장음표시 사용
211쪽
tui.l. 238. Li.D.deuer.sig. Eoque pertinere, uidetur illud Ciceronis Phili p.xi III. Etenim Mars ipse ex acie sortissimum quenquEpignerari solet. Pic Nus proprie dicimus, quod ad creditorem
transit et hypothecam , quum non transit nec possessio ad creditorem. l.9.6. 2.D.de pignor. dict.uide Hypotheca Pici No Ris appellatione eam proprie rem eoi tineri dicimus , quae simul ctiam traditur creditori , maxime si mobilis sit at eam cluae sine traditione, nuda couetio ne tenet: Pprie h)pothecae appellatione cotineri dicimus . ait Imp. g.7.de act. Pic Nus di hypotheca tantum nominis sono dif- serunt:ait Marcianus in I. s.f. t. D.de pignor.
Pacuus aliud est priuatum, aliud publicum, Privatum dicitur,cum ius pignoris priua to, & rei priuatae caussa quaesitum est. id autem est triplex,
Conuentionale, Praetorium:& Legitimum. Picruus conuentionale est, in quod ius ex contrahentiu couentione uel expressa, uel tacita quaesitum est.l.2.C.de prael. Pign.l. t. D.de pign. actis
nam hypotheca tacita propterea inducta est quonia id inter partes tacite couenisse uidet: ueluti leum inducta illata in praretium urbanum pignoti sunt locatori.l. tq.D. in qui b. uspig. Ite ut se- cudi eoductoris res tacite domino obligatae sint. l. I I .s.soluta,D.de pign.act. quo in genere etia ea' numero pignora,quae testameto cos itui posse,' tradit in .no est, 26.D.de pign.act. quippe, cum ubi de debitoris uoluntate costet, de creditoris animo & consensu dubitari non possit. NIGNus praetorium est,in quod ius ex missione in possessione,quae ex Praetoris edicto sit, ei qui missus est acquiritur.d. l. 2.C.de praeta pig. l. missio,
' 26.D.depig.act.Tum enim missus pignus occupat. l. l.cum repub.C. qui pol. in pig. qua de causa Privatum appellamus:'J.s.& priuato tradit,& rei priuatae caussa constituit. Praetorium aure appellat propterea quod no tantum Praetoris
iussu, ut qd rei iudicatae exequedae caussa fit in sedet ex ipsius edicto costituit.l.s .C. ut in poss.lega. .Picruus legitimit,est qJ neque ex pacto couento, neque ex Praetoris edicto,sed legibus S ipso iure costitutu est. ueluti dotis caussa uel dandae, si promissa est uel restituendae,si matrimoniti solutum
est.Lun.f.& ut plenius.C.de rei ux.act. item in tutorum bonis. l. pro officio, C.de ad min.tiat.
PI cins publicum est,quod non priuatim, sed publieὰ constituitur: id est ut non a priuato,sed publice occupetur: quantiis & priuatae & publicae
rei causa constituatur. Eius duae sunt species:aut enim rei iudicatae, aut coercendae contumaciae eaussa constituitur.
Pic Nus rei iudicatae caussa est, quod rei iudieatae exequendae caussa in priuatorum quidem gratiam, sed tamen publice&ex ossieto eapItur, atque distrahitur, l.tertia, D. de iebus corum , &
Pignus soc appellamus, quia quisuis rei priuatae caussa, id est ut priuatis satisfiat , constituitur,tamen neque priuato, id est ei qui iudicio ui- cit, quaeritur:ncque ab illo occupat uti sed ut dixi Praetoris ossicio capitur ac distrahitur, l.secunda,C.li in caus iudic.
PIGNus contumacis coercendae caussa, per sei telligitur,se ab eo cuius de ea re potestas est con- stitui solet. ueluti cum is .qui in ius uenire&respondere contemnit, pignoribus captis coercetur,l. r. 9 post editum, D. leuent. ins p. aut tuto- tres,curatoresve qui iussi non cauent. 6 pen. Inst.
de satisd.tiat.aut ii qui missos in possessionem damni insecti nomine non admittunt. l. quarta, Lptimo, D.dedamia. insee. De hoc eodem intelligendum est . quod Philip. ii. Cicero scribit: Senatores qui sine caussa a Senatu aberant, pignori bus & multa coerceri. Et libro de Orat. tertior
Non tulit ille & grauiter exarsit, pignoribusque ablatis Crassum incipit coercere. Item apud Suo ton . in Iulio e Vectium pignoribus captis, & r direpta suppellcctile male multatum coniecit in
PIGNERA TITIA actio,vide Actio Pigneralitia. PIGNE RAT i Ti us creditor is dicitur cui pignus datum est. Upianus l.secunda. D.de dam. inlec. Qitae species est in contrario latere apud Marcellum agitata , an creditori pignera titio damni insecti caueri debeat . S l. decimaquinta , b. I 2 . Item quaeritur in pignerat itio creditore', an pignoris psecutio denesetur aduertus eii, Sc. PIGNE RATI Ti us fundus, id est pignori oppositus Pomponius i. viges malex ra, D. de solui. Si creditor sendum pigneratilium uendiderit,&
quantum ei dcbebatur, receperit. P1LE ATos seruos uenum solitos iri , quorum n
mine uenditor nihil praestaret, lius Sabinus i risperitus scriptum reliquit. Cuius rei eatissam esse ait, udd eiusmodi conditionis mancipia in- signia esse in vendundo deberent, ut emptores errare,& capi non possent : neque lex vendundi' opperienda esset,sed oculis iam perciperet, quodnam esset mancipiorum genus: Sicuti,inquit, antiquitus macipia iure belli capta coronis induta uel nibant,& iccirco dicebantur Sub coronis uenire.Namque ut ea corona signum erat captiuoruilenalium,ita pileus impositus demostrabat eius.
modi seruos uenundari,quorum nomine empto
ri uenditor nihil praestaret.Haee Gellius libro si
ptimo,capite quarto. PINGvIυs , uberius,liberalius,prolixius. Paulup. I. 9.D.de re iudic.Pinguius enim donatori suecurrere debemus, quam ei qui uerum debitum
212쪽
pIPER, arbor cuius fructus Piper quoq; nominat, condimentis aptus: cuius tria genera cclebrantur album,nigrum,& longum,de quibus Pli. lib. 1 2. cap. 7. De pipere Paulus in l. s.D. de pen. leg. de logo de albo. Marcian .in l.ult.f.6.D.de publican. v I TYOCAMPE, uermiculi a pinu arbore nascentes, uenenato ac pestifero morsu. de quib. Pli .lib. 2 3. c. 2. Itaq; inter uenena connumeratur a Marciano in l. s.f. l. D.ad leg Corn.de sicari yLACENT ivvs Iurisconsultus Italus, Mompessuli ius ciuile publice professus est,circiter annum Μ. CC .argumentaq; in singulos tum Institutionum,
tu Codicis tractatus scripsit: quibus Azo postea in si is componedis magnopere est usus, ut librorum collatio demonstrat. PLAGAE grande linteum tegmen, quarum diminutivum est plagulae. Varro,Chlamydes, plagae,uel. a
stes Plagulas recenset. PLA civ M, est cum quis hominem ingenuum,uel libertinum inuitum celat,uinctum': habet,emitvestiens dolo malo, in earumve qua socius est: aut cum seruo alieno seruaeve persuasit, ut a domino dominave fugiat, uel eum eamve inuito uel insciete domino dominave celauit, uinctu habuit, emit sciens dolo malo,quive in ea re socius suit.l.pen.
D. de plagiar. Suidas ex eo dictum putat, quod πλαγιως,id est sese fiat. Hine PLAc I A RIus, qui plagit crimen commisit.in Rub. D.& C.ad leg.Fab.de plagiariis. PLANAR I A interpellatio, pro compellatione magistratus quae fit de plano, d est antequam in tribu
nal ascenderit. Constantin. l. q.C.de dilation. Et cognitio caussae non interpellatione planaria , sed considente magis iudice colligatur . uide De plano. PL 3s, ait Iustin.a populo eo differt, quo species a genere . nam appellatione populi , uniuersciues significantur, connumeratis etiam patriciis& senatoribus.Plebis autem appellatione,sine patricijs & senatoribus ceteri ciues sic significantur 3. . De iur. t. PLΕ as a populo eo differt, quod in populo omnis pars ciuitatis,omnesq; eius ordines contineantur plebs uero ea dicitur,in qua gentes ciuium patriciae non insunt . ut scribit Atteius Capito apud
Pis a I sc i Tu M , est ius quod plebs R.Tribuno pl. rogante , Tributis tantum comiti js constitu bat. Triplex autem inter Legem & Plebisci tum differentia est. Lex a maioribus magistra tibus ferebatur r Plebiscitum a minore de solo Tribuno pl. illa ab uniuerso populo: hoc a plebetantum iubebatur. illa comiti s omnibus siue centuriatis, sue coniuratis, siue tributis:hoc uero tributis tantum.
PLEni se i TvM ut scribit Atreius Capito est lex quam plebes, non populus accipit. sed totius huius rei iurisq;, siue cum populus, siue eu pleb rogatur,sive quod ad uniuersos pertinet,caput ipsim & origo,& quasi sons Rogatio est. ista enim
Omnia uocabula , censentur continenturq; roga
tionis principali genere ac nomine . nam nisi populus aut plebs rogetur,nullum plebis aut populi iussum ueri potes .Haec Gellius lib. I O.c. 2 o. PL E B isC I T A primu uocata sunt ea iura,quq plebs sibi tum constituit, quum in discordiam cum patribus deducta,secessit .l. 2 .6. . D de orig.tur. PLEBI fCi TA, uide Scita pleb. PLEEi s CITvΜ,est lex quam Trib. pleb. a plebe rogauit .l. I.D. ad leg. Aquit. PLENA proprietas,uide Proprietas. PLENA pubertas,id est integra de absoluta.Imp. . s.
De adopti Debet itaque is qui sibi filium per adoptionem uel ad rogationem facit, plena pubertate. id est decem de octo annis praecedere.l. O. . . D.de adopt.
PL suo iure dominus is dicitur, qui rem non latum in bonis, sed etiam ex iure Quiritium habet . uti docet Theoph.6.ult.De liberi.Gaius i. 29. D.qui& a quibus.Generaliter pignori datus seruus,sine dubio pleno iure debitoris est,& iustam libertate ab eo consequi potest.Sub conditione seruus logatus pendente quidem conditione pleno iure haeredis est. c. PLvm B A R I I iapud Tarruntinum in l. ult. D. de iur. immunit. artifices qui opera ex plumbo factitant. Vitruvius lib. 8.cap. 7.de opere plutario loques, Non est dubium quin ipsum quoque non si salubre. xemplar autem ab artiscibus piubariis pos sumus accipere, quod palloribus occupatos habent corporis colores. PLv M EAT vRA est conglutinatio quarumvis materiarum,quae solo fit plumbo. Paulus i. 2 s.f. q. D. de rei uind.Si statuae sue ferruminatione iunctum brachium sit,unitate maioris partis consumi. Noidem in eo quod adplumbatum sit quia serruminatio per candem materiam facit confusionemrplumbatura non idem efficit.Pompo.l. 27. D. de acq.rer dom .Quicquid in ficto argento alieni arseti addideris, no esse tuum totum argentu fitendum est.at contra si tuum scyphum alieno plumbo plumbaveris, alienove argento ferruminau ris: non dubitatur fundumtuum esse. PLvRi s petitio in re , tempore loco Ae caussa uersatur.f. plus autem, 29. Instit. De actionibus. autin. res aliter petitur quim quae debetur: aut eadem, sed alio uel tempore, uel loco,uel modo:ut etiam
PLvTE I , quae tabulae affixae de parietibus adiunctae dicuturin l. I. 9.7. De legat.1.Vlp.l. IT. g. 2. Deact.empl. Reticuli circa columnas:plutei circa parietes, item cilicia uela aedium non sunt. Po D lv M locus extra aede instar meniani, spectandica Piectus.Vlp.l. I 2.s. I 2.De inst.uel ist. ite spo-giae, qui b. colunae, pauimenta, podia extergantur. s Poetae
213쪽
PORTAR nomine Homerus aut Virgilius intelligitur. Iustin.9.2. Detur. nat. Siculi quum Poetam dicimus, nec addimus nomen: subauditur apud Graecos egregius Homerus, apud nos Virgilius. POENA a puniendo, uel a ponendo, aut quod peccatum sequitur post Varro. POENA & Multa multum differunt: ait Vlp. quum poena generale sit nomen, omnium delictorum coercitio:multa specialis peccati, cuius animaduersio hodie pecuniaria est.poena autem non tantuin pecuniaria, uerum capitis & existimationis irrogari solet.&multa quidem ex arbitrio eius uenit,qui multam dicit: poena non irrogatur, nisi
quae quaq; lege, uel quo alio iure specialiter huie delicto imposita est . quinimo multa ibi dicitur, ubi specialis poena non est imposita. Item multa is dicere potest,cui iudicatio data est,magistratus solos & praesides prouinciarum polle multam dicere, mandatis permissum est. poenam aute unusi
quisq; irrogare porcst, cui huius criminis siue de licti executio competit L i 3 i. S.I.D. de uerbor.
POENA , pro eo quod interest. Paulust .ult.D.de eo quod cert.Centum solutis ex uniuersitate,tam exsorte quam ex poena solutum uideri. Item apud Venul l. 9. Diudi c. sol.uide Damnum. POENA,pro usura. Paulus i. o.D.de reb. ered.Si die supra scriyia,summa data no erit, tue eo amplius
quo post soluam, poenae nomine in dies triginta , inq; denarios centenos, denarios singulos dari stipulatus cst,&c.ldem I. I i .De usuris, Fuit consuetudo,ut intra certa tempora no illatis usuris, grauiores infligeremur. Et paulo post,Quae litum est an illud quod amplius ex consuetudine pαnae nomine a quibusdam exactum est,&c.ltcm Pompo. I. 2 s.f.2 .D.de haei ed instit. POENA tamen sic ditiari ab usura, quod quum usura ex usu pendeat, siue ut planius loquamur, usus diuturnitas eam pariat, poenam contra successus temporis non parit,sed contumacia debitoris so la. Itaq; usura quidem pro rata temporis exigitur,& simul cum eo cres est, atque augetur, l. 7s. s. 6. De uerb. Oblig. at pcena non crescit ex temporis productione,siquidem uti conuenta est ita solui tur.neq; adaugetur. l.68. D eod Meritb ergo inter se tanquam diuersa distinguuntur: ut in l. M.
POENAE nomine legari uidetur,quod coercendi ligredis caussa relinquitur,quo magis aliquid faciat, aut non faciat.ait Imp 9.q1 .De legat. POENAE semitiis & Romanae ciuitatis & agnati nis ius extinguit. l. qui ultimo, 2 P. D. de p n. Poenae autem semus ideo dicitur is qui ad bestias iaci metallum damnatus est , quia nullius
plane nisi supplicis sui struus est: quippe cui in
perpetuum est addictus, adco ut si quid ei leg tum fuerit, pro non scripto liabeatur: quasi, ait Marcianus, non Caesaris seruo datum, sed prenae.l. sunt quidam, 17. D. de poen. Et ut rem paucis absoluana,serui poenae olim dicebantur , qui
summo supplicio se addicebantur, ut si liberi es.sent,libertatem,si seriti,domini familia quasi a alienati amitterent:aded ut ne a poena quidem luberati,in ueteris domini potestatem redirent. l. 8.2o.& l. 29. D.depcen.l. 8. C. de sent. pass. l. 24.f. s. D. de fideicom. liberi. Por N AE seminae , mediocres , minimae , uide
PO E NA LEs actiones,uide A et iones poenales.
ruin.Varro Equariam appellat.Vlpian. l. 38. insin. D.de aedit. ediet. Et si polia uenierit, dicemus unum cquum qui uitiosus est, non nomen polia redhiberi oportere. POLITOR , artifex agri diligenter excolendi&qtiodammodo poliendi. Nonius Marcellus, Polit res , agrorum cultus diligentes, ut polita omnia dicimus exculta, & ad nitorem deducta. Ennius
Satyra lib. 3 . Testes sunt lati campi, quos gerit Africa terra politos. Et Annali ix. Rastros dentesib res carpsit causia poliendi agri. Varro, Quid mirum ex agri ne politionibus eiiciuntur, hic in coenaculo polito recipiuntur. Vlpianust. 2.5. I.D. p osoc.Si in coeunda societate artem operamve pollicitus est alter,ueluti quum pecus in eommuni pascendum, aut agrum politori damus in commune quaerendis fructibus nimirum
ibi etiam culpa praestanda est. POLLICiTATio dicitur olfcrentis solius promisi sum. l. .D. de pollicit. In libris nostris plerui que est, csim quis ludos , opusve aliquod publieum Reipub. promisit.l. prima,& pass. D. c
D.ad leg. Falcid. POL LiNCTOR , qui mortui corpus pollincit, id est unguit. Serui erant,&ex libitina iii familia . Vip. l. s.f. t . D.de inst adi .lde ait Si libitinarius, quos
Graece νεκραθα ς uocant, seruum pollinctorem habuerit,isque mortuum sepeli uerit, Soc.
POLYPus, πιλύπους, est caruncula, modo alba, modo subrubra, quae narium ossi inhaeret,& modo ad labra pendens. re implet,modo retro per id ramen quo spiritus a naribus ad fauces descet dit.ait Corn.Celsus lib.6.cap. 8.unde, POLYPosus . qui eo uitio affectus esti: apud I l .l. .D.de aedit. edidi. Po Mos Rix, locus post moenia. Plura cognosce ex Liuio lib. 3 . Papinian l. . Descru . export. Cui pacto uenditoris pomoerio cuiuslibet ciuia talis interdicium est,urbe etiam interdictum esse
Po unus , insectae materiae: Numcrus,signatae: D ei es, factae dicitur. l.6. D .de rei uind. PONT. max. p maximus reru q ad saera Sc religione,ptinent,iudex sit, uindexq, contumaciae priuat
214쪽
rum,magistratuumque. Minorum Pontificum Mauimus dicitur,qui primus in id collegium v niti item Minimus qui Nouissimus. Festus. PONTIFICE s ut Q. Scaevola Ponti sex Max. dicebat a posse facere. At Pontifices ego a ponteacbitror: nam ab iis Sublicius est factus primum& restitutus saepe, quum ideo sacra & uls & cis Tiberim non mediocri ritu fiant. Haec Varro. Facere aut e Scaevola dixit, pro sacrificare. Apud Varronem lus turpiter pro Vis legitur. Pontifi-ee in ius uocare du saera facit, non licet: ait Vlp. l. I.D.de in ius uocad.Sine decreto Potificu os laquae ab alio illata sunt,uel corpus, domino loci estodere uel eruere non licet:ait idem Vlp. l. 8. D. de relig.& sumpl. PONT 1 F l C E M unum duntaxat a Numa institutum legi inus apud T. Liuium: Marciim scilicet V.F. cui saera omnia exseripta: exsignataq; attribuit.
quibus hostiis,quibus diebus, ad que templa saera serent: atque unde in eos sumptus pecunia erogaretur. cetera quoque omnia publica priuataq: lacra Pontificis scitis subiecit. nee coelestes modo cerimonia s,sed iusta quoq; sunebria,placadosq; manes ut idem Pontifex edoceret. Haee Liuius. Hunc autem solum a Numa Pontificem creatum Liuius testatur, quem Maximum etiam
non nominat,'uM alij scilicet Minores non esisent.& initio lio. Σ.quum de Rege sacrificulo co- memorat,non dicit eum Pontilaribus, aut Pontifici Maximo subiectum csse, sed tantum Potifiei, qui tamen Maximus ut dixi sacerdotum omniuhabebatur.non multo D st tamen quatuor sunt creati Pontifices, qui numerus ad M. Valerium, Apuleium Coss. id est annos amplius quadringentos permansit. quo tempore octo primum lege Ogulnia Pontifices creati sunt : de quibus quum postea Liuius loquitur,alios minores Potifices appellat,unum maximum. Cicero etiam in Orat .de Harusp.resp.tres minoros nominauit.
Pontificis ueris Maximi tanta potestas in reli- 'uos saterdotes fuisse dicitur, ut L. Metellus euhonorem adeptus,Posthumium Consule: eunde quae Flaminem Martialem ad bellum gerendum Africam petentem , ne a sacris discederet, multa indicta r urbem ingredi uetuerit . quernadmodum Cicero & Valerius testantur . Idem Pontifex de uiolatis sacris cum collegio cognoscebat. Liuius narrat L. Cantilium scribam Pomtificum,qui cu Vestali uirgine stuprum fecerat, a Pontifice Max. cousque uirgis in comitio cssum
fuisse ut inter uerbera expiraret. idem res omnes snguloru annorum mandabat literis, et fereba
que in album,& proponebat tabulam domi, potestas ut esset populo eognoscedi: ut Cicero lib.
de Orat. 2.commemorat.Creati aute postea plures sunt a uictore Sylla eorumque numerus ampliatus,ut essent quindecim. PONTONEs , naues pontis usum in traiiciendis amnibuspraestantes. Paulus I. ulti m. De seruit. rustic. Flamine interueniente uia constitui potest, s aut vado transiri potest,aut pontem habeat:diuersum,si pontonibus traiiciatur. Et paulo post, a uia consummari solet uel ciuitate tenus,asq; ad uiam publicam uel usque ad flumen in quo pontonibus traiiciatur. PopvLARE s actiones, uide Actiones popu
P v LITARI, populari diripi. Papirius I. uigesin aprima,in si. D.de appel. Tamen quum fructus populi tarentur ab adueclario, aequum sibi uidetifructus apud sequestres deponi. POPVLus,uide Plebs. PORCAE appellantur rari sulci, qui ducuntur aquae
derivandae gratia:dicte qubd proceam id est prohibeant aquam frumentis nocere. nam crebriores sulci limi uocantur. Porcas quae inter duos sulcos sunt . ait Varro dici quod porrigant frumentum Haec Festus. A lienus I. r q. D.de aqua & aquae arc. Vicinus loci superioris pratum ita arabat, ut per sulcos, itemque porcas aqua ad inseriorem uentiaret. ΕλικM Graece appollantur in I. I.9. Sabinus, D. de aq.pluu. PORRECTvM, Varro interpretatur directum: uide Anfractus. POR R i NA , idem quod porrus. Scaeuola l. 8.f. I. De usustuct. Sempronio do lego ex redactu fructuum holeris porrinae panem.
PORTARI, uide Ferri. PORTICATIO, porticus. Maceri. 36. s. I. De r
lig.& sumpt. Si amplum quid aedificari testator
iusserit, ueluti in circum porticationes, eos sumptus funeris caussa non esse. PORTITOR Es, vide Mancipes. PORTO R v M , uectigal quod pro exportandis mem. cibus soluitur. unde qui hoc uectigal publicani
redemerunt, Portitores dicuntur. Labeo l. . s. S. D .locat. Vehiculum conduxisti, ut Onus tuum
portaret, & secum iter faceret: id quum pontem transiret, redemptor eius pontis portorium ab eo exigebat . quaerebatur an etiam pro ipsa sola rhe-da portorium daturus fuerit. PORTus, inquit Vlpian. appellatus est conclusus locus,quo importantur merces, & inde exportantur . eaque nihilominus statu est conclusa atque
munita. inde Angiportum dictum est. l. 9.D.de uerb. fgnific. sitas, regiones. Vlpian. l. r. s. iD. de iust. & iur. Huius studii duae sunt positi nes: quasi diceret partes, siue regionex. hoe est , studium, siue haec disciplina posita est dua
Hoc stilatum, liuetaaec laiciplina polita
bus in rebus: nempe in ediscendo iure publico&. iv priuato . minus enim plane 5e explicat E hoc dictum est: neque uero de iure loquitur Vlpia. sed de studio ae disciplina. Post Tio, fundum, sors. Ulpian. l. I. D.de annu. legat.Hoc sequem ur, ut propositione patrimoni j
215쪽
sne uexatione 3r in commmodo haeredis sit. id est pro uiribus, pro facultatibus. Idem i. 2. S. I .D. de pecul. Si ueris eandem positionem peculii reliquit, debere eum deducere. POS Essio , inquit Paulus appellata est a sedibus, quali positio: quia naturaliter tenetur ab eo qui ei insistit.qua Grat ei Mιτ-lia dicunt. I r. D.de acluelam. piar. Poss E s si ci es ,ut desinit Gallus Aelius, usus possidendi agri aut aedificis mon ipse fundus aut ager. non enim possessio e rebus quae taci possunt: sed qui dicit possideri res, is uer E potest dicere. itaq; in legitimis actionit, .ncino ex iis qui litigat pol sessione sua uocare audet .sed ad interdictii uenit, ut Praetor his uerbis utatur, Vti niic possidetis cui undu q. d. a. id est quo de agitur qJ nec ui, nec
clam, nec precario alter ab altero possidetis, ita possideatis:aduersus ea uim seri veto. Haec Festus. quem locum ita correctum sic interpretor, ut actio nulla sit liis concepta uerbis, Hanc possessionem meam esse aio. PosSEssio . Interdum ait Paulus , proprietatem
quoque uerbum Possessionis lignificat : sicut in eo qui possessiones suas legasset, responsum est.l. 78. D. 4e uerbor. signi sic. Possεssio & quasi posse Isio differunt nam illa tu
dicitur,quum aliqua res corporalis naturaliter tenetur:haec uero, quum incorporalibus rebus utimur,q naturaliter teneri no possitnt,ut seruituti b.
Poss Esaio Nrs appellantur agri lat E patentes publici priuatique:quia non mancipatione, sed ulla tenebantur , ut quisque occupauerat,eolebat. Alibi Post essio est usus agri, aut aedilicii, non ipse fundus,aut ager. Festus Poss Assio, uide Fundus. PossEMIO NE capere, pro usu capere : Iulianus I. nosolum,3 3 .f.Si docuimus, D.de usurpat.Lex Plautia & Iulia ea demum uetuit longa posscssione capi,&c. Iau Olen. l. emptor, q. D. pro empl. Nihil eum ex eo lando longa possessione capturum. Ite Iulianus i. qui tandum,7 .s.seruus, eod. Posspss Io bonorum,& Bonorum possessio quid differant,uide Bonorum possessio. POM ID E R E uerbum esse a sedibus deductum, coni ligata uerba declarant: ut Assidere. Obsidere,
Desidere. Sedes autem dicuntur, in quibus quis habitat .ut apud Vergiliun Sedes ubi fata qui ctas
Ostendunt.Varro autem Pos uetus uerbum csserit, pro quo nunc dicimus Potens: cui contrarium est Impos . unde Possum : quasi coniunctis uerbis Pos, Sum. unde Possidere dicitur, qui potest sedere: id est sedeatq; habitationem sua aliuquo in loco collocare. Atq; haec quidem et Im logia est, ex qua uerbum hoc in praediis primum positum suis te costat .sed postea mobiles et ad res δέ maci pia trastatu est. Quu igit Possidere dica-.tur is,qui pol scdere: sequitur postes sione. ita non incomo de definiri posse,ut dieatur Ius ese uten . di re corporea pro domino: id est pro imperio aepotestate domini. sic. n. ueteres loquebatur . nam
si soli ei sedes licet in praedio constituere qui diis cst, aut certe pro domino se gerit, possessione in
altu cadere dici no potest. lus autem iccirco etiad , quia ut uerbi notatio demsistrat possidere, no eli omnino ac simpliciter sedere, sed sedendi
uim ac potestatem habere. Itaq: D alios, ut col nos,se ruos, comodatarios,depolitarios possidere rectu dicimur. l. s.f. 7.&l. 6. .ult. D. de acquir. uel amitt. post & aths locis innumeris. Pro domino autem ob ea causiam a clieci, ut eas reru detentiones exciperem, quae Aa domini potestate non habent. ueluti quii tutor pupilli res possidet. Liuius lib. 2 q. Cum clausis Andronodorus insulae portis lia: reditate regni creuerit: quaeq; procurator tenuerat,P dito possederit. Ite quu creditor rei seruadae causa mittitur in possessionem. I s. n. possidere no dicitursed custodire. l. tertia, in s. eod. tit. Item qui rogauit, ut praecario in sun domo retur, ito possidet, sed possessio apud eum quico sisti, remanet: ait Vlpianus l. s. . I . D. de pre car. na & fructuarius, inquit,& colonus,& inquilinus sunt in pdio,& tamen no possident. Et Alex. l. I .C.cOmu. de usu cap. Qui ex coducto possidet, qua uis corporaliter teneat,no tamen sibi,sed dii ores creditur possidere. Item Li. C . de praescrip t.
3 O .annor. Eos possessores non conuenit appel lari, qui ita tenent, ut ob hoe ipsum solita debeant praestare mercedem. Aliud ergo Tenem est,aliud Possidere.Tenere dicitur,qui corporaliter quide obtinet,sed no animo ac potestate ditias eluti ser ilia , in que domini uocabulu no cadit, ne peculiuqui de seu polsidere dicitur: sed tenere. Ia uolenus lib. 24. De ac q. possEt peculium qd seruus ciuiliter quide possidere no posset, sed naturaliter tonet,dominus creditur possidere. At. n. Poponius
in l. I S. f. q. D. deprecaria sit at eum quoq; qui praecarid rogauit, possidere. Placet,inquit, Penes utrunq; esse eu homine.qui praecario datus esset, penes eu qui rogasset,quia possideat corpore:p nes dominum, quia non discesserit animo possessione. Respodeo, possidere hoc loco dictum esse
pro I enere. que in ad modia postessio pro usu
pe usurpatur. & si maxime possideret, non sibi tamen sed domino eum possidere. quod uel hinc licet intelligatur, quia re commodata, non pro
sua , sed pro aliena utitur: uerum quia comm dum possessionis ei concessum est , Ob eam caussam possidere uidetur e quemadmodum fructuarius,qui in d. l. 6. ab V . possidere nega
tur,ab eode tamen in l. I 2 De acq. poli. naturalia
ter uideri possidere dicitur. quid ita λ nimirum quia quicquid emolumenti uerus dominus ex possessione sua posset pcipere, id omne fructua rius percipit: ut non ritae in aliena re ae posscssio
216쪽
ne possidere diei possit. similiter Iauol. I. I 6. Deusurp. Qui pignori dedit,ad usucapionem latum
possidet. quod ad reliquas omnes caussas pertinet qui accepi t, possidet. Quomodo quia emolumeta omnia, quae percipi ex possessione possunt, aliena in possessione consequitur,sie ut possidere ipse uideatur. uerum haec inter illum & hunc possessorem differentia est, quod ille pro filo iure, hic
pro alieno: ille tanquam dominus, hic tanqua procurator ac uicarius: ille pro sua potestate S in omne tempus,hic fiduciaria opera δe ad tempus possidet. Quod si cui dubium id etia uideatur,is Celsum audiat, qui in l. 18. D. de ac q. pos . sic loquitur. Quod meo nomine possideo , possum alieno nomine possidere. ne e. n.muto mihi caussam possessionis, sed desino possidere :&alium possessoreministerio meo saeto. nee idem est possidere, de
alieno nomine possidere.nam possidet,cuius nOmine possidetur . procurator alienae possessioni
praestat ministerium. Haee Celsus. Quae quum ita sint facilis, opinor, eius disputationis explicatio
est,quam Paul in l. 3. . q. De aeq. pois his uerbis tractat: Ex cotrario plures eadem rem in solidum possidere non possunt. eontra natura quippe est,
ut cum ego aliquid teneam, tu quoq; id tenere uidearis. Sabinus tame scribit,eum qui precario dederit,de ipsum possidere: & eum qui precario acceperit. Idem Trebatius probabat,existimas posse alium iuste, alium iniuste possidere: duos ini ste, uel duos iuste non posse: quem Labeo reprehendit, quoniam in summa possessionis non multum interest iustὸ quis an iniustὸ possideat. quod
est uerius non magis enim eadem possessio apud duos esse potest, quam ut tu stare uidearis in eo loco in quo ego sto, uel in quo ego sedeo tu sedere uideatis. Sabinum & Trebatium Labeo repre. hendit. Recte anquit Paulus. quid ita quia ut non
plures in iisde possunt uestigijs consistere,sic non plures idem possidere possunt. optim8. Possessio
nanq; ab eorum eosuetudine manavit, qui primi sedes in locis vacuis eoilorabant, ut ide inquit in I. I. eod. 0ἀim quod hominum auaritia sede una contenta non fuit, pluribus in locis eas col- Iocare coeperunt:& quia plurib. in Ioeis unii esse
corpus non potuit, iccirco uicarios habuerunt,
colonos scilicet & inquilinos, qui quod corpore in ijs locis insistebant,eorporaliter tenere , de in
terdum possidere dicti sunt: quum ipsi domini
animo ac mente possessionem retinerent. Papin.
I.M.f. 2. D. deac'. pias Multum interest per nosmeti pses,an per alios possideamus.na eius quidequod eorpore nostro teneremus, possessione amitti uel animo,uel eo ore: si modo eo animo inde digressi suis Iemus, ne possideremus. eius uero qdserui uel etiam coloni eorpore possidetur, non aliter amitti possessionem,quam eam alius ingressus suisset.Vl .l. 19.D. eod. Possessionem pupil-him sine tutoris auctoritate amittere posse constit:non ut animo,sed eorpore desinat possidere. quod est enim facti potest amittere:alia causa est si fortE animo possessionem uelit amittere. hoc enim non poteri. Paul. in . l. 't. Qui iure familiaritatis amici fundum ingreditur, non uidetur possidere: quia non eo animo ingressis est, ut possideat, licet eorpore in fundo sit. Hactenus cur PRO DOMINO in desinitione sit adiectum, ex-'
posuimus. Superest ea pars in qua diximus, Recorporea: quae quidem adiecta propterea est, quia iura non proprie possidentur, sed quasi possidentur. d. l. s.&qua uis interdum possideri dicantur,
abusione tamen id sit uocabuli. Ex his igitur ilia Iud constat, quicunq; potestitem habet utendi re pro iure domini, eum possessorem dici:siue iure, siue iniuria eam potestatem habeat. Quum enimius in desinitione diximus non legis permissiam, sed uim illam,qua natura potentiores ut scribit
Hesiod. utuntur,intelligimus. ut quum Alexander ui Thraciam aut Asiam occupauit, quamuis id iniuria fecisset: eius tamen possessor dicebatur.'
Neq; ratio ulla esset dicere, ius illud ipsi a belli
uictoria tributum esse: quum satis constet, ius illud quod aequitas definitur, non minus in Alexandrum Magnum suis eo pijs instructium, quam in quemvis tenuem ac solitarium nomine ualui sese.Possessio ergo ius est, siue ea legibus permissa sit, siue non sit . qua propter 3c fur Sc ereptor rex ablatas possident. Si rem inquit Paulus , apud te depositam serti faciendi caussa contrectaueris, desinis po ssidere. l. 3 .s .is .eo. de qui ui dominum deiecit,si in possessione turbetur, interdictum recuperatorium habebit. l. I. D. de ui arm. Ad uxor cui maritus donationis caussa possessionem iniuste cessit, possidet.l. r.5.2. D. de ac 'pos . deinde ait Pau. l. . . d. eo. In summa possessionis no multu interest,tulte quis an iniuste possideat. Distingui erpo possessiones oportet , ut aliae iustae sintae legitimae, aliae iniuste ae illegitimer ut eoῖ tio alia iusta dicit, quae ex matrimonio legitimo contracta est:alia iniusta, quae ex in pro,uel illegitimo matrimonio dc quoad modu cognatio, siue
proles ex meretrice quaesita natura tamen ualete
id est reuera cognatio est, sed Romae uim ea non habet: eoq; Naturalis cognatio a Iurisc. uocat.I. 6A. 2. D. de grad. ea uero que ex iusto te timoq; matrimonio suscepta est, ciuilis, aut potius mixta dA similiter possesso quae natura. i. reuera possessio es de occupatio pro plate dfii, si iusta est,Ciuilis dicit: sin minus, Naturalis. non quo ciuilis,
naturalis et no sit, sed cp no omnis naturalis,e5ύ-
Duo et eicilis sit . ut si ciuile ea cognatione appellaremus qua Modest. mixta appellat pineuius. n. hoe uerbu Modest.usurpauit: ut initio libelli De gradib.obiter admonuimus eamq; intelligamus
qua ex iusto matrimonio cotriata est, omnis ei-bilis cognatio etiam naturalis erit:at non omnis naturalis cotinuo ciuilis.Ulp. l. l . s. 3 :D. de ui ari
217쪽
Delicituris qui possidet ciue ridi liter , siue naturali rer possideat id est, liue tuli e siue iniuste possideat: iram & naturalis pollessio ad hoc interdictum pertinet. denique ut si maritus uxori donauit, emi; deiecta sit poturit interdicto uti. Aperte igitur iniusta uxoris possessio, naturalis possessio appellatur.aperte quoq; eade a Paulo in l. 26. D. de docint. uir.& ux. appellatur non ciuilis. at in l. 2 3.3.2. De acq. posis is qui liberum hominem uinxerit sic ut cum in potestate haberet,eum possidere diter te dicitur: sed non ciuiliter, veru in natura liter. quae quum ita se habeant, scire tamen illud oportet, Iurisconsultos nonnunqua abusione &translatione quada uocabuli, eos dicere naturaliter possidere , qui corporaliter duntaxat lcnent. ut quum Vlp.ait in l. 7. s. s. D. com .diuid. Neque colonis, neq; iis qui depositum susceperunt, hoc iudiciu competit: quamuis naturaliter possideat. Nam in I. t .,.s . De ui arm. Vip. apertissime negat eum etia naturaliter possidere. Hoc interdictu, inquit,ei competit qui deiectus est, liue naturaliter, siue ciuiliter possideat. ut uiolento posse libri, Scuxori cui uir donauit: at non colono, quia nullo
modo possidet. Similiter quum Theoptulus ait,
sub tit. Qui b. mossit oll. oblig. ατω ita τι κῶ ι τε aenere,est naturaliter detinere: φιπιυς. dixit, pro σωπι καοῦς. id est corporaliter. item ut Iulianus L 2 De am .pos L quum seruos naturaliter tenere dixit suum peculium. Et Papi .in l. 9. De acq. possnatu raliter a fructuario teneri. Similiter ergo abusus est lulianus in l. 2. D. pro haered.quuait Colonum,depolitarium, commodatari ui raturalem habere possessionem. Naturalem enim dixit, pro Corporalem: quum ipsum dominum reuera possessorem esse constet. licuera autem nihil aliud est, quam naturaliter. qu mobre .,τως. apud Platonem ita crebro pro E )ῶε usurpatur, ut nihil magis: & constat Ciceronem pro Essentia,& Substantia, Naturae uerbum usurpare. praeterea corporaliter plures si mul eandem rem po sidere non possunt, quemadmodum ante dictum est duos neque iuste neque iniuste simul possidere posse, d. l. 3 .s. 4. De acquir. possest . Sed quemadmodum supcrius dicebamus,Colonus, depositarius,commodatarius, in alterius naturali possessione naturaliter alieno nomine possident, item ut filiussam.quem Papii .du.q9. naturaliter possidere dicebat ea quae uiuus pater ei donarat:nimi-ruin patris possessione naturalimb eamque caus-3 sam seruos qui dominum suum animo domini detinoni, non male diceremus naturaliter possidere nisi possessio non minus esset iuris quam Acti, inquit Paulus : id est , si uerbum illud in seruum post et cadere. Revera enim scrutis possidet,& animo domini possidet. sed naturaliter tantiam tenere diciturnd est, tanquam domini instrumentum:' ut uerius dominus adminiculo teriti, quasi instrumenti, possideat. PO S s ID E R τι animo aut eorpore: id est uoluntat e , aut re ipsa. Similiter apud Ciceronem Phili p. it. Scimus ne igitur Pansa, quibus in locis nunc lit
Lentonis auctoritas ρ noDiscum nec animo certe est,nec corpore.
PossI DER iuberi,& in possessionem mitti sic di iaserunt mam Praetor in possessionem mittit primo decreto, possidere autem iubet 2 . l. 7. D. de damn. insec.ob eum qui in possessionem missus est, do minus decedere non cogitur, at cum possidere quis iussus est,decedere cogitur.Ulpianus i. si linita, 1 f. b. si quis autem, eod. Si quis in posscssionem millus nondum possidere ius iussit, an dominus decedere possessione iubeat, uideamus. de ait La beo, non decederer sicuti nec cum creditores, uel legatari; inittuntur. idq; cst uerius. Et paulo post Vbi autem quis possidere iussus est, dominus deiiciendus erit possessione. PosTERi RuM nomine generaliter liberi omncs continentur. l.quod his, 8s .in fine,D. de legat. s. id est silli, nepotes, pronepotes, usque ad trinUO-tem, Sic Vlpianusini. Io. D. de relig. de sumpt. Si uenditor fundi receperit locum sepulcri ad hoc, ut ipse posteriq; eius illo inferrentur. lic in l. i. b. I.&l.q. D. de iur immunit. Cic. r. in Ruli. Et ut uos de uestris maioribus p redicatis, Hunc agrum nobis maiores nostri reli liquerunt: sic uestri posteri de uobis praedicabunt, Hunc aSrun patres nostri acceptum a patribus suis perdiderunt. Itaque quod apud Suetonium Caligula negat intelligi debere posteros ultra gradum iiiij, id ex tyranni consuetudine dicti in e xistimanduin est. Proprie autem Posteri dicuntur, qui sunt ultra trine potem. I. ult. D. de gradib. Itaq; Iaual in l. i s. D. de munin hon. Vacatio, inquit, ite inq; immuni tas,quae liberis, & polleris alicuius data est. Cic. Phil. 9. Consul locum sepulcro assiὀnat, quo Ser. Stilp. inferatur. quod sepulcru in ipsius liberorum posterorumq; eius sit. PosT i C A ide quod posticum: quo iterbo usam quo' que Varronem Nonius testatur. Vlp.l. I s .f. 7. D. de usuis. Sed neq; diaetas transsor mare ei permittetur, uel aditus posticas ve uertere. PosTOM i Nivxi est,est Paulus, ius amissae rei recipiedae ab extraneo, & i statu pristinu rest itu dae, inter nos ac liberos populos Regesqς, moribus, legibus constitutum l. i 9. D. de capi. N post l. PosT L M l N i v M , ait Imper. dictum est a limine &polt. Unde eia qui ab hostibus captus, & in fines nostros postea peruenit, postliminio reuersum recte dicimus. na Limina sicuti in domo sine que da faciunt, sic & Imperii finem esse limen ueteres uolueriit. Hinc & Limen dictu est, quasi finis quida & terminus. ab co postliminiit dictu est, quia ad ide limen reuertebatur, ut amisera , s. q. Quib moLius patxic. aut in Top. Servius, inquit, nisi ii putat esse notadii, nisi Po s & Limin tu illud ἡ ductionem esse uerbi vult: ut in Hiii; imo, Legissi
218쪽
mo,non plus inesse Timuin, quam in Meditullio I ullium. Scaevola autem iunctum esse putabat uerbum ut sit in eo & post,& Limen:ut quae a nobis alienata sunt,cum ad hostem peruenerint, &ex suo tanqua limine exierint, dein cum redierint post ad ide limen, postliminio uideantur redissse. POSTL I M i N i o receptum Gallus Aelius lib.primo tigniluationum quae ad ius pertinerent, ait taceum,qui liber ex qua ciuitate in aliam ciuitatem abierat,in eandem ciuitat cm redit eo iure, quod constitutum est de postliminiis. Item qui seruus a nobis in hostium potestatem peruenit , postea ad nos redit,in eius potestatem cuius antea fuit, redit. In iure postliminium equi,& muli, de nauis,
eadem ratione.Haec Festus. POSTLI MI Ni v si in rebus inanimatis & immobilibus. Pompon.ini. 36.D.dcrclig. Loca capta ab
hostibus,desinunt esse religiosa. quod si liberata sint, quasi quodam postliminio reuersa pristino
PosTu LARE , est desiderium suum uel amici sui in iure apud eum qui iurisdictioni praeest, expone-roeuel alicrius desiderio contradicere. l. 3 .f. primo, D.de postul. Pos Tu LARE capitis,pro reum sacere eriminis ea pitalis. Papin.l.s s. D.de fideiussi. Capitis postulati fidei uisores ex contractu citra ullam pra scriptionem a creditore qui reum postulabit, re
PosTULARE neque accusare est,neque nomen de ferre, mirarique hominum eruditorum argutias in huius uerbi interpretatione eogimur.nam Pomstulare cum ad publica iudicia refertur, Pprie signiticat, petere a Praetore ut sibi liceat lege ali qua publicorum iudiciorum qRem pia interrogare,utrum in eam legem commiserit, necne : ut si fateatur ei lis aestimetur: si neget, eius nomen in reos reseratur.Cicero ad Dratrem,lib. I .Quod
cum de ambi tu Gabinium uellet pullulare, neq; Praetores diebus aliquod adiri pollent, uel potestatem sui facerent,in concionem ascendit. Caelius Ciceroni: Insolentissimi homines Circensibus ludis postulandum me lege Scantinia cur runt. Idei illud mihi occurrit, quod inter postulationem & nominis delationem uxor a Dolabella discessit Cicero in Diuinatio. Nuper cum in P. Gabinium L. Piso delationem nominis post
PosTu LATIO , inquit Donatus, proprie est querela de eo qui peccauit, pud alterum: Expostul tio apud illum ipsum qui peccauit. Terent. Hecyra,Neque lites ullae inter eas.postulatio nunqua. Idem in Andr. Expostulatio est aduersus eum quem incusamus.na in Expostulare est querelam
apud eum ipsum deponere, de eo ipso qui secit
iniuriam. Postulare autem, querelam dicere de alitero apud alterum.
Pos Tis vrivs D inquit Festus, cognominatus post
mortem patris natus. aut. Aulularia, Post me, dia aetatem qui ducit uxore domu , Si cana senex praegnantem perpetuo fecerit, Quid dubita, quin siet paratum nomen puero Posthumus. PosTHvMvxi non eum significare tantum,qui patre mortuo,sed & qui postremo loco natus est. Ceselius vindex ex uersibus Vergilianis disputat apud Gell.lib. 2 .cap. I 6. Po sTHvΜos , inquit Vlpianus,dicimus eos di taxat, qui post mortem parentis nascunturii 3.g.
r. D.de iniust. rupi. PosTHusius alius dicitur sulis, alius uero alienus.
Posthumus suus dicitur, qui si uiuo patrem. natus istet, in ipsiuspotestate suisset , proximumquaab eo locum in familiastenuisset.9. 3. Inst. de haered. quae ab intest. ueluti filius:aut, silio de familia sublato, pos,& qui deinceps. Posthumus si nus dicitur,qui si testamenti tempore natus se is-iet, suus haeres non fui siet hoc est, qui si testamenti faciendi tempore natus fuisset, in familia q iide& potestatis testatoris fuisset, ac primum in familia gradum non obtinuisset:utpote a superiore ia curatum . ueluti nepos uiuo filiosa. natur in potestate aut sui est:at non sutis tamen,quia prin eipem in familia Iocum non obtinet. Vere igitur de proprie hic dicendus esset, Non suus . vide s. posthumo,2 s. Inst. M legat. l. Ex facto, II. s. siquis ita, D.ad Trebell. POTE IT AT r s uerbo,inquit Paulus, plura signi sita cantur.in pers a magistratuum, imperium: in persona liberorum, patria potestas: in perionas tui,dominium .at quum agimus, de noxae dedi tione cum eo qui seruum non defendit, praestimiis corporis copiam facultaeque sgnificamus. in lege Atinia,in potestatem domini rem furtiuam uenisse uideri,& si eius uindicandae potest
tem habuerit,Sabinus & Cestius aiunt. l is
de uerbor.sisnifie. Poxietus hostium, in hosti uin potestatem redactus Papinian.l. t I. D.de capi.& postlimin. Exinde sui.
iuris uidetur fuisse,ex quo pater hostium potitus est.Plautus in Epidico, si v L . Tum filiam quam ex te suscepi. PER. id eam ZM. Eductam perdidi: atque hostium est potita.Sic enim paulo post, Nam postquam audiui illic Ex meo seruo illam
esse captam:continud argentum dedi ut emeret. Sie in l. is . D.ex quib. cauis maior. l. lo. D. demit. test.l. I 2.&l. 2 2. D.de capi.POT I vs nonnunquam apud Iurisconsultos subauditur, proconsuetudine Hebraici sermonis. Paul.
I. 2.9.dereb.c . Eorum datione possumus increditum ire,quia in genere suo si metionem recipiunt persolutionem,quam specie. Vlpian.l. 2.f. c. in s.D.de iud. Alioquin compelletur iudicium accipere, quam inuenire eos qui satis O co dent. Idem i.7.D.depos.Quum posset non luscipere talem caussam,quam decipere, Item in I. ro. in si. D de acqu.uel omitt.de l. p. 9.3. D. de legat. λ
219쪽
PRAGMATICAE sanctiones dieuntur Principum rescripta non de priuatorum negociis, sed corporum ordinum,& collegiorum caussis de consilii sententia emissa :inde,opi nor, deducto uerbo, cst, pragmaticis L. peritis uiris in consilium adhibutis interponuntur. Zeno in I.ult. C.de diuers rescript. de pragmat. sanet. Pragmaticis praeterea sanctiones non ad singulorum preces stiper priuatis negocijs proferri, ted si quando eorpus. aut schola,ues officium,uel euria, uel ei uitas, uel prouincia,uel quaedam uniuersitas hominu ob caussam publica fuderit preces,manare decernimus rut in his etiam ueritatis quaestio reseruetur. PRAGMATI cI a Iurisconsultis hoc differunt,quo species a genere.itaque Pragmaticos Graeci iuris interpretes appellant: ut ait Fab. lib. I. cap.6. ut Pragmaticus sit iuris eius quod in ordine iudiciorum,cautionibus, & formulis uersatur , peritus. quum Iurisconsulius etiam de negocijs de quiubus certum ius erat nullum,consuleretur:meluti, ut seribit Quintilianus,de uerborum proprietate,aut atqui disceptatione, aut uoluntatis eonteiactura.Vlpianus .D. de poenis. Solet autem
iri uel iuris studiosis interdici,uel aduocatis, uel tabellionibus,si pragmaticis. Cicero libro de ut primo, Itaque non ur apud Graecos, ins mi homines mercedula adducti ministros se praebet
in iudieiis oratoribus:ij qui ab illis Pragmatici
uocantur.Fabius lib. I 2.cap. 3 .Neque ego sum nostri moris ignarus, oblitusve eorum qui uelut ad arculas sedent,& tela agentibus :subministiat neque idem Graecos quoque nescio fact itasserunde nomen his Pragmaticorum datum est.
PRATA , inquit Varro , ab eo quod sine opere
PRATVM , est ait Vlpia. in quo ad Fructum percipiendum falce duntaxat opus est: ex eo dictum. quod parata sit ad fructum capiendum.l. 3 I.D. de uerb.sig. PRAE manu d manum,in promptu , Vlpian. l. 27. D.de pig.act.Petenti mutuam pecuniam creditori,quum pre manu debitor non haberet, species auri dedit. PRAEcipvvM dicitur, quod haeredibus per praeceptionem legatum est: id est, quod ijsdem quitibus itareditas relicta est,ita est Iegatum, ut in iudieio similiae etciscendae id ante quam partes distribuantur, capiant.l. yo. Dad leg. Falcid. I. 3 s. s. ra. in. D. de legat. 2a.27. s. si praecep. o. ad Trebell.Eius autem legati hanc sormulam Um
PRAECIPITO . Item, TITI fili, hoc amplius de medio sumito,& cedit.uxorem,qI.6-I .D.de legat. 3 . Denique Per praeceptionem legare, & Praeligare idem sunt l.Sextiam,s 2.D.de legat.tertio uide PraelegatuIn.
PRATeoN2s incomitiis legum, subijciente scribaleges pronunciabant:in eomitiis magistratuum, tribus citabant,qui designati essent, renunciabat: in iudici)s,iudices,tuos,& testes citabant, audientiani faciebant,oratores dixisse pronunciabant: in auctionibus rei precium indieabant, addictam a Magistro rem uenditam pollicebantur. PRAEDEs, uide Praedia . PRAEDIA dicta, isquit Varro, item ut Praedes a praestando,quod ea pignori data publicentur, ni mancupes fidem praestent. PRAEDIA Tonps , de quibus Caium scripsisse costat ex indicet. q. D. detur. dot. dici putantur, qui iuris ad praedia Ie praedes pertinentis periti sunt. Cicero pro Balbo, Etenim Scaevola ille Augur quum de iure praediatorio consuleretur, homo iurisperitissimus consultores suos nonunquam ad Furium & Cassielitim praediatores rei j- ciebat.Quod ide scribit etiam Valer. Max. apud quem tamen PRAETORIO corrupi E legitur, pro PRAEDIATOR Io : quod me aliquando in errorem induxit. PRA DivM , uide Fundus. PRAEDONEs proprie sunt,qui cisim bellum non indixerini,hostiliter tamen grassantur. qui & lair nes, siue latrunculi appellantur.l.hostes, D.de expitu. Eiusmodi sunt quos Cic.in et I .de Inuer tione describit: Crassus msul,inquit,quosda in citeriore Gallia nullo illustri,neque eerto duce neque eo nomine neq; numero praeditos, ut digni essent qui hostes populi R.dicerentur. ν tamen excussionibus & latrocinijs infesta proiiancia redderet,cblectatus est, &e. Trasiate aut de abusue. PRA E DO N E s postea dicti sunt, iniusti & mali fidei possessores.l. 22.f. si praedo. D.de pign. act.l. .l. ι s.f.ex facto, D.de acq.posist S. D.de cond.inde.itaque omnes etia bonae fidei possessores post litem cotest.praedonum loco ae numero habentur.l. 27.9. si ante,& l. 3 s .ficiit, D.de haer. pri. PRAE DONI vs , a,um,qui praedonis est,Vir. l. 2 s . s. 3 .D.de haered. petit.Si ueri, postea conscius haereditatem nihil ad se pertinere, praedonio more uersari coepit. PRAEEssE, uerbum est proprium Iurisconsultorum, cum litigatori auctores erat ut iure ageis
ret. Hinc illud P. Muti, Scaeuolae in lib . de orat.
r. Id,nisi hic in tuo regno essemus, non tulissem, multisque praeessem qui aut interdicto tecum co
tenderent, aut te ex iure manu consertum uoca
rent. Hiuc illud Ciceron. de Chelidone, amica Verris, Statuunt petere auxilium a Chelidone, quae isto Praetore non modo in iure ciuili, rarit torumque omnium controuersijs populo R.praefuit,uerumetiam in his sartis tectisque dominata est.Superius enim sic dixerat: Redite in memoria quam inanes domus eorum qui consulebatur quam plena atque reserta Chelidonis. Sic Pomponius in I. 2. De Orig. ivr.Augescente ciuitate de qui praeerant, agendi genera composuerunt.
220쪽
PRAEFECTvRΑΕ eae appellantur in Italia, in quibus & ius dicebatur,& nundinae agebantur, & rat quaedam earum resp. neque tamen magistra tus suos habebant in quas legib. praesecti mittebantur quotannis , qui ius dicerent . quarum genera suere duo:alterum,in quas solebant ire praesecti quatuor sex uim in , pro populi suffragio
creati , in haec oppida Capuam, Cumas, Casilinu, Vulturnum, Liternum, Puteolos, Acerras, Sues tu, Atella,Calatia. Alteru quas praetor urb. quotanis in quaeq. loca miserat legib.ut Fundos, Formias. Cere,Uenaseum,micas, Piuernum, Anagniam, Frusi lonem, Reate, Saturniam, Nursiam, Arpinum,aliaque complura.Haec Festus. PRAE pECTvRAE dicebantur oppida quaedam Italiae, quorum incolae ciues R. erant: hoc tamen a municipijs differebat,u, non suis legib. utebatur. nec ullos e suo corpore magistratus, ut coloni, creare poterat:sed a magistratib.qui Roma quotannis mittebantur, R.legib. regebantur. h magistratus Praefecti dicebantur,unde nomen Praefecturae. Liuius lib. s 6. De urbe agroque de Capua Ioquitur reliqua cosultatio fuit,quibusda deledacesenti b.urbe praeualida, Ppinqua,inimica. Ceterum prssens utilitas uicit. Nam Jpter agrii . que omni fertilitate terrae satis combat primu in Italia esse,urbs seruata est,ut esset aliqua aratorii sodes. Urbi frequeiadae multitudo incolarii libertinorumq.,& institoru opifici siq; reteta. Ager omnis & tecta publica populi R.sacta. Ceterum habitari tin tand urbe Capua,stequctariq: placuit: nullis corpus ciuitatis,nec Senatus, nec plebis coci liii,nec magistratus esse.Sine eosilio publico,siane imperio, multitudinem nullius rei inter se s cia in ad consensum inhabilem fore. Praesectum ad iura reddenda Roma quotannis missuros.
PRAEFECTI'urbi, praetorio,vigil tim,annonae,3 c.
uide in Appendice de Magistratibus.
PRAEFECTIANI ab Impp. dicebantur postremis temporibus, qui praesecti praetorio apparitores
PRAEFIxvM , pclusum.Caius I.6.D deseruit .urb. praed.si ego P statutu tcpus senestras meas praefixas habuero,uel obstruxero. In Floret .libris Pe fixas legit:corrupte,meo iudicio.Virg.Georg. s. Multi iam excretos probibent a matribus hardos, Primaque ferratis pi Isigunt ora canistris. PRAEGNANs, uide Gravida. PRAEIvDICI UM, inquit Asconius , dicitur rex , quae quum statuta suerit,affert iudicaturis exemplum quod sequantur:Vel sie: PRA E I v D I C I v M proprie est superius iudiciu,quo sequens aliqua cotrouersia iam tum quodammodo iudicata & terminata sit.I. pen. D.de re iudi c. l. .f. meminisse, D.de lib.agnosc.I.penul. D. qui sunt sui uel alien . Hine PRAEIvDIC Irri in controuersis de statu hominum dictum est udicium cuius ex eventu alteranam cognitio,quae tantisper interea sustinen,disceptari debeat. Unde etiam
S.praeiudiciales, I3 Anst.De actionib. Quoties ergo de hoc contenditur,an libertus quis sit, siue onerae, siue alimenta quali a liberto petatur, siueonsequium desidereturaiue in ius uocetur,qui se patronum dieit,praeiudieium redditur.l. ult. D. ii lib.ingen.esse dicat. l. s. D. de agnosc. lib. o. circa, Iq. l. quoties, I 8. D. de probat. l. r. D. de rei uindic.l.adoptiuum .8.D.de in ius uoc. PRAELATus dies dicitur a Modestino in l.s udebitore,2 8. D.de falsis,pro anticipato, & cum nondum uenisset, tamen quasi iam uenisset, scripto.
quod uulgus dicit, Anti dato. Contrarium est Repetitus in l. 3 D de fidinstr. PRAELEGARE , est uni alicui ex haeredibus praeter partem hereditariam legare, ut id sibi praecipuubabe rct .unde illa praelegati uerba solennia fueriti H A E RE s meus praecipito:praecipuum habeto. Differt autem Praelegatum a Legato: primum
quod illud solis heredibus , hoc uerb hs tantum qui haeredes non sunt, attribuitur . deinde quod illius in ligreditatis restitutione nulla portio restituitur: huius restituitur.l.in fideicommissaria, i 8.D.ad Trebell.denique Pr lepare sere est, alicui rem quae iam quodammodo ipsius erat, legare: unde Praelegati filiae dos dicitur,in l.Baebius, s o. D. de paci .dotal.& peculium silio seruore, in l. i. g.
pecul. leg. l. s .3.cum igitura .de statu lib.Et obligatio debitori. l.no solum,f.pen.D. de lib. legat. Est tamen intelligendum, non quicquid haeredi legatur, praelegatum appellari: quoniam haer di legari aliter quam praeceptionem potest ueluti Titi' haeredi fundum lego.l.prima, . si quis ex. D.quod legat.
PRAELEGARE dotem maritus dicitur, cum eam pure legat, pronterea quod tam ante solui iubet. quam ab haerede debeatur.dos enim olim annua, bima,trima die debebatur tantum.l.ptima, D.dedot.praeleg. PRAEPOsTERAE stipulationes dicuntur,quae o ligationem ante conditionis euentu in constituunt:ueluti,Si cras nauis uenerit,hodie dare spodes 8 nam polletiore parte obligationem & praesentem & certam esse uult. priore uerb incertam,
.&in futurum tempus collata itaq; qui ex hac sermula nasci obligationem: uellet, liliam ante suam matrem nasci postularet. PRAEPOsTER A stipulatio in dotib.est: veluti, Si stine liberis deeessero, dotem mihi cum moriar dare sipondes t l .praeposteri, II. de testam. F.item si, I a . Instit. De inutil.stipes. PRAEs, uide Praedes. PRAEsCRIPTIO pro usucapione, uox est a C eis hominibus in Latinae linguae consuetudinem inducta.