Antonii Bynaei De calceis Hebraeorum libri duo : curis secundis recogniti, et aucti : accedit ejusdem Somnium, tertio recusum

171쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I. CAP. IX. I sae ad plurimam nodirem , ibi veι somnos captarent, sel liberiorem se frigidiorem aerem spirarent, ac haurirent , ct alio quocumque modo degerent is deliciarentur, post intolerabiles, urentes dierum longiorum aesus is ardores. Ab eadem origine manavit vox enis, qua usus AuQnius est: a prima deductos menide libri, Doctores patriae scito fuisse meae. ri; is

De la sic Hadrianus Turnebus. Veteres ut in calce bis librorum coronidem appingebant, ut suspicor , τη in fonte lunulam ad ornatum designabant. Menis Izis,.

autem lunula est, quae cum corniculata sit, idcirco tib. xxii. ct cornua Latini ea ornamenta librorum Cocavere. ' η'Manavit & vox manacus, quae apud Vitruvium CX- 'tui iurstat. Cireinatio circuli menstrui agatur, qui Manacus dicitur. Maxime si omnino legendum qui menticus dicitur, id es, ut Claudius Salmasius con- ,. p . f.

X I. Apud Latinos idem nomen observare in Dea Mena, vel Mana, quam foeminarum menstruis praefecerunt, quae Graeci μ- Vocant. Praeter Aure-A Llium Augustinum, apud quem Mena vocatur, ejusta 'D. Deae meminit Plinius, verum illius locus corruptissi-i . . me vulgo legitur. Catulos lactentes adeo puros exi- fit. simabant ad cibum, ut etiam placandis numinibus fouiarum vice uterentur his. Genito mane catulo res divina st, ct in coenis Deum etiamnum ponitur ca- cap. IGtulina. Sed insigne mendum jam pridem sustulit L. Hsingularis acuminis &doctrinae virIustus Lipsius, qui, Elect. Pro genito mane catulo, legendum monuit, Genitae V

172쪽

j ANTONII BYNAEI

Manae catulo res divina sit. Genua Mana enim nomen Deae fuit, cui res divina catulo fiebat. Id expia . Plutarcho constat, dum quaestionem movet: alo . Titi Μ cur, quae vocatur Genita Maa' na, canem immolant.

XII. Praeter haec udi t ni idem Numen cum eo esse, quod Μὸν a Graecis dicitur, qui Judicare de his optime potuit, Claudius Salmasius pronuntiat. si ' Omnino, inquit, is Deus es, quem Craeci eadem plane Coce appetrarunt νῆ , cui templa in Phrygia, Armenia, ct aliis locis. Meminit Strabo cognomento φανηρον, cur templum in Armeniae item

cognomento - . cui fanum in Phrygia. yamblichus in vita 'thagorae tradit ex sententia ilitus

Philosophi gasium gasiinaceum facrum haberis .ia, Idem Hugoni Grotio, & AEgidiis Menago videtur. Et profecto credibilius nihil est, cum nominum assi nitas tanta sit. Sic autem 'ad emeni omnino Lunamo . v. est. Μὴ, enim &-idem Numen. Ita jam dudum Issiacus Cafaubonus ad haec verba A Elii viii. Spartiani. Auoniam dei Luni jecimus mentionem, Diendum doerisimis quibusque id memoriae traditum, Soaniau, atque ita nunc quoque a Carrenis praecipue haberi, utqui Lunam foemineo nomine ac sexu putaverit nun-raealta cupandam, is addiditas mulieribus semper in serotat: at vero qui marem deum ese crediderit, is dominetur C abb. uxori, neque ultas muliebres patiatur insidias. Post-- , quam enim dixisset: Omisis fri olis , putamus nos cur hoc namen alii pro Deo, alii pro dea habuerint, ejusque nomen quidam masculino, quidam foeminino genere extulerint, causam ejus varietatis esse , quod

Lunae noωina is viritis di seminei generis in limguis

173쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB.I.CAP.lX. sguis Orientis habeantur, idque probasset exemplis, pergit in hunc modum: Strabo vero homo Cappadox maseulum hunc Deum aliter Graece extulit: non enim

rans libro duodecimo varia loca, ubi essent MENI shujus templa. Sciebat Strabo vocem quam vertebatntrumque Agnificare a ct αλ ν θ μα. Sic Hebraeis r ' ct luna est is men sis. Menem alium non esse ὰ Luna, declarat Strabo cum ait, is p -- ς το ise ν. Visum quidem aliter Claudio Salmasio est Nam docilis imum virum, inquit, falii puto,

qui masculum hunc Deum extulisse autumat btrabonem authorem eruditisimum. Tribus locis quantum memini apud Strabonem Mηνὸς mentio is templorum ejusdem Dei a sed iliis omnibus tribus locis Mῆναι θ Lunam sue αλπιν eqse diversos, ita verum est, ut verius nihil esse censeam. Primum nunquam Μηνος - αν sine adiecto ponit, sed semper aut Mην σ

quis Lunam suo illis cognominibus diris amputet 8 --nem autem alium esse a Luna manifeso ostendit idem Strabo, cum scribit m et q. τῆ -Rμν: ibi enim, nis ador, mentionem facit Gmnes Pharnacae vocati, is ejus templi quod non solum sed etiam esse ait. Uuibus verbis non potuit apertius declarare aliam esse ac diversam, τὸν λήνην - πού Mηνος. Totus igitur il orbis is , quem Luna modulationibus menstruis, ut loquitur Tertu lianus, variat, ut notum est, vocatur a Graecis, Latinis vero mensis: ct videtur apud stultam gentilitatem Dei nomen emeruisse. Inde Diogenes in

174쪽

-6 ANTONII B Y N A E Itit, Mensi sacrum, cujus etiam rei meminit Pambli

Sic enim logendum. Etiam Petrus Daniel Hue- tius Mενα, Solem , non Lanam , esse, probare nititur prolixe. Conjec Iuram nostram , inquit, penitus Armat Strabo. lib. 12. cum ait Cabiris , quae urbs caputes Armeniae, ese m ψαροακου καλουμνον. Templum quod Menis Pharnacis appellatur, tam religio

βοασιλέως, κm μνα φαρνα V- Ut pro juramento, quod regium appellatur, haberi voluerint Fortunam Regis, & Mena Pharnacis. 4 Atqui id Templum Lunae quoque consecratum erat: Ἀ- πυτο τυ σελ ης m

hoc quoque Templum Lunae, quemadmodum & illud quod est in Albanis, de quod in Phrygia, & illud Menis, quod est in loco cognomine: & illud Ascaei apud Antiochiam quae est ad Pisidiam, & illud quod est in regione Antiochenorum. De templo ilio quod es in AIbanis disserit Strabo tib. n. In calce υero libria a. Sic isie de templo Phrygio Menis: μ ταξυ θ-λαωδε-

κειας, η- των καρουρων ἱερον εμ ηνος καιρον καλουμ ον. Inter

Laodiceam & Carura templum est, quod Menis Cari appellatur. Athenaeus libr. I a. pagum quendam Phrygiae w-- peltat , Pagum Menis, ubi nempe templum Menis , si quid conue iura valeo. De templo vero A aei haec Strabo libro eodem Iz. ὼ γ εν

tium Menis Ascaei. Nihil his locis intel xerunt interpretes. Vides templum iEud quod erat Cabiris ,

consecratum Disse Gueni, is Lunae. Atqui petita

175쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I. CAP. IX. Iq7- eo juris jurandi formula exprimit Fortunam Regis, cujus sors Lunae ad ribebatur; o μενοι ψαρνακου, id est, si recte intePlo, Genium, seu Daemonem PBarnacis, cujus sors ad Solempertinebat. Templum itidem iliud Albanorum, is iliud caei, ct aliud Phrygium, non Umeni solum, sed se Lunae fuerunt dicatae nec aliter enim accipi po f

Deos autem colunt, Solem, & Iovem, de Lunam maxime vero Lunam. Est autem ejus templum Iberiae proximum. Solem ait idos, Lunam venerari , quos templum Meni, Lunae posuisse alibi Agni cat. Nempe Solis est men. Templum igitur iliud

apud Armenos Genio, is Fortunae Pharnacis consecratum erat. Ita Romanis Genium Principis adjurare solitum erat, nec non is ejusdem Fortunam, quae ipsa quoque Daemon 6fe censebatur: Origenes

μὴ Sed Daemonis nomine Genius frequentius compedabatur. De Genio, is fortuna eleganter Cebes in Tabula. Eos autem Iaepe simul cuiatos , atque itidem religionibus placatos reperias. Plurima apud Gruterum marmora videre est in hono emutriusque ereZia is incisa. Consecratum itidemsoli, o Lunae, dici poterat Armeniacum illud Templum, non absolute, sed quatenus Genio, o Fortunae Pharnacis Sol, ct Luna praeerant. Porro lingua o moribus multum habuisse cum lyris cognationis Armen idem Strabo libro primo prodidit. Uuia si ab eodem T a --

176쪽

1 8 ANTONII BYNAE ISMene nomen dicamus Armeniam traxisse ρ yeremias cap. II. v. F 7. -c scribit: Annuntiate contra illam Bab lonem) regibus Ararat, Menni, & Ascenag.

Qin Ubi Phraicum uta redditum es in M' imet, M sit nomen proprium s Idem peccavit Arabs. At varaphrastes Chaldaeus Menni reddit , qua e vox alias scribitur, utrobique vitiose scribendum squidem Mons Meni, uti habent Baal Aruch, yarchi, Limchi, aliique Ebraei proceres , qui Armeniam exponunt. Ex Menni ergo nomen ipsam traxisse erudite sane, is luculenter o sendit sir praestantissimus Samuel Bochartus in Phaleg lib. 3. cap. 3. Equidem nou aliud esse censuerimuinn, Montem Meni, moutem consecratum Deo icti, aneis tur, Μῆν a Strabone , Au rore Praedicationis Petri, quantorigenes. Hic amplius rasium album comedi υρ- tabat P thagoras, esset Meni lacer, hoc est Soli, exponunt Pythagori. Pamblichus lib. 1. de vita Pythagorae, postquam censuisse ilium dixit gallum album Meni confiecratum e se; altero libri eiu Idem loco subjungit: ἰκρο- ην-ηλίω. Sac una eXistimabat esse gallum Soli. Laertius in vita ejusdem

tuS non attingere, quod sacer sit Meni & supplex; quippe qui horas significet. Id exponit Suidas in

non Solem, sed Lunam esse, ex iis patet admodum evidenter, quae docte pariter δc ingenio sedisserit Vir illustris Gisbertus Cuperus, Daventriae noster Con-

177쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM. LIB.I. CAP. II . Iq9sul, & consessui Potentissimorum ordinum Belgicae Capreas Foederarae, qui Hagae Comitum est, adscriptus. Fνthagoras, scribit, albo gasio vesci prohibuit, quia erare. sacer erat Lunae ct Soli: Diog. Laertius prius δε-cet; utrumque vero Iamblichus: se ii us quidem

Gallo autem gallinaceo vesci prohibuisse, quia lunae& sacer est & supplex. Donrisimus Cafaubonus rescribit VM ai , eumque sequitur Schesferus inerudito libelio de natura Philosophiae Italicae , sed vulgatam probam esse observat Galilae decus AEgidius Catina-gius quia Pamblichus etiam memoriae mandat gallum Mia sacratum m isse. Neque tamen putem Μην aut Mensem Deum hic intestigi debere, aut eundem esse cum bole. Nam Suidas quidem in v. nec non Pamblichus lib. I. cap. 28. idi sideri avem hanc Iacram faciunt; sed ultimus lib. 2. exponens Sγmbolum Philosophi Octaυum decimum θ HVλι., disertis verbis distinguit A'λμα - πιφι, GMεο,

ψ ψ-Et hinc mihi suspicio oborta, Lunam , non mensem significari , Lunaeque ga

tam sacrari, m, ut Pamblichus se Diogenes loquuntur, canendo scilicet Luna ct Sole exorientibus , quemadmodum docet AElianus lib. l. c. 29.

Anim. Nec obstat Strabonem Menem Deum is uti observat Magnus Salma ius ad Hisor. Augustam, distinguere; is lib. tr. in urbe Sisipoli scribere Μως cerni templum, iliudque etiam dicatum esse

Lunae ,3 --ἀς Σεληnu et o est autem hoc quoque templum Lunae. ΜοθΣελ- numen,

sed ilis ut mas, mulier colebatur, uti satis δε- perque patet ex noto Spartiani in Caracalla locos is nummiS, quibus Lunus deus occarit habitu virili

178쪽

circa tergum Iunam comiculantem gerens uti patet ex Valeriam qui Seguinum, o Caracallae apud Patinum, viros, antiquariae rei periissimos, numismatibus; quorum in altero, notandum diligenter, gallus etiam Dei eli. Et ita Au pili Lunam masculino genere exprimebant, putabatur Miοθλvς , ram certe λέν or commode exprimebant: locus hanc in rem elegans apud Ammon. in lib. Aristoti de Interpret. NM -Α ματΤιοι -ν στλή--ειώλια : ἀλ' --. Π

sculino genere appellare solent, respectu, ut opinor, terrae, quippe quae non solum a Sole, verum etiam ab ipsa illuminetur: inde & Aristophanes in Sympo sto dicit, masculum Soli convenire, foeminium ter rae, Lunae vero masculum & memineum genus.

Et inc arbitror ob rationem Strabonem scribere templum Menis etiam sacrum esse Tunae, non numina plane diper a erunt, or nihil habebant commune. Nam Luria proprie Μην vocatur, quando corniculata est; Cleomenes lib. 2. Meteor. mν ο -- σεσιωηνιμα; . η Σιληνη , ' τῆ αἰ-N--λει, es: Μιν

vero vocatur ab quatuor significata. Etenim Luna, cum figuram litterae sigma refert, appellatur cum corniculata, litterae illius apud antiquos fuit, C. Et hisc quidem mea de Menis cultu sententia ;quanquam fatear valde eam Iabefactari per Plinium , qui, SaLmasio , Symbolum Pythagorae vertit, mensi sacrum; perta nec mihi, non secus ac eruditissimo Menagio reperta sunt; ut 9 per nummum Antonini Pii apud Patinum, in quo cernitur Lunus Deus cum gallo, ut videtur, ct inscriptio: MENSIS COL. C A E S. A N T I o C H. ni si fit error, id quod etiam doctissimus

editor suspicatur, scalptoris, scribique debeat Col. Caesarea An

tiochensis. Haec ita placuerunt AEgidio Menagio,

179쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB.I. CAP. IX. Isrut con .nsium suum testatus publice sit. Scripserat ip-

ω- Μηνὸς Dei, fusique templorum, mentio non semel apud Strabonem. Sed quis ille Μην, aut men sis, Deus 2 idem ac Pamblichus dicto libro I. cap. 28. η τε εἴ- τον ἀλικπυονα καιώ. Et Iib. 1r. in Expositione Symbolo XVIII. - Θυργ. --Θιμ- . Corrige Obiter Μηνi s H λίω) Etiam sui

μουννον-. Adde quod ex factum est ΜΘ, quemadmodum Z ω ex Apud Es iam cap. 6 3. v. D. legitμr: Et vos qui

dereliquistis Dominum, qui obliti estis Montem Sanctum meum: qui ponitis Fortunae mensam, & libatis si per eam. Vulgata Hieronymi. Sed eo loco Graeci LXX. Qui paratis Daemoni mensam, & impletis Fortunae potionem. Fortunae, id ess, pro quo ilios scripsisse magnus Bochartus exi simabat: quia Hebraice legitur, Et implentesuta p, ψ Μηνὶ, libamen. Et sidetur idem ide Deus significari, quo Strabo lib. XII. Sed cum legisset, quae totius Patriae, &nostrum decus, Gisbertus Cu perus scripsit, eadem omnia, in novissima editione, suae notae subjunxit, atque ita pergit. HAE tenus amplis

simus Cuperus: Cujus sententiae non invitus accedo. Etiam doctis, mus Harduinus in nummo Antonini Pii, pro ANTIOCH. MENSIS, emendabat ANTIOCHENSIS . Sed nihil mutandum. Docet hoc Septimii Severi imperatoris num ma , nec dum publici juris factum, quod mecum, quae sua est humanitas, communicavit Iohannes Valens, Num natum, F quis alius, periusimus;

Est enim ΜHH illud, Men sis, sire Lunus Deus: qui in aversa nummi Antonini Pii, cum pileo Nugio in capite, o corniculata lana doms imposita, conspicitur. Dextra, equum capistro retinet: snistra, s gerit. Ad verba, Plinio a Salmafo tributa quod attinet, ω i pilis

180쪽

Plinio non reperiri, Urmapit mihi, qui nuper Plinium edidit, mr

XIII. Etiam 'ad Meni, non Solem, sed Lunam esse, innuere videntur Graeci L XX. Interpretes, qui hunc locum reddiderunt,

τ' τυχν κεροσπιο. Parantes Daemoni mensam , ct implem Hier. ad tes Fortunae potionem. Notat Hieronymus L X X. tran--Lην stulerunt, mug, id est, daemoni, in Hebraico habere ,

adeoque, Gis, non αἰ Meni, seniores fortunam reddidisse, & Latina eorum apud eum versio habet: Paratis fortunae mensam, ct impletis daemoni potionem, ordine alio, quam in codicibus excusis Graeca verbal ti. , guntur. Hinc Petrus Daniel Huetius, manifestum esse

Cumque t ueni sic juxta es concludit Solem ea voce significari, quoniam fors Daemonis seu Genii, cujus in tutela ut quisque natuso, . est vivit, ut ait Ceψρ ut, ct natale comes qui tempe-ς-. - - rat astrum , si loquitur Horatius, tribuebatur Soli ab antiquis astronomicae disciplinae magistris: ct Sol ipse Daemon appellabatur. Ego vero non recedendum a vulgata lectione existimo, femendum fuisse eo in exemplari, e quo Hieronymus hoc refert. Certe Vulgatam tuentur, non modo editio Complutensis, & Veneta, & Romana, sed MLetiam Alexandrinum, & Marchali vetustissimum, nisi quod in Complutensi editione, & eodice Marchali legitur, pro Quod rectius videtur.

Sic autem Meni, Luna omnino est. Scilicet, uti ad significandum Solem, seriem Soli deputatam, - nimis, Daemonem, posuerunt, Graeci interpretes, ita Pro Luna, seriem ipsi tributam αὐ-For unam. Olim