymi testimonio, legit Umnni, hoc est, absque me. Vulgatus habet, super eam Lutherus Hebraeam vocem retinuit. Idem Interlinearis Ver lio, & Leo Judas fecit. Viro Illustri Petro Danieli Huetio, veris mi

le At, Solem, qui Mens es , is Taemon, seu genius ,

165쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I. CAP. IX. Is 7 voce Meni significari, idque multis adstruere cona-met. ad tur. Solem etiam intelligit diffusiae admodum eruditionis Theologus Stephanus Le Moyne. Non video, ML. 6

inquit, qui possi impedire, quo minus hic νμεν in-πό Itelligamus. Hoc suadet vocum innitas. Nam Μν- , ct udi, fere idem sunt, ct in abundant tantum f. vel is, quoi es terminatio vocum AEgyptiacarum. Observ. aἀM.σύ ergo, ct un, sunt eaedem literae. Seinde M v s.cia ab Adgyptiis Heliopolitanis etiam colebatur. Et quoου magis es Angulis annis mensae parabantur, is libationes jundebantur, in honorem Solis, propter anni praeteriti commodas tempsales , velinoem futuri melioris. Plures aliae sunt diversiae sententiae, quas colligere non est nostri otii, cum ex his abunde constet, quam misere fatigaverit interpretes Meni. Ego, uti esse Solem, quod optime animadvertit vir doctissimus Nicolaus Fullerus, ac loco mox laudato sentit Stephanus Le Moyne, multi S argumentiS e. 17. possem asserere, ita Meni puto non nisi Lunam esse. Contra ac vir Illustris Petrus Daniel Huetius existimat, qui Gaa Lunam esse, Meni, vero μ' Solem contendit. Quod, quia res meretur, demo-

strandum accuratiuS est.

VIII. A odi, quod numerare significat, hoe

numen dictum 'un, interpretes & lexicographi agnoscunt. Hinc natae sunt eorum sententiae, qui stellas intelligunt, vel planetas, vel Mercurium numeratio nis Deum. Etiam Petro Danieli Huetio, cui plurimum in hoc studiorum genere tribuendum est, veri 'simile sit Solem, qui Mens es, is Daemon, seu Genius , voce emeni Agnificari, ex origine an , quod es numerare, quia Sol temporibus numerandis O diis S viden-

166쪽

138 ANTONII BYNAEIυidendis prae-est. At quanto facilius intelligitur Luna, per quam veteres, & annum, & menses numerarunt ρ Certe veteres per Lunas computasse sua tempora, reS admodum nota est, & quam plurimis animadversa. Iuxta lunarem, suOS menses numerare solitos Hebraeos etiam docuerunt permulti. Quid ergo verisimilius, quam Lunam, a Iaz, quod numerare notat, esse dichon 'ad. Eodem modo ac calendarium, cum Arabico articulo GHl, vocare solemus anah, quasi observationem dicas omnium totius anni Lunarum. De qua re plura videri pos Sulm. sunt apud maximum virum Claudium Salma situm.

- IX. Id ex eo longe fiet verisimilius, si observemus hoc Lunae nomen apud plerosque populos mansisse. dise dicam de lingua Belgica, qua Luna, de Mane,& mensis, qui secundum ejus cursum numerari solet,een maand vocatur, id ipsum videre est in lingua Ara-- ολ iis bica, Graeca, Latina. Vir CL. Edviardus Poco-

ς hius, ex Arabica lingua vi Meni dijudicans, Idolit' π 'φ' nomen esse vult, cui affine, si non plane idem, sit Arabum Menath , quod occurrit in Alcorano: Annon vidisis Aluth, 9 Auzza, ct Menath. Idem

suὸι. Petro Danieli Huetio videtur. Existimari quoque L potest, inquit, Deum quendam ab CArabibus cultum , cuius mentio habetur in Alcorano fur. 63. hunc ipsum esse MENI. Utique hoc verissimum es . Sed quid Menath sit non constat. Neque id nos do-MM. de Cent viri longe eruditissimi Johannes Seldenus, Sc Jo- ω , ἡ hannes Henricus Hottingerus, qui de his idolis obsera mutae varunt non pauca. Iuxta sententiam Petri Danieliso . , Meuath nihil aliud quam Sol est. Ego vero Lan a fuisse suspicor. Hoc arguit etymologia voci S

167쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM. LIB.I. CAP. IX. I 39 enath, quam ex Samhasichari Hottingerus habet.

Radicem ille ponit, vel id est, rup scivit

viam ad occasum sideris ab eo petunt, ut benedictionem ab ea consequantur. Etenim illis verbis Lunam describi conjicao, quam, Ob vicinitatem, PluS-quam alliud quodvis adstrum in haec inferiora agere, res est nota, quaeque ad OcCasum vergens pluviam facere est credita. Id certe videtur longe verisimiliuS, quam quod alii constellationem, vel sekς, vel stlanetas exponunt. Quid sin Varis Venerem, Alomma Luciferum, Menatis Lunam dicamus t Sane haec tria Numina olim ab Arabibus iunt culta. De Venere, &Lucifero, ex Euthymio Lygabeno id observarunt mul

γλ ω', δηλ P θ ἡ--τη Οἰν εμεγάλην. Hoc est: Sara f-m Usus ac Heractu imperatoris tempora idolis de Dii fueruν , adorantes Luciferum, is Venerem, quam se Cabar sua nomenant lingua. Cabar autem

qui ma utinum suus Luciferum adorant, se Venerem, quam Aruoum lingua Chabar vocant, id es, Magna m. De Luna niti l est tritius, quam olim Ara-DCS adeo coluerunt, ut insignia corniculantis Lunae recΙPereur, quae ex veteri ritu etiam num sunt resi-S a dua,

168쪽

dua, licet Lunam hodie non colanr amplius. Vid ant sane eruditiores an haec numina non debeant diastingui. X. Apud Graecos Luna est Suidas.. Σελε- Optime hoc docent elegantes Orphei versus, quibus Lunam destribit ut aliam terram, quomodo inter doctiores Philoisphos non minus terra, quam planeta, habita fuit, quam sententiam secuti sunt Thales, Pythagoras, Anaxagoras, Heraclides, Ocellus, & HeraclituS.

Mositus vero est aliam terram infinitam, quam si neu immortales vocaret, homiues υero MeeusM, fuge multos montes habet, multas urbes, multas ismus.

Idem Orpheus M- Lunam voravit, in his versibus, Wiιοι qui apud Cyrillum leguntur:

versus

Eloquar, quibus fas est audire, ostia vero claudite

profanis omnibus: Tu vero audi nitentis progenies Lunae Musaee, canam enim' vera. Sed eam vocem eum non intelligeret interpres Oecolampadius, μν ηεlegendum putavit, pro Luna, memoriam vertit. Utique Perveram. Nam, ne dicam nihil omnino vile , minime mutari debet. Docer

169쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I.CAP.lX. I Ieere id non tantum possuntJustinus Matyr, Clemens sus iri Alexandrinus, arque EuZebius, qui omnes citant hos versus orphei, ut V habeant, non μ 's, licet G ajeο, .apud Eugebium paulo aliter legantur:

Id est, Francisto Vigero Rothomagensi interprete. Fas quibus est narrabo: fores claudunto profani, taueis sanctae leges odio, quas omnibus auctor isse tulit posuitque Deus. Tu vero micantis o Lunae Salu Me nepos, haec auribus hauri.

Namque ego vera canam.

verum etiam, uti pulchre observavit vir elegantis doctrinae, cui Batavia nostra multum debet, Hadrianus Junius, Hermesionax Colophonius, ubi de Musaei amica loquitur:

Delitiae charitum, soboles Musaee micantis Lunae, non tacitam liqueris Antiopen. Et Proclus Diodochus, qui Museeum Lunarem, Veluti Lunae progeniem, dixit: ε ειπερ, inquit,

ιβ οις ἄναελ. t. tauandoquidem is a Musaeo itu lun

170쪽

1έ, ANTONII BY NA E Iri sacerdotibus in Eleusine sacrorum praefectis genus

esse dicit. Α-Graeci mensem vocarunt Scilicet quia mentis secundum Lunae cursum numeraba-

, tur. QEod invicte docui in libro de Natali Jesu Chri ' sti priore. Ex Meni Ebraico prodii e Graecum μην, Daemon, seu Genius, qui ct bol, atque Mnc diectos Menses, quos curriculis suis Sol deferminat, quasi sist υarii Soles, is ori puta Panuaria alius sic

μὴ . a Sole Punii, asserit quidem PetruS Daniel Huetius. ιος. cit. Sed nihil excogitari potest alienum magis. Certe a Graecis non sunt dies, Menses, quos curriculis suis bol, sed quos Luna, determinat. MCrisCS enim suos iuxta lunam agere propositum antiquis Grae mi- Cis mit. Quod haec verba Gemini ostenditiit evidenter.

tauod enim a legibus is oraculis praecipiebatur, is , sacrificarent secundum tria, sive paIria, menses,

dias, annos: hoc acceperunt omves Graeci, ut annos congruenter agerent juxta Solem, vero, cises, Iuxta Lunam. Et iam Graeci L X X. Interpretes Hebraeam vocem ita in , quae lunulas notat, VertUnt, quia videlicet μήνη est Lana. Pariter voce mu--, pro Deciebus lunatis Aristoteles est usus. Legimus M apud EuZebium verbum αῆ. - - , quod est magicis artibus alicui illudere. Scilicet quia magi, vel venefici, carminibus suis vel coelo deducere Lunam credebantur. Meniana quoque

dicta a a Luna, quasi Lunarica, ac Lunaria, ac Sooniaca, Stephanus Le Moy ne pu- - μὸlet. lato Sic scit icet 'α - . rues oeniana, o Go i dicta sunt, auia exstrucisa erant ut post solis occasum,