장음표시 사용
121쪽
batius,& s.seq.& l. si ita, is . D.de inst.& inst. Foc AR I A dicitur pro concubina,in I. 3 .C. de dona. int uir.& l. 9. C. de condici.inser. FOLLIs pro marsupio&sacculo pecuniae:int. 82. D.de cond.& demonst. uide In folle afferre. Fo Envs ut Grammatici putant ex eo dictum est. quod in paciscendo uictimae scede & crudelitern abantur: eiusq; mors optabatur ei, qui a pace resilisset. unde Virgil. Aeneid. ix. Et caesa iungebant foederaporca. Est autem FOED us pactio quaedam societatis populi R. iussu rite per Fecialem certis legib. facta & iureiura
do firmata. Fo Ens Ri s autem duo tantum facio genera,Proculum secutus in l. 7. D.de capi.& postlim.qui alterum appellat aequum amicitiae caussa factum. alterum iniquum,siue impar, cum pactio fit, ut is populus alterius populi maiestatem comiter tutatur quod adiicitur inquit ut intelligatur, non pari iure utrunq; populum esse, sed hunc altero superiorem. quod etiam Cicero pluribus uerbis in Orat. pro Balbo confirmat. Liuius autem ii. 3 . eadem ponit genera:& illud prius scribit esse, cum pares bello aequo scedere, in pacem atq; amicitia aenirent.tunc enim repeti reddiq; per conuentionem res . alterum uerb genus esse, ait cum qui hostes nunquam fuerint, ad amicitia sociali scedere iungendam coeunt: eos neq; dicere,neq; accipere leges id enim uictoris & uicti esse. Haec Liuius: qui tamen praeter illa duo genera tertium etiam addit, quo bello uictis leges dicuntur.ubi enim omnia ei qui armis plus posset, dedita essent, quae ex ijs habere uictos, ' lib. multari eos uelit,ipuus ius atq; arbitrium esse. Sed uideamus,ne pinguior Livii partitio sit, illa Proculi limatior atq; subtilior: quippe cum Dedit iiij no proprie in foedere,sed in
ditione esse dicantur. unde illud Latinorum de Campanis apud Liui uiri: Campanorum alia coi
ditionem esie, qui non foedere, sed per deditione in fidem uenissent.Item de Apulis: ita in societatem eos esse acceptos, ut non aequo scedere, sed ut
in ditione .populi R.essent. Fos Dus pro Foeditas, Paulus i. 3.D. de rit.nup. eenim honos ei seruatur, quae se in tantum foedus deduxit.Vulgati codice SC rLvs. sed hoc modo scripssse Paulum,facile crederem. FORENfEs actiones,quae alibi ciuiles, sue rei familiaris, priuatae, aut pecuniariae dicuntur. Vip. l. r. D. de incend. nauti Et quanquam sint de his facinoribus etiam criminum executiones, attamen recte Praetor secit,qui sorenses quoq; actiones crimininibus istis praeposuit. Item in l. i .C. FORMA,modus, lex, conditio. Modestinus l. io.D. de pollicit.Quo casu certaminis editio licita est, forma pollicitationi data seruanda est. Ulpianus
L 2.F.2.Ad municip. Is qui ultra commeatum a est, uel ultra formam eommeatui datamad munera uocari potest. idem LGr. De uerb.oblig. In co- uentionalibus stipulationibus contractui se a contrahentes dant.Sequitur enim, Praetoriae stipulationes letem accipiant de mente Praetoris.
FORMA iurisdictionis, pro modo, siue potestate qua ius alicui dicere permittitur. Callistratust. 31.D.de sals . Aut si plus meruisse uideatur, quam ex forma iurisdictionis pati possint, ut Impera
tori describatur , aestimaturo quatenus coerceri debeat. FORMvLAE ,quae Ac Actiones dicebantur, ut suo I eo demonstrauimus, erant solennium uerborum conceptiones,quibus eadem in re populus R. uti consueuerat.Vulgus hodie stylum formularium-Ve appellat. Earum autem Iurisconsultos princi . pes & tanquam arci itectos fuisse, nemo nescit . quare quas ex diuturna obseruatione ueterii scriptorum collegimus,in appendicem reserendas putauimus:unde assumi poterui, quae cuiq; ad usum suum accommodata uidebuntur.
FORNAC AR t us seruus S Fornacator: qui ignis in forno siue fornace accendendi curam habet. Nonitis,Fornum & Fornaces dicutura sorno, quod est calido. de Forcipes,quod candens teneant. ferrum.Varro De uita populi R.Cocula, quae coquebat panem primum sub cinere, postea in se no : cuius utrius'; uocabuli uia a Forno ductum, id est,a calore. Vipia. l. 27.f. s. D. ad lin. Aquil.Sis ornacarius seruus coloni ad fornacem obdormisset,&uilla suerit exusta. Paulus i. II.& iq. D. de inst. uel instr. Instrii mento balneario lcgato continetur & Fornacator. Vtrobique tamen Fomni carius & Fornicator legitur, non recte:quum a Fornice Fornicator, a Fornace Fornacator declinetur .
FORNICARir, uenali iij & mercatores qui sub sornicibus tabernas habent, & merces expositas . Fo RiCARii tamen apud Paulum legitur l. i7.9. s. D. de usur. FORTvNA, singulari numero pro sacultatibus &opibus. Scaevolat. o. s. s. D. statu lib. A gentarius coactor quum pene totam fortunam in nominibus haberet, seruis actoribus libertatem ita dedit. Fosto cedere,vide Cedere soro. FonvM, inquit Varro, antiqui,quo conserrent suas controuersias,&quq uendere uellent,qud serret, appellarunt.
Fo Rum agere qui prouinciae praeest dicitur, quum
ciuitates uocat,& de controuersiis eorum cognoscit. Festus.
Foss A est, ait Vlpianus , receptaculum a uae, manu facta. l. I. 9. I. D. ut in ilum. pub. Lun. iri si D. de rip. mun. FossATVM, pro sosta. Modestinus l. 3. s. 2. D. de re.milit. Is qui exploratione emanet, hostibus insistentibus , aut qui a sol lato recedit, capite puniceus
122쪽
dus est.Ρ in lib. 17. cap. 2I. Foslatum purgari &extendi,ne crudum relinquatur. Sie apud Veget. lib. q. p. I s. FRAN. ACCvRsivs Iurisconsultos, Florentiae natus, Ius civitat Bononiae , ann.a Christo nato M.
.XXV.magna cum ingenii atq; industriae lai de professus est.G tollas in omnes Iuris ciuilis libros scripsit, magnopere adiutus iis,quas superiores Iuris periti l merius,Bulgariis, Martinus, Placentinus, Ioannes, A Eo multifariam adscripserat. Praeceptorib.usus est Ioanne, qui Glossator uulgo nominatur δε Arone,& filio erudito Fran. Aecurso, qui eodem in loco lusciuile interpretatus est,patrisq; glossas locupletauit,relicto, ibide uita est ianctus. FR AT R v M duo genera Iurisconsulti faciuit m alios Consanguineos appellant, qui ex eodem patre nati sunt,quamuis non ex eadem matre alios Vterinos,qui ex eadem matre tantum geniti sunt.l. pe.&ult.C. de legit. haered.l. 27.C. de inofΚl. 2 i. C.
FRATREs patrueles, uide Patrueles. FRAVs apud ueteres pro poena ponebatur: ait Vlpianus l. 2 s.f. 2. D. de aedit. edict. at in l.aliud, is r. D. de uerbor. signi f. Fraudem genus constituit: P nam uerb,spec iem. Fraudis enim uerbo & noxam siue delicium contineri, di quasi poenae quandam praeparationem:id est. ut ego arbitror nouimputationem,& poenae periculum.
FRAvDEM igitur pro noxa legimus in edicto Aedilitio l. i. S i Qvon mancipium capitalem fraudem admiserit.quod Vlp. interpritans in d.l. 2 3. Capitalem fraudem admittere,inquit, est tale aliquid delinquere propter quod capite puniendus
sit.Itaq; usurpatur a Cicerone in orat. pro C. Rabirio,& l .de Orator. FRΑvDEM autem pro imputatione noxae, & poenae periculo legimus in l. i . D. ad leg. Falc. EA M pecuniam sine fraude sua capere liceto. & in l. 2D.de adulter. Viro adulterum in uxo re sua deprehensum retinere horas uiginti testandae eius rei caussa ,sine fraude suo iure liceto.& in l. 8. D. de accusat.l. 23. D. de iniur. Hinc FRAus pro incommodo,damno,periculo. ut in foedere antiquo apud Liuium ii. i. Rex, facisne metu Regium nuncium popul.R.Quiritium uod sine fraude mea populiq; R. Q. sa facio. Et pa sim Nn Si Tea res fraudi. FRAus legi sit,ubi quod seri noluit, seri autem non uetuit,id fit:& quod distat ρητο οὐ διαν-αι, hoe disto fraus ab eo quod contra legem fit.l. Jo.D.
de leg. 2. FalavsCvLusi,discessiuncula coniugum non diuturna. Vlpiami. 3 2. s.8. De dona. int. uir. & uxor.
Quod si diuortium non intercesserit, sed stibusculum , profecto ualebit donatio, si stibus eulum quieuit.
FRivoLA, inquit Festus; uasi sunt proprie fictilia
cassa. Vlpian l. I I. q.D. de pigneriact. No erum credibile est hoc conuenisse,ut ad uniuersam pensonem insulae friuola mea teneantur. Positum uidetur pro suppellectili hominis tenuis N inopis . Seneca lib.Controu. iii. Ego illos in stiuola ii
uitaui nostra. F RVCTus generis nomen est, quo ea omnia quae terra gignuntnr,proprie comprehendimus. eius dii sunt species, quarum altera Frutum nomine appellaturi nimirum quae minutae fruges dicuntur,noc est, quae arista aut siliqua continentur. l. Di gem,77.D.de uerb. sig.altera ueto generis sui nomen obtinet. & quicquid praeterea ex terra natu ad hominum alimentum pertinet, complonitur: ueluti uinunt.oleum,& arborum baccae, item se num, ariindo caeduasylua l. q8. D. us fruct . l. qo. De coni. empl. Haec, ut dixi,propria huius uerbi sedes est : postea uerb longius translatum fuit.narrimum Fructus nomine appellata sunt omnia,
ae non tantum ex terra, uerumetiam ex anima-aus nascuntur:ueluti status, lac, pilus, lana. l. q8. s. ult. D.de acq .rer dona. l. 28. D.dc usuril.uaccae,
q3.D.de euict. 5: passim apud Catonem, Varronem,& alios. Itaq: plerunq; in iure nostro obse uatur, ut Fructus nomine illa sola contineantur: separetur': a caeteris obuentionibus & emolumetis quae aliis ex rebus percipiuntur. ueluti usuris , mercedibus,uimiris iumentorum, Sc. unde est. De fructib.& usuri&c. se l. 3 illo tit. l. t 1.D. de donat. l. 29. D. de haer.petit.l.s 9.f.fructus, De te
FRvCTus nomen etiam ad haec omnia transsilii est, ut eo res omnes significentur, ex quibus emoli mentum aliquod percipitur: quae tamen non tam fructus esse, quam fructuum uocem obtinere dicuntur.l. 3 q.D. de usit r.l.62. D.de rei uind. l. 83. D.de lega. III .l.usura,r 2 l . D.de uerb.sig. l. 88.F. ult. D.ad leg. Falcid. l. ult. D. de usur. l. 8. . I. D.
FRv c Tu sali; naturales dicuntur, alii expressi siue industriales. Naturales dicuntur,qui sua sponte, soalius naturae benescio ac sine hominis opera n scunturiquales sunt glandes de baccae arborum,&oleae, 2 s1luae caeduae,ela scenum. Expressi siue industriales sunt,qui opera & cultura hominii, proueniunt' ut fruges quae sationem requirunt, uites
FRvCTus alii pendentes dicuntur, qui terra adhuc continentur. l. 27. D. de ususcit. . De rei uindici alii percepti, qui iam a solo separati sunt .F. is us
FRvCTus, pro ususructu crebro in libiis nos ausu patur.& hoc est quod ait Iulian.ini. uaccae 3.D de euict. Fructus nomineta ius&corpus significari. itaq; Vsusi ructus an usus legetur, ni-Lil interest nainia fructui usus inest. l.per seruum I q. s. I.D. de usu & habit. Hine FRvcTvARI vs plerunque pro Vsu fructuarius. um
123쪽
de Fructuarius serui qui usum ructum liabet in
seruo. l. 6 ; .lade solui. Interdum tamen Fructuarius seruus, aut fundus dicitur, in quo usu infructum quis habet. l. 22.D. de usust. l. 2 7.D.de stip.
FR vc Tvs Ec usus hoc differiit, quod fructui 3e usus inest: usui fructus deest. Se fructus quidem sine usu esse non potest: usus sine fructu potest. ut si tibi fructus deducto usu legatus sit, inutile sit legatum.& si usu ructu legato fructus adimatur, totuademptum sit sed si fructus sine usis,uideatur constitutus qui & ab initio constitui potest .sed si fructu legato usus adimatur, nulla sit ademptio. l. 1 f. i. D.de usu & habit. uide Vsus, ascia diu. FRucius in haereditatis petitione intelliguntur, deductis impensis quae quaerendorum, cogendoru , conservandorumq; eorum gratia funt.l. 36. s. s. D.de haere.pet. FRUGEs,Varrone, Donato de seruio auctorii, inde dictae. quod liis fruamur. Earum autem duo nera prima Plin.facit .lib. 18. p.7. Frumenta, ut triticum, hordeia:& legumina, ut faba,& cicer. Itaq: Paulus lib.Sen. iii. Erugibus legatis, inquit, tam legumina, quam triticum Ac hordeum continen
tur. Ri': haec quidem auriquissima de maxime propria est huius uocis signincatio:quae sinibus illis ita restricte circumlcripta est, ut ab aliis rebus omnibus quae terra Rignuntur,distingueretur.nahae non Fruges, scd si uetus appellati sunt: ueluti uinum,oleum,& bacce glandesq: arborum. Hinc illud Ciceronis Verrina v. Senatus Consulibus permisit,ut uini ct olei decumas, & frugum minutarum Romae uenderent: legemo; his rebus, quae ipsis uiderctur, edicerent. Item lib. Oili. t I. Neq; enim si usum fructuumq; reliquorum perceptio sine opera hominum ulla esse potuisset. Hinc Panius scribit in I.frugem, 77. D. de uerb.sg. a Iuliano eos reprehendi qui dicerem, Frugcs omnes esse quib.homo ucscatur . neq; enim poma fruges dici, ut nec carnem auteves. serasve. Postea uero consuetudo loquendi eo profrcssa est, ut etiam ad omnes fructus terrae quos in alimoniam uertimus,hoc nomen pertineret:unde Frugi serae arbores dictae, ut Priscian. scribit: unde Frugum copia& inopia pro ijs omni b. lux terra gignutur. Atq; haec quidem ita se habent.Quod autem Paulus in d l. r. scribit, Frugem pro reditu appellari, non solum quod frumentis aut leguminibus, uerum de quod ex uino,syluis caeduis, cretis inis, lapidicinis capitur: hoc ego, ut uere dicam, nusqua me alibi legisse memini: ac plane cuiusmodi sit, satis
existimare non pollinia. si v MENTATIO, labor militum in frumento intra castra pr sdiave congerendo. Maceri. 12.9.2. D. de re milit. Oiscium Tribunorum est, uel eorum qui exercitui praesunt,frumentationib. commili tonum interes te. PF vc i Nun, uide Buccinum. Fuc. AM uendere,est seruum qui in s fuga est uendere L 2.D. de plagiar.& l.is,C.cod quod propterea S.C.uctitiam uidetur,ne serui ad iuga inuitentur . ruci sus pro Reus: sigura dicendi Graeca usurpa- . tura lustin. in l. 2. C. de iuram. propter i. Non aliter neq; actorem,neq; fugientem in primo e ordio litis,exercere certamina, id est et κτα. Ite eadem l . . sed quia, minime pati tale sacramentii remitti, sed omnimodo hoc de ab actore , de a fu- siente exigi . Item in I. properandum, i I. C. de iudi c.
FVGi Tivv est,ait Triphoninus, non it qui s.lum consilium fugiendi a domino suscepit, licet id se facturum iactauerit: sed qui ipso facto fugae initium mente deduxerit .l. 22 s. D. de uerb.sig. Fuciae ivvs pro perfuga. Saturninus in Laut facta, a 6. D. de poeta. Tempus discernit emansorem a fugitiuo, & cffracto rem uel furem diurnum a
Fusii Tlvus , qui desiliendus sit, copiose disputat Vlp.int. 17. D.de aedis .edi.
FVGIT iva Rivs , qui fugitiuum mercede reducti rus erat. Ip. l. 18. D. de praescr. item. Non enim ambo pecuniam ego δ' iugitivarius deposuimus. rvLLoest,qui lauanda,polienda, curanda uestimenta mercede accipit.Li 3. .fullo, I .locat. I. I 2.5 8 2.D.de iure. l. 2. D.de condict. sin .cauis. Furiuri immittere, uide Cascaria taberna. FvNcrio, pro pensione debita,& solutione . Cicer. Verrina v. Ita decumas lege Hieronica seinper uedendas censuerunt, ut ijs iucundior esset muneris
illius stinctio,&c. Et apud Paulum l. 2 . D. Si cert. petat. Quia in tuo Renere functionem recipiunt, quam specie,id est solutionem. Item apud lini p. in l. 6.C.de uectig. S coni. In publicis sanctioni bus aequa debet cile inspectio. Et l. io.eod. Vectigalia curialium ordinii sunctionibus profutura. IF v N D v s in iure dicitur proprie ascr cum aedificio. nam omnino sundus integrum aliquid es ait Via
pia. iii Mocus.6OD.de uerb. fg.sed in ulla, urbanna aedificia,aedes: rustica,uillae dicuntur. I Oc uerb sine aedificio, in urbe area: rure autem, ager appellatur. l. 2 Il . D. eod.Itaq; passim legimus Fudum duobus consta re:agro,& uillas. 9. D. de scr- fi luitvt. l. 3 3.D.de usus lega. l. 8i . s. tui fundum. D.
de lega. i.& uilla sundi pars appellatur:l. 1 S. D. le inst.uel inst.l.8.D. qui b.m d. usufamiit. I FvNDus a possessione, uel agro, uel praedio sc distat, inquit Iaiiolenus. Fudus est omne,quicquid solo tenetur: Ager est,si species sundi ad usum hominis coparaturi Possessio ab agro iuris proprietate distat. quicquid enim apprehendimus, cuius proprietas ad nos non pertinet, aut nec potest pertinere, Eoe posscssionem appellamus. possessio ergo usus,aὴer proprietas loci est. Praediti utriusque sit rascriptae generale nome est.nam & Ager,& Pos essio huius appellationis species sunt. LDS. D. de iaci b.sig.
124쪽
FvN D I appellatione plena proprietas, id est cum usustuctu, significatur.l. eum qui, 6. I. si a te, D. de uerb.sg. est enim fundus nomen iuris.l. cogi, I s.f. inde quaeritur,D.ad Trebell. Fus o us dicitur populus esse rei quam alienat:hoe est auctor, inquit Fcstus.quibus ex uerbis intelligitur, Fundum fieri populum aliquem tum dici, cum in re quapiam sua abalienanda est auctor, id est approbator. quod genus dicendi crebro Cic. usurpat in orat .pro Balbo.Neq; uero ad populos
duntaxat, uerumetiam ad quemvis auctorem referri solitum , argumento est illud Lysitelis ad Iescentis apud Plautum, qui cum Charmidis a sentis filiam a Lesbonico uirginis fratre in ux rem sibi dari pactus esset,ubi reuersum patrem audivit,ita loquitur: Nunc mihi is propere conii niendus est,ut quae eu eius stio egi, ei rei sundus pater sit , potior eq. Vide nostrarum Obseruat
FvNERA Ri A siue Funeralitia actio dicitur, quae ob impensas funeris caussa factas concedituril. 2o.&2I .& pass. D.de relig.& sumpl. sun. FvN pR , pro funeror,funeri operiando, iusta persolvo.Vlpian.l. I b. I 2.D.de relig. Si prohibente haerede funeraueris testatorem . item , Ergoietatis gratia funerasti. Item, Ego tamen ni-ilominus funeraui. Et S.Iq.Qui mandatu ali rius funerauit.
FuxasTA familia dicebatur tantisper dum neq: cadaueri iusta secisset,neq; ipsuin hii siet. nam his confectis pura dicebatur. Caius i. 28. in s. D.de stip.serit. Quae ratio illo argumento commendatur, quod haeredis familia ex mortis tempore fil-nesta facta intelligitur, licet post aliquod tempus
FvNc i, pro id quod debetur dare.nam proprie sunt stipendiaris aut uectigales dicuntur, qui quodebebant pendebant.Cicer. Verrina v. Quis non maximo se affectum beneficio putauit,quum tribus decumis pro una defungeret .Et eo lib. Tamen hoc uobis est statuendum, quid aratorem ipsum arationis nomine muneris in Remp. sungiae sustinere uelitis. Hinc ad alias ad res translatu. ut apud Vlp.in l. 3.D.de dot.collat. Dotis colla tione fungi .Etl.7.D.d praetoristip.fungi pignoris,& auri atq; argenti depostione.Et apud Pau- Ium, iungi omnibus patrimonii intributionibus, i. Ir .in fin.D.ad munic. Et apud eundem Vlp. in Instit.titiae dotib. Dos quae semel functa est,am
FvNGr, pro statui. Paulus i. 6 I. D. ad leg. Falcid. Praecia rerum non affectu nec utilitate singulorum,sed communiter iunguntur.& l. 3 3 .D.ad te. Aquil. Pedius ait, Precia rerum non ex affectione nec utilitate singulorum,sed communiter fungi rid est,statui, aestimari,definiri. vsurpatum est au-
raro pendi: quod qui uectigalibus funguntur,
FVR ex eo dictus, ut Varro putat, quod iactares It inani Fumum atrum appellauerint,ta fures per noctem quae atra sit,facilius furentur.Gellius ti . I . p. I 8. reprehendit.nam quod a Grecis liquit, nune κλίδες dicitur, antiquiore Graeca lingua est dictum:hinc per affinitatem literaria, quae φώ Graece est, Latine fur. Haec Gell. Fust ex eo dictus quod seruum atrum appellauerint, & seres per obscuras noctes atque atras sa-cilius furentur. Homerus, δέ τινι κτο καε Haec nonius ex Varronis libro rerum Divin.
omnia lumine,id est ensu communi caret: quales non modo Athamantein, Alcmeon ,Aiace, Orestem fabulae memorant:ueruinctiam Margitem, ne litidem, Coroebum,Becceselenum. MO-richum. Dementem uero,qui non usquequaque, sed ex parte tantum mentis errore ducitur, uelutis de quo D. Pius loquitur in l. his qui, i 2. D. de
tui.& curat.dat. Itaq; Furiosus a Dcmente pacsim distinguitur:ut l. r. D.de inoffitinam.l. 6. De curat.fur.l. 8.F. I .D. de tui.dat. ab his. l. ult. C. de admin.tuta. 2 7.s.coram,D.de arbit.Sed Cic.Tusculi.disput. i i I. Dementes, mentes, & suriosos, eosdem nominat:Stultos uero,quos Iurisconsulti dementes aut mente captos appellant: Insinos uero tanquam utrorunque genus constituit.sanitatem, inquit, animorum positam in tranquilita-tate quadam,constantiaq; censebant.his rebus metem uacuam appellarunt insaniam . nec minus illud acute quod animi ai sectionem lumine mentis caret e nominarunt amentiam, candem': dementiam . Et aliquanto post, Furorem esse rati sunt mentis ad omnia caecitatem . Ex quibus apparet eandem esse furoris quae dementiae definiutioncm : ac propterea eandem utranq; rem esse. At de stultitia sic loquitur, Stultitiam enim censuerunt, id est inconstantiam sanitate uacantem, posse tamen tueri mediocritatem officiorum, &
uitae communem cultum atq; usitatum.
Fuitioso Rusi duo genera in libris nostris leguntur : unum eorum qui in perpetuo furore sunt, qui ut ait Macer in l. rq.D.de olfpraesid. continua mentis alienatione omni intellectu carent. l. 2 r.5.si maritus, D. solui. mat. l. I 2.f. natura,D. de iudic. alterum eorum quorum furor intermissus
est,& ut nostri loquuntur dilucida habet inte
test.fic. possi MFvRNARIus, qui sumo exercendo,& coquendo quaestum facit. Vlpia. l. 2 .f.6. D. de damn.ins. Si fumi nomine damni insecti fuerit cautum, deii de sumarii culpa damnum datum fuerit. F. RTu M a fumo , id est nigro dictum Labeo ait, quod clam & obscuro sat,& plemnq; nocte. uel a fraude, ut Sabinus ait. uela serendo,& au- serendo:
125쪽
serendo: uel ὀ Graeco sermone , qui appellant fures , imo & Graeci ἀπο - νεύειν φωλαs di
F TvM est contrectatio rei fraudulosa, lucri facie di gratia,uel ipsus ret,uel etiam usus eius, possessionisve: quod lege naturali prohibitu est admi
Furi TvM manifestum est, ut ait Massi ius, quod deprehenditur dum fit: faciendi finis est , ouum perlatum est, quo fieri coeperat. Haec Gell. lib.
Ful TvM manifestum est, cum res in manibus f ris antequam destinatum in locum perlata si,deprehensa est . itaque siue --τω φωρα, id est in actione ipsa, siue in loco ubi surrepta est, siue antequam res constitutum in locum perferatur, deprehendatur, manifestum surtum appellatur. LI .D.de surt. FvRTvM nec manifestum est, cum fur in faciendoquidem deprehensus non est, sed eum fimum se-eisse, negari non potest.l.8.D.eod. FvRTI corrupti, oblati, prohibiti, & non exhibiti actiones erat,de quibus cognosce ex s. . De oblis ex delict.& Pauli Sent lib. i r. Finetv M per lancem & licium conceptum euiuia modi fuerit,opinor me tandem aliquando comperisse ex Platonis libro x ii. de Legib. & Festiloco in libr. x. qua de re dixi in I. . institui. De oblig. o delict. F v R T A domestica uocantur, quae serui dominis, uel liberti patronis , uel mercenaris apud quos degunt, subripiunt : est Atarcian. l. II. L I. D. de pinia. F v R TO noxaque solutus dicitur, qui nemini sumti obligatus est : ait Vlpianus L i 7 . D. de ue bor ignificat. Fufio legitur apud Ulpianum in I. 27. b. I. D. de usus in libris quidem Florentinis: in aliis autem FVMCT i o. & animaduersiim est ex l. S.C.T H . de indulgent. debet utrunq; pro eodem, id est pro publicis illationibus usurpari. FusTinus caedi, pro fascibus bacillorum: cuius. modi olim ciuitate libera Magistratibus praes iebantur, Iurisconsulti, opinor , dixerunt. Ita que liberorum haec hominum pcena posteriorum imperatorum tempore fuit: quum serui flagelusis caederentur. Maceri. Io. D. de poen. Ex quibus caussis liber sit stibus caeditur, ex his se ' hus flagellis caedi & domino reddi iubetur. Callistratus l. 2 8. , I. D.eo.Non omnes frustibus caedi solent, sed Ei duntaxat qui liberi sunt. Quibus ex locis apparet , minus turpe fuisse sustibii, quam fagellis caedi L 7. D. de poen. l. ultim. α
ALLINARvM I ustinian.duo facit genera:ut aliae masuetae sint Ialiae autem natura ferae. f. Plutinarum, tr .De rendi uis.& l. . in s. D. de acquir. rcr. dom. - Varro autem tria lib. m. cap. I x .constituit, uillaticas,rusticas, & Africanas.Columella libro.v it r. cap. ii. chortales, rusticas αAsricanas. Villaticas uterq.&chorintcs appellat, quas ali tum ubiq:,tum in uilla videmus. R usticas autem & stuestres eas uocant,quas Iustinianus feras nominat: quae ab aucupibus capiuntur ,&m
GEMMA ν, pilli, margaritae ita distinguuntur in L
pellucidae materiae, uelut smaragdi, chrysolithi, amethysti . l.atilii autem contrariae superioribus. Pnaturae:ut Obtiani,Venientani fortasse Obsani, Veientani. γ Margaritae autem nec gemmis , nec lapillis continentur, quia concha apud rubrum rmare & crescit S coalel it. Ita distinguuntur in
Vlps. I.b. .D.de homin.lib. exhib. Si eum quis retineat filium,quem non habet in potestate:pJeruq: sine dolo malo facere uidebitur. pietas entingenuina efficit sine dolo malo retinericid est ritas parentibus ingenita & insita natura. Alclxtus in parerg. GEMiNA legendum putat: quo modo Cicero dixit, Memoriam literaturae acinia nam id est si trullimam sed quo sensu,no dispicio. TCς Νικ, est filiae uiriait Modest. in l. q. I. q. D. legrad.& assii. GENER,inquit Seruius dicitur & qui est, & qui esse vult: sicut etiam maritus. unde est, Quos ego sim toties iam dedignata marito . ite, Et gener auxialium Priamo, Phrygibusq; ferebat Infelix, qui nosponsae pnecepta furentis, Audierat. Et hoc est quod dicitur in l. 8.D.de gradib.Generi appellationem etiam ex sponsalibus contrahi. tametsi cu ad ius disputatio reuocatur,alrud obscruat ut .l. I.
oel 8. D.de his qui not. infCEMTRl appellatione & neptis & proneptis, tameti filio,quim ex filia editarum ceterarumq; maritos contineri,inanissestum est ait Vip. l generi, de
GεN RA, protrugibus. Vlpia . 8.f.i6.D. de transact.Si cui nonnumus ad alimenta, sed fi umentia atq; oleum Nicetera, quae ad uictum necessaria sunt,suerint relicta. di paulo post, Et neq; dicit neq: modum permutauit, sed tantum genus: uelaex contrario, ii paetus tuerit ut in generibus ali niem. rcciperet,quae in numis a relicta finissetit. Geneo
126쪽
GENER T quodam, obseruatum est ustata esse nostris locutionem. pro quodammodorat in l.quod seruus, 3 6.D.de stip.sem. Na & haec genere qumdam donatio est Item in I. Pompo. q. D. de acq. Wr. dom. Nam genere quodam uenandi id erant nacti.Item in l. quorundam, l .D.de acquir.pos. Vtrubiq; animi quoda genere possessio erit aestia manda.Sic in l. t o. D.pro emptat.29. f. qui quaestum. D.de adulter. C EN 1 vs principis, qui eius sil uti praeesse credebatur . itaq; per eum tanquam per Principis salutem iurabant:uti patet ex l. I 3.I.ult. D.de iureiur.l. 2.C.dereb.cred .l.si quis, i. C de transact.quasi dicerent , Ita Principi nostro suus genius sit propitius.Tertullia. in Apolo ei. Citius denique apud uos per omnes deos , quam unum genium Caesaris peieratur.Item,Sacra faciebant pro salute Imperatorisdi genium eius deierabant. G RNo pro Gigno.Vlpianus l. 7. g. t . D.de lega. Ac fid .primo: Si qua filia mihi genitur,ei haeres meus centum dato. Idem i. is . I. ult. D.de reb. dub.Si quis mihi filius aut filia genitur, haeres mihi esto. Priscianus lib.x Gigno,genui,pro quo Geno uetustissimi protulerunt. Varro in Andabata, Sed quod haec loca aliquid genunt. Crus & Gcnus, s uim ac naturam uerborum spectemus, idem ualent, neq; quicquam differunt. utrunq; enim ab antiquo uerbo Geno ductum uidetur.Quod autem in l. r. D.de probat. ita legitur:Cum quaeritur, gentem uel genus quis trabo. ret,necne in eo particulam Vr L pro Sivx positam arbitror. nam Vlpiani tempore differentiam obseruatam aliquam nati se,mihi non fit uerisimi
te. Itaq; qua sententia scripsit Liuius lib. 3 8 P. Scipio Nasica orationem habuit plenam ueris decoribus,non communiter Corneliae gentis, sed propriia familiae suae:eadem sententia Cicero in Bruto ita locutus est, Funebres orationes ipsae fami- Iiae quasi ornameta seruabant ad usum,sii quis eiusdem generis occidisset.Et Sueton in Galba. Imagines uniuersi generis exequi longum est familiaehreuiter attingam. Quibus ex locis intelligi potest, Gentis de Ceneris nomina promiscue usu pari.Quod si non uerborum natura, sed antiquis.1imum priscorum Romanorum usum cuius his in rebus summa potestas est,consideremus:dii rentiam fortasse aliquam reperiemus: ut Gens ad patritios propriE, Genus autem generaliter quidem & ad illos & ad plebeios, speciatim uero ad hos duntaxat pertineat. unde illud P. Decij apud Livium:Semper ista audita sunt, dem uos solo, gentem habere. Et illud Ciceronis in I. de Orat. Cum Marcelli a liberti filio,stirpe: Claudij patritii eiusdem hominis haereditatem gente ad se rediisse dicerent. Indidem quoq; Patres maiorum, dic. minorum gentium appellati sunt, qui a Romulo, & Tarquinio Prisco E patri titiorum numero lecti in senatum fuerant: quemadmodum Liuius lib. I.testatur. Hinc GENTILEs dicti, primum ut opinor, propriὰ patritis inter se,qui code ex genere prognati essent: unde etiam Gentilitia saera, At Gentilitia sepulcra. postea tamen Gentiles generaliter ita definiti sunt, Scaevola in Ciceronis Topicis auctore: Qui inter se eodem nomine sunt, ab ing nuis oriundi : quorum maiorum nemo seruitutem seruiuiti qui capite non sunt deminuti . Hinc GENT 1 LITAs , dictum ius, qliod inter se patritii habebant:quod ab agnationii iure diuersum suisse,& a Centumuiris, disceptari solitum, Cic. in i . de Orat.&Topicis testatur. Hoc enim Agnati ic entilibus differebant, primam quod Agnati &de patrii ijs & de plebeis, Ic uero etiam de libertorum posteris dicebantur: Gentiles uero de patriatiis tantum,aut certe nunquam de libertorum po
steris. deinde Agnati dicunmr, qui eiusdem sunt stirpis: Gentiles uero generaliter, qui eodem exsonte & capite primum manarunt: quamuis stirem,& ut uulgo loquimur ramum diuersum haeant.unde illa inter Claudios patritios, Se Claudios Marcellos plebeios controuersa, Cum Marcelli inquit Cicero a liberti silio stirpe, Claudii
patritis eiusdem hominis haereditatem gente ad se rediisse dicerent.nonne in ea caussa fuit Oratoribus de toto stirpis & gentilitatis iure di cendu pQuibus ex uerbis patet. idem omnino Stirpem de Agnationem esse: quippe cum paulo antc,quam nune stirpem appellant,eam agnationem nominarit. item ut libr. . De legib. quod in ciuitatibus, amationibus, familiarum distinguuntur status :id in rerum natura tanto est magnificetius, ut homines Deorum agnatione & gente teneantur. Italam autem Claudiorum controuersiam sic interpretor: quia cum eius, qui Marcelli alicuius libertus erat, filius intestatb decessisset, neq; aut filios aut agnatos ullos haberet,agnati patroni demo tui uniuersorum bonoria possessionem ad se per tinere dicebant. Claudis uero patriiij in capita ea haereditatem inter omnes qui eiusdem gentis essent,diuidendam esse contendebant,ut ipsi quom in partem uenirent: propterea quod Marcelli nihilomagis quam ipsi,eius qui mortuus erat, agnati es lent.Scriptum autem in x tr .iab.suisse, Si pote a.moritur,familia pecuniaq; eius agnatorum gentiliumq; ello. Getiles enim eos ex illa Scaeuolae definitione interpretabantur, qui eodem no
GLesus id Iurisconsulti appellant,quod Dialectici seeundam substantiam,id est id quod de subiecto
dicitur, nec tamen in eo incit:ut ait Aristoteles. ueluti equus, homo. hinc stipulatio uel legatum
GL Nus ergo est, quod communi quadam notione plures res singulas complectitur. ueluti, Homo, genus est hominum singulorum:ut Daui, Stichiu
127쪽
Pamphili. ingulas res appello, quas Dialectici indiuidua Iuris consulti species uocant.I. cum res,
D. de lcgat. i. Iraq; singuli homines, singulae species sunt , quae communi hominis notione comprehenduntur.nam Species, sensu, Genus noti ne percipitur. Species cerni tangiq; potest:Genus non potest. Species iunt de quibus contrahi res dicuntur,qu.e abalienantur, quae praestantur: Genera autem solui S praeitari non pollunt. inutiliter itaq: fundus generaliter legatur. l. cu post, 9.gener, D.de ivr.dot .l. ita stipulatus, i I s. D. M
uerb.oblig. Quod cum ita si t, merito dubitari potest, quamobrein Paulus in L 2 D si ceri .pet. scribat, eas res quibus mutuum constat,senetionem,
id est solutionem recipere in genere potius quam in specie.quomodo enim genus, quod intelligentia sola constat, solueretu r c Quare uideamus, ne Paulus impropriὰ & audaci locutione sic dixerit, cum uerius dicere potui siet, In eiusdem generis speciebus. quoniam qui nummos pro nummis, aut oleum pro oleo , soluit, neq; genus soluit, neq; easdem species reddit, scd eiusdem generis species. G ER ER E, facere, agere, subtili quadam differentia interdum distinguunturii licet. S 8.D. de uerb.s-
confundiitur.d.I.licetit. Labeo, I9. D. de uerbor.si ruta. 2.9. gestum D.ad municip.l. 7. D. de minorib. Cisti negocium dicitur, actu quodam ad comparandam obligationem interpostos. i . . lui mortis,D de donat. l. 17. 5.sicut. D. comm d.l. 3 3 . D. de condaudeb. CRRERE pro haerede dicitur, qui animo agnoscit successionem,licet nihil atting.it haereditarium. l. gerit, D de acq. haered. Exempla autem subiicia ueluti si quis res haereditarias uendiderit,crediti ribus pecuniam disso luerit,praedia coluerit,uel in babitarit, uel locarit, & dubium sit utrum secerit tanquam haeres, an ut extraneus, uel inquilinus , uel animo gerendi neSocium alterius haeredis . nabaec omnia argumeta sunt gerere se aliquem pro haerede, nisi contrarium probetur. l. Iulianus. 9.s seruum, D. de acquir.haered. l. 2. C. de posthia.
haered. instit. item si quis una cum filio haeres crat institutus , & filium adire iussit. at si pater prius adisset, necesse est ut postea filium adire iubeat .l. si ergo l. seruus,l.s ex sua,Daeod. praei rea si qui bonis se patris abstinuit , per inter
postam personam patris bona mercatus sit . ut detur etiam per simulationem repudiasse , ob eamque cauilam a creditoribus conuenitur, non
minus quam si bonis se paternis immiscuisset. L si qui bonis eod. GERERE non pro haerede dicitur,qui ea gessit quς propria haeredis non sunt: ueluti si egit sepulcri
uiolas,uel pecuniam a statvlibero implendae co- allicitas caussa accepit cii haberct cohaerede. et nim si haeredem haberet, pra haerede gessisse uide bretur: quoniam aliter haereditas ualere non pollet pri, cuius implenda conditione pecuniam accepit. Climentiri pecuniam acceperit,uidetur haeres ei te uoluit te.l pro haerede, 8. Papinianus des. ult. D.de acquir.haered. Eadem ratio est,si quis εliberis mortuum intulit in sepulcctim liae redit rium. d. l. pro haerede,dcl. si quis non quas.item si a parentis liberto uel alimenta, uel operas peti rit , quae ad haeredem extraneum non pertinente ,
ut quia deliinetus operas liberis suis stipulatus
erat.nam eas operas,non tanquam extranei,sed inquam sui haeredes postulant. GERIT Io, pro Gestio. Vlp. l. I . D. de relig. Licet ex hoc ipso neque pro haerede geritio, neq; aditio
praesumitur. GERONTO COM ivri γεωτε μεῖον,locus curandis senibus paratus. Har enim senex Latine dicitur, da με, curo. Locum oportet fuisse, quo tenues '
homines qui affecta aetate u ictum sibi suis operis parare amplius non poterant , recipiebantur , 5e ad reliquum aetatis tempus alebantur ..utitur Iuthin. l. illud, i 6.&l.sanctinus, I 8.C.desacr.ecescs. GEssisssi tutelam uidetur tutor, qui quid omnino pupillare attigit, etiam si modicum. l. ita are , a
GisTA &facta.uide Cerere. GεsTAT i o Es, loci per quos uetem ualetudinis causa gestabantur. Vlpianus l. II.f. l. D.de usuis. Et si forte uoluptate fuit praedium, uiridaria uel gestationes, uel deambulationes arboribus infructuosis opacas atq; amoenas habens. Vbi tamen. VoLvPTATI aut, ut aliis in libris, VoLvpTA. OvM legendum puto. Vlpianus l. .f. i. a.de usu & hab. Prster habitationem quam liabet cuiusus datus est, deambulandi quoq; & gestadi ius habebit. Et de hac gestatione locus hic intelligen dus est apud Imp. b. .de oblig. quae ex del. Aut siquis equum gestandi causa commodatum sibi ἱλsius aliquo duxerit quod ueteres scripserunt de
eo,qui in aciem equum perduxisset. Gys TvM , inquit Labeo, significat rem sine uerbis factam. lcv. 19. De uerb.sg. Itaq; quicquid priuatus agit ad rem familiarem pertinens, nec agere , nec contrahere dicitur:sed gerere,veluti cum pro haerede aliquid facit,aut pro tutore, aut pro domino. Varro libr. De lingua Latina quinto, Contra Imperator qui dicitur res gerere.in eo neq; agit,
neq: facit: sed gerit, id est sustinet translatum ab liis qui onera serunt, id est sustinent. Sic gerere
negocium dicitur, qui rcs absentis curat . itaque negocia gessiile, pro codicem accepti & expcnii conscripsisse,legimus apud Paulum in l. quaedam,
G csiv M in republica municipium accipere debemus,pecuniam publicam tractare, siue erogandi
decernere.l. 2. D.ad munici p.
128쪽
GIsr Rosus , pro gibber, siue gibbosus .apud Gaium in l. 3 .D.de edit. cdict. GLADIi potestas dicitur, ius animaduertendi in facinorosos homines.l. 3.D.de iurisdict. l. s. s. qui uniuersas, D.de oss. presid. Aliud autem fuisse gladio, aliud securi animaduertere: patet ex l. 7. . l. D.de poen.& ex eo quod Spartianus scribit,Antoninum ei, qui securi Papinianum percusserat, dixisse: Gladio te meum iussum exequi oportuit. Hinc GLADII poena in I. I. s. quanquam, D. de oblig.
AD cLADtuM damnari, aliud est: valet enim ide, quod illud superius Ao serrum: id est, ad ludum gladiatorium. l. 6. 6.irritum, D.de iniust. rupi .l. 2 s.f. si quis, D.deacq. haered.
CLANDis appellatione,inquit Catus,omnis fructus continetur, ut Iabolenus ait: exemplo Graeci sermonis, pud quos omnes arborsi species c έδρυα appellantur.l. 2ς 6.F. l . D.de uerb.signific. GLANs caduca est, ait Gaius, quae ex arbore cecidit. l. J o.f. .D.de uerb. signisi.
GLAvC i NAM Pomponius in l. 2I .f. I. D. deaur. ar. numerat interea ungueta quae ualetudinis caussa
parata sunt. Consectu oportet ex Glaucio, herba quam Plin.lib. 2o.cap. 19.syluestrem& erraticam appellat: & in amatu maris nasci solitam tradit. Nisi sorte Gi xv Ct NA potius legendum sit . nam Gleucini olei factitia Plinius meminit, eiusq: cosciendi rationem Columclla lib. tr. cap. s l .d monstrat. Est autem oleum mustum, ut Graeci uocabuli origo declarat, quod prius quam oliuae premantur exprimitur, & sit nul odoramenta, mi
Ctos, uiri soror dicitur. apud Graecos : ait Modest.l. . . D.de grad.&adlin. GRABAT vs , uide Crabatus. GRADus cognationis, inquit Paulus, dicti sunt a similitudine scalarum, locorumq; proclium,quos ita ingredimur, ut a proximo in proximum, id est in eum qui quasi ex eo nascitur, transeamus.l.ult. I. gradus, D. de gradibus. Sic Ovid. Metamorph. x iii. Nostri quoq; sanguinis autor Iuppiter est, totidemque gradus distamus ab illo . item Fast. ii. Et generis dinumerare gradus. Item, Sic V nerem gradibus multis in gente receptam. CRA Dus etiam in haeredum institutionibus&substitutionibus uocatur locus ex ordine, quo neque haereditas desertur. ueluti cum primo, secundo , tertiove gradu seripti haeredes dicuntur: l. 3 . . filius, D.de libδε pos .l. 3. f.ult.&l. s. D.de iniust. mp.l. 2.9 desertur, D.ὸebon.posis secta .rab. l. 37. D.De haered. instit. Modestinus in l. i. D. de uuls.& pupill. Heredes aut instituti dicuntur, aut substituti. Instituti, primo gradu : substituti, secundo, uel tertio. Gradus autem aliud est,aliud locus. nam instituti omnes primo gradu sunt, locu
autem singuli obtinent pro ordine scripturae priumum , secundum, tertium. Gradus igitur ex oμ dine successionis: locus ex ordine scripturae numeratur.l.si is qui, I s. D.de haered. instit. GRA ssATOR Es , praedones qui ex insidiis uiatores adoriuntur, ac spoliant. hinc grassiturae apud Saturninum l. I 6.s q. D.de pie n. Qualitate, cum factum uel atrocius, uel leuius est: ut ri' a grai laturis, expilationes a furtis . Cicero de Fato, Hoc enim modo uiator quoque bene uestitus caussa grallatoris suisse dicitur, cur ab eo spoliaretur. GRATros E expunctae rationes dicuntur in l. s. D. de ad min. reri ad civit. quae bona utriusque ea tis gratia. & sine ulla contentione expunctae sunt.
ramenta materiarum continebuntur.
Hinc GREMrALus arbores, quae surculos illos suppeditant, & unde fasciculi componuntur. apud eun dem i.7.f.9. Sol. mat. Puto autem si arbores e duae suerunt, uel gremiales, dici oporici in sei ctu cedere. Columella lib. x i I. cap. x ix. Mi num in uasa defrutaria deseremus, leuique primum igne ex tenuibus admodum lignis , quae Cremia rustici appellant , fornacem incenae mus . Hermolaus legendum putat CREMIA quasi a cremando. CREt x est quorumlibet animalium congregatio. Si e Cicero in Philipp. Fudit apothecas, caecidit greges armentorum. Vergil. egloga v I . Aut aliquam in magno sequitur grege. ubi Servius,N tandum, inquit, Gregem eum, de bobus dixisse: cum Armenta dicamus. Eadem ratione Iurisconsulti gregatim pasci dicunt oues, capras, boues, cquos, mulos, astros. l. 2.D.ad lcg. Aquit. Vlpianus tamen gregem, armenta & equitia distinguit in l. i . f. per hanc, D. de rei uindic. Per lune, in quit, actionem non solum singulae res uindicabuntur, sed & grex uindicari potest . idem di de armento, & de equitio, ceterisque quae gregatim habentur dicendum cst. GYMNAsi ARCHIAs Modestinus subiit. de excusat. appellat, gymnasiorum praefecturas..erant
autem gymnasia spacia , in quibus nudi adolescentes exercebantur.
A E E N A esdi impuberes seruos pro quaestione, testatur Vlp. in l. .s. impuberi, D.ad s. C. Silan. & Horat. lib. epist. i I. de puero seruulo ad Iulium Florum scribens, In scalis, ii quit, latuit, metuens pendentis ha-L HABERE,
129쪽
HA3 Ra , inquit Vlpian. dupliciter accipitur . nam&eum habere dicimus, qui rei dominus est:&eum qui dominus quidem non est,sed tenet. deniq; habere rem apud nos depositam solemus dicere . l. 3 8. s. 6. D. de uerb. ΟΓlig. HABERx , inquit Paulus, duobus modis dicitur: altero, iure Gominijt altero, obtinere sine interpellatione id quod quis emerit. l. I 88. D.de uerb.
HABERE, tenere, possidere: distinguutur in Aquiliana sormula. i. i 8. D. de accepti l . Habere igitur proprie ad ius pertinet: Tenere ad factum Possidere ad utrunq;. arg. l.possessio, q9.S.I. D. de acquir. post Nam Habere est, iure dominii possidere.l. stipula. 38. J. habere, D. de uerb. oblig. l. 188. De uem .sqn qua de caussa seruus ibi tenere posse dicitur : nabere & possidere , non polle. Hinc SI PI HABETO, solenne uerbum fuit in legatis per uindicationem. Itaq; si seruus stipuletur, sibi habere licere, quia ius his uerbis ligni ficatur, stipulatio in serui persona non coiisiliet: sed domino stipulatus uidebitur. l. qd dicitur, igo. D. de uerb.Obli. b. sed cum factu,Inst. de stipui. ser. Ite,
HAnERE ad res incorporales, tenere ad corporales , possidere ad utraq: pertinet. quapropter, HAns RE & possidere ciuilis possessionis sunt: te-n re , natus alis. unde si BI habere possidere stire coniuncte lesimus: uti. Pater, S.F. quindecim, D. de legat. S. HA E RE licere stipulatio, est haec: Per te non fieri, quominus mihi fundum habere liceat: qua quis obligatur , ne res euincatur & auferatur,uel aestimatio eius. l. si seruus, 2 I .l .habere, 7.D.de euici. l. stipulatio. I 8. D. de uerb. oblig. HAR Ri dicitur quod iure quocunq; possidetur: uti docet Vlpian. l. I S. f. 6. D. de uerb. oblig. HAai LITER,apte,comodd. Paulus i. 2C. D. deaur. arg. mund . Si ut habiliter gemmae geri possint, inclusae auro fuerint, tum aurum gemmis dicimus
HAE i TATIO, cst facultas aedes alienas inhabitandi, quae tamen non iure, sed in facto consistit: id est, non tam uidetur esse ius, quam aut ipsa domus, aut inhabitatio. HA 3ITAT i o genus est seruitutis,ab usu & usu fructu disserens. primum quia usus in iure,habitatio in facto cosistit. l.pen. D.de cap. min. deinde quia ille commodari non potest, habitatio potest l. i.
D. commod. ille ex persona aestimatur, habitatio non tam ex persona, quam ex re ipsa quae habetur . usus non utendo, de capitis minutione extinguitur: habitatio uerb nequaquam. d. l. pen.& l. si habitatio, i o. D. de usu & liab. ubi tamen Vlpia. ait cinctu eadem esse. HAvi TATOR & Hospes tantum inter se differunt, quantum interest inter domicilium habentem, de peregrinantem. l. i .f. T. D.de his qui estud. uel deiec. ErSo habitator est qui residendi animo siue in suo, siue in coducto,sue in gratuito consistit rho sipes uero qui temporis caussa talisper dum in uiam redeat,aut quiesccndi, aut negocii expediendi gratia diuertit de commoratur. Cic. de Senect. Commorandi enim natura diuersorium nobis , non habitandi dedit.
HAMA, αμη, serramentum aduncum, coercendis
incendiis paratum. Paulus i. l .D. de ossi . pref. uigil. Scicdum est autem, praesectum uigilum per totam noctem uigilare debere,& coerrare calci tum cum hamis de dolabris. v bi tamen corrigendum rutarem FALC I A TvM,id est falcibus muralibus instructum: quarum Cesar Ae alii meminere. Falciatu enim, opinor, no minus Latine dicimus, quam Falcatum. ut sit sensus, persectu uigilum debere comitatum per urbis uiat oberrare, cu falci bus muralibus, hamis de dolabris: quae omnia instrumenta sunt diruendis aedilichs quae sortὰ inflammata essent, parata. Vlpianus quoq; in l. Iz- s. t r. D.de Diad .inst .hamas inter incendiorum remedia bis annumerat. HARENARII, qui in harena cum bestiis gladiatoribusve pugnat. l. t 8. D. deop. li. l. s. Dad Trebel. I. M.f. si ea, D. de testib. HAR P AGONE s , adunca serramenta quibus quid extrahitur: ut s quid in puteum deciderit. Vlpianus l. i r . . t 2 .D. de inst. uel inst. Canales aut Se harpagones.' amas instrumento contineri constat. HARvNDI NE TvM , unde harundo uitibus fulciendis, sumitur. nam aliorum pedamentorum inopia subsidio harundo capitur: ut ait Varro lib. De remst. l .ca. 8. Eius fit mentio apud Vlp. l. 9.s . 6. D. de usu se. &l. I r. s. 7. D. de instruet.uel instr.
HA sTA ut ait Festus subiiciebant ea quae publicdum undabant, quia signum praecipuum est hasta. nam & Cartha sinenses quum bellum uellent, Romam hasta miserunt δε Romani sortes uiros *pehalla donariat. Hinc Sub hasta distrahere in i .ult. C. si proot. pub. peat. & Sub hastatae res in l. φ .C. de execut. rei iudi c. I te Sub hastatio. . i 6. C. de rescin. uendit. Cic. I t .de Osti. Sic par est agere cum ciuibus, non qui bis iam uidimus hastam in soroponere, de bona ciuium uoci subiicere praeconis HELIO CAM i Nus , a .c. - tuta. , id est sole& camino: quasi dicas solaris caminus, quo ueteres hyeme solis excipiendi cauilla utebantur. VI pia. l. i7. D. de seruit . urb. praed. Sin uero heliocamino uel solario, diendum erit quia umbram facit in loco cui sol fuit necessarius, contra seruitutem impositam seri. HERCisCI , uide Ercisci. HAEREs, inquit Festus, apud antiquos pro domino ponebantur. Sic Iustin. F. ult. De haere.qualit. de diis. Pro hqrede,inquit,gerere est, pro domino gerere. ueteres enim naeredes pro dominis appellabant. Vtriusque Plautus auctoritatem comprobat in Menalicinis, clim Menahemum peregrinude palla loquentem facit: Prandi, potavi: atque
130쪽
abstuli hanc, cuius haeres nunquam erit post hunc diem. Vnde autem hoc uerbum manarit,n5 facile dixerim. nam eos qui ab Herus ductum putant,
syllabae prioris ratio refellit. Et potius ab Erauod terra fgnificat,dictum putarem:unde Hereium apud Varrone, agellus qui haeredem seque batur. uel cii diphthongo ab Hs reo: quia proprium hoc nomen est, non extraneorii, sed suorum .
quod uel hinc licet intelligatur, quia hi soli exhqredantur. optima ratione: cum fidiusfa .eadem in
familia de domo haereat. itaq; non H eredare dicimus quia suo iuri filius adhaerescit: sed exliae redare,quasi conuellere, & dimouere. haeres aut ipse iure filius est, de plurimu relinqui solet. unde sinis haeres in iure appellatur, quia non aliena, sed iam quodammodo lua haereditatem accipit. l. in suis, M. D. de lib.&post. ubi Paulus multa in hanc sententiam praeclare: item ut in I. ult. D.de bon. damnat. quibus ex locis perspicuu est, legem x II. tabularii sitisse. etiam uiuis patribus paterna haereditate addixiste, sic ut i, redes delignati merito nominari possint.ac proinde mortuis parentibus non aliena. sed propria suamq: hereditate adipiscatur. nam Vlpia .quoq; sic loquitur in l. i.F. largius D.de succeM.ed. ubi ait, & liber parentibus, Ac parentes liberis succederes pene ad propria bona uenire. Itaq; Iustinianus domesticos eo que ante diximus titulo appellat, quasi Vernas haeredes, qui non aliunde acciti,sed domi sint nati. Et Plin. in Panegyr. domesticos haeredes extraneis opponit : illosq: ait bona,non ut aliena de speranda,sed ut sua semperq; possessa capcre . quapropter non adire sed retinere haereditatem dicuntur.ut l. si patronus, I 2.in Q D. de bonuiberi.quippe qui sine aditione ulla, ipso iure haeredes snt, uerumetiam
eos quoru in potestate sunt, sine aditione haeredes faciat: ut l.qui in aliena ,6.9. 3.D.de acq .hqre. HLER E D v M autem tria sunt genera: nam alii dicu-tur sui & necessarii, alij necessarii, alij uoluntarii
HAEREDps sui de necessa ij dicuntur liberi, qui in
familia proximum a patresa. gradum obtinente sui, quia haereditatem tanquam suam: necessarii,
ruta iure antiquo retinere cogebantur . l. t I. D.
HAEREs necessarius dicitur is seruus, qui haereditatem quidem cum libertate accipere, non tamen quod sibi aequiret, ereditoribus cedere cogitur.
l. 1 .C.de neces .ser. Is autem propter praemium libertatis, haereditatem adire cogitur. HAEREDEs extranei dicuntur, quicunque testat
ris iuri subiecti non simi. itaq; liberi quoq: nostri
qui in potestate nostra non sunt, heredes a nobis instituti extranei haeredes nobis uidetur. ait Imp. s. 3.De heres. qualit. Vel sic, HAEREDEs extranei dicuntur, qui in potestate testatoris non sunt: quo in numero patribus quid emancipati liberi: matribus uero, quilibet: pa
tronis autem, serui post institutionem manumit s. l. ceteri, De haered.qualit.&: diff. Dicuntur autς hi etiam Heredes uoluntarii: nam cum testat Oristiuri subiecti non sint, arbitrio eorum adeundi repudiandive potestas p ermittitur. HAEREs primus dicitur, qui primo gradu institutus est : secundus, qui substitutus. l. 8.D.de lib. de
post. l. t .is qui, i s .D. le testam. PRO HAEREDE gerere, uide suo loco Pro herede. HAEREDIT As est successio in uniuersimius, qydefunctus habuit. l.6t. De reg. iur. l. 2 De uerb.sς.nam Haereditatis appellatio uniuersitate quadam ae ius successionis, ac non singulares res demostrat.t.bonoru, 2o8.D.de uerb. sig. Itaq; Vlp. Hereditatem iuris nome esse,seribit in I. pecuni , 78. D. eod. l. s. D.debon. possi. ac propterea Zeab': ullo corpore, iuris intellectu habere. l. haereditas, s o. D.de haere. petit. & non minus damna atq; onera , qua emolumenta continere .l. haereditatis, il9.D.de uerb.lig. Quod cu ita sit,no rei'ECicero uideri potest Haeruditatem ita in Topicis desitisset
ΗΑ REDiΥAs est pecunia quae morte alicuius ad quempiam peruenit. nam ut ait Iustin.sib tit. de rebus corporal. aliud est haereditas,aliud res que per eam acquiruntur. Hs corpora sunt, illa uero
ius hς certa sunt, illa incerta est: hae per se semper utiles sunt, illa nonnunquam damnosa. Quod Senecano animaduertens lib. De benes v r. iurisc,
sultorum,inquit,istae argutae ineptiae sunt, qui haereditatem negant usucapi posse : sed ea quae in horeditate sunt. tanquam quicquam aliud sit haereditas,quam ea quae in haereditate sunt. HAERED TAs alia Testamentaria est, alia Legitima : idest, quae sine testamcnto lege x ii. tab. alicui defertur. l. luod auic,6. D. quae in fraud. ered. Interdum tamen etiam testamentaria haereditas lege deserti dicitur: ut l. i. D. haered. pet.l. lege, I so. D.de uerb. sig. HAEREDIT As iacens dicitur, quae nondum adiis est.l. i. D. de succeis edict. l.deniq; , Is .F. quaesi tum, D.quod vi aut clam.l. s. D. ut in post. lepat. HAEREDiTAs defertur, quae testamento alicui r licta est.I.lege, is o. D.de uerb.sg. HAEREDtTAs aditur, eum haeres eam se accipere uel dicto, uel facto testatur.5.6. Instit.de hae-H red. quai. HAERED ITAs omittitur, cum heres excludi se ab ea tempore passus est. HAEREDIT As repudiatur, cum is ad quem delata
est, adire recusat. repudiantur enim ea tantum
quae iam delata sunta .r .F. decretalis, D. desu oesi .edict. HAEREDITAs adimitur, eum haeres institutus ex-
haeres postea seri si turr quod non modo in alio. sed & eodem in testamento fieri potest. l. I. s. pen. D.de his quae in test.des. ueluti. Titius heres L di esto,