Antonii Bynaei De calceis Hebraeorum libri duo : curis secundis recogniti, et aucti : accedit ejusdem Somnium, tertio recusum

81쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I. CAP. IV. 39cra volumina nuperius transtulerunt, sequuntur, qui hic habent, ende u e sterc te geli=h uise deten, is fortitudo tua ut dies tui. Idem visum viro illustri Hu- cia, isgoni Grotio, qui optimam eqse interpretationem Grae--t.cam pronuntiat. Consentit viri Hebra,ce doctissimus Fransisicus Vatablus: Hebraismus, inquit, Vuamdiu Uixeris, eris jortis: vires tuae tam diu durabunt quam diu vives. Et sane pro robore, atque fortι- tudine , vocem Chaldaeus accepit, quam communiorem interpretationem esse R. David Κimchi testatur. Neque quidquam aptius 8c convenientius de Asclieritis dici potest, & cui magis hespondit eventus, quam quod eo sensu, quem dedi, praedixit Moses. Maximam man isse perpetuo barbaroram copiam in Galilaea gentium, quae maxima fuit haereditatis A feritarum pars, vir eXcellentis ingenii Missiis, is

& doctrinae Andraeas Masius notavit. Hoc quam M. 19. maxime pro nostra interpretatione est. Etenim cum 3' 3 'Aseritis certamen perpe Luum esset futurum cum veteribus terrae incolis, a quibus continuis bellis vexarentur, inter caeteras benedictiones etiam praedicit Moses, eos bello strenuos futurOS, neque vireS eorum atterendaS esse. XIII. Hae ferreae atque aereae ocreae in memoriam mihi revocant elegantissimum Curtii locum, quem mendo liberavi, quod omnes interpretes fugit. Praedicat Macedonum aciem, quod non auro, non Curtis

discolori veste, sed ferro , atque aere fulgeret. Con- 'Vttra, inquit, siquis aciem GMacedonum intueretur, dispar acies erat: equis virisque non auro, non discolori veste sed Jerro atque aere fulgentibus Secure praeterierunt hunc locum Curtii commentatoreS, cum t H a men

82쪽

men mendum lateat in voce acies, quod ex ingrata atque taediosa repetione deprehendi potest non dissi culter. Pro acies legendum facies: Contra si quis aciem Macedonum intueretur, dispar facies erat. De exercitu vocem facies eleganter usurpant Latini Scriptores. Tacitus: Et militum phalerae torquesque

splendebant: decora facies is non Viteluo principe dig

nus exercitus. Ipse Curtius: Haec dextri cornu facies erat. Uerbum intueri, quod praecedit, cla ea quae sequuntur: Equis virisque non auro non discolori veste, sed ferro atque aere fulgentibus, non tantum 'mant conjecturam nostram, verum etiam judicium viri im mortalis memoriae NICO LAI HEIN-S II, quem & Parentis, viri maximi, de sua merita supra laudem omnem dudum extulerunt, & non ita pridem nobis ereptum, nunquam fatis deplorare poterunt, quibus rei-literariae salus est cordi. Nam cum ante octennium, licet admodum adolescens, etiam

hanc conjecturam ad virum summum misissem, pro singulari sua humanitate, ad me datis literis respondit. In Curtio ante hoc biennium idem mendam observavi peregrinatione Germanica, uti ex schedis meis liquebit tibi aliquando. Miror professo tanti tum mendum tot interpretum diligentiam tanto tempore frusrari potuisse. Quod ipsum Observatum viro illustri, cujus ilertiam dc acre udicium in deprehendendis fucatis E supposititiis, dc singularem sagacitatem in cognoscendis & eruendis genuinis priscorum Scriptorum lectionibus, nemo, nisi barbaruS, ignorare potest, cum tot exstent divina ingenii ipsius monumenta, perennitati seculorum consecrata, quibus auctoribus melioribus, Poetis praesertim castigandis ac suo decori restituendis, tantum lucis attulit, ut uni

83쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM. LIB.I. CAP. V. 6 IH si1Ns Io debeatur, quod Ovidium, Claudianum, Valerium Flaccum, & complures alios innumeris mendis, quae injuria temporum contraXerant, habeamus perpurgatos, uti summopere fui laetatus, ita non potui non cum laude referre, ut vel ex eo constet, me memoriam viri incomparabilis, quem vivum colui, sanctam servare.

CAPUT QUINTUM.Ι. Pauli monitum, quo Ckrisianos calceari vult

positum. II. Inter arma, quibus in structum hominem Chrisianum sust Apostolus, optime calceorum mentionem eri, ut muniti ni pedes ostenditur, is locus I. Reg. IV. f. ii stratur. III. Communis opinio Umμ praeparationem, promptitudinem, notare, & Hatabli, Grotii, Coccoi, Z geri, Belgarum diversae interpretationes. IV. Ab omnibus dissensum. V. Nostra opinio Em is caro neque praeparationem, vel promptitudinem, hic gnificare, sed, ad exemplum Graecorum interpretum, basin, fundamentum. VI. Pauli mens genuina. VII. Stephani viseni, Alexandri ori, Pauli Colomest, ct Petri Latmajiex parte consensus. VIII. Cur Euangelium vocetur μαγ ιον τὼ Euangelium pacis l

P Aulus, ut Christianos, quibus plurima immine

bant pericula, non tantum a gentibuS, quae nondum Christo dederant nomen, sed praecipue a tentationibus Diaboli, cum illis non esset ἡ- μα

84쪽

ANTONII BYNAEI

δ' πονηἡ- , τοὰ ἐπουρο ις, Iunia adversus sanguinem Ocarnem, sed adversus imperia, adversus mundipotentes tenebrarum seculi hujus , adversus Spirituatia nequitiae in Coelesibus, ad constantiam adhortaretur, ut non succumberent & malis vincerentur, voluit cos iis omnibus instructos, quibus & tutos se praestare; dc vim illatam possent repellere Δια m, inquit, ανα-

mite σι Cersam armaturam Dei, ut positis resistere in die malo, omnibus peractis stare. Dein eleganti translatione a militist veterum , homines Christiani dona sub armorum , quae in usu rant illis tempor1bus, emblemate describit Arma varia dum recenset, etiam meminit calceorum, quibuS muniri vult pedes. Κἀι

II. Inter arma, quibus instructum hominem Christianum vult Apostolus, optime calceorum mentionem facit, ut muniti sint pedes. Negant quidem Icti calceamenta armorum nomine contineri, uti no-κ - ..illa V1t m nus noster Desiderius Erasmus. Attamen h. l. VetereS pedes calceis munivisse, multa ostendunt. , Apud Plautum , iacum Stasimus pugnandi ornamenta Act se. pararet, statim de calceis est Iollicitus. - uid ego nunc agam 8

Nis ut sarcinam constringam, ct clypeum ad dor

sum accommodem

Fulmentas jubeam suppingi Dccis: non si si potest.

85쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB. I. CAP. V. 63t Milites caligati sunt, optime notavit vir illustris Hugo Grotius. Nihil enim notius est quam olim mi- ω. M lites caligas habuisse, quas Dio appellat: quod ipsum praeter magnum Erasmnm, Josephum Castalionem. Laevinum Torrentium, Claudium Salmasium, Benedictum Balduinum, Albertum, Rubenium, & complures alios viros eruditissimos, peculiari dissertatione multis 6c magnis rationi- tiarisabus addixit Julius Nigronus. Ut non possim non Ve- Marc.6.hementer mirari, virum clarissimum Iohannem Michaelem Dilherrum se huic sententiae opposuisse, & Obseo.

caligam Wol angi Laetii verbis explicasse, qui sic ha-

bet: Caligae paulo supra genua extentae, braccis ad- aESMLugabantur, gregariorum quondam militum praecipuum in I tenus vestimenti, quod hodie etiam aliqua ex parte ζ. vi Imanet: Uulgo een strumpss: praesertim cum nullum II doneum adserat argumentum, quo ea opinio, jam .., I dudum explosa, de vel in ipso Lagio a Nigrono dam- Bald. de nata, stabiliatur, eamque vel inspecta caligarum MN V. et ma confundat, qui ex columna Trajani Sc arcu Con- Rui.de Restantini, Ac nummis Hadriani inferius exhibetur. ne caligam fuisse militum calceamentum, quo semper Diiser. utebantur, vel hinc intelligi potest, quod Latinae guae auctores optimi caligam pro militia, seu militari profestone, usurpent, ac militiam caligatam, milites caligatos passim dicant, quod, praeter Laevinum Torrentium , prolixe docuit Julius Nigronus. R Apud Hebraeos etiam milites calceamenta gestasse videre est ex loco insigni, qui in Regum libris legitur.

Inter alia monita, quae ReX David, jam moritu- tie. cit.

86쪽

qui erat circa lumbos ejus, ct tu calceamentis, quae eravi tu peribus eius. Ubi, pro eo quod Latini dioia a CerVi x, De GVit saraguine mauus, vel ut apud Ovivi. - dium est,

ram.

- calido tel rem sanguine foedat, David Salomoni dicit, Ioabum, non modo balteum

suum, sed & calceamenta, quae in pedibus erant, innocentum sanguine foedasse. III. Quamvis autem Paulus, inter armas quibus instructum esse vult Hominem Christianum, calaeorum mentionem faciat perbene, cum constet in militia veterum pedes caligis munitos, non tamen adeo exploratum est, quid sibi velit, cum Christianos calceari jubet ἐν ἐπιμομπα τοJ ευαγρλω τι - Vocem ἐπιμα-, cum ab επιμαμ, praeparo, sit dicta, pra

parationem, promptitudinem, hic significare communiter existimant interpretes, quae quidem ejus est vulgaris apud Graecos notio. Ita praeparationem vertunt Vulgatus Interpres, interlinearis versio, Theodorus Bega, dc Johannes Piscator, cum quibus facit magnus noster Desiderius Erasmus, qui habet ut parati sitis: stupromptitudinem, Erasmus Schmidius, de Iohannes Coccejus, cum quibus consentiunt nostri Belgae, qui reddunt berot idigheri, & vernaculi interpre

87쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM LIB.I. CAP. V. 6stes nonnulli. Sensum vero non eundem assignant homines eruditi. Praeparationem, promptitudinemque ad annunciandum intelligunt multi. Ita Franciscus Valabius. Ut parari sitis ad Euangelium pacis annunciandum. Vir illustrissimus Hugo Grotius. Pedes Agnoscant quotidii Gm a nas actiones, ut diximus ad yoh. I 3. IO. Eae non sordescent, si semper in si ant cogitationibus exsequendi is propagandi Euangelii. Magnus Coccejus. V-C-μασῶ εὐαγβλιου est promptitudo annuntiandi Pacem. pud Apostolum multis in locis λαγω,Mest Eam prompitudinem comparat cum calceis vel ocreis: nempe ut quasi plana si via ad eundum per totum mundum, quemadmodum ei qui ocreatus vel calceatus es, omnis via moltis is facilis es. Etiam Tacitus Nicolaus Zegerus: Calceati, inquit, Zeter. a.

per praeparationem Euangelii pacis, ut paratistis is h ipsi per Euangelii iter incedere, is alios ad idem δε-cendo praeparare. Sed alii praeparationem, promptitudinemque ad confitendum fidem εὐαγγελιου - ειρέω his significari existimant. In his novissimi nostri Belgae interpretes, quorum haec est nota. D. metal- η u ς' tkt bere Ge α=n om het geloove te beljden, en re en-schap tegeven van de hope die in v is, Rom. IO. I . I Petr. 3. I f. ant de schaamachlige of vree chile

in dit poechi de Satan lichiel=h tot mare fondente brengen. Hoc est, ut semper stis parati ad con-nsionem s dei, is rationem reddendam pei, quae in

vobis est, Rom. Io. Io. I Petr. 3. I S. Nam verecundos aut timentes hac in re solet Satanas facile in magna peccata inducere. IV. Ego vocem quamvis promptitudi-

88쪽

66 ANTONII BYNAE Inem, Vel praeparationem, apud Graecos vulgo significat, ea notione hic minime accipiendam, & errare omnes, mox laudatos, in assignando hujus dicti sensu, existimo Si enim ἐτο - α praeparationem, sive promtitudinem, notaret hoc in loco, non video quare voluerit hominem Christianum ea calceari Apostolus. Calceamenta apud veteres pedum quasi vincula & impedimenta sunt habita, quae non tantum nihil conferre ad promptitudinem, sed quam maxime obesse, existimarunt. Ita Musonius Philosephus, cuius verba haec sunt apud Stobaeum. Κώ -γε

μχω . - rm, Oi iam: Nudis pedibus incedere ei qui potes melius es quam calceari. Videtur enim calceari propemo um es e quod Uinciri. Sine calceis autem υalde expediti is agiles sunt pedes, praesertim se avisit usus. Quod ipsum confirmat Muλnius tabellariorum 8c cursbrum exemplo, qui excalceati sua munia obierunt, ut magis expediti essent atque agiles, quomodo & ex Athletis cur res non eandem celeritatem servare asserit, si currere ipQs oporteat in calceis. Cum Mu nio idem sentit Clemens Alexandrinus, inter Patres vir doctissimus. inquit,

maxime convenit sine calceis esse, praeterquam β -- litet. ita δεδέα Calceari enim propemodum idem es quod vinciri. optimum exercitationis genus

es nudis uti pedibus, ct ad sanitatent, or expo

ditam facilitatem, non prohibeat necessias. Hinc etiam Lycurgus Lacedaemoniorum pueris Pro calceorum

89쪽

DE CALCEIS HEBRAEORUM. LIB.I. CAP. V. 67rum usu pedum nuditatem praescripsit, ut expeditius acclivia conscenderent, & per declivia graderentur. D1cunt quidem homines eruditissimi επιμασία calceari hominem Christianum voluisse Apostolum, ad Euangelium pacis an nunciandum, Vel Propagandum, vel confitendum, & reddendam suae fidei rationem, sed id omnino praeter Pauli mentem sibi fingere videntur. Describit Apostolus πανουί- ISρου, universam armaturam Dei qua Christianos vult indui, VN Gναασα ἡ ἀς μ διείας τοδ ut fessint stare a ersus artes diaboli , vel ut possint πια - ω τῆ ἡμερα τῆθ άπαν re ορι αργασαι μοι M , re fere in die malo,

ct omnibus peractis flare. In illa armatura

universa, etiam monet, Ut sint x-άζησά, οι τους ποδιαε-μαώα τοδ μα Min P : . Utique necesse est ut intelligamus voluisse Apostolum επιμασίαν μαι-λίου silli usui in serviret, ut possint si , Eadem ratione qua Olim calceos milites iumpserunt, ut firmius

possent consistere, & caligae militum Romanorum clavis ferreis munitae, AEtolique dextro pede in bellis calceati fuerunt, sinistro nudi, ac propterea dicti WνοκρηmH ες: quod tu ad Hernicos Italiae populos tran

stulit V1rgilius: - Vestia nuda siniseri

Insiluere pedis 3, crudus tegit altera pero. Utrisque scilicet pedibus nudi fuissent AE toli atque Hernici nisi dextrum pedem, quem in congrediendo ante sinistrum promovebant, perone muniendum censuissent, ut firmius consisterent, & hostibus Gesspos sent resistere. Quid hoc commune habet cum eo quod dicunt viri eruditissimi, voluisse Apostolum, ut

90쪽

68 ANTONII B Y N A E 1 Christiani calcearentur τοῦ εὐαγγελίου snempe ad propagandum Euangelium, vel reddendam suae fidei rationem ρ Utique Apostolus cal ceari vult Christianos, Don ad praedicandum Euangelium, aut confitendum, sed ut possint ἄνω ποος τασε ψειας sare adυersus artes Diaboli. Perinde ac milites olim caligati non fuerunt, ut essent expeditiores, sed ut eo firmius possent consistere. . Id enim si esset, magis ad fugam, quam ad praelium, fuissent instructi. Quare ευαγγελiου εἰή omnino quid aliud est, aliumque in finem imperata, ac viri doctissimi monuerunt. Eleganter notatum est . . a viro eximio 8c optimo Theodoro Bega. Praeparatione, ἐν ἐτοiμα--. Vulgata , In praeparationem Euangelii pacis. Eramus, Ut parati sitis ad Euangelium pacis. Neuter opinor θ sensum Apostoli est assecutus.

Non enim vult nos docere duntaxat oportere nos esse calceatos , sed calceos etiὰm ut ita loquar nobis praebet. Itaque cui milites Graeci, caligas Latini milites gerebant, ita ad ineundum prae tum, O vitae sius cursum inter medios hostes tenendum, vult Apostolus ut Euangelii pacis cognitione simus praeparati. Optime animadvertit magnus interpres, non velle Paulum ut Christiani sint calceati in praeparationem Euangelii pacis, vel ut essent parati ad Euangelium pacis , quod utique dicere debuisset, si vera foret virorum doctissimorum explicatio, sed ipsa mi μασω ad ineundum praelium & firmius cos sistendum. Quare ετοii Ha neutiquam hic est praeparatio, si ve promptitudo, eum in finem ab Apostolo imperata, ut volunt homines eruditissimi, sed longe aliud notat ac diversum. Quod quia res meretur, dem On- standum prolixius est. V. Mul-