Antonii Bynaei De calceis Hebraeorum libri duo : curis secundis recogniti, et aucti : accedit ejusdem Somnium, tertio recusum

51쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB.I. CAP. IIL 2 Circum vero pedes calceos bovis in fore occis aptos ligato. Vult nempe, ut calcei fiant ex corio bosis, nec senio, nec morbis, confecti, sed qui in ipso robore is store aetatis occiditur, cujus corium calceis, qui non facile deteruntur, se contra fritus maxime munitant, sit aptissmum, uti ad illum locum notavit vir undequaque doctissimus Jonannes Georgius Graevius, Grai vi, cui quantum debeant politiores literae nemo, nisi omnis humanitatis expers, ignorat. Habuerunt Grae ' ci ex pelle caprina, dc νομὶμ ex pellibus agninis, quomodo & Epiphanius, & Athenaeus &Pollux, quos adducit vir eruditissimuS PauluS LeΟ- tis', pardus, calceos commemorant eX pelle haedina. Emeia.

II. Si interpretes sequimur, apud vetereS Hebraeos calcei fuerunt, & quidem in summo pretio, ex pelle animalis, quod voce novitia taxum, vel taxonem , vocamus, unde ortum est Belgarum vocabulum Das, quo nomine id ipsum animal dicitur. Beneficia, quibus cumulaverat Hebraeam gentem, maXima aC prope stupenda, apud Ezechielem describit Deus, sub κ ..h.

emblemate ornatus muliebris. Inter caetera recenset, XVJ.1o.'

quod calceaverit eam Hebraei lynn animal R esse statuunt, de quo multa Talmudici disputant, an animal mundum sit, an immundum P intel- , . ligunti autem animal simile l N Thela ιυ. Σ. AElan, h. e. viverrae, parvi animalis, similis fe-μφη li, uti prolixe docet in incomparabili de animalibus opere vir summus Samuel Bochartus. gbehor . Sed propter nominis allusionem taxum, sive meron p. taxonem, alii eXponunt. Horum princeps est R.

Salomon Jarchi, qui haec verba WIn O cal- R. S: ceavi te tachas, Gallice reddidit, β. l.

52쪽

ANTONII BYNAE I

je calfe tor lasson, quomodo ipsius aevo Galli loque

bantur. Atque hunc sequuntur recentiores omnium linguarum interpretes: qui vertunt calceavi te taxo, h. e: pellibus taxeis , mei dasfenveden, uti Belgae reddiderunt. In hanc sententiam exponunt, Praeter

Osiandium, Sebastianus Munsterus, Franciscus V tablus. Vir illustris Hugo Grotius de meliu pestibus

accepit. Putavit forsan taxonem esse meum veterum , quod tamen refellere conatur maximus virorum Claudius Salinasti S. III. Hos omnes, quamvis

Defendat numerus, junniaeque umbone phalanges magnis rationibus inductus, sequi non possum. Nam

Boehari. Praefer Varia argumenta, quibus ὀ πάνυ Samuel Bochartus male uTIn pro taxo, sive taxone, sumi ostendit, illud mihi videtur quam maxime dubium, an unquam veteres ex taxi pellibus calceos gestarint. Cal- CeoS taxi, e corio molia, tenero, ac eleganti, in usum virginum matronarumque delicatarum paratOS, ceno . , set Osiander. Nullo vero testimonio id firmat. Et mParaph. fine veteres ex taxi pellibus calceos gestasse , aut aliquod habuisse calceamenti genus, nemo dixit. Pelle taXonis muniri pharetras, dc equorum helcia, stula quoque obtegi, canumque millos, sive collaria, confici, nonnulli scribunt. Atqui dixerit olim calceos ex pelle taxi, sive laxonis, fuisse, nemo homo est. Quemadmodum & hodie istarum pellium in calceis conficiendis nullus est usius5 Ne dicam, nihil hic fore magnificum, si taxeis pellibus inter alia ornamenta gentem Hebraeam Deus calaeasset, cum istiusmodi

53쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I. CAP.III. 3Icalceis ne lixae quidem & calones libenter uterentur. Et tamen aliquod genus pretiosi calceamenti hic intelligere necesse est, quod inter tam varium & multiplicem ornatum praedicat Deus, quodque olim inusium virginum de matronarum delicatiorum paratum fuit. Ut plane alii, quam ex pelle taxonis, hi calcei fuerint, de quibus Deus dicit l: rin se calceavi te tachas. IV. Si consulimus veteres scripturae interpretes nihil minus fuerit quam animal. Etenim OmneS, quotquot fuerunt, non animalis, sed coloris, nomen volunt. LXX. Graeci hic habent: Κιαδυσά στ υακινειν, quomodo & alibi ruinar reddiderunt υα-is . In textu Hieronymi est,

calceavi te hyacintho, sed in commentariis Ianthino , quomodo Aquila & Symmachus interpretati sunt. Alii pro nigro eam vocem acceperunt. Trζrnn m apArabum, quos in Suecia Manu scriptos vidit Bochartus, unus reddit pesies coloris caelesis, alter coriarandet, & editi duo: pelies daris, id est, coria nigra, & pesies nigras, utraque voce a PersiS mutuata , quibus daris de pelle, & randach de corio nigrum sonat, quomodo & Samaritanus pelies nigras habet. ta non Sasgona verterunt Chaldaeus & Syrus, quam Vocem notare colorem ύσγω hysginum multis docet magnus Bochartus, quamvis Hebraei eam sumant pro Bocharr, animali, quomodo & in egregio suo opere taxumex ponit vir in Hebraicis nemini secundus Johannes Bux- Buxta

torsius.

V. In hoc interpretum dissensu videndum in primis est, num inveniri quicquam certi possiti nde

54쪽

31 ANTONII BYNAE Ide colore nigro, proprie dicto, hic intelligi non potest, cum olim apud nullas gentes nigri calcei muli rum fuerint. In calceorum coloribus iS sexus quom dam, uti & hodie, mirum in modum luxuriavit. Praeter albos, qui mulierum ut plurimum fuerunt , habuerunt mulgeos , si ve rubros cereos h. e. cerae instar flavos, &hederaceos, h. e. virides, quorum omnium ripisc- is usum, uti meminit Flavius Vopiscus, viris ademit, mulieribus reliquit Aurelianus. Videri possunt xvi x. ω quae de his variis calceorum coloribus ad eum locum notavit maximus Salmasius. At nigros calceos olim '' gestatos a mulieribus fuisse legitur nusquam. Etenim

illi virorum ut plurimum fuerunt, & quidem Senatorum apud Romanos insigne, unde Iuvenalis: Dis, sis Nobilis is generosis, .ii. positam nigrae lunam subtexit alutae.

ut homines eruditi animadverterunt jam dudum. Quare de colore nigro intelligi non potest cum foeminarum ornatus hic exprimatur tantum, quibus non conveniunt calcei nigri. VI. Quid Graeci intelligerint per vocem qua reddiderunt Hebraeorum non adeo certum est. Etenim tam pro coeruleo, quam pro purpureo colore, apud idoneos scriptores usiurpatur. Qui tamen a se invicem non sunt parum diversi. Unde qualis color fuerit hyacinthinus, caeruleus, an vero purpureus , non constat satis. Et quidem pro caeruleonis .is Hieronymus accepit. Notat enim cum autem uti Ain,.sofuerint pedes, o omni sorde purgati, calceantur hyacinthinis, sive Ianthinis: quod utrumque aerii

55쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM. LIB.I. CAP. III. 339 κυανίου coloris es, ut rapiantur in occursum Domini in aerem, is adcaelesta regna j sinent. Idem alibi: Involucra hyacinthina, propter coloris similitudinem, referamus ad aerias potesates. Neque Hieronymus ' -7'tantum, sed & alii complureS cum coelo & aere hyacinthum & hyacinthinum contulerunt: ita OrigineS, ο θ. Theodoretus, Gregorius Nysienus, Ambrosius. πρ . Etiam Arabum interpretum unus qui peius coloris caelesis reddidit, ut visum superi u S. At iMExod. ego ἰάωτον male exponi colorem caeruleum existimo Est quidem is color etiamnum usitatus in pompaticiS NU. δε Regum Gallorum calceis, quos e serico, Velutove

fici consuevisse, auctor est Monstretetus, atque in va- 9 riis Galliae locis in multis Regum Gallorum imaginibus posse observari, monuit vir doctissimus Benedi- ε,M. Actus Balduinus. Ac prae Omnibus unam, eamque in- ομι signem HENRiC1 M AGNI emgiem, ad vivum eXpressam, quae in regio illo caenobii Sandionysiani aerario, singularique armario stat inclusa, id ostendere, quae praeter vestimentorum, quibus in sua inaugurat1one Gallici Reges uti solent, insignia, calceos e serico caeruleo, liliis aureis distincto, spectantium oculis exhibet. Olim tamen calceos caerulei coloris in usu fuisse non immerito dubitatur. In omni antiquitate unicum exemplum Observare potui, idque non adeo vetustum, de Michaelis Palaeologi Socero, qui Sebastocrator dicebatur, caeruleis calceis ab Imperatore distinctus fuit, uti memoriae prodidit Nice- μὸoh Phorus. Caesar, inquit, cum Despote Socero Seba--4socrator appetatur. Soceri sero i sire Hycrimen in caeruleis calceis aquilae intertextae constituebant. Scilicet, ea tempestate, qua purpureus color, im

56쪽

fixera

xxx IX. s.

34 ANTONII BYNAEI

peratorum Constantinopolitanorum proprius fuit, in calceorum caeruleo colore discrimen est positum, ut ab ipse Imperatore socer distingueretur, qui cum aquilis intertextis caeruleos calceos habebat, cum Imperator cum aquilis intertextis purpureos gestaret. AI eXemplum vetustius neque ipse legi , aut ab ullo hominum eruditiorum vidi animadversum. QuarC non Immerito ambigo, an apud Hebraeos veteres caerulei calcei fuerint in usu, quod tamen omnino necesse est, sis τO' colorem caeruleum notaret.

V II. Dicendum ergo pro colore purpureo ἡά-- sumendum esse apud LXX. Senes, quomodo &vir summus Samuel Bochartus το In accipit, vel pro hyacinthino colore, vel pro hysgino, qui hyacinthino est amnis, quod multis etiam docuit m Ximus Salmasius, qui hyacinthinum Jc hysginum ita differre probat, ut tamen assinis sint tinctu e , &utrumque pro purpureo usurpetur qua significatione etiam sumendam vocem Nau o, Sasgona, quam Syrus atque Chaldaeus habent, contendit, ut nempe idem sit, quod apud GraTOs qualis color cocco tingitur, de ad purpuram accedit.

VIII. Ego quidem non dubito, quin n sit is ipsis color, quem iacca Talmudici vocant. Illud observandum de pellibus ubique dici.

In iis, quae in Exodo ad structuram Tabernaculi offeruntur, memorantur pelles aristum rubejactae isse les απnn tachoim. In eodem libro, Tabernaculi tegumento ex arietum pedibus rubefactis, superinducitur z nn rna V oad tegumentum ex pel ibustachasim. In Numeris quoque, super arcam, & mCn-

57쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LlB.ICAP. III. 33sam, de candelabrum , & altare aureum , & omnia iv. vasa ejus expandi jubetur operimentum ex pelistachas, de Gersonitae jubentur ferre aulaea Taberna- x .et s.culi, & tentorium conventus ejus, 3 P

nnn ct operimentam tachas quod es super il d. Atque uti de pellibus ubique dicitur, ita de colorem significare, cum pellibus rubris adjungatur, mani sectum est. Etenim cum memorantur pelies arietum rubrae is tachas , fatis constat utrumque ex aequo esse coloris nomen. Non mihi latet, quid hic opponat nostri seculi summus Theologus Iohannes Coccejus: Non Cideri probabile, nihil nisi colorem G)nyis, notari, quia tum non diceretur in plurali nπΠC. in Lex. Sed haec ratio me parum movet. Etenim uti ab .m quod rubrum notat, fit plurale & a niger, plurale non video cur a non possit

dici plurale nπΠn. Cum de pellibus dicatur, dc colorem significet, non alium colorem ego fuisse puto, quam quem Talnaudici vocant Na . R. Salomo desinit Pars colorem corii rubrum. 1 L 14. b. Scilicet de rubro colore id intelligi vult, quamvis in Chq corio magis, quam in pannis. Videri possunt, quae ' observata sunt Johanni Buxtorsio & Samueli Bocharia Euxt. to. Is vero color coccineus mihi fuisse videtur. m vi. Quod quidem voluit R. Salomon Iarchi, qui in Cho- κρlin dira, exponit per dQP Er: in Peliachin autem per Dd, si vera est viri doctissimi Johannis Braunii, A. z. qui vestitum Sacerdotum Hebraeorum luculento μ' 'commentario illustravit, conjectura, qua Pro κρα- se emendat Np, o, ut coccinum intellexerit Jarchius. υ 'Quomodo '& de coccino intelligenda vult ea Talmu-

dis loca, eo magis, quod in Pes achin quaestio sit de A Q.:6

58쪽

cap. 14. a. Annal.

6 ANTONII BYNAE IIaccam, quali aqua dc hodie utuntur ad tincturam coccini. Ita, cum Jarchius Lacca eXplicet I I xIM Np, o dIN ut quidem pro e 4p' is, vel N emendat, perinde est ac si dixisset, color eis ruber corii, quem vocant Saria a. Neque possum omittere. quod idem concedit vir eruditissimus, procul dubio eundem colorem, & idem corium esse, quale nobis& hodie affertur Smirna, & ex aliis locis, quod Gallice t Maroquin is Lesant dicimus. Cum itaquem, colorem rubrum corii interpretatur R. Salomoti, ego n eundem colorem fuisse puto. IX. Talem colorem rubrum, sive coccineum,

hic intelligendum ex eo fiet longe verisimilius, quod istiusmodi calceos gestare magnificum fuerit olim. Facile videre est in hisce calceis, de quibus Propheta, aliquid magnum fuisse, cunm inter tot ornamenta recenseantur. Quorsum enim inter alia praeclara, quibus Hebraeam gentem se ornasse praedicat supremum Numen, mentionem faceret, calceasse ta-chas, si non aliquid pretiosum, cla in calceis eximium,

intelligatur λ Unde Targum habet nu TU: '

posui calceamenta pretiosa in praeibus tius. Vidit videlicet magnum quid este, de quo loquitur Deus, se calceasse tachas. At nihil magis magnificum fuit quam calcei rubri, sive coccinei, qui&olim in summo fuerunt honore, & proprium Regum de

Imperatorum gestamen. X. Rubris calceis olim usi sunt Albanorum Reges , eorumque exemplo Reges Romanorum. De Romulo Zonaras refert, quod

i thu'οῖς, calceis rubris utebatur. Usus est iis

59쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I. CAP.III. 37 postea Julius Caesar, ut ex Albae regibus se ortum testaretur, uti auctor est Dio. Locus Dionis corrupte

2Is, τὶν 'Iουλον εχρὴ D. Sed pejus ab interpretibus est exceptus: Vuippe semper laxiori veste delicate utebatur , ct cinctura fluxiore: aliquando etiam vese sublimiori, ac utebatur more Regum, Albae quondam imperaverant , cum ab Pulo id ad ipsos persenisset. Interpretum errorem, qui , verterunt cincturam fluxiorem, atque verba & ερυΘρ-οω ad retulerunt, cum perspicuum sit ad x- αι referri, cum dici non possit quid sit vestis i tu hii, &de calceamentis Caesaris loquatur Dio, quae vel humilia, vel alta dicuntur a veteribus, optime castigavit magnuS Casiau bonuS, mendum tamen quod latet non animadvertit. Quid enim est η ἡ μέτα τας mori ρ Octavius Ferrarius, vir plane eximius, postquam pariter notasset pueriliter admodum GDτλον, vel pro fluXiore cinctura, vel pro veste, interpretatos esse, cum nemo vel leviter literis Graecis tinctus ignoret, ει όδεσιν esse calceationem, sive calceatum, verba Dionis ab interpunctione laborare putat, & una plus conjunctione abundare: Unde ea hoc pacto concinnat '

Gυτα ενίοτε , i l , ins hVΘροουίω: Nam Sese Laxiore semper motriter utebatur, is calceamentis aliquando deinceps etiam altiusculis ac rabeis. / At aliter longe apud virum maximum Claudium Salmasium locum

' m. Putavit forsan vir maximus pro 6 μ m

60쪽

Mericus

38 ANTONII B Y N A E Ilegendum esse κεν oro , ut Dio dicat, κεν Caesarem luxuriasse. Κεντητων , & quidem pretiosiorum purpureis atque aureis meminit Epich tus. Κα,mρ , inquit, s επιτου G-δήματο- , ἐὰν -

γύντηπν: Ut in calceo , si ustra pedem progressus fueris , si auratas calceus, deinde purpureus, deinde interpunctus. At quid sint dissentiunt eruditi. Putavit Wolfius, vir Graece doctissimus,

artis iose disecios, pi Ios, sue gemmis aut

imaginibus interpuncisos calceos significare -- κεντη μνοδηυατα. Magnus Casiau bonus in tractatu ἀνωρτω de calceis, uti refert filius ejus MericuS, ιά κεν πν

ἀειμα calceum gemmis disinc exponit, quod idem Mericus pluribus adstruit. At mihi maXime placet Salma siti sententia, qui plectum intelligendum existimat. Opera dici notat, quae arte Phrygionis erant claborata. Hinc Epictetum affirmat eo genere laboratum calceum, sive acu pictilem, si ve acu punctilem dixeris, idi'm- vocare, & facere pretiosiorem aurato & purpureo. Atque hoc in mente habuisse videtur maximus Salmasius, cum apud Dionem Mi/-r reposuit. Post tantos viros tamen ego propius ad priscam lectionem locum Dionis emendari posse existimo: T τε μ εβ - χαυνοτεροι , παπινε ερυνε , f τ ita δέσει. Και-τ υτ 3 is ora f-ὰ ἐρυ'ους Vese vero suxiore semper luxuriabat is calceatur Et ilio quidem aliquando is altiori se rubro Sec. Μι -τν enim mutari facile potuit in iuετα 'αυτω. XI. Uti a regibus Albanis primo, dein a Romanis, rubri calcei gestati fuerunt, ita postea mullei usurpati sunt. Hi vero mutui rubri fuerunt, dc quidem