장음표시 사용
221쪽
inducta. παφαγραγ' enim a Gr eis dicitur, quae a Latinis praescriptio:&-αγραφην,praescribere, id excipere.unde Praescriptio palsim pro Excortione usurpaturiueluti sub Rubr. de except. &Prα scrip. l. F.D. de accusat. l. I 2.f. I. D. de inoi f.
test. l. 9. D. de transach. Cum igitur uindicantirem suam domino possessio longi temporis obiicitur,praescribi ei dicitur: eaque praescriptio longi temporis appellatur:praecisa de imperseeta locutione, pro praescriptio ex possessione longi
temporis. Sed Iustinianus Romani imperii, Iratij que dominus usucapionis uerbum rere ad res mobiles, praescriptionis ad immobiles reuocare
atque contrahere consueuit. Obseruatum est et
prascriptionis uerbum sere ad longi temporis
acquisitionem, usucapionis autem ad alterana roferri. l.quinque C. fin. regund. l. ei a quo, D. de usurpat.l. qui alienam,D. de euict. PRAEsCRIPTIs uerbis actiones quae dicamur, sic intelligemus. oris Iurisconsultorum Opera ce tae communium litium & caussarum actiones aesormulae constitutae fuerant , quas proponere Praetores in edictis suis consueuerant: ueluti empti, locati, pro socio,quod si qua forte nasceretur Inusitata controuersia , tum litigatores uel suci
marte,uel Iurisconsulti alicuius opera sue actionis formula certis uerbis secundum pactum inter ipsos conuentum, concipiebam: in eaque uerba α sponsionem faciebant , de iudicium a Praetore postulabant. Praetor in ea ipsa uerba iudicem Re-
cuperatoresve dabat. II PARET MAAvIVM
sulloni polienda sua uestimenta ea latercede, de
qua inter ipsos postea conueniret,dedisse: neque Maevius suiloni a quo effectum opus accepit, satisfac iat,tum Maevius damnetur. Haec actio ideo
praescriptis uerbis appellatur, quia Praetor hanc formulam non ex edicto suo sumebat: sed litig tores uerba ei praescripserant, secundum quae iudicium dari postillabant. Itaque Celsus in l. 2. D. de proscripta uerb.Cum deficiunt,inquit, uulgaria atque usitata actionum nomina, praescriptis uel bis agendum est. Imp.l. 6.C. de transact. Aut enim, inquit,stipulatio conuentioni subdita esl, Ze ex stipulatu actio competit: aut si omissa uerborum obligatio est,utilis actio, quae praescriptis uerbis rem festam demonstret,danda est. PLAEsENs dicitur,cum de iudici js agitur,qui intra urbis continentia est. l. absentem, I99. D. de uerb.signi f.Itaque Vlpiantis, Praesens, inquit, habetur,& qui in hortis est,& qui in foro, de qui in
urbe,& qui in continentibus aedificijs. l. s.6.T. D. de procurat. At cum de praescriptionibus agitur, Praesentes habemur qui in eadem prouincia domicilium habent.Lult. C. depra script. long. tepaPRALs Ns obligatio dicitur quae neque in diem
neque sub conditione concepta est. s.certi, 9.D
PRAEsENT I Λ legata quae neque dici neque eonia tionis adiectione suspea sunt.l.8s. 3: l. 88. D.de cod.&demoli l. i r .in fin. l. so. D. delegat. pri. PRAE si DEs, uide Appendicem de Magi stratibus. PRAESTARs , uerbum est in libris nostris frequentissimum.
PRAEsTARr aliquem, est praedem esse pro aliquo
id est periculum quod ab co timetur, in se reci
pere . Sic, PRA ESTA R E dolum,culpam,casum, nihil aliud est quam euentum doli,culpae casus in se recipere. PRAEsTAT viai , de Praestituiti, uetuste pro Praestitum iri. Pomponius l. 66. D. de contrah. empta Viam,iter, actum, aquae ductum praestatuiri . Iauolenus l. lo. D.de lia red uel act. Quod
si inuenditione haereditatis id actum est, si quid
iuris esset uenditoris, uenire , nec postea quicquam praestituiri. PRA , ΜΡTio , dicitur existimatio quae exuerisimilibus argumentis & coniecturis ducitur. in Rub. D de proba.& praes impl. ueluti in I. 24. D. tit.si chirographum cancellarum fuerit , praesumptione debitor liberatus esse dicitur. Et in l. seq. Is cui soliua pecunia est, praesumitur debita accepisse.quia uerili inite est eu qui soluit, non temere suam pecuniam iactare. itaque in eum contra quem praesumptio est,senaper probationis nus transit .d. l. 2 .& l.ult. D.quod mei .caus. Ciacem uidetur Existimationem appellare Verrina v. In hoc genere facilior est existimatio, quam re prehensio:ideo quod eum,qui hoc facit, auarum possumus existimare, crimen in eo constituere non tam facile possumus. PR, vix stiri liLeri dicuntur, qui a testatore ne-ique haeredes instituti, neque ut oportet, exhae redati sunt. I .eodem, 2. Init. De Hatred. quae ab in.test .itaque etiam si qua eis legata uel sdeicommissa relicta sit,non ideo minus praeteriti dicumtur. lia . C. de lib. praeter.
PRAETERITI senatores quodam in opprobio noerant. quMut Retes sibi legebant sub legebantque quos in consi lio publico haberent: ita post . exactos eos, Consides quoque Ze Tribuni mili tum c6sulari potestate coniundii istinos sibi quosque patriciorit,de deinde plebeioru legebat donec potestas Tribunitia ii iteruenit,qua sancitum est,ut Censores ex omni ordine optimum quenque curiatim in senatu legerent: quo factum est, ut qui preteriti essentin loco moti, haberentur. ignominiosi.Haec Festua. PRA ETOR Es , uide in Appedice de Magistratibus.
PRAETORIAE stipulationes dicuntur in tit. De prae t.stip.li. Dig. 9. non quae a mero Praetoris officio proficiscuntur,ut l. s. D.de uerb.obl. sed que Prstoris imperio ac iussu interponuntur. Uenuleiiis enitri in l. 9.eiusd.tit. scribit in Praetoriis
stipulationibus si ambiguus sermo acciderit, ipsius Pitoris interpretationem fore. eius enim
222쪽
mentem aestimandam esse. PRAETOR IvM , uilla urbana r id est , ediscium quod dominus qui in urbe habitat sibi parauit: a uillici habitatione disiunctum.Vlp.l. I98. D. de
uerb.sg.Vel si praetoria uoluptati tantum diseruientia. Neratius i. t. D.deseruit. rust. Rullicorupdioru serui tutes sunt, licere altius tollere, & officere piorio uicini.Sie in l. 13. . ult.D. de iniuril. I 2 .D. de usu & hab.leg. l. 9I .F.pi, D. de legat. I. PR AETOR I vs tutor dicitur,qui pupillo cum tui re suo litigaturo a Praetore urbis dabatur. auctor Iustin.sub titul. De auctorit.tui.& Vlpia. in Ins .cap. II. PRAEvALENTIA , praestatia, precii ac ualoris ex perantia. Paulus i. 2 3.ID de rei uind. In omnibus igitur istis in quibus mea res per praeualentiam alienam rem trahit,meamque ciscit,&e. PRA E v ARICATOR est quasi Varicator,qui diuersa parte adiuuat prodita causa sua.qd nomen Labeo a uaria certatione tractu ait: na qui praeuaricatur, ex utraque parte constitit:quini index aduersa.l. q. g. 2. D.de his qui no.Legendum tamen uidetur Varicatione,& hoc loco.& l. I .D.de praeira. PRAEvARICATOR Es cos appellamus, inquit Vlp. qui caussam aduersarijs suis donant, di ex parte dictoris in partem rei concedunt. a uaricando enim Praevaricatores dicti sunt.l. 2 I 2.D. de uem
bor.sgn. In qua eande sententia illud est Cicer nis in Partit. Vessi in reo pecunia absoluto,rursusque reuocato,praeuaricatione accusator esse desiniat omne iudicii corruptela ab reo:defensor aut no omne, sed latii modo accusatoris corruptela ab reo.Ite: Defensor aut uerbi uim ex nomine ipso reperiet:quod significat eum,qui in contrari scaussis quali uarie esse politus uideatur. PRAEvARiCATOR , inquit Vlp. est quasi uaricator,qui diuersa parte adiuuat prodita caussa sua. O nomen Labeo a uaria certatione tractu ait .is
aut prevaricator Pprie dicitur,qui publico iudicio accusauerit.ceterum aduocatus non proprie Praevaricator dicitur. l. l . D. de prevaric . PRAEvARICARI , ait Marcianus,est uera crimina abscondere.l. a.D. ad S.C. Tia . N. paulo pbst, praeuaricatorem eum esse ostendimus, qui col- Iudit cum reo, re translatitie munere accusandi
defungitutaeo Φ proprias quide probationes dissmularet,salsis uero iei excusationes admitteret. PRAs ARIvM est it Vlp. ciuod precibus petenti utendum conceditur tamaiu , qtiamdiu is quieoncessit patituril. .D.de precario.Inter trec rium autem & commodatu has reperio differentias, Precarium primum rerum immobilium aelurium caussa institutum uidetur. I. 2.& 3 .D.e d. Commodatum autem ad res mobiles propriErtinet.Quj precario concedit,dare ad lepus uidetur.itaque donationis & liberalitatis genus appellatur in i .prima,& I.quaesitum,8.6. 3 .& l.interdictum, Iq.D.eod.eoque cum quis de re sibi restituenda cautum babet, precarium interdictum ei non competit. l. c habet, I S.I. I. cod. Qui uerbcomodat,l5ge ab omni donationis specie abest, sibiq; ea uere de restituendo eosueuit. Cui precario eocessum est,possessione habet. l. I. I. d.l.8c habet,q. q.eod.Comodatarius uero no possidet. Precario utens,dolii tantum N latam culpam prestat.l quaestu,8.3. 3 .eod. Commodatarius uero, etia leuissimam.Precarium .magis ad donationis& beneficis, quam ad negocis contracti caussam spectat eoque nulla eo nomine iuris chiilis actio est.d i interdictu. Commodatia auic contractiis est, suamque iure ciuili actionem habet. Ex precario , tum interdictum, tum incerti condictio praescriptis uerbis, quae bonae fidei est, concedi
lis actio tantum. Commodatu visus certi caussa fit,nec nisi eo expleto reuocatur. Precarium nec usus certi causa fit, quouis tempore reuocatur. Haec ex tit. De precariosuminatim. PRECARiA , siue Precatiua uerba dicuntur in t
stamentis,cum testator non ero suo iure ac leguauctoritate quid haeredibus luis mandat : sed aliquid ab ijs precario postulat:ueluti peto, rogo, uolo, mando. Luit Inst. De sign. reb. y fideic. re
plicibus siue postularis. l. 2.C.de usu Ll. S. C. de impub.l. 9.C.de li. cau. l. I o.& I7.C.de rei uindi. PR CIvM , quod aestimationis emptionisve caus. se constituitur.dictum a Peritis, quod hi lotum possunt facere rectὸ.Haec Varro . quasi dicas Peritium P i Nerps delicti,id est inuentor,auctor, exco lator. Paulus I. I o.D.de ser. corr. Iustius est enim
teneri qui princeps fuit delicti, quam eum quaeri ad quem res perlatae sunt. Loquitur de eo qui
seruum corruperat, quum ad alium res estcnt perlatae. PRivATus , uerbum est rκτωνασος τι, semperq;
rationem habet cum altero. itaque generaliter is priuatus a Latinis dicitur, qui munus illud non gerit, quo alter sun itur.Hinc uetus inlicii uoc di formula,ex lib. Varronis De lingua s . Omnes Quirites,pedites,armatos,priuatosque, curatores omnium tribuum:& cet.Vbi priuatos apparet dici,quos nune luris consi illi Paganos uocat. Privati ergo militibus eo loco opponuntur. Opponuntur etiam ijs qui cum potestate sunt. Cieero De arte Rhet. i . In fortuna qu ritur, seruus sitan liber:pecuniosus, an tenuis: priuatus, an cum potestate.
223쪽
potestate. Quinetiam Caesar lib. De bello ciuili.
6. sic locutus est, si quis aut priuatus, inquit, aut publicus eorum decreto non steterit, sacrificiis interdicunt. Loquitur de Druidii decretis. Quod si cum potestate esse,minus est multo quam cum
imperio esse, ut cuique uel ex Pino licet intelligere: non male,meo iudicio n Verrina r. scripsi, Priuatin a Latinis ei qui cu imperio est, opponi, quasi publico,& ia ime publica , non priuata uersanti.
Quapropter Magis iratus a Graecis πολιτικοι &-ι ril se, quasi dicas Publici appellatur.Non ulli aute extiter ut, qui nominatim mea illa annotationem iccirco reprehenderent,ui Cn. Pompeius quo tempore contra Sertorium missus est, priuatus fuisse dicatur a Cicerone Philipp. I l.& tamen cum imperio cosulari. Quid audios Sertorianum bellu a Senatu priuato datum est, inquit Cicero: quia Consules recusabat:cu L. Philip p. pro Cosi libus se eu mittere dixit,non pro colute Ite, Clarisi. uiro atq: innocet issimo decreuit imperium, priuato tame, id est hoc8 an cum belli tanti administratio, cum iascus,cum secures, cum impcriti Procosulare Popeio delatu est, mansisse priuatus peius uidetur An igitur cum Procoles Ci cero extra ordine & aliquot post colu latu annis in Cilicia missus est, priuatus erat Θ at priuato ta- me illud imperi u llud bellu maestu eli. Cctores, inquit uir eruditus, priuati no erat δε tame imperiti no habebat. Primit in hoc nihil ad nos. no enaquaerimus an qui imperi u no haberet, omnes priuati essent. sed tame caruisse ne imperio Censores uidetur,cum senatu movebat,cum equo publico multabat,cum ciuitate deniq; adimebat I ribuni aure plebis, quia magistrat babebat, priuati dicino poterat. Vtru aute imperi u liabuerint, nihil ad nos: cum eos Pri iratos fuisse costet . qui tamen Cosules cu summo imperio tri uphates de curru triumphali obtorto collo trahi in carcere iubere poterat,dici sine omni imperio fuisse no post uno.Quid opus est uerbis Cicero nostram cotrouerissia uerbo uno disceptat. nam Verrina 7.sic scribit, Verum esto: sit tibi illud liberum omne tempus , quod cum imperio fuisti. ctia ne priuatus Θ etiane
reus ZLoquitur de C. Verre,qui Ar in P uincia Pistor summo eu imperio, Si in urbe reuersus, nullacii potestate, priuatus domi suae piratas retinuorat. Eode illud ex Orat. pro Ligario pertinet: A que ille no mediocri cupiditate arripuit imperiit, si illud imperiti esse potuit, qd ad priuatit,clamore multitudinis imperitae, nullo publico consilio deserebatur. Ite illud in Epist. i . ad QA ra tr. Eaque si se coluit ille, qui priuatus futurus nunquasvit: quonam modo rutilaeda sunt iis, quibus imperium ita datum est, ut redderent Item in epist. prima ad Letulum,Crassiis tres legatos decernit, nec excludit Pompeium: cesset enim etiam ex iis,
qui eum imperio iunt. bibulus tres legatos ex iιν, qui priuati sunt.
PRIvlGNos priuignasq; aliunde natos Vitricus de nouerca uocat : ait Modest. l. . q. D. de grad. deam.& paulo post, Priuignus est uxoris meae filius
ex alio uiro natus, ego illorum uitricus. PRIvIGNus dictus,quod ante quam mater secundo nuberet,in progenitus. Pri enim antiqui dixerunt pro Prae. Festus. PRIvIGNA non solum ea mihi intelligitur, quae uxoris meae filia est,sed & neptis & proneptis. l. a
P Rivi L cr A iussa populi aut plebis roFante magistratu,non generalia, neque de uniuersis ciuibus,
sed de singulis concepta: ut de imperio Cn. Pompeii , de reditu Ciceronis . nam licteres Priva dixerunt quae nos singula dicimus. Hae e Gellius
PRIVILE Gi AR Ius , cui priuilegium , id est , ius quod da praecipuu ac singulare cocellum est. Ulpianus l. Io.D. de pact. Sed an & priuilegiariis abientibus haec pactio noceat e lde Lrq. D. de reb.
auct .iud. Eoru ratio potior est creditorii , quorupecunia ad ereditores priuilegiarios peruenit. PRO cum ablativo Iurisconsulti coni ungunt, cum
fgnil icant non esse uere id de quo agitur, sed haberi pro eo ac si esset. ueluti Pro haerede, Pro bo
norum possessore, Pro emptoreac tum proprie sic loquuntur, cum de usucapione disputant. haenamque species sunt posscssionis, quae ad usuca
Pgo haerede igitur possidere dicitur, qui uel haeres
non est, sed pro eo ac si esset, habetur: uel reti erahae res est, sed rem non haereditariam pro eo ac si haereditaria esset,possidet.l. pro haerede, II. D. de haered. petit. PRO emptore possidet,qui re aliena a no diro ignoras emit ma P eo quasi empta eskt,habetur. intelligendu est aute has possessionu caussas eo pertinere, quia nullo istoru omni u modo ru ius Quiritium acquirebatur. sed uiam duntaxat de aditum
ad usucapionem patefaciebant. no enim emptio, donatio, solutio, iudicatum, noxae deditio, allu- . uio,occupatio, partus,ac ne haereditas quide , nisi
testamento per aes & libram facto, ius Quiritium
transferebant. Itaque lib. Cod. 7. de iure Quiritium, ante quam de istis titulis possessionum tractetur,explicandum fuit. Psto adiudicato possidet is, cui per errorem, accepto communi diuidundo iudicio, res adiudicata est. l. si per errorem, t T. D.de usurpat. quinetiam
eodem titulo ad usucapionis fine possidet is, cui recte adiudicata res est, ut ius Q ii iritiu adipiscat. PRO cesso possidet is, cui diis a quo sua re no mala fide sed iusto errore iudicio petebat, re illa cessit. l.non solum, I s.f. si mihi, D.de usurpat. PRO derelicto possidet,qui rem a domino ea mei te abiectam ut eam in numero rerum suarum esse nolit,
224쪽
nolit, possidetit. I. D. eod.& l nemo,ubi Iuliinus ait, neminem posse pro derelicto usucapere, qui falso existimauerit rem pro derelicto habitam esse.unde aliorum titulorum cum hoc apparet differentia: cum in aliis usucapio interdum ex opinione ualeat,in hac non ualeat. PRO diuiso,diuisione facta: p indiuiso,insecta. Paulus i. 2 s.f. l. D.de uerb.iig. Partis appellatione in
pro indiuiso significari. nam quod pro diui δε nostrum sit, id non partem, sed totum esse. Vlpian. l. 6. I. I. D. commvn.praed. Plane si diuisit sumdum regionibus,& sic partem tradidit pro diuiso potest alterutri seruitutem imponere. PRO domino, iure domini , pro eo ac si dominus quis esset. Marcellus I. Titia , 8. D. des tui. Titia cilm propter dotem bona mariti posesideret , omnia pro domina egit. Liuius libro
zq. Palam primo, cum clavss Andronodorus insulae portis, haereditatem regni creuerit: quae-31 ue procurator tenuerat, pro doinino possederit. ae tutore loquitur. PRO donato possidet is,cui reuera donationis caussi res tradita est.nee enim sufficit opinari: sed uexE donatum esse oportet.l. I. D.pro donat. l. I.& 2.C. eod. PRO dote possidet, cui res aliena inaestimata, dotis nomine post iustas nuptias tradita est.l. i. & pass. D.eod. inaestimata a sit dixi, quonia aestimata res pro emptore usucapitur.l. plerunque,s. si ante, de l. quoties,D.de iure dot.de l. I .C.pro dote. PRO emptore possidere dicitur,qui iure ac nomine emptionis possidet. Paulus L2. D. eod. Proen ptore possidet,qui reuera emit. nec sufficit, tam tum in ea opinione esse eum, ut putet se pro emptore possidere: sed debet etiam subesse caussa emptionis. PRo haeredegerere, est destinatione suturi dominii aliquid ex haereditariis rebus usumare. Et; deo pro haerede gerere uidetur qui sundorum saereditariorum culturas rationesque disponit, S qui seruis haereditarijs, iumentis, rebusve alijs
Psto herede gerere quis uidetur, si rebus haeredit rijs tanquam liaeres utatur,uel uendendo res haereditarias,uel prςdia colendo locandove,& quoquo modo uoluntatem suam declaret uel re, uel uerbo de adeunda haereditate: dummodo sciat eum in cuius bonis pro haerede gerit , testatum intestatumve obiisse,& se ei haeredem esse. Prohaerede enim gerere est,pro domino gerer Veteres enim haeredes pro dominis appellabant. ait Imp.f. 2. De haered.quat.& disi. Psto haerede gerit,qui rebus haereditariis tanquam dominus utiturmelut qui actionem rerum haereditariarum facit, aut seruis haereditariis cibaria mandat. Ulpianus cap. Inst.2 2.
Pao haerede gerere uidetur is , qui aliquid iacit quali haeres:&,generaliter Iulianus scribit eum demum pro haerede gerere, qhi aliquid quas hs-
PRo haerede possidet,qui cum uere haeres non sit', iustam tamen & probabilem caussam habuit existimandi se haeredem esse:si modo testamentis ctione habuerit.l .pro haerede, ii. D. de haeredit. 'petit.l.non solum, ς φ .f. I. D. de usurpat. l. q. &past D pro haered.l. i.& pass.C.eod. PRO fideicommisso possidet, qui fideicomissi nomine possidet: hoc est, cui fideicomissum relictu est,sed usu eapiedo ius Quiritiu adipisci conatur. it. l)omponius, i 3.s.sedet,19eacq. possi non enim per sdeicommissiim dominium, sed sola posses.sio transfertur.l. 3 .D.si usust.petat. PRO indiviso, promiscue,sine ulla diuisone. Cicero lin Rulliana,promiscuE. Equidem existimo, si iam campus Martius diuidatur,& unicuique uestrum ubi consistat, bini pedes assignentur e tamen promiscue toto, 'uam proprie parua frui parte imalletis. Hinc Psto indiuiso & Certa pars opponuntur,l. placer. l
PRO legato possidet,qui legati nomine possidet, id
est, cui uere aliquid legatum est, siue testatoris res esset, siue non csset , aut testatoris quidem esset,sed adempta codicillis ignoraretur. l. I. dc pass. D. pro legato. PRO noxae dedito possidet,qui cum seruus ei noxae deditus sit , iustam usucapiendi caussam ex ea . I possessione nactus est. l. . . genera, D. de acq.
Possa. .D.de pubi. PRO possessore sona fide,ac iusto titulo possidet, et qui pro bonorum possessore possidet: id est, qui uel iustam causam habuit existimandi se bon
. rum possessorem esse, uel cum reuera bonorum possessor esset, existimauit res quasdam ex iis bonis este,quae alienae tamen crantu .non solum, I I. s. i. D.de usurpat.& sub tit.Pro haerede,&l. pro haerede, ii .D.de haered. petit. ubi tamen bon
rum possessor etia pro haerede possidere dicitur . PRO possessore mala fide possidet praedo, qui interrogatus cur possideat,responsurus si,quia posit- deo.nec ullam afferre caussam possessionis pol. l. pro haerede, I i. cum seq.D.de petit .haeres. PRO possessiore is possidet,qui nullo iure re haereditariam,vel etiam totam haereditatem sciens ad se non pertinere, posside it Imp.9.2. De interd.
Pgo soluto possidet,qui rem uel debitam uel indeabitam quasi debitam,ab eo qui soluit bona fide aecepit.l.non solum,3 3 s.si mihi.l. pro soluto, 6.& l.pe. D.de usurpa. TPsto suo possidere proprie dicitur is, qui falso, sed
probabili tamen harum causarum errore possidet:nimirum Occupationis,alluvionis,partus emptae uel haereditariae ancillae, fructus rei emptae , raut donatae, aut in hqreditate repertae. l. 2. 3.&ε. T s. ult.
225쪽
6.ult.& I.ult. D. eod.At hic quidem proprie,ut dixi, Pro suo titulus appellatur: quippe qui ad usucapionem ualet alioqui pro suo etiam possidet is
qui peremptionem,aliamve iustam causam pocsidet: uerum is non usucapit. PRO transacto possidet is, cui iudicio per errorem accepto res aliqua per transactionem concessi est, ut eam usucapere, de iure Quiritium facere suam possit.l.cum solus, 29. D.de usurpat. l. ex
causa. 8.D. pro empl. PRCAvus , Proauia,aui pater, rater. PROAvvNCvLus , Promatertera , proauiae frater
PRosoCER, Pro crus,uxoris meae auus,auia. PROGENER,neptis meae maritus. PRO Nu Rus, nepotis mei uxor. l. q.f. q.D.degradib. PROBATA sarta tecta dicuntur,quum ex lege,id esti actione redemptionis facta esse iudicata sunt.
Maceri .7.s. .D.deleg. Iul.repet. Ne in acceptuserantur sarta recta tuenda , antequam perseria,
probata, praestita, lege fuerint. Lege, id est ex lege,siue secundum legem ae pactionem. Cicero Verrina tertia, Locatur opus id quod ex mea pecunia reficiatur . ego me resecturum esse dico. probatio futura est tua, qui locas. Sic in l. opus,
PRO a Tio apud Iurisconsultos dicitur,qd extellium dictis , aut instrumentorum scriptura sumitur ad fidem necessarib saceidam.uti patet ex tit. De probat.lib. Dig. 22. Itaque neque praesum ptio, probationis nomine intelligitur, neque iusiurandum eo nomine propriὰ continetur . neu trum enim probat necessario, tam eis; uim utrunque probationis interdum obtineat.ut.l. I 6.C.de probat.&l. 1 2.f. 2.& l. Io.D.de iureiur. Instr mentorum autem nomine census & monumenta
publica complectimur ex l. o. o. de probat.
PROBRvM Festus proprie dici putat, de stupris&flagitiis,cum Attius in Helenibus sic scribat Qui nisi probrum,omnia alia indelicta aestimat. Iuri Leonsulti pro omni infamia usurpant. Vlpianus in I. probrum, q2. D.de uerbor. signi sic. Probra quaedam natura turpia sunt, ut furtum, adulterium rquaedam ciuiliter & more ciuitatis, ut tutelae damnari. Marcellus l.probrum.qI.D.de ritu nupt.
Probrum intelligitur etiam in his mulieribus e se quae turpiter uiuerent, uulgoque quaestum facerent,etiam si non palam. PROCEDiΥ, uerbum est Iurisconsultis usitatum: pro ualet, locum liabet. Vlpianus l. 7. s. s. D. adleg.Aquil .Hoc autem in seruo non procedit. in filiosam .uulnerato procedit. P Rocsssus , transuectiones equitum , de quibus in l. i.D.de in ius uoc. l. icinius i. quadragesim prima,De donat. int.uir. Nam & Imperator Antoninius constituit, ut ad processus uiri uxor ei donare possitivide Transuectio. PROCI TvM dicebatur testamentum , quasi uelut
procatum,id est, prouocatum,id est irritum ac ruptum. Festus. PROCI NCTum testamentum appellatur a Iustiniano in s. l. Instit. Detestam . quod ueteres In uel Endo procinctu nominabant,ut apud Cice. in I.
Denat.deor.& i. De Orat.item apud Vlpia. cap.
Inst. xx.&Gell.lib. I .eap. et s. Id autem militiae tantum fiebat , cum uiri ad praelium faciendum in aciem uocabanturiauctore Gell. lib. is. cap. 27. Plutarchus autem in Coriolani uitarcni
μον- Lo tempore,inquit, mos erat Romanis prae-
Iium inituris, scutaque sumpturis,logam praecingere,simulque testamenta sine scripto facere, liri
redemque tribus aut quatuor audientibus,nuncia
pare. Festus libro quinto, Endo procinctu,in procinctu . signiscat aute cum ex castris in praelium exitum est. Procinctos,quasi praecinctos atq; ex peditos . nam apud antiquos togis incincti pugnasse dicuntur. Idem in eod. Procincta classis dicebatur, cum exercitus cinctiis erat Gabino cinctu confestim pugnaturus . uetustius enim fuit multitudinem hominum, quam nauium , Classem uocari.
IN prociniatu uersari dicuntur, qui propatria in liostico sunt,quamuis milites non sint. I. un. D. debon.posi ex test. mil. PROCvRATOR , est qui aliena negotia mandatu domini administrat.l. I .D.de procur. PROCvRAT Ruri quatuor genera Paulus facit lib. Set. I .cap. 3 .aut ad lite, aut ad omne negociii. aut ad parte negocii, aut ad res administrandas.
PROCvRATOR ad litem, siue litis dicitur, cui instituendae sustinende velitis negocium datum est. f. t. Inst. De ijs per quos eog. posisPROCVRATOR ad omne negocium is est, quem Cicero in Orat.pro Caecina lie describit: omni u rorum eius qui in Italia n5 sit,absitve Reipub. caiis. sa quasi quidam pene dominus, hoc est alieni iuris uicarius. Sic l. I 2. D. de lut .l. t s. D. depact. I. 7.D.de calumn.l.6 I .D.de procur. ubi eiusmodi procurator rerum Omnium, de totorum atque uniuersorum bonorum procurator appellatur.
PRocvRATOR ad partem negocii, est cui propriὀae specialiter certa res mandata est, l. 3. S. I. D. iud. l.l. 17.g.ult. D.de iniuriPRocvRATOR ad res administrandas is dieitur,que proprie Negociorum gestorum appellamus: hoc est, qui non quaestuario negocio praescitur. siue autem eius rei mandatum habeat, siue no habeat, procurator dicitur.l. siquis, 38. D.de solui. l. sus .si haeress
226쪽
s si lisres D.de lib. Iegat.l.ult. D. rem rat. habs. Τ quis, D. de haere.petit. Et hoc ab Institore disicri,quod hic quaestuariae negociationi praefectus est.l.quinta f. 3 .D.de ins Lact. PROCvRATOR verus dicitur,qui uel eius rei quam
gerit mandatum, uel omnium negociorum administrationem habet.l. r. in s. D.quod iuss.l. 2.D.de solui.I.qo.9. I. D.de procurat. PROCvRATOR, uide Cognitor . PROCvRATOR, uide Ad uocatus. PRO CVRATIO , administratio. Cicero Acad. I. Dum ine ambi tio,dum honores, dum causis, duRei p. non solum cura,sed etiam procuratio multis offici j, implicatum & constrictum tenebat. Idem libro 3.de Legibus, Sed quaero, quid reapse sit turpius, quam sine procuratione SenatorZ Loquitur de legationibus liberis, quae sine ulla publici negoci; ut Reipiadministratione obibant.
PRODERE , pro emittere,dimittere. Modest.l. iq.D.de cust.& ex lib.reor. Non est facilὰ tironi custodia crededa. nam ea prodita,is culpae reus est,
Jui eam ei commisit. Item , Quod si fugitiuum omino reddendum prodiderit, Sc. PRODERE legem dicitur, qui praeuaricatur,& accusatione instituta desistit.Vlpianus I. 2.g. i. D. de adult. Marito iure mariti accusanti, illa praescritio obiicitur, si legem prodidisse dicatur oboc,qubd aggressus accusatione adulteri destitit. PRO Dicus describitur ab Vlpiano , qui neque tempus neque finem expensarum habet,sed bona sua dilacerando&dissipando profundit. LI. D.
PRODvCERE aduersarium ad album, Ulpianus duxit pro deducere eum cum quo lis instituitur ad Praetoris album, & formulam actionis demonstrare, qua uti uelit quis ex carum nu mero, quas Praetor se daturum in albo edictoque suo denunclauit. Eum quoque,inquit,edere Labeo ait, qui producat aduersarium suum ad album, & demonstret quod dictaturus est, uel id dicendo quo uti uelit.id est,qua edicti parte.l. t .D. de edendo.
mus quae personae efficiant perpetuam obligationem:deinde qui b.eam producant. Item, An filiussam.qui iussu patris promi lit, occidendo seruum producat patris obligationem. PROFARi , proprie dicuntur fatidici, qui futura praedivinando solent fari:qui hdem & Vaticinari dicuntur,quod uesana mente faciunt: inquit Varro. Itaque cum Vlpian.l. ι A.6. D. de aedit. ediet. se scripstulet,Si seruus inter sanaticos non sem- ter caput iactaret,& aliqua profatus esset, sic inieri,uuamuis aliquando quis circa fana bacchatus sit δε responsa reddideri licui,Ceterum si nihilominus permaneret in eo uitio , ut circa fana bacchari soleret,& quasi demem responsa daret PROFITERI centum dicebantur , qui apud
Censores Romae precium sitarum omnium se tunarum edebant . aut apud Censitores in prouinci s,qui agros ea ratione declarabant quae prescripta est in l. . D.decensibus . unde Censuales professiones dicuntur ab Arcadio, I. ultima , s. r .in sine, D. de muta in hon. l.censualis, C. de
PROFITERI natales dicebantur parentes,qui diem quo sibi nati essent liberi, apud Praesectos aerari,
edebant.Terentius i. etiam , I 6. D. de probat. Etiam matris prosessio liberorum recipitur. Scaeuola LImperatores, 2 9.f. i. D. eod. Mulier grauida repudiata filium enixa absente marito , ut
spurium in actis professia est. Iul. Capitolinus harum professionum primum auctorem sitis te M. Antoninia Pium auctor est,intra diem trigesimunomine imposito per prouincias autem tabulariorum usum instituisse, apud quos de originibus idem fieret,quod Romae apud Praesectos aerarii et ut si sorte aliquis in prouincia natus causam liberalem diceret, testationes intus ferret , Celsus i. cum de aetate, is . D.eod. Iniquum est, quum de statu aetatis alicuius quaerereturn diuersae professiones proserrentur, ea potissimum stare, quae nocet. Eiusdem professionis mentio sit in l.nee
Festus. PROGENER , uide Socer magnu Prosocrus. PROGRAMMA , proscriptio, scriptura publico in loco,ut ab omni b.legi possit,proposita. quemadmodum edicia proponebantur, aut principum rescripta: utl.3.C. de legib.&co stit .princip. PRO iEC TvΜ &immisium hoc differunt,ait Iau lenus, quod proiectum est id quod ita proueh Ietur,ut nusqua requiesceret: qualia Moeniana &suggrundae sunt. Immissum autem, quod ita fieret, ut aliquo loco requiesceret e ueluti tigna trabes quae immitteretur, l. 242. s. r. D. de uessi. sign. PROLETARivs in duodecim tabulis pro inope&nullis facultatibus praedito. Assiduo, inquit lex, uindex asii duus esto. proletario ciui quiuis ii let , vindex esto. nam qui in plebe Ro. tenuissimi pauperrimique erant, necive amplius quam mille quingentum aeris in cens .m deferebat, Proletari, appellati sunt.qui uero nullo aut perquam
paruo aere censebantur,Capite censi uocabantur. Gellius lib. i6.capite IO. PROLYTAE , πραλυτα dicebantur,qui quatuor annorum spacio in legum studiss decurio,quintum& postremum adis ciebant. Imperator in praefat. ad Anteeest S. 6.Quibus, inquit, si bene sese imbuerint δε in quinti anni quo prolutae nuncupan-T 2 tur,
227쪽
tur, metas constitutionum, S cet. Hesychius
ut ij sint, qui ab illa praescipia & praefinita studio
rum lege sunt solliti,& tanquam cineritis stipen- dijs honestani a magistrorum scholis missionem impetrarunt , unde hodie quoque Licentiati ampellantur.uide Lytae.
Pilo MERCivsa , mercimonium, quodcunque uendendi caussa seponitur. Paulus i. q. s. I. D.de pen. leg.Si quis solitus fructus suos uendere, penum legauerit: non omnia quae & pro mercii caussa habuit legasse uidetur. Ulpianus I. I. s. q. D. delegat. & fid. eos qui Reipub. ad opus promiserint, posse detrahere, & ad id opus uti: quia Ei quoque non Promercii causa id haberent. Hinc
PRO MERCALEs res,quae uenales exponii tur. Paul.
I. ro.D.de imp.in res dot.Quod si haeres inquib. impensae factae sunt, promercales fuerint 'tales impensae utiles sunt. PRO Missu M a dicto quid differat , uide Dictum a promisso. PROMvLsIDARI A vase, dicuntur Up. in quibus' promulsis , id est , condimentum ex mulso
consectum ponitur. l. I9. s. s. D. deaur. arge.
Et ideo, inquit, scutestas & promulsidaria contineri . PRO M v TvvM dicitura nostris, pro Repraesentata pecunia,& proerogata, siue praenumerata. quod Gallice dicimus, ta anch. Vlp. l. ex conducto, Ig. item, D.locat.Cum quidam naue amissa, pecuniam quam promutuam acceperat, reposceretur, responsu in est merito uectura ab eo repeti, cum munere uehendi functus non sit. Scaevolat. Sticho, o .f. 3 .D.de statu lib. Quod neque a conductorib. praediorum , neque a uillicis pensiones exeserit, & insuper etiam promutuum eis de
derit .PRoNvNCIARE , quod est in xl l . lingua nuncupare, id est,nominatim ac disertὰ proferre. Vip. ex edicto in l. t . D.de aedit .edict.Eademque omnia,
quum ea mancipia uenibunt, palam recte pronuncianto. Item,ta Omnia m uenditione pronucianto. Item in l. I l .eiusdem tit.Si uenditor pr nunclauerit, uel promiserit surem non esse, tenetur ex sua promissione,&c. Cic.li.de Off. s. itaque Cato ita pronunciauit: Quum in uendendo eam rem scisset,& non pronunciasset, emptori damnum praestari oportere. PRONvNCIARE passim praecisε dicitur, pro,sententiam pronunciare. Hinc Vlp. PRONvNCIA TvM , inquit,& statutum ide potest. promiscue enim ex pro trunciasse& statuisse solemus dicere cos,qui ius habent cognoscendi.l. 9.D. de uerb.signi f. PROPATRvus , proamita,id est, pro aut frater Aesero ait Caius l. l .f. l .D.de grad.& adfin.
PROPE , est genus loquendi pudorem affirmantis, de modestiam fgnificans. Papin.l. 9 s.f. 9. D. de solui. Si ereditor a debitore petens culpa sua
caussa ceciderit, prope est ut actione mandati nihil a mandatore consequi possit. Idem i. I. D. de mori. cau donat. Et quod ab alio nomine ipsius eo praesente datur,prope est ut ab ipso datuintelligatur. Arrius i. s.f. s.D. de re milit. Si bonus miles antea aestimatus suit prope est ut assimmationi eius credatur. Idem, Prope affirmarem ei credi oportere.
λακιθε M. Haec mouent,inquit,haec de statu inetis homines deijciunt, contumeliae non alluetos. PROPIOR sobrino , propior sobrina sunt, inquit Caius, patrui magni,amitae ma nae,auunculi magni , materterae magnae filius lilia.l. i. o.de grad.&adsin.hoc est,insert Vlpian. patris cius cuius de cosnatione quaeritur , consobrinus consobrina,sive frater patruelis. PROPius sobrinis.Paul. l. io. g. v. D. de gradibus. Personae quas enumerauimus a patrui magni s-lio , ei de cuius cognatione quaeritur, propius sobrinis uocantur.nam,ut Massurius ait, quein quis
appellat propiorem sobrino,qui est patris matrisve consobrinus aut consobrina, ab eo consobrini eos ob ineve filius filia nominat. Et paulo post, His omnibus quod a patrui nepote 4 posuimus, is de cuius cognatione quςritur,lpius sobrinoestinam patri suel matris eorum cosobrinus est. PRopius sobrino mihi est consobrini mei filius, di consebrinae meae filia,& patris mei consobrinus de matris meae consobrinus. Festus. PROPRAETOR Es , uide in Appendice de Magistratibus PROPRIETAs uocabulum est a Ilirisconsultis distinguendorum definiendorumque dominiorum caussa confictum.nam Dominii nomine solidum dominium fere intelli tumid est,in quo usiisse ctus inest. unde usus fructus pars dominii appellatur. l. R. D.de usus quum igitur dominium usu fructu deminutum significare uellent, ProprietatEdixerunt. ut patet ex titulo De usus ruct. locis in numeris in quibus ususfructus proprietati opponitur. Itaque Neratius in l. q. D.de acqui. reridom. quum dominium dixisset , & illud quod
ususfructus expers est significaret,continuo p-prietatis nomine hoc interpretatus est . Si procurator rem mihi emerit ex mandato meo, eique sit tradita meo nomine, dominium mihi, id est proprietas acquiritur, etiam ignoranti . postea tamen quuin suo more subtiliter omnia persequerentur , uti Proprietatis uocabulo non contenti, Proprietatem nudam dixerunt, quaeu fructu deminuta est: plenam uero ,que ulu fructu in se haberet. Papinianus l. 2. D. quibus mM.us se amitt. Si duobus separatim alternis annis ususseu-
228쪽
Esusfructus relinquatur, continuis annis proprietas nuda est quium si legatarium unum substituas,cui alternis annis legatus sit usu ructus, plena sit apud haeredem proprietas eo tempore quoius fruendi legatario non est. PRO RETA, qui pro ram regit: quum puppim Gubernator. Plautus in Rud.Si tu proreta isti naui es ego gubernator ero. Paulus i. I I .s. 2.D. de publie. uod si absente domino id
a magistro, uel gubernatore,aut proreta,nautavealiquo id factu fit,&cetera. Xenoph. --. .χα
νάτης υις εν-Succenset promta iis qui in
Prora sunt : succenset gubernator iis qui in puppi. PROROGARE, proprie est populi rogati lege ac iussu proferre atque producere .ut Prorogare magistratuin, ut prouinciam. Hinc PROR A Ri uulgo dicitur quod producitur. VI pianus l.secunda, g. rertio, D.de iudic.Si & iudex ad tempus datus & omnes litigatores consentiat,
nisi speetaliter principali iussione prorogatio fiaerit inhibita, posuint tempora intra quae iussus est litem dirimere,prorogati. Sic l. 2q.D.locat.l. I9. de l. 3 o.De legat.primo. PROROGARA , ante diem erogare, repraesentam: Vlpianus i. quinquagesimatertia, D.de paci. Sumptus quidem prorogare, litiganti honestum est:
pacisci autem ut non quantitas eo nomine expensa eum usuris licitis restituatur, sed pars di midia eius quod ex ea lite datum erit, non licet. id est.Honestum est litigatori peeuniam ad futuros sumptus litis necessariam procuratori uel aduocato suo ni tmerare. Hinc apud Ulpianum in I. q. D. de m anum . pro praesentem pecuniam soluere . Proinde , inquit, siue ex peculio quod ad uenditorem pertinet, siue ex aduentitio lucro , sine etiam amici beneficio, uel liberalitate , uel prorogante eo, uel repromittente, te. Vip. l. sed addes, r9.f.si quis,6 D.locat.nam inter eum qui per errorem soluit , de eum qui pensionem int grana prorogauit, multum interest. DPOΣως , ad propositum. Vlpia .l. II .s. . D. de interrog.Quod autem ait Praetor, Omnino non respondisse posteriores sic exceperunt, ut omnino non respondisse uideatur qui ad interrogatum non respondit, id est, Vasat L Haec ille. Hinc nihil ad propositum . nam ut ait Hesychius, πυριμαλο,σς-Lucian.in Phlialopseude,ν δεν ἔπει, τἀτάφασιν, ἐδἰ πιρὶ --, εἰ - . Haee nihil ad propositum, ut aiunt: neq; de his percontabar.Sunt tamen qui Nihil ad ue sum interpretentur,& originem locutionis longius exquirant. Cicero pro Flacco, Nunquam nobis ad rogatum respondent, semper accusatori plus,quam ad rogatum. PROsCENI vri , locus ante scenam ut scribit Diomederiin eo pulpitum erat, quo histriones prodibant.Paulus I. 8.D.de pollicit. Probe faciet Statius Rufinus, si opus proseeni:,quod se Gabinis
extructurum promisit, perficiat.
PRO, CR I E E R p, est publice fixo libello aliquid edicere & denunciare.l. ti . . t .D.de instit. I.q. C.deuiit.pis.l. 3 q. 9.ul t. D.de statu lib. PRos C RiRER palam , sic accipimus, claris literis, unde de plano recte legi potatas .i t. s. MD. de instit .act. Plios C Rini bona dicuntur, quum fixis publice libellis,uenditio eorum bonorum in diem certam edicitur,ac l gniscatur. PRO OCRus mihi uxoris meae auia est , ego illius
PRos PgCΥvs & luminis seruitus se differunt ;quod in prospectu plus quis habet,ne quid ei officiatur ad gratiorem prospectum & liberum. In luminibus autem,ne lumina cuiusquam Ascuriora fiant, Item prospectus etiam ex inferioribus Iocis est. lumen ex inferiore loco esse non notest. l. M &l6. D deseruit trib.
ΠPnrA ra Iustiniantis appellat primam Pan decia in partem a principio ad usque tractatum elud lai s. Ipse ad Antecess. In reliquam uerb, partem, primam I gum partem eis tradi uicimus, quae Graeco uocabulo nuncupatur, qua nihil est anterius: quia quod primum est aliud ante se habere non potest. Idem: Delon: ir.digest.F. 1. Igitur prima quidem paratocius contextus: quae Graeco uocabulo πρωτα
nuncupatur,in quatuor libros seposita est. PROTHYRvM , quod ante sores est:ut o Ggo uocabuli declarat.Vlpianus in I. ra. s. s. D.deila striict. posuisse uidetur, pro tegillo consimiali eorum quibus mercatores uti in tabernis solet,quibiis uelamen quoddam appendunt. Si eut prothyrum domus, inquit, si uelamen est, instrumento domus continetur. Pomponius i. pen.D. uerb. sig. Idem Labeo ait,prothyrum quod in aedibus interdum fieri solet, sdium est. Vitruvius autem libro 6.cap. io. Prothyra,inquit, Graece dicuntur,qus sunt ante in ianuis uestibula. nos autem appellemus πρ θνρα, quae Graece dicuntur Significare uidetur ea repagula, quae currib.ab aedium aditu arcendis ante sores transiue saria duobus arrectariis imponuntur. OCHiΑ , α λεῖα, domus alendis pauperib. de stinata . idem quod PAχειαν. l. ult. C. de fa-
pere debemus,qui in prouincia domicilium habent:non eos qui ex prouincia oriundi sunt. LI9O.D.de uerbor.signific . T 3 PROv IN
229쪽
p Rou INCIA , onus dicitur cuiuslibet rei suta dae.nam ac uisitae bello longe ab Italia regiones,
Prouinciae Gictae sunt: a porro,uel a procul uincedo:ad quas praetores quia cum officio mittebantur,officia quoque prouinciae nominantur. Haec
PRovi Nei Ax dicebantur regiones extra Italiam,
quae populi R. imperio parcbant,& ai quas administrandas magistratus cum imperio ac potestate mittebantur,qui in iis ius dicerent Aliae in
suibus ius dicere Magistratibus populi Ro. non licebat,quae scilicet populi R. imperio non parebant,sed comiter eius maiestatem tuebantur, Liberae appellabantur. Vnde PRovitici Ax liberari dicebantur, cum statuebatur, ui suo iuri , suisque legibus relinquerentur , neque Romani magistratus amplius in iis
Rou truci AR v xl duplex diuisio est.nam stante Repub.aliae Consulare aliae Praetoriae fuerunt: Imperio constituto,aliae populi R.aliae Caesaris iactae sunt PRovisci AE Consulares eram, quae ab ijs qui in urbe Consulatum gesserant, consulari imperio
obtinebantur, unde etiam Proconsule,& Proconfides dicebantur. PRO Wivci Aa Praetoriae,quas qui Praetores in urbe proximo anno fuerant, praetorio imperio obtinebant L nde Propraetore,& Proprstores appellabatur.Neque enim certae erant prouinciae, in quas
semper uiri Consulares, & aliae in quas semper Pistorij mitterentur : sed ex masistratuum qui
eas obtinebant, nomine,nomen sumebant. Atq;haee quidem nota prope omnibus, atque a multis tradita sunt. Illud uero quod ex Orat. Ciceronis. De prouinciis consid.animaduertimus,haud scio in ab ullo adhuc traditum sit. Vtrasque prout
clas in Senatus quidem potestate suisse, sed longE' dissimilem illius potestatis lationem in illis de
eernendis suisse.nam lege Sempronia utraeque a senatu decernebantur:led Consulares & Cosuli bus anno proximo futuris ante comitia mandabatur,ut eas post menses demum septendecim obtinerent.& in Senatus potestate sic erat, ut Tribuani pl.intercedere decretis quae de hs Senatus secerat,no possent:& in incertu lepus, quandiu scilicet senatus n5 alios summitteret, obtinerentur. Praetoriae uerb Praetoribus anni praesenti s mandabantur,ut eos proximis hal. Ian. deposita Praetura statim obtinerent: in populi aute potestate iccirco erant,quia Tribuni pl.decreto a Senatu de ij, Acto intercedere poterant: & annuo tantuimperio obtinebantur. Quinetiam de Senatus potestate hoe animaduertimus: ius fuisse Senatui, quae prouinciae Consulares erat,eas Praetorias ficeremoc est, anni praesentis Praetoribus mandare: quela mutatione simul eae prouinciae e porestates
Senatus in populi potestatem transibant. 5ςd E cide re de alias copiose olim diximus in inmeiat xiis Orat. de prouine. Consul. quibus aliquand fortas te lucem non inuidebimus. PROvINCia Rusi altera diuiso, Republica ut superius dixi ad unum translata,iacta est .de qua Strabonis uerba in calce operis sui haec sunt: Prouin- :ciae se numero aliter atque aliter diuersae sunt: nunc autem ex Augusti Giaris instituto ita sunt partitae. Nam cum ei patria totius imperii summam pernus erit, pacisque ac belli potestatem habeat,univcrsum imperi u bipartito se diuisit, ut partem sibi semeret, ni scilicct.quae militu prinsidio indigeret;parte uero populo attribueret, ei quae pacata est,& sine armis iacile retinetur. Co plures iyitur prouincias fecit, quarum aliη Caesaris,aliae Populi appellantur. lpie in suas Praelidc scum imperio mittit: Populus in stas Proconstiles& Propraetores, Hec Strabo: i Suetonius in eius uita consentiens, ita scribi x, Prouincias uali' diores,& quas annuis magistratuum imperijs regi nec facile, nec tutum erat,ipse suscepit, cetera Proconsulib.sortito permisit: de tamen nonnullas commutauit interdum,atque ex utroque gemnere pleratque saepius adiit Haec ille: quibus co sentanea sent,qup tum apud Dionem lib. LIDA tum in Pandectarum lib. i.de Prouinciarum Rei. ctoribu egimiis,quorum qui Caeseris erant, Praesdes: aut populi, Proconsules appellantur l. I. &pass. D.de ou. praesac sub Rubric.de officio Pro
consulis. PRox NETA , interpres , siue.conciliator rerum contrahendarum:qui operam suam nauat iis, qui inegocium aliquod gerere cupiunt.Vlp.l. 2. D.de, proxenet.Si proxeneta interuenerit faciendi no-,
minis,ut multi solent, uideamus in possit quali
maudator teneri. Hinc PRox ENETICVM , merces quae pro opera proxeinetis datur:quae iure licito peti potest . ut idem.
PRoxi Mi Tas , uerbii est quo proprie cognatio Mid est communio sanguinis p mulicbre sexu contracta,significatur.uti patet ex tit. De successc ignat. multis locis, sed psertim in fine. ubi Iustin. ait agnationis iure admitti alique etia ex decimo
gradu. proximitatis uero nomine, usque ad lex tui gradum. Ratio autem est, quia in agnatorum su ,
cessionibus non proximitas,sed asnatio spectat tur. itaque qui agnatus erit gradu decimo, ei qui imulto proximiore gradu cognatus erit, anteponetur.F.repetitis,& 9.ult.De semit. eognata vi ε pia. l. q. D. unde cogn.Si Spurius decesserit, iure continguinitatis aut agnationis haereditas eiusa ad nul inmpertinet: proximitatis autem nomine
mater eius,aut frater eadem matre natus bon
rum possessionem petere potest. Sicini. F. C.dea
legit. haered. PRox Irius , uerbum est ex ijs quae cum aliquo. I
230쪽
pRox IM v s agnatus dicitur, qui testatori se eo
iunctus est, ut eum nemo antecedat. l. 9 2.D. de uerb. lign. l. . s. q. D.de suis legit. l. . g. proximus, D. unde cognat. Et si nullum testamentu iactum est,pioximus intelligitur qui morienti est,pximus .li iacturn cst, tu demum cum destitutuesse testamentu in constiterit. l. t. s. q.& . D. de
suis N legit.Qua inuis aute proximus proprie de pluribus dicatur, tamen quo magis ualeat id qdactum cst, Proximus accipitur non solum qui a te aliquem est, sed etiam is ante quem nemo est,
quamuis ipse soliis sit. l. ex duobus, s q. D. de uulg.&pupill l. i. D. de uerb. signi f. PROxi Mus pubcrtati dicitur, qui rei intellectum capere potest. l.excipiuntur,l in s. . de sen.Si lania .F. in lumina, instit. De oblig ex delict. itaq; capax dicitur de furandi,& iniuriae faciendae l. pu
PRox t M us aut e p ubertati uidetur esse is, ut a pu-bcrtate sex mensium interuallo abest. Callistrat.l.n6 tantii, 37. D. de excusat. Na si pupillorii et sprope pubertatem sit ta ut latum inodo semestre te pus reliquum fuerit, lec. Quod cum ita sit uidendum est, an Proximus infantiae dici possit,qui sex melibus infantia superarit. sed eu Proximus infantiae, ubi de illius agitur comodo , proximo pubertari cisaretiir,nuila ratio est ita rem ad uiuum resecare. Itaque comodius, opinor, esset. s
Ite annos qui inter Infantia & Pubertatem intem. lint, sic diuidere, it tres , imos de dimidiatu Infantiae proximitati ,reliquos pubertatis attribueremus, di qui intra decimum annum ac sex meses uiueret,is imimu inuntiae:qui iii perasset, pubertati uicinus iudicaretur. Sic accipio l. l. D. de oblig.&act. f. pupillus, 7. Inst De inutil. stipui. Ps EvDOMENOs , 4ἀή otios, Latme mentiens λCicerone dicitur lib.De divin. i .& e st, 'tui quic-iquid constituitur uerum esse, statim reperitur falsum. uti docet Africanus in l. 88. D. ad leg. Falcid.ubi huius rei exemplum affert. Pomponius
quoq; in I9. D. de uerb. oblig.eiusde modi sposionis formula hanc profert.Tibi fundu dabo, nisi illi dedero: illi dabo nisi tibi dedero. Alia suppeditat exempla Gell. lib. s. cap. o.& lib. 2.cap. 1 6.
EEREM Cassiani quide eu esse dicunt, qui liabi tu corporis pubes apparet, id est,qui Fenerare po.
test: Proculeis aut eu qui quatuordecim annos expleuit. uerum Priscus eum puberem esse, in quem
utrunq; concurri lac habitus corporis, Se numerus annorum. vi p. cap. Inst.2 .
2ERT AI ΕΜ, inquit Iustin. ueteres qui de non solum ex annis,sed etia ex habitu corporis in masculis aestimari uolebat nostra aut costitutione pro mitigata, pubertate in masculis decimu quartum annum copletum illico initiu accipere disposuimus: antiquitatis norma in taminis bene posita in suo oratiae relinquetes, ut post duodecim a nos ccpletos uiri potentes esse credantur. hic it Iest. ib. m M.tuspat.in princ. sic in I. ult. C.
quad. tutile desin. l. . D.de testa. l. 2. D. de uulg.
de pupil. . t . Inst. De nup. Macrob. li. in Somniu .ca. 6. Post annos bis septem ipsa aetas necessitate pubescit: tunc enim moueri incipit uis generationis in masculis,& purgatio foeminarum. Tertuli. lib. De uirgini b. uel. Tempus, inquit, etiam Ethnici obseritant, ut ex lege naturae iura sua aetatibus reddant .na foeminas quide a duodecim annis, masculum uero a duobus amplius ad negocia mittunt: pubertate in annis, non sponsalibus aut
mi pii; s decernentes. Pu BERTAs plena in masculis anno aetatis 8. insceminis anno i q. l. arrogator, 9. f. r. D. de adopt. S. 4. Inst. eo. I. ult. Insi. Qiub. manumit t. licu. Mela, i D. de alim .de cibar. l. quidam, D. de re iudi c. l. t .s pueritiam. D de pollui. Pu ELt CA . Vlp. l. t . D. deuer. fg. Bona ciuitatis
abusivὸ Publi ea dicta sunt: sola enim ea Publica sunt,q populi R. sunt & Caius I. seq. Na publica
appellatio in copluribus caussis ad populu R. r spicit. ciuitates enim priuatorum loco habentur. PusLt CA ergo proprie sunt uectigalita. uti. qq. D. ex quib. causinator. Cie .ad Qui at. Vt&publica nis satisfacias, praesertim publicis male redemptis. Hi nel PvBLICA Ni dicuntur pop.R. qui Coloni priuatis
nimirum qui publica .id est populi R. uectigalia
conducunta unde Vlp. Publicani sunt,ait, qui publico fruuntur.nam inde nomen habent, sues, sco uectigal pendant, uel tributu consequatur. Aeomnes qui quid a fisco coducum recte appella tur Publicani l. i. D.de pubi. Ae uectig. Caius I. I 6. D.de uer .s . Eum qui uectigal pop. R co ductum habet, Publicanum appetiamus. Pva Lic A uectigalia intelligere debem ut exquib. uectigal fiscus capit, quale est uectigal portus, uenalium rerum, item salinarum,& metallorum, &
PveLICA dicuntur, propriὸ quorum usus populi totius communis est: quasi Populica l. s. D. deret. diuis ueluti sorum, campus Martius, the trum,balilicae . PusLiCA iudicia,uide Iudicia. PusLi CACactio actio qua cuiuis experiri licet: ad quam exercendam cuiuis aditus patet. Ulpia l. t. . s. . D. de suspin. tui. Consequens est', ut uideamus qui possint conspectos postulare. 5e scienduest, quasi publicam este hanc actione,hoc est omnibus patere. Ergo ut Publicus locus dicitur, adque cuiuis licet accedere:scactio suspecti, est tanqua publicae illae actiones, siue iudicia, quoru aditus unicuique patet. Hinc popularis actio, Publica nominatur in l. 3 o. F.; . Date iureiur. in popularibus actionibus, inquit Paulus. ius urandii meractum ita demu adiuersus alios id erit, si bo. ii.