장음표시 사용
161쪽
que latere, frumiario seruo comparabitur. nain. mcique a possessore stipulans,non obligo: ex e I trario uero latare,id est si promittat, no compara bitur .hic enina obligatur: ille non obligat. Similiter Vlp.in l. it . Diae daann in f ubi de pigneratitio creditore disputat, utrum ipse cauere, an ei caueri debeat nam quum de illo dixisset, Quae sp lcies, inqui t, est in contrario latere apud Marcetalum agitata, an creditori pigneratilio caucri d beat. Ergo duo contraria accidentia,actionis scialicet Ze perpessonis ut obligare aut obligari, cautionem dare aut accipere, duo latera contraria Iurisconsulti appellant. Eandem usurpat locutionc Papi . l. 9. s. p.D. des detuli.& mand .
LATiNA ,seriae. Pompon. l. 2. β. 7.D.de orig. iuri Ruoties aute in tria gistratus extra urbem proficiscuntur, unus relinquitur,qui ius dicat. is uocatur
Praefectus urbi. qui presecius olim constituebatur: postea sere Latinarum seriarum causa introductus est & quotannis obseruatur. haec ille, C lebrabantur hae feriae a Latinis ciuitatib. septem de quadraginta, quaecum populo R. in Albanum
montem quotannis conueniebant ad taurum I
iii Latiali sacrificandum:ex Tarquinii Superbi ii istituto, ut Diony. Hal. tradit li. q. L LT i NI Iuniani liberti dicςbantur olim , qui medium libertatis gradum erant adepti: ut ait Iustian an. sub tit. De liberi. quod ut intelligam ut, illud scire oportet, olim in I .ati uiri deduci solixas colonias, partim corum qui nomina dabant, partim ςoaum quibus aqua & igni interdicebatur: auctore Cicerone in ea pro Caecina, & pro domo tua: ubiboc adscribit, eos qui deducebantur, cum essent
in cas ciuitates, recepti, Romanam ciuitatem amisiste. Et hoc est quod ait Boetius in Topica Ciceronis, ista in Latinas colonias prosectione mcdia
capitis diminutionem contingere. Quae cum ita sint, apparet eos neque connubis, ne ue testamenti, aut mancipii, aut nexus, aut patriae potestatisius,quod proprium erat civium R. habuisse. Cum enim Romana ciuitas eis adimeretur, ea quae ciuitatis illius erant propria cui haec quae diximus
amittebant. Hi dicebantur Latini colonaris, itaque ab Vlpiano cap. x i x. appellabantur. Augustus autem eum ciuitatem Romanam seruis comtaminari uideret quod etiam Dionys. Halicarnastaeus lib. . coqueritur eos multis difficultatibus a libertate iusta remouit ι nam S de numero, dei'e conditione,& differentia eorum qui manumitterentur,curiosa cauituit Suetonius in eius uita testatur. Hinc nata lex Aelia Semia, hinc Furia C
tinia, de quibus suo loco diximus, hic Iunia Nor
sta quatuor post eius mortem annis, imperante
Liberio, a M. Iunio Silano, L. Norbano Balbo
coss.luta: quos aeuo suo Consules fuisse Plin. li.
l. o. v xxxv I t. testaturi qua lege constitutur st, ut ii serui qui . ncque censu, neque uindicta,neque testamento, sed aut per epistolam, aut inter: Pamicos aut eonuiuii adhibit one liberi fieresu,na
ciues Romani, sed eodem iure quo Latina coloni essent. Vlpianus autem in Institutionilvis cli: pis se uariis in locis declarat eos neque ic stamenti faciendi, neque connubii, neque patriae potestatis, neque tutelae recipiendae ius habuisse. eosque Latinos Iunianos ad Colonorum similitudine appellat. nam ct Iustin. in l. i. C. de lat.li. Latinos libertos ad similitudinem antiquae Latinitatis, quae in colonias misia est an ductos scribit. LAT INOR v M libertorum origo quae suerit, Iustinianus lignificat subiit. De Lat. ibere. tol. Cum,
inquit, laatini liberti ad similitudinem antiquae Latinitatis. quae in Colonias missa est, uideant ire sic introducti, ex qua nihil aliud rei p. nis bellum accessit ciuile: satis absurdum est, ipsa origine rei sublata, eius imaginem derelinqui. Sciendum est igitur, cum Romani uicinos sibi populos quicunque in Latio eranti bello pcrdomuissent,eo S Omnes ciuitate Romana donare noluisse, quod peti- .culosum uideretur, tot extraneis populis, quan-
quam uicinis, ius honorum S suifragii communicare, prssertim de repub. nihil meritis,nec stiis co
gnitis, q io animo futuri erga eam client. ut tam Ceos aliquo sibi amicitiae uinculo adiungerent, so cietatem cum iis securunt, permiserumque ut in legione Romana militare, in eaque honores gerere pollent. Quod ius uocabatur primum ius Latii, uel simpliciterius Latinitatis : in quo pr.rter milviae dignitatem, nihil suit eximium. Post multis bellis ciuilibus, aut potius socialibus liceni in appellam obtinuerunt L lini locum ciuium, ut lustragii honorumque urbanorum o iam tu, iuxta ac ciues,essent participes: quod appellatur ius Latii secundum, uel ius ciuitatis: ut Vitellius annot uit in Merulam. Hi ne Plin. comemoxat quaedam oppida antiqui, quaedam ueteris Latii: itaque Latina libertas seruorum, similis erat antiquae Latinitatis. a qua etiam uidetur principium habuisse, cum ciuitate donabantur Latini populi Romani socii, de coloniae quaedam ex iis populis dedit -ctae, ut dicit Iust. Nam eo loniarum eadem quae clesociorum distinctio fuit: ut quaedam iuris ueteris Latii tantum,quaedam ciuitatis citent partici pus Haec ex Connani Commentariis. LATiTA R E cst, ait Vlpianus, non ut Cicero definit turpis occultatio sui. potest cui in quis latitare noturpi de caussa: ueluti qui tyranni crudelitatem timet, aut uim hostium, aut )omesticas seditiones. l. 7. f. ' D. Qui b.ex cau. in possi& s. q. Latitare autem est, cum tractu aliquo latere:quemadmodum factitare, frequenter facere. Vcrum liac de re diximus in comment.Orat. pro Quintio. LATOMIAE, inquit Alconius, lingua Siculorum
Lapidicinae dicuntur, id est loca caesis lapidibus
execta. Callistratus l. 9. D. cx quib. caii. maior. Nam etiam inclusos ueluti Latonatis uinctorum
pumero haberi placet: via nihil interiis, parieti
162쪽
bus an compedibus teneatur . Vlpian. l. r. D. de aleator. Haec clausula pertinet ad animaduersionem eius qui compulit ludere,ut aut multa mul-tctur , aut in Latomias uel in uincula publica du
LATRONFs, siue Latrunculi dicebantur inuidioso uerbo, quibus publice decretum indictumq;
bellum non fuerat, cum tamen hostiliter grassarentur. Hostes enim dicebantur, quibus bellum indidiu fuerat.l.r i 8. D.de uerb.sig. t 6.& 2q. D. de capti. l. s.f. r. a deiced. nati qua de caussa qui ciues R. ab ijs capicbantur, neque in hostium potestatem uenisse, neque libertatem ainitisse dice. bantur.l. i9. .a pi ratis,D.de capti v. l. t s. D. quitest.fac. postfCic.lib.de Oi f. t O. Si praedonibus captum pro capite precium non attuleris, nulla fraus est: nisi iuratus quidem id non feceris. nami irata non est ex perduellium numero definitus,ed communis hostis omnium. cum hoc non fides este debet,nec iusiurandum commune. LATRvNCvLATOR. qui latronib. conquirendis de
supplicio afficiendis plest. Ulpia.l. 6 i. D. de iu-
die. Latrunculator de re pecuniaria iudicare non potest. LAT vs CL Avus, tunica senatorum propria.Caius L
ro Laticlaui petendi gratia donet,uel ut equestris
ordinis fiat,uel ludorum gratia. LAVATrox M Vlpianus in l. 2S .s.q.D.deaur.arg. recenset inter ea quae mundi sunt mulebris, quibusque mulieres mundiores suntmeluti, inquit,
lauatio,riscus. Arcula fuisse suspicor lauads faciei, aut alteri corporis parti parati: in qua spongia,
aut tale quippiam immergeretur, quam non dissimili ratione Graeci nonnunquam appellant. Alciatus autem, Mysius & alii aut Alabaiter, aut Alabastriscus, aut Alabastrites reponunt. a quibus dissentio: tum quod uasa unguentaria Vupianus proxime nominarat: tum quod Alabastri
lcus υπ κορι κω non diceretur, sed Alabastestus potius.
LAu D ARE, ut Nonius, Macrobius de C ellius seriabunt,significat prisca lingua nominare,appellar Eue unde in actionibus ciuilibus auctor laudari dicitur,id est nominari. Pomp.l. 6.f. . D. de act. pl.Si tibi iter uendidero ita demum auctorem me laudare poteris i tuus fuerit fundus. lodest. l.63.I. I. D. de euict. C. Sela iandum a L. Titio emerat:& questione mota fisci nomine auctorem
laudauerat,dec. LAvTvMIAE, uide Latomiae.
G1CARr i, serui qui lecticam serunt. Pompon. L8. I. 2. D. de legat. i. Si ita legatum sic Lecticarios octo. uit pro his in homines singulos certam pecuniam. Vlpa. .De legat. 3 .Legato continentur mancipia, tuta lecticarii qui solam matremfa. Portabant.Sic in l. Iq. De a . de argaeg. l. 6 I.Delegat .et.
LEGARa ab aliquo, uide M.L AT i, qui lecti publice mittuntur. 8e alibi, L gati quod ut publice mittantur, leguntur. quoruOpera consilioque uteretur peregre magistratus,
quiue nuncii Senatus aut populi essent. Varro lib. De ling. LEGATOR ubi tria genera in libris nostiis reperiuntur. Legati enim plerumque dicuntur is,qui a Senatu lecti in prouinciam una cum Proconsule negociorum publicorum administri mittuntur: qui tamen iurisdictionem, nisi a Proconsule mandata
non habent. lis autem Proconsul etiam criminii cognitionem, non tamen gladii potestatem mandare potest denique Legati qui madatam iurisdictionem susceperunt, proprium nihil habent, sed
eius qui mandauit iurisdictione utuntur.l. . dc 6. D. deos sc Procon .l. i. De os s. eius cui. Legati
uerd etiam alii dicuntur, qui ad Principem cum
mandatis publicὰ mittuntur. l. r. s. l. l. 8.&l. 2 . D. de iudic.l. 8.ex quib.cault .maior. postrem5 Legati Caesaris dicuntur ipsi praesides uel correctores prouinciae,qui a Caesare cum imperio dc potestate missi sunt. l. n. D. de ossi praeli d. l. q. D de ossi. asses. l. o. a.de accusat. LE GATi vv M , est uiaticum quod ijs attribuebatur a Decurionibus,qui legati ad Imperatorem mittebantur. Arcadius leg. i 8. f. i M. de muner. ac li
: nor. Legati quoque qui ad sacrarium principis
mittuntur, quia uiaticum, quod legativum dicitur, interdum solent accipere. Vlp.l. 2. D. dei gat . His qui non gratuitam legationem susceperunt, legativum ex forma restituatur. De hoc ipso uiatico Modestinus loquitur in L 3 6. D.ad munici P.LLc Tio NEs liberae dicebantur, quas Senatores priuati negocii caussa a Senatu ad aliquod te pus impetrabant. Cicero eas annuas lege sua fecerat: sed postea ut scribit libro ad A ttic.x v. lege
Iulia quinquennium iis praefinitum fuit.Ulpianus Li . D.de legat. Qui libera legatione abest, non uidetur Reipublicae caussa abesse. hic enim non publici caussa, sed sui abest. Tribus autem seia de caussis postulari liberas legationes reperio. V ti soluendi, unde etiam Votiuae plerumque appellantumpericuli uitandi, de haereditatis nominumue persequendorum. Voti stiluendi exemplum Cic.lib.ad Attic. t et .suppeditat, ubi cum Clodiani periculi tempestatem v itare cuperct, uotiuae legationis specie ac nomine uti uoluit. A Caesare ualde liberaliter inuitor in legationem illam, sibi ut sim legatus:atque etia libera legatio uoti causin datur. Item lib. III. Ego me a Pompeio les si ita sum passus,ut nulla re impedirer, tuin si uelialem,uoti causa legationem suscipere possem. Poriculi uitandi exemplum Plutarcnus in Gracchis prodit, ubi ait Senatum Scipioni Nasicae liberam legationem in Asia decreuisse, cum ob mortem Tyberii Gracchi, cuius autor Nasica suerat, uideret
163쪽
rei plebem male inJllii in animatam, & publicum
ei iudicium molientem . Cicero etiam in prima Philippica propter Antonium scribit se ius libcrae legationis habitisse. Et libro Epistola sani.
xii O. Merum fuit ossicium uel legatione uitare periculum,uel diligentia & copiis resistere, uel cadere fortiter . Haereditatum de syngrapharum idem meminit in Rullum, ubi sic loquitur. Haereditatum obeundarum caussa quibus uos legatio
nes dedistis, qui de priuati & priuatum ad.neg
cium exierum, non maximis opibus neque sun ma auctoritate praediti: tamen auditis prosed quam graues eorum aduentus sectis uestii esse
soleant. Idem in tertio de Legib. Iam illud ape tum proscctb est, nihil esse turpius,quam Quequalegati,nisi Reipub. caussa. omitto quemadmoduisti se gerant atque gesserint, qui legatione haer ditates aut syngraphas suas persequuntur. Memorabile est aute,quod ex ipsius ad Cornificiu epist. x x i .libri x ii .obseruauimus:eos qui cum libera legatione mittebantur, lictores a prouincialibux magistratibus & insignia ceterorum legatorum Lxd, ik, est donatio testamento relicta. l. 36.D. de legat.& sd.lib. SI. LxcAetv M, est dubitatio haereditatis, qua testator ex eo quod uniuersum haeredis foret, alicui quideo Ilatum uelit. l. ri 6.D.de leg.& sid.lib. 3 o. Qui locus significare uidetur, Florentinum hoc legati nome a legendo,id est deligendo ductum putasse: queadmodii Varro Legatos appellatos tradit, quod publice lecti mitterentur.nam quae deliba
tur de decerpuntur,leguntur. Vip. aut e Instit. . x x i v.ex eo deducere uidetur, quod legis modo,
id, est imperatiud relinquatur: cui assentiri nullo modo postum.Legatu est,inquit,quod legis in do, id est imperatiuὰ, testamento relinquitur nam ea quae precativo modo relinquuntur, fideico
L cs: agere, est in iure id quod lege aliqua institii- tum est,agere. Itaque legis actiones sunt formuleagedi in iure apud eum qui iure dicudo praeest .ue Iuli Emaci patio, abdicatio, adoptio, manumissio per uindictam, in iure cesso, Tutoris in iure datio. nostulatio iudicii recuperatorii, postulatio bonorum ex edicto, stipulationes & satisdationes quae in iure sunt. Hinc Magistratus apud quemlesti, actio est dicitur is apud que aliquid eorum aetere ius est.Modestin.l. . D.de adopt. Manstratus apud que legis actio est , & emancipare filios
suos, & in adoptione dare potest. Marcia. l. 2.D. de olf.procons. Apud legatu uero Procosulis ii mo manumittere potest, quia no habet umidictione tale. Vip. Nec adoptare potcst. Omnino enim
doptare quis apud iuridicu potest: quia data est ei testis actio. Paulus Sel. li. 2. A pud magistratus municipales,s habent legis actione, cinacipari & inanumitti potest sed de legato quaesis est, propter
i. apud proconsulc D.de manu.uind. O re sic distraaguele, ut ciuis R. ciue Romanum facere apud legatu non posset: peregrinus ucr , liber . e seruos cre etia apud Proconsulis legatu posset.Lestas enim proconstatu iiis dicebant, ut ex Pa lectis tet & ex Epist.Cic.li. x iii.& Oratione pro Flaeco. Legis aute actione ciuiu Roman est propria fuisse,locus ex ea de Oratione que subiicia demostrat .QNaso iudex sumitur, qui cu sententiam secundu Plotium se dicturum ostenderet, de ab eo iudice abiit,&,quod iudiciu lege no erat, causiam totam reliquit. Sic enim uetus codex legit, cu in uulgatis Avi R τ nullo sensi sciis tu st. loquitur aute de Heraclide peregiino qui cu ciue, senatore, C. Plotio agebat. Patet cita ex Fabi; li. i. V i .infames lege agere non potuiste No habes ius
abdicadi: quia ignominioso non est actio. habeo ius,quia abdicato actio non est. quaeritur quid sit
actio:id est, quid iit legis actio.
LEG i T l M A generaliter dicuntur omnia quae ex lege aliqua instituta sunt : pleriique tamen de lege
xl l . tab.intelliguntur. Hinc.Lvc t T i M i haeredes passi in appellantar, quos lex x r t. tab. intestatis attribuit, hoc est proximos
agnatos. quanquam eius legis exemplo etiam nouae leges & Senatusconsulta signiscentur. l. i. s. ult. D.und. legit. Sie Lucii ixi A haereditas eos modo in l. r. 2.& 3. D. de haere.petit. l.7.D.de cap. ininut. Item Lrci et i M A s actiones, quae legib. institutae sunt.g.
sed ista, instit. de actionib. Item
L ci Tibi A tutela dicitur,quae lege desertur.Lege aute excelletie caussa,lege x II. tab. intelli gimus. Vii' l. r . D. de legi. Iul. Legitimae tutelae lege x ti.
tab .agnatis delatae sunt,& cosanguineis: ite patronis,id est his, qui ad legitima haereditatein admitti possint .hoc summa prouidentia. it qui speraret hane successione, i de tueretur bona ne dilapid
remui .haec ille. Legitima tamen Patronoria tutela dici tradit in l. .non quod nominatim id lex ea uerit, sed quod legis id ratio sagitare uisa est: ut
ubi haereditas, ibi tutela esset. Ite legitima tutela dicitur parentia, qui filioru quos impuberes emancipariit,tutores nut: tui uere legitimi no sunt, sed legitimorum uice obtinent mi ait Vlp.d. l. y .9.ult.
D.eod.legitimae, inquam, ills tutelae praestantia suada legis ueteris dicuntur: quod hinc licet intelligatur,quia tutelae que lege Attilia, Iulia & Vitia mandantur, legitimarum nomine non intelliguntur. apparet ex l. 7. D.de cap .minut.Lvc t T i M A liberorum dicebatur olim pars haereditatis quarta: quam consuetudinem ex legis Falucidiae ratione maiias te, Paulus, lib. Sent. .cap . non obscure demonstrat.Cum enim instituti parte nunquam minorem quarta iussisset esse, si filius minus ex patris testamento cosecutus erat, quod
es deerat supplebat .Hinc pars illa, quia non ex
164쪽
testamento, sed ex lege manabat, Legitima dicta est:quomodo Legitima haei editas dicitur, quam, lex, non testamentum,desert. Atq; haec quidemolliri. P.Mh uero Iustinianus duas Constitutiones edidit, quarum priore statuit, ut idem in exhaeredas, iuris est et,quod i institutismi mira ut si ex Egredato silio uel minima res,veluti solidus unus legatus csset,inos erosi agere no posset. sed cp legitirnae parti, hoc est quartae deesset, suppleretur. itaque etiam si testamento cautum non esset. l. omnimodo, 3 o. C. de in ostic. testam . ex quo i telligi potest, 'uam salsa sit eorum opinio, qui ius hoc suppletionis tam in institutis, quam in ex
haeredatis a Iustiniano inductum existimant. P steriore autem Constatutione, quae Nouellarum est xviri. modum hune legitimae adauxit, ut si unus duo,tres, uatuorve liberi essent, triens illis relinqueretur: sin plures quatuor, emis . LEG ITIMA uxor, quae rite ex praescripto legum in
. matrimonium conuenit .l. . D. lc rit.nupt.
LEG iri MAE nuptiae,quae secundum Romanae ciui- . tatis iura contractae sunt. s. l. Inst.de nupta
LEGiTIM A erimina, de quibus lege aliqua quaestio
constituta est.l. 3 .f. poena, D.de crina. itellion. Lucii TIMA aetas,quae lege aliqua praescripta & praestituta est: veluti in maribus annorum x iii I. in emitiis xI I .nuptiarum causa item ad res admi-m litandas xxv. Lultis. Diuus, D. de public. l. ulta in ii. D. de appellat. l. I. U.de cur.nu. l. q. C. de stransact. LECvLi,qui oleas aut uuas legunt: ait Varro. Vlpia nus l. ii .f. 6. D.de usnLSi tame quae instituit fructuarius magnum apparatum sint desideratura , opis cum sorte uel legulorum, quae non potest sa
stinere proprietarius. c. LEVA s eas dicimus, tuae mulieres qliaestuarias prostituunt. I nam accipimus& eam quae alterius nomine hoc uitiae genus exercet. l. ι . I. 3. D.de ri
Lx O Ni v M sacit qui questuaria mancipia habueri r l. l. f. 3 .D.de his 'ut not. Lxvi R ait Modest.) uiri stater apud Latinos: apud . IGraecos Ia appellatur : ut est apud Homerum relatum . sic enim Helcini ad Hectorem dici GD ἐ-ιa κυνα ωω- μνου ἐκραι rura id est, Leniri mei canis,omnis mali caussatrici orridsa. D. de grad.dc adfin. L ih dLEvis culpa,uide Culpa. 1Lrx est generale iussum populi, aut plebis rogante magili ratu.ait Capito apud Geli lib. io. p. 2o. . Velse, Et x est,quod populus Ro.senatorio magistratu in Τterrogatu ueluti Constite costituebat ait Iustin. f. s. Detur nata Vel sic, i x est ius, quod populus R. comiti; ς uel centuriatis,uel tributis, uel curiatis, uno aliquo e magit stratibus maioribus rogante. nimirum Praetore , i Consule, Dictatore, terrege,constitu batur LEx est communepraeceptum, uirorum prudenti si consultum, deliciorum quae sponte uel ignoratia contrahuntur,coercitio, communis Reip.sposio. l. r . D.de legib. senat. LEx aut Rogatur, id est sertur: aut Abrogatur,'
id est tollitur: aut Derogatur, id est par, pri-mae tollitur : aut Subrogatur , id est adiicitur aliquid primae legi: aut obrogatur, id est muratur aliquid ex prima lege.Vlpianus cap. Instit. r. Vel sic,
LEx Rogatur, cum populus rogatur ut nouam I gem accipiat: Derogatur legi um rogatur, ut capita quaedam e lege uetere detrahat: Abrogatur, cum rogatur ut legem ueterem omnino tollat et Prorogatur,cum dii fertur: Irrogatur, cum in aliquem proprie fertur: ut cum multa alicui a magi- ι stratu dicebatur.
Lex pro conditione & pacto frequenter ustirpaturet hoc est pro contractus forma. Itaque legem Locationis Paulus dicit in l. si in lege, rq. D. l cata Vlpianus autem sormam locationis in l.se ctus,8 .f. ite: n si. D. solui. matrim. & Varro librox re ruit. II. cap. Ist. Ob hoc in lege locatio nis fundi excipi solet, M. Et cap. it. In emptio nibus iure utimur eo , quod lex praescripsit . in ea enim alij plura, alii pauciora excipiunt. Hine apud Catonem Lex oleae legendae , Lex oleae faciundae : Lex uini pendentis , &c. Et sic in edicto De superficieb. l. i. Vti ex lege locationis siue conductionis superficie qua de agiti Itur . c.Hinc lex uenditionis, pass. sub tit. de coci empl.l. 29.D.de serui. rustic.L6.Commvn. praed. -xit Hine L Ex commisso ita dicitur in emptionibus & oppignerationibus, cum aut res hoc pacto uenditur, , ut precio ad diem soluto inempta sit, aut pignus ita datur,ut ad diem non reddita pecunia redito ris fiat.l. i.& pass. D.deles .commissi. Li v pLLA M in l.iudices,9.C.de episc. audient. Aleiatus dimidiam choenicis partem interpretatur . . Erat autem Choenix mensura tritici, quantu quis. que uno die comederet. unde illud Pithagorae, Super choenice non sedendum. lubet igitur eci
. stitutio duas libellas. id est, choenicem uictualis. substantiae custoditis praestari.Sane & li. 2o. cap. i. A.Gellius legis tr. tabularum uerba de addictis haec refert:Si uolet suci uiui tomi suo uiuit, qui O uinctum habebit, libras farris in dies dato. Haee
Alciatis lib.par. .c. 17.Liv KR singulari numerinpro nato. Cicero de nata lDeorum i i. Hine Hcrcules, hinc Castor& Poluti ,hinc Aesculapius, hinc Liber et lain: hunc diu eo Liberum Semele natum,no eum, quem nostri maiores auguste sancteq; Liberum cumCerere &. libera consecrauerant. sed quod ex nobis annos lit beros appellamus, iccirco Cerere nati nomina i. sunt liber & libera:quod in libero seritam, inlibe
165쪽
Lia R dicitur is , eui ius est arbitrio suo uiuere , quatenus lege aut instituto permillum est. nam, ut in Cluentiana Cicero testatur, iccirco onides legum serui sumus,ut liberi esse possimus. LI BL R pro ingenuo dicitur ab Imp.in l.diui, s. &I.cum quis io.C. de nat. lib. Cum quis a muliere libera,& cuius matrimonium non est legibus interdictum,dec. Li v ER populus, id est,ait Proculus, qui nullius alterius potestati est subiectus, siue is foederatus est: item siue equo scedere in amicitiam uenit, siue scedere comprehensum cst,ut is populus alterius populi maiestatem comiter conseruaret. l. 7. D. de capi.& postlim. Lix RA Legatio,vide Legationes liberae. LIBERALi causa manu asserere dicebantur, qui liberum hominem iniusta seruitute opiressiim in libertatem uindicabant. unde & Asteriores,& Liberalis causi, dicebatur.Terent.Adel Neq; uendendam censeo Quaelibera est. nam ego illam liberali assero Caussa manu. Plautus Poenulo, Manum asserat. Suas populares liberali caussa. itemq: paulo post.Sed de precisa locutione in curcul. si quisquam hanc liberali asseritisset manu. & paulo post, Promisisti si qui Lquam hanc liberali assereret manu. Nam Donatus auctor est ordinem esse hue, rerere manu aliquem in caussa liberali'. LIBERAT iovis uerbum ait Paulus eandem uim habet,quam solutionis.l. 7. D.de solui. In rubri ca tamen De solui.& liberat. distinguitur, ae inimquam generis loco ponitur: ut Solutio, pecuniaria sit: Liberatio, quae uis altera dissoluendae obli- lgationis sorma: ut consulto,in compensatio. Lis ERALI A studia,inquit Vlpianus, accipiemus, quae Graeci ἰ νθλα appellant, Rhetores contibnebuntur,G rammatici Geometrae .l. t . D. de extraord.cognit.
LLBERALis caussa dicitur quae actionem in se continet libertatis: ait Donatus in illud Terent. Ego illam liberali assero causa manu . Hinc cit. de liber.causi. D.& passim Liberalis caussa, & Liber te iudicium. l. r. .li se tuus, D.deoc'. polist . 3 2.I.
L ERI , ait Paulus,usq; ad tri nepote dicuturi ultra hos, Posteriores uocatur. l. I o.9. 2. D. de grad. &adsin. Lia Rostvsi appellatione, inquit Callistratus, nepotes,n pronepotes,ceterique qui ex his deseendunt,continentur: l. 2 2o. D. de uerbsigni f. l.6. D. de testam.tutil. 3. in ii. D.de assig.lib. nec interest utrum uirilis,an sceminei sexus sint,etiam si ex scemineo sexu descendat. l. 36.D.de uerb. signi fl. 2. s. quod ait, D.qui satis d. cog.qua de causa etiam nepos ex silia inter liberos numeratur. 9.de l.ult.
D.de pollicit quinetiam posthumi liberorum appellatione complectuntur.I. s .D. de oper. liberi Lia Ros in multitudinis numero etiam unumsi lium filiamve ueteres dixisse, docet Gellius libro 2 .capite. I; . Itaque non esse sine liberis dicimus eum eui uel unus filius, uel una filia est. liberoruenim nomen multitudinis numero tant uui ponitur.l. I 8.D.de uerb.sgni. LIBERTAs, ait Iustin. ex qua etiam liberi uocantur,est naturalis facultas eius, quod cuiq: facere
libet:nisi si quid ui aut iure prohibetur. De iuris person.in princi p.
LIBERTAs, pro Ingenuitas. Hermoges. cum pa-eto, .D.de lib. cau.Cum pacto partitionis precii maior uiginti annis uenalem se praebuit, nec post manumissionem ad libertatem proclamare potest.na ut ait Modestinus l. 2 1.D.de stat. hom. Homo liber qui se uendiderit, manumissi is, non ad suum statum reuertitur, sed inicitur libertinae conditionis. LIBERT i sunt,qui deserui esse serui l. q. D.de iust..de ivr.Vel sic: LiBERTI sunt, quos domini ex iusta seruitute seruuerunt,ac manumiteriint. unde etiam illorum ρο- ltroni,quasi patres, qui a morte in uitam illos r uocarunt,appellabantur. Eorum autem tria genera suere.Nam alij ciues Romani,si, Latini Iuni ni,alii Dedi titiorum numero erant: de quibus uide Vlpianum in Institui. LiBERT NI sunt, qui ex iusta seruitute manumissi sunt. l. 6. D. de statu hom.olim ureb, id est Appii Caeci temporibus,& deinceps aliquandiu libertini dicebantur,non ipsi qui manumittebantur, sed in nui ex Lis procreati: ut scribit Suetonius in Claudio.quam differentiam obseruare Modesti
id est, Libertinis enim libertos solos dare tutores oportet. si dabertinis pupillis magistratus tu tores ingenuos non dabunt. Li zεRTostvs 'alii sunt ciues Romani, qui uindicta,
ccnlii,aut,testamento, nullo iure impediente m
numissi sunt . alii Latini Iuniani, qui ex lege Iunia inter amicos manumissi sunt. alii Dedi titioru nunacro.qui poenae caussa uincti sunt a domino quibus uestigia scripta fuerunt: qui propter noxam torti, nocentesq; inuenti sunt : quive traditi sunt tui serro, ut eum bellis di pugnarct: uel in cust diam coniecti filerunt: deinde quoquo modo manumisii sunt Vlpia.c.Insti tui. I. LIBERTI NARi x , qui funerum curam mercede pacta recipiebant : a Libitina Dea cuius in aede
ut scribit Acron γ eonstituti , sui esserenda
corpora conducebant , & funeribus necessa tria piaebenda. Vlpianus L s. s. i. D. de i stitui. act.-Idem au , Si Libitinarius , quos Graeca uocant, seruum pollinctorem habuerit,
166쪽
habuerit, isq: mortuum spoliauerit. De Libitina Dea uide Piut. in Probi. LivRA quae & pondo dicitur, in duodecim uncias
diuiditur. Eius partes sunt. Vncia I. Sextans Quadrans s. Triens q. Quinctix s. Semis quae&selibra 6. Septunx 7. Bes d. Dodrans 9. Dextans Io. Deunx. I i. Vide As.L1sRA auri, LXXII. solidis siue aureis aestim t tur. l. S.C.de susccptoribus, lib. X.L ERA argenti, aureis quinis. Lun. C. de argent. pret .eod. lib. argenteis uero, L X. l. i. Q Tita de cxp. lud. LivRARIi depositorum apiid Tarruntinum in l. illi. D. de iur. immunit. ij erant, inquit Budaeus,
qui praescribebant quid quisque apud signa deposuisset. Antiquitus enim inquit Vegetiusὶ institu tum est,ut ex donatiuo quod milites consequuntur, dimidia pars sequestraretur apud signa, ibi deniq: militibus seruaretur,ne a contubernalibus per luxum absumi pollet, inaniumq; reciam comparationem. Sepositio autem ipsa pecuniae priamum ipsis contubernalibus docebatur accomo data. nam cum publica sustententur annona, ex omnibus donatiuis augetur eorum pro media castense peculium. Miles deinde qui sumptus suos scit apud signa sua depositos, de deserendo nihil cogitat: magis diligit signa: pro illis acie fortius
dimicat, more humani ingenii, ut pro illis habeat maximam curam in quibus suam uidet esse posita substantiam. Denique decem solles per cohortes singulas exponebantur, in quibus haec ratio condebatur. Addebatur etiam saccus undecimus,in quo tota legio particulam aliquam conserebat, repulturae scilicet causa. Et ideo signiferi, non tu sideles, sed etiam literati homines eliῆebari tur,qui & iecitarent deposita, di scirent singulis
Lasta Anius, librorum de contractuum pactionisq; scriptor. Scaevolat. 92. D. de re tur. Si librarius in transcribendis stipulationis uerbis erras sit.&c.Ulp.l. 6. f. r. D. de op. lib. Na huius quoq: est ininisterium, si sorte uel librarius, uel nomen culator , uel calculator sit uide Notarius. LIERORuM appellatione continentur 'omnia uolumina, siue in charta, siue in membrana sint, siue in quavis alia materia.l. S 2.D.de leg.tertio.
Lict NTiATi uulgo in scholis dicuntur, qui annis Iquatuor in legum studio consumptis, ab illa praescripta & definita studiorum lege quam Iustini nus statuit, soluuntur: quasi qui licentiam ac missionem a magistrorum castris impetrarunt. Vibde Prolytae. Licsns id dicimus, quod legibus, quod more inaiora, institutisq; conceditur . ne ue enim quod quisque potest, id ei licet: nec, si non obstatur, Propterea etiam permittitur: ait Cicero Philipp. Is .in eamq; sententiam. Vlpianus clausulam illa
edicti, Qv o cius licebit, sic interpretatur: Quae clausula non illud pollicetur, restitutu rum si leges permittant: sed si leges non prohibeant.
Licrost a ligando dicitur ut lector a legendo,u eiora uehendo: quod cu magistratus populi Ro. uirgis quempiam uerberari iussissent, crura eius& manus ligari uinciri : a uiatore soli ta sint: is qui ex collegio uiatorum ossicium ligandi haberet, lictor sit appellatus. Hic Cic.pro C. I abirio, Lictor, inquit, colliga manus. Haec ex Gellaib. II 2. capitu. s. LicNA cocta dicuntur, quibus ignis ui humiditas exempta est, ut firmare nequeant.Vlpia.l .sq. D.de legat. 3.Sed & titiones, inquit, & alia ligna cocta ne fumum faciant, utrum ligno, an ca boni, an suo generi adnumerabimus e item ni. r67. D.de uerbo.signis.ubi haec ipsa uerba inculeantur. Martialis epigram quod inscribitur Liugna acapna,in Xeniis ad haec ipsa ligna pertinens, hoc est. . Si uicina tibi Momento rura colvantur, . urtam moneo, russice, ligna feras. LicNvu , tabulae ligneae.Tophon .l. 19. D.debon. poss.cont.tab. Quod uulgo dicitur, liberis datam bonorum possessionem contra lisnum esse, sic intelligendum est,&c. Paulo post dixit, Contra Ἀ-bulas.Nam ligneas quoque fieri tabulas Vlps. i. O .de bon. post sec. tab.testatur. Lices. M & materia hoc disteriit quod materia est, quae ad aediticandum fulciendum necessaria est: lignum, quicquid comburendi caussa paratum est, qua inuis nondum concisum .l. I S. D.deleg. . Lrcvso CuM apud Paulum in l. s. D. de penae' herba hortensis: de qua Plin. li. I9.cap. 8.Ligusticum sylvestre est, in Liguriae suae montibus i tur ubique suauius satiuum, sed sine uiribus: Pa- Ξnacem aliqui uocant. Li MENARCHAE qui portuum praemdijs praefecti sunt: λιμ ω, portus princeps. Paulus i. . D. de fugit. Limenarchae & stationarufugitiuos deprchensos recte in custodia retinent. Tt Archadius Lult. s. i. D. de naui in honoribus. Livi TATus ager dicitur, qui ab hostibus captus uel coloniae alicui tutus, uel ciuibus ipsis ae millia ,
tibias per partes assignatus est. Iulius Frontiunus , Agrorum qualitates sunt tres. una agri di-- iis S at si unati: altera mensura per extremit tes comprehensi: tertia Arcisi ij, qui nulla mei sui a continetur . Ager ergo diuisus assignatus, est coloniarum . hic habet conditiones duas tunam , qua plerunque limitibus continetur: au teram qua per proximos postes sionum rigores assignatus en . Ager est mensura comprehensus, cuius modus uniuersus ciuitati est assignanis.Tri: butarius solus per uniuersitatem populis est desta nitus. eadcin ratione & priuatorii agroru mesu agunt. Hunc agrii multis modis mei ore quavis textremit mensura coprehcderint, in forma in mo
167쪽
tur horum agrorum genus limitatum est. De quibus illud intelligendum est quod scribit Florentinus I. i6. D. de acq.rer. do. In agris limitatis ius alluvionis locum non habere constat. Item in Li. S. si insula,D. de flumini Linii s ab liminibus uocabula acceperunt: qu modo Limina introitus exitusq; locis praestant imites agris similiter introitus exitus N. Flaccus. LxNEA, funiculus. Vir. 27. s. i9. D. adleg. Aquit. Si cum masitus uxori margaritas extricatas dedi Cset in usu, eaq; inuito ues uiscio uiro perforasset, ut periusis in linea uteretur. Pliaib. I 2.ca. 2. Murenae amplius deuorant quam hamum, adni uento. dentibus lineas, atque ita erodunt Coli mella lib. I. r. i s .Haec in quincunce uinearum metatio expeditis ima ratione conficitur: qui De linea per totidem pedes insuitur Et lib.8.cadia i Et emisi, ligato pede longa linea gallina ci stoditur. sic&Scaeuola l. 26. D adleg. Fale de Vlp. de linea margaritarum L 2. Li8. L e furtis LiNss, uasa suille uidentur ad fontes pcrtinentia. Vlpias. Is .la de act. empl. LinoM Labra auerite, fistulae quae salientibus tangunturAc. Quoiamen loco LENES corriῆendum Putarer na apud Nonium L Nix vatis ingenus ubi tam nxv NAs corruptὸ legi ex duobus auctorum quo citat locis intelligitur. Eodem modo legendam Qua Alfenum putarem in L i 7. Li. Dai struita . iiii Tt seius in eos siluam sevisset,in qua Labra, de Tenes acumellas potitas haberet. Corrigendum enim putarem LENEs. Quin&Mina uassis oenus fuisse, idem Nonius testatur. sed superlux uerbum proprius ad uestigia ueteris lectionis
Liu vitio iurare. est de re liquida & pespicua ni
re apud Vlpianan Li8.D. de iureiur.Pro uel e narare. Sive enim dominus petat nquit μονtur tcere reus liquido se iurasse , posita scilicet excoptione.Sic apud Terent. in Andria,D.Quia si iociὰ opus ad herum iurandum mihi non ad lutile, ut liquido possint . Intelligo. Noua nunc res ario in te istaec incessit. . reliquiae, superamenta, ut loquitur Upi Si animal legatum occiderit, puto teneri, non uxcarnem praestet, uel caetera id est cor nua, corium,&ca oci est apud Vlpiana. I 3. S. De te de si LI6. Io. Lis, est iurgium, de re quapiam inter aliquosapud iudicem institutum. non enim omne iurgium sis
Quibus res erat in controuersia, ea uocabatur1ci, Ideo in actionibus videmus dici, Quam rem
siue litem dicere oportet. Haec Varm. quab. ex
uerbis intelligimus quod ait Cicero in Muraeni
ria, Tot homines. tam ingeniosos, statuae non potuisse utrum diem tertium, an perendinum: udicem, an arbitrum: rem,an litem dici oporteret.
Hinc coniunctim legimus in l.si qeiunctus, de suis & legit. Res uel Lis. Et qui iis inofficiosi
uocatur in l. pater, D. de collat. dot . eadem dicitur Res osticiosi in l. Papinia S. . t .D. de incii ιquis, inquit, poli rem inofficioli ordinatam, ii ecereliquerit.postea non audietur. Hinc Lieti s aestimatio, propriE rei aestimatio, sue quantiquaeque res est, Qui in controuersiam deduo iest . itaque Lius xltimationem soluere, est tali soluere quanti controuersa res est.Calui l est. D. de cond.tritic. Si meri aliqua quae certo die dari idebebat petita situ ueluti uinum,olaum, tru ς tum,tanti litem aettimandam Cassius ait, quam ifulisset eo die quo dari debuit Vlpiana. M D. de euici. Si emptor hominis mota sibi controuersia uenditorem dederit procuratorein sq; uictos; tis aestimationem sustulerit, stipulationem duplet
non committi . Paulus l. 2. I. ult. D. pro empl. irem alienam emero, de quum usucaperem, α ς
dem rem dominus a me petierit: non liner u usucapionem meam litis contestatione . sed si l tis aestimationem sufferre maluerim, ait Iuliani caussam posscssionis mutati ei qui litis aestimatis,nem sustulerit. Vlpianus L3. . 2. D. de reb. eo Si hindus a tutore petitus sit pupillaris,nec rest tuatur, an litis aestimatio obso,alici otionem Oriat. Servius Sulpit. apud Gell. l. cap. q. Sed si post eas stipulationes uxor non dabatur, aut non ducebatur, Iudex quainobrem data acceptave nocitet uxor, quaerebat. ii nihil iustae caussae uulcbae . tutilitem Pecunia aestimabat quanta' interfuerat eam uxorem aecipi aut dari uni qui spopode aut qui stipulatus erat condemnabat. ML ii i s aestimatio, ςuniae cuius quis damnat est, in summam certam redactio . Lis enim aeliini dicebatur, quum reo Re tundarum Q mi inibatur suriorum eius omnium ratio atque aestimatio: ex qua summa quaedam pecuniae, cor clabatur, ut iociis ereptae pecuniae rcstituerentv nam continuo damnati bona sectatoribus auctione venduntur, qui eam. summam Quaestoribus aerarii repnaesentent. Macer l. 7. D. de lege Iulia crret. Neve ob litem aestimandam, iudiciumve pilis, pecuniaeve facicndum, . 1 uLitis aestimatio,in rei quae in con ouersiam iducta est una cum in quod propter eam actoris interfuit, in certam pecuniae summam redactio. Eius autem duae sunt partes :sstimatur enim primi im quanti res est,deinde quati actoris interest. Lult D.de cond. tritie. Quanti autem res est , sic aestimatu ut uerum rei previum exquiratur. i ter. 179. D de uerb.sigma. . j. haec autem, D. uibon.rapi. rbitio,D.de dot mal. Id autem quod interesi,duabus constat rebus: nam ct damni propter rei culpam, dolumve accepti, desucti amisit ratio ducitur.l. I.C deiciat . quae Proco. ico-
168쪽
missa. I s.D. rem rat.hab.l.si fundus, 3 3. D. locata. Liris nomen, inquit Vlpialaus, omnem actionem
significat: sue in rem, siue in personam sit. L 3 6. D de uerbo. igni. ἰL Ticios A dicuntur sub Rubrica de litigiosis, de quibus lis cotestata , iudiciumq; acceptum est na ut ait Vlpianus Litigiosain re non facit, quae imi pediendae uenditionis caussa fit. l. i. D. illo tit. Lis, nascitur: controuersiam pertinacia efficit: Selitigant homines, res in controuersiam deduciatur: ita controuersia partis est, lis sumniae. Hae ex Corn.Frontone de nom.uerb.diff. LI s contestata dicitur,cum accepto a Praetore iudi eso utraque pars testibus praesentibus pronuciat, T sTEs EsTOTE . Gallus Aeliuω Reos tum d mum dici putauit, eum lis contestata est. His Festus. Sed postea.
Lis contestata formulis, ordinati, sq: iudici; ssu latis dicta est, quae apud iudicem agi coepta erat.
Imrp.seuerus & Anto.l. i.C. delitas contesa es in iudicium deducta non uidetur ii tantum postulatio simplex celebrata si t,uel adtaonis species ante iudicium reo cognitianter litem enim coni statam de editam actionem permultum interest. Ilis enim tunc comestata uidetur, cum iudex per narratione negocij caussam audire coeperit. hoe
est, nec flagitatio, nee actionis editio, nisi causisa in iure agi coeperit,litis contestationem esticita Lirx cecidii te dicitur, qui eius rei de qua agebat, caussam amisit. Festus . vide Cadere caussa. Lim g M suam ficere iudex male iudicando propterea dicitur, quia partes eius quem iniuria absol uit,suscipere, ipsiusq; caussam pro sua defendere eo tur. Vlpianus l. illiusfami. t s. D. de iudie. Iu .dex, inquit, tunc litem suam facere intelligitur, cum dolo malo in fraudem legis sententiam di . xit. Cicero libro De Orata it. Quid si cum pro Hiero dicas, litem tuam facias,aut lasses efferare iracundia, caussam resin uas nihil ne noceas λ Gelutius lib. ix. Et Varro satis aperte quid dici oporteret edocuit: Et ego aduersus eum qui doctus esse dicebatur, litem meam facere absens nolui. Sicl. ult. D.de uar.de extraord & si iudex, D.de oblig.de actio. LITANIA , λι--α, in l. 3. C. de haereti c. solennis praecatio, supplicatio: Probibentur enim haereti
μαι, supplico , precationem adhibeo . Translatutamen est hoc uerbum ab ecclesiasticis scriptori- ibus ad eas preces quae publicὸ in templis Deo immortali offeruntur.
Li TR RAs nescire aliud est, aliud uerb literarum imperitum esse ille nullo ingenio est, hic literis non
institutus. Iustinctis. De exeus tui. Similiter eos qui literas nesciunt, esse excusandos D. Pius
scripsit: quamuis & imperiti literarum possint ad admini lirationem negpciorum sufficere.Modestinus L6. in sin. D. de excusat. tui. Eius qui se
neget literas acire, excusatio accipi non debet:
si modδ non sit expers negociorum. Lirx RAs nescire, pro legere ac scribere nescire.
Paulus i. I.6. i. D de accusat. Item subscribere de .
bebit is, qui dat libillos, se prosessiim esset uel alius pro eo, s literas nesciat.
Lirus est qua fluctus cludit: ait Aquilius apud Ci δ P
Lixus est, tuquit Celsus, quousque maximas su 'ctus a mari peruenit.idq; Marcum Tullium alui,
quum arbiter esset primum constituisse. l.96. D. fide uerbo. signi sic i tLocA T i o di conductio est contraditas bonae fidei, de re aliqua certa mercede uel faciunda, uel ad tempus utenda, inter quos iure civili licet, fatactus . Emptioni autem de uenditioni ijs in retabus est similis. nam ut uenditor re emptor res commercium habere debet, sic locator S con. Iductor: ut res certa curiumq; precium, sic res opusve certum, item certa merc hic exquiritur: quemadmodum consessum utriusque in emedo, sic in conducendo certam utriusque uolim- ratem interiae ire oportet: ut ilic, similiteretis hie ex bona fide omnia exiguntur. denique tanta inter utrunque contractum similitudo est, ut interdum internosci alter ab altero non possit. l. a.D. locati. iLoc ΑτioNis de conductionis uerba bifariam usile palatur: in rebus utendis , dc operibus ficiundis. ἰ.Locare nanque est utendum uel iaciundum aliquid dare: Conducere, rem utendam , opusve faciendum mercede accipere: Sic Inquilinus qui domum utendam accepit, conductor dicituri idominus qui dedit, Locator. Sed in opere fi eiundo communis utriusque huius uerbi uis &significatio est. nam quatenus suam operam uendum, Locatores dicuntur: unde Locare operas luulgo dicimus , quatenus opus faciundium suscipiunt , Conductores. l. 2 2. f. t. de .s.cii insula. l. ues. l. I. Dclocat.l. 37. D. de auri&'arg.Li. C.
locat. l. 27 .insin. D. adleg. Aquit. Hinc Vlpiatinus in l. I .D. de aestimat. scribit, dubitatum fuisse, cum res aestimata uendenda datur, utrum ex
locato esset actio, quasi rem uendendam locasse iuidear: an ex conducto, quasi operas conduxi ialem. Hinc Paulus iri l. 2. D. ad legem Rhodiam, ita Locati & Conducti actionum appellaticines
permiscet, ut nullam statuere inter eas disseren-
Locvi i Es est, ait Caius, qui satis idonee habet . pro masnitudine rei, quam actor restit tuendam L teste petit . l. 23q. D. de uerborum significati . ne. l. ultima. , .ultimo. D. si ceu petata. s. D.
169쪽
ex conueniendi facilitate. I. r. D.Quj satisd. g. LocupLETEM lex Papia desiniit, qui centum mitilia sestertium possideret. . 2.De succ.liberta Loc Ws est non iandus, ait Vlpianus sed portio aliqua fundi: sundus autem integrum aliquid sundi est. & plerunque sine uilla locum accipimus ceterari A I k n adeo opinio nostra S constitutio locum a fundo separat, ut & modicus locus possit iandus dici, sit iandi animo eum habuimus. Non etiam agnitudo locum a iundo separat, sed nostia af
ctio: & quelibet portio sundi poterit fundus di
' I 'iam hoc constituerimus. nec non & fundus locus constitui potest. nam si eum alii adiunxerimus fundo, locus iandi adiicietur. Loci appellationem no solii ad rustica, uerum ad urbana quoq; praedia pertinere, beo scribit.Sed iandus qui de suos habet fines locus uero latere potest,quatenus determinetur & definiatur. l. 6o. D.de uerb. senis. Locus est, ait Varro, ubi quid collatum esse potest, ubi quicquam consistit. ab eo praeco dicitur Iocare,quoadusque id emitur,quoad in aliquo cos stit precium. loquitur de redemptionibus. Locus, uide Fundi appellatione.
Loc ARivM λογα, , deminutum uerbum ex γ',
quod ratione significat.quare rationes eas significari puto, quas Scsuola i l. est. D.de pecul.le. breuiarias appellat. Vlpian l. I. s. 6. De penu leg. Sed & chartas,inquit,ad ratiunculam, uel ad logarium paratas contineri. Lococ RAPHI, qui rationes publicas subducunt atque conficiunt, Ratio rij. Arcad. l.ult.b. I. D. de mun. & hon. Hi quoque qui custodes aedium, uel archiotae,uel logographi, uel tabulari LovcvM tempus est decennii inter praesentes, uicennii inter absentes:ait Paulus lib. Sent. v. . I r. de v. Atque ita in omnibus propὰ iuris articulis longum tempus accipiendum est.
LONGI s s I si v Miautem tempus est x xx. vel x L. au
norum.C. de longi temp.praescripta Lo RieATIO, incrustatio parietis.Varro lib. De re rust. r. cap. 3 7. Parietes & solum opere tectorio marmoreo loricandi, si minus ex argilla, &c. id est,te di,inerustadi .Paulus L 79. De uer.sg. Α- quae salictes,incrustationes, loricationes, pictiari. Lua Ricum aetatis, id est leuitas,mobilitas, inconsiderata ratio, temeritas. Vlpian.l. 1I .F. D.de minoribus.Neque enim aetatis lubrico captus est admindo locupletem haereditatem. LvcRATI v A caussa,vide caussa Lucrativa. c RAT i v A possesso dicitur i l. 1 .D.si quis omisscaus quam ex lucrativa causa quis adeptus est. Lue Rosv xi, fructuosunt,quaestuosum,utile. Caius in I. obligari, s. 2. D. de aueh. tui. Haereditatem
adire pupillus sine tutoris auctoritate no potest, quamuis lucrosa sit. Idem i. si quis, i 7. D. si quis omissa. Liberum cuique esse debet etiam lucr sim haereditatem omittere. cRuM a luendo, si amplius emptor quam quant ii res esset exoluerit. Varro.LvDovi Cus Romanus iurisconsultus, nomen habuit Pontani: sed quia Senis ius ciuile professus,
Romam commigrarat, cognomen ex eo deportauit Basleae mortuus est cum eo publice ad Comitia ecclesiastica uenisset, Anno MCCCc. xxx x. Aeneas Sylvius eum tanta memoria fuisse tradit, ut nulli ueterum cessiisse putetur: quippe qui memor esset omnium quae ipse unquam aut legisset, aut audisset nec oblitus ei let, eorum aliquid, quae unquam uidisset.
LV Dus, poenae genus mediocre numeratur a Pau- llo lib. bent. V. cap. x v I I. Duplex autem fuit: Venatorius ae Gladiatorius. Venatorius erat, cum Iudicra bestiarum uenatio exhiberetur:qua piaena
iuniores assici solere, scribit Vlpinianus in Laut damnum , 8. I. 9. & io. D. de poen. Gladiatori autem suit, cum serui inter se populo inspectante pugnarent: quae poena a Constantino sublata est Li.C.de gladiat. Tertullian.lib. despectu. Eua ui damnantur in ludum, quale est, ut leuio celicti in homicidas emendatione proficiant. . Luni Circesses de quibus mentio fit in I. I 2.9.squiti j D. de usu de habit l. I .D. de mun.& hon.l. 12 2.D.de legat.primo iidem erant, qui & Magni dicebantur: quod ut scribit Pedianuo magnis in pensis dati sunt. Instituti autem sunt a Tarquinio Prisco , & propterea Circenses dicti sunt,
quod primi in circo qui Maximus dictus est, dati
sunt. solennes deinde annui manserunt: de Iovi, Iunoni ac Mineruae ab Aedilibus curabantur. uti patet ex lib. I. Livii,& Verrina v i I. LVERE, soluta pecunia liberare. Iinp.s.s. De legat. Sed etsi rem obligatam creditori aliquis legaue. fit, necesse habet haeres eam luere. Si tamen destinctus uoluerit legatarium luere, de hoc expres.serit, non debet hares eam luere. Sicl. 6. Calafideicom. l. 23. D, de pign. act. L 7. F. inter. D. eonam. diuidas 2 .s. I. D.de act. empl. Servius in lib. Aenei. x. Lui poena, sed melius Lia peccatum dicitur. nam peccatum soluitur puna: qui enim crimine tenetur obnoxius, pcena eum liberata pristina obligatione. Contra, Luci ponam si diuxeris , non procedit quare tam soluatur: tamen auctoritas ista licenter contunditur more, quo solet poni,vel a sequenti quod praecedit, uel a praecedenti quod sequitur. LvMxv id est, ut coelum uidereturi in interest inter lumen & prospectum . nam prospectus etiam ex inserionibus locis est : lumen ex inferiore loco esse non potest. l. I D. de seruit. praed.
lo quod unica senestra tenuiter illustratur, quale tenues, & inopes homines habere consueuerunt. Ulpian. l. 6. I. s. D. de olf. praes. Ne tenuis uitae homines sub praetextu aduentus ossiciorum uel militum,
170쪽
militumaumine unico uel breui suppellectili ad
aliorum usus translatis, niitriis vexentur, ληses prouinciae prouidebit. Haud scio tamen an Ho-
LvMIMvM seruitute constituta, id acquisitum uidetur,ut uicinus lumina nostra excipiat. Cum autem seminis imponitur,ne luminibus ossiciatur, hoc maximὰ adepti videmur,ne ius sit uicino in uitis nobis altius aedificare,atque ita minuere lumina nostrorum aediliciorum .i. . D.de ser.uria I v so R I v xi edictum, inane,ludibrio habitum, omnium irrisione delusunt.l. 7s. D. de iudic. Alio- ν.
quin lusoria erunt huiusmodi edicta de decreta Praetorum. Sic l.ult. D. ne quid i l .Pin.& l. o.
Lv sTR A M E M Tu Μ,intemperans & effrenata rei Ved nereae cupiditas. Lustrari enim scortari significat,N in lus iis meretricum ac lupanaribus uersari. Marcian. l. I.f. l. D.adleg.Cornet delicar. Sin pigmentatis cui temere cicutam, &c. de id quod lustramenti caussa, dederint cantharidas.nam Calliari dum haec uis est,ut sumptae ad rem Venerea incendant. uide Cantharides. LusTRuri, nominatum tempus quinquennale, a
luendo,id est soluetuendo:quod quinto quoque
anno uectigalia per Censores locata persoluebantur.haec Varro .Festus tradit in tot annos prρdia olim locari solita. quod Vlp. l. . D.de reb.cred.significat Nam etsi colonus, inquit, post lustrum completum fructus perceperit,condici eos constat.Labeo l.qui quatuor, Io.D. de legat. tertio, Qui hortos publicos a Repub. conductos habebant, eorum hortorum fructus usq; ad lustrum quo conducti essentinusidio legauerat. Celsus I. 67.f.ult.D.de surt.Si colonus post lustrum conductionis anno amplius fructus inuito domino perceperit.
Quod cum eo,&c. Ruia saepe onerati aere. alieno ereditarum pecuniarum, quas in luxuriam consumebant,uitae parentum insidiabantur. Hinc Luxuriosus apud Iulianum idem qui & Nepos dicitur,in l. 8.D.pro empl. Quomodo enim mala fide emisse uidetur, qui a domino emit nisi forte de is qui a luxurioso dc protinus scorto daturo
pecuniam,seruos emit,non usucapiet.
LvxvRIA, pro petulantia, incontinentia, effusa quadam de intemperanti insolentia.Vlpian.l. I .in h.D.de aedit .edict.Ceterum si nihilominus permaneret in eo uitio, ut circa fana bacchati toleret , de quasi demens responsa daret, etiamsi per luxuriam id factum est, uitium tamen esse, sed uitium animi,non corporis. sarcian. l. pei . D. de incend.navLSi sortuito incendium factum sit,uenia indigetinisi tam lata culpa fuit, ut luxuria aut dolo si proxima. itamen vT pro AO legendum uidetur.
TAa dicebantur, qui triennium in leguin laedio uersattinuartum etiam adiungebant. Imperi ad Antecessores s ς. Sed quia solitia est anni quarti studiosos Graeco de consueto quodam uocabulo λυταi appellari: habeant quidem, si maluerint, , hoc cognomen,& c. Λυταυ autem dicti uidentur, ut λυτυ , id est solubiles: quasi iamiam a certa illa de praescripta studiorum Latione soluendi, de legendi liberiale,ae licentia donandi: quasi': miselionem a magistrorum suoriam castris, id est scholis impetraturi .nam cum ad finem libri Pande ctarum triges misexti pervcntum esset,qui postremus anni quarti liber erat totuit Imperator ut reliquos quatuordecim libros studiose per se dimi legerent,neq; ex praeceptoribus interpretantibus eos audirent. Ex libris autem quinquaginta, inquit,nostrorum Digestorum sex & triginta tantummo suiscere tam ad uestram expositione Antecesiores,id est Doctores alloquitur quam ad iuuentutis eruditionem iudicamus.Je f. s. Vt ex triginta sex librorum recitatione fiant iuuenes.
persecti,&ad omne opus legitimum instructi. Duabus aliis partibus,id est,sexta de septima n strorum Digestoru quae inquatuordecim libros compositae sunt,eisdem positis,ut possint postea eos de legere, de in iudiciis ostendere.
M. P. NOTAE sunt apud Paulum Diaconum, pro manu,macipio,potestate.Vlp. cap. Inst.1 . Ei cuius in potestate, manu, mancipiove est haeresse ip tus,legari non potest. Idem autem cap. 9.de Io. ostenderat in manu esse uxores
matresfa .in potestate liberos stio a.in mancipio seruos. Ergo apud Paulum Diaconum Malo macipio potestate corrupte legitur.
MACERI A M M. Varro docet in fundo esse facile fabrils sepi metu, cuius spes sent quatuor:quod sit e lapide quod e lateribus coctilibus,quod e lateribus crudis,quod ex terra de lapillis compositis informe.libro De re rust. cap. 14.Hinc Mace riam ducere apud Catum l. I7. D. coni. praed. Si praecario uicinus in tuo maceriam duxerit,&c. id est,imposuerit,ut paulo post loquitur.Vir. Aen.
lib. Pars ducere muros,moliriq; arcem.
M ACH i NARI vs, faber qui tractoria machina onera in altitudinem sublata collocat. Paulus i. 3 t. adleg. Aquil.Si putator ex arbore ramum cum deij-ceret,uel machinarius hominem praetereuntem occidit.Alienus autem Asinum machinarium in l. 6o.f. 3. D. de leg .de fid. lib. 32. generaliter eum appellat, quoad omnis generis machinas uti possumus,siue tractorias siue uectorias: ut plaustrorum, e sarracorum. Item ut Vlpian.l. t 2.s. 7. De inst de instr. Et molas, de machinas, foenum stipulas,alinum machinarium, machinam frumenta rima