장음표시 사용
241쪽
rationi b. a tutore acceptis reliquationem eius secutus u suras acceptauerit,&c. REL i in I , uide Ceterorum. REMANCipATAM Gallus Actius esse ait, quae mancipata sit ab eo cui in manum conuenerit. Festus. REMANIOR, pro Emanser. Arrius.l. 6. I q. D.dere milit. Edicta faciebant, qui diu absuisici, ut is
inter remansores haberetur. Et l. S.I. 6.Si remanserci ut negliges suorum,aut segnis,aut extra contubernium agens,non credetur ei.
REM i s s i o sub Rubri. D. de Remissionib. est liberatio a nunciatione noui operis facta . Nunciatio enim eatenus duntaxat ualet, quatenus nunciandi iussuit. Praetor enim ubi nunciandi ius nullum
suit, ibi eam ipso iure remittit.unde illa edicti uerba in l. i .D.illo tit.lQuod ius sit illi prohibere, ne
se inuito fiat,in eo nunciatio teneat: ceterum nunciationem missam facio.Sic l. I.& pam.de oper.
REMissio quibusda in locis dicitur mercedis pensonisve detractio,siue demptio de mercede. l. I 6. N I7.D.locat.Tranquill.Iulio: publicanos remis. sonem petentes tertia mercedum parte releuarit. RE Rix Tir iusiurandum qui deferente se, quum paratus esset aduersarius iurare, gratiam ei facit, contentus uoluntate suscepti iurisiurandi. l.6. D. de iureiur. RENvNCiARs conductionein, est irritam nunci
re, inquit Asconius.& alibi: REN vNC ATIO , inquit , dicitur recusatio eius rei , quae in pactum & promissionem uenerat. Hinc BENvNCIATIO sponsaliorum Ze nuptiarum cum sponsalia,nuptiaeve dirimuntur.l. 2. D. le diuort. I.1.C. desponsal .l.quaesitum, I7.9.ult.D.de reb. auct.itidic.
REpARAT Io appellationis dicitur,cum post legiti .mi temporis lapsum ius peragendae appellationis
restituitur.sub rubric.C. de reparat.appellat. R PARARE est interdum ex uenditarum reria proeto alias parare.l. I 22.6.Callimachus, D.de uerb. obii l. i6. D. de in rem uersRΕΡ TvNDARvM iudicium inde dictum est,quod eo iudicio socis pecunias sibi contra leges ereptas
repetebant,quas ex condemnatorum litibus aestimatis domum reportarent . Cic.Verr. 7.Itaq; res
suas negli sunt: cunias , quo nomine iudicium hoc appellatur,non repetunt.& paulo post, Non ex litibus qstimatis tuis pecuniam,domum,sed ex tua calamitate cineri atque ossibus si ij sui solatium uult aliquod reportare.Atq; hoc quidem ante annos, opinor, nouem ita scripsimus in Verrinarum commentarijs e postea uerb extitere Italiquida boni uiri qui totidem literis suos in libros
transtulerunt. Intelligendum est autem hoc iudicium olim in eos solos magistratus qui in prouincias mitterentur, institutum fuisse: quemadmoduCicero in Diuinatione demonstrat. Post uero S
neraliter eo teneri eceperunt, quicunque in magistratu,potestate, curatione, legatione,uel quo alio officio munere,ministeriove publico, pecuniam ob iudicandum accepist ent: quive magistratus urbani a sorde se non abstinuissent.l. t in pass. D. adleg. Iul.repetund. RERETIT I o in legatis appellatur per hac scriptura:
HOC amplius ei haeres dato. l. legata, I9.D. de legat. I.item,nu AE a filio meo legaui, haeres meus dato.l.siquis, 3 2.D.eod. item, voTI ES cunque fructuaritis capite minutus erit, vel Qvo TI ES
susse.amissi is erit,ei lego.l. 3 .D.quib.mod. usse. REPETI rei dicuntur. cum post aDolitionem facta rursus eiusdem criminis postulantur. I.si interueniente, I 2.& I.penul.D ad Turpili. REPETiTA diead est, die quae praeterierat Lissi reuocata: Vlpian.l. 9.f. s. D.ad exhib. Absolui eum oportet, nisi paratus sit repetita die intentionem suscipere. Paulus i. s.D.de sd. inst. Repetita quiadem die, cautionem interponi non debuisse: sed falsi crimen contractuni no uideri.id est, Die quae iam praeterierat falso pro praesenti nominata. Vul
Et si nunclauit postea , & quod retro aedificatum erit,destruendum erit,quali repetitio die nunciatione facta. REPERTO Ri v M quod uulgo Inuentarium appellant,ait Vlpianus in L 7.D.de adm. tui. & cur. est codex in quem tutores singula suorum pupill rum bona referre solent.
REP I GNOR ARE , est pignus luere, id est pecuniam ob quam oppositum erat pignus distatuere. Vip. l. s.f. s. D. commod. Rem tibi dedi ut creditori tuo pignori dares:dedisti,non repignoras ut mihi
reddas.item, Si a me culpa absit repignorandi,creditor autem nolit reddere pignus, &c. REPLICAT io uocatur ex eo, quod per eam replicatur atquc resoluitur ius exceptionis et ait Imp. tit. De replicat .in princip. θντιδια πώ a Graecis
nominatur Eiusq; formula erat Α VT S I. quemamodum intelligitur ex l. 8. D. de procur. Iuli nus l.7.f. I. De curat. furios. Si haeredes dementis easdem res uindicet quas curator alienavit, & exceptio Opponetur, SI NON curator uendiderit:
replicatio dari debet, AvT s I satisdatione interposita secundum decretum uendiderit. Iulian.l. 24.D.de except.rei iudi. Aduersus exceptionem, Si non eius stres , replicatione hae adiuvabitur, Aut si res iudicata non sit. Caius I 8 . D de pro- cur. Tunc excipiente eo cum 'uo agitur,s no mihi mandatum sit, ut a debitoribus peterem:actorem ira debere replicare , Aut si mihi mandatum
REPLI CATio dicta uidetur, uel quod implicatam&quas tectam exceptionis iniquitatem replicetae patefaciat:uel potius quod aequitatem actionis ab excipiente reo tectam & quasi complicatam explicet atque aperiat.
242쪽
REPLIcATIONEs,ait Vipian. nihil aliud sunt quam
exceptiones,& a parte actoris ueniunt: quae qui dem ideo necessariae sunt , ut exceptiones excludant . semper enim Replicatio iccirco obijcitur, ut exceptionem oppugnet.l. 2 2. D. de except. REPRAEIENTARs,est ante diem soluere. Vlpian.in I. 8.f. φ .D.de transiri. loques de iis qui de pecunia alimentorum nomine legata transigunt,tam,
inquit, transactionem Oratio improbat, quae idcirco fit, ut quis repraesentatam pecuniam consimauid est,antequam debeatur solutam. Cicer. ad Att. lib. xi I. Reliquae pecuniae uel usseram Silio Pendemus, dum a Faberio uel aliquo qui Faberio debet, repraesentabimus. Idem Philipp. 2.Ego corus libeter obtulerim, s repraesentari morte meabertas ciuitatis posset: id est accelerari. Seneca libro epist. Is .ep. l .Petis a me, ut id quod in diem suum dixeram debere differri, reprssentem de scribam tibi,an haec pars philosophiae, Sc. Hoc quoque ex Marcelli uerbis aperte intelligitur in l. 36. s. I . D de cond.& demonst. ubi iusserat testatrix, ut praedia , si filius sedecim annos non impleret, alteri redderentur.Quaero, inquit,quum Seia de cesterit , deinde filius quintumdecimum annum agens, desunctus sit,an repraesentetur fideicomisesum quintodecimo anno impleto. id est ante te pus quo decimumsextum implere potuisset, prae standum sit.Item, Contra uoluntatem testatoris repraesentationem fideicom. desiderari. Sic l.2q.
is qui test. Culpa dolo proxima dolum reprae
REPROM ITTERs,est ei qui nobis stipulatibus antea Promist,nune iam uicissim a nobis stipulati promittere.Cicero pro Comoedo,Repromittis tu abhinc triennium Roscio. Quod a Flauio abstulero,partem dimidiam inde Roscio me soluturum spondeo. Item, Repromisisse Fannium Roscio,siquid a Flauio exegisset,eius partem dimidiam sed omnino exegisse nihil. quid tu non exitum exactioniς , sed initium repromissionis spectare debes . Roscius Fannio stipulanti pecuniam certam spopondit,pro opera & labore quem in communi iudicio persequendo sumpserat : sed uicissim Roscius stipulatus ab eo est dimidiam eius quod
exigeret partem . Promissor igitur suit Roscius priore loco:repromissor Fannius, posteriore:sicuti stipulator priore loco Fannius, restipulator posteriore Roscius. REDROMITTERE porro & satisdare Opponuntur. nam satisdatur adhibito fideiussore t repromittitur nuda cautione ac sine fideiussore. uti patet exl. I .f. I. D.de stip. Praetor. Sed hi quidem qui suo
nomine cauent,repromittunt:qui alieno,satisdat. Sic I. ultis .si legat. D.qd legat. l. 6.ut legat. nomt.1 3.D.de usui. lellat. REPvDI vM,uide Diuortium. REPvD AR a haereditatem, uide Recusare. REPUDIVM generale nomen est, ct tam de coniugibus, quam de sponsis dicitur. Diuortium autem de maritis tantum.uide l. 2.D.de diuort.& l. 9 I. D.de uerb.sgni. RE PvD t Astr,alieni haeredis est: Abstinere, necessarij.f.6. De la red.qualit.& diff. RrvvT AT IONEs sub Rubri. C.de reputationibus, dicuntur compensationes quae contra minores in integrum restitutos fiunt. ut enim illis contra uenditioncm restitutis fundus eii fructibus restituuntur , se illi precium cum usuris reddunt. l. patri, 27.f.praedium, l .mino qO. f. I .l.tutor, q7.f.ult. D. de minorib. RES, quantum ego existimare possum, quatuor in libris nostris sigili sicat: primum id quod plane ac latine Rem dicimus, quae appellatio infinita est,
deinde bona omnia, tertio litem, postremo utilitatem.
REs propria signiscatione dicitur ueluti cum Recontrahi obligationes dicimus, quae neque nudo consensu, neque uerbis,neque literis, sed tantum rei traditione contrahunturil. I .D.de obli .d: act. Hinc In rem scriptae aditiones,& pacita in rem:denique quoties indesinite sine certae personae notatione aliquid fit . quo de genere dicendi scripsimus sub litera I.Sub eodem genere sunt, Rub.de
rebus credit . Rerum amot. De rerum diui
Rεs pro ijs omnibus quae bona nominantur. unde IN REM actiones dictae, quibus ea omnia quae bonorum appellatione continentur, petimus. Item
REM pupilli saluam fore satisdatio est,cum tutores cauent, bona pupilli finita tutela salua & integra redditum iri.l. i .& pass. D. rem pupill. sal. Item RE I uxoriae actio,id est actio dotiς soluto matrimonio repetendae .l. un. Cale rei ucact.
REi seruandae causa in possessionem mitti. l. I. Npass.quib.ex causin possRss pro haereditate. ut cum dicimus bonorum possessionem aliam esse cum re,si is qui accepit, cum effectu bona retineat:sne re,cum alius iure ciuili euincere haereditatem potest: veluti si suus haeres intestato sit.ut ait Vlp.cap.Inst.28.& sic accipie-da l. r .s .pen. D si tab. testinuit . l. posthumus , II. D.de iniussitest. RE s,pro lite.ut eum dicimus Res comperendinata: id est, inquit Festus, iudicium in tertium diem costitutum. unde illud Ciceronis contra Iurisconsin orat. Muraeniana : Tot homines,tam ingenio sos statuere non potuisse, utrum rem an litem disci oporteat. Et in formulis,ut Varro in v r .De lingua scribit: QvAM rem siue litem dicere oportet.
Hine illud Vlpiani in l. 8. f. r. D. de inost.test.Si quis post rem inossiciosi ordinatam litem de reliquerit, postea non audietur. Hinc Ras iudicata dicitur, quae finem controuersarum pronun-
243쪽
pronunciatione iudicis accipit: quod uel condemnatione, uel absolutione contigi t. l. i . D. de re iud REs pro utilitate Ie emolumento . unde Actio dein reinuet se lib. xv. tit. III. Iteni IN R M suam procurator, qui alienas actiones suo commodo exercet. l. qt. D.de re iudic. Item
IN REM suam fideiussor, ad quem emolumentum negocis peruenturum et t. l. 8. S. i. D. qui satis d.
REsCI ss io, pracise , p Rescissio matrimonii, quusci licci Praetor matrimonium in danda nossessione pro nihilo ducens tacite illud rescindit,& quatum ad ius impetrandae possessionis pertinet, extinguit.Vlpianus l. p. S. s. D. de bono. post contSi emancipatus filius uxore non ex uoluntate patris ducta lilium suerit sortitus, de in nepos patre
iam mortuo ad bonorum possessionem aui uelit uenire: admittendus est ad eam .non enim per rescissionem is qui filius histus est,efficietur non s-lius: quum rescissio, quo magis admittantur. non quo minus,adhibeatur. Sensus, eli Non si filius a Patre cxhaeredari potuit, iccirco nepos aduersus aut tabulas petere bonorum possessionein non potest. nain Praetor causiam propter quam Gliae redari filius potuit nimirum turpe illud matrimoniis, rescindit, Sc quantum in se eli extinguit . nec enim minus in hoc nepote merita nepotis. quam Patris eius delicta perpendit, uti continuo Vlpianus Q biccit. Non ignoramuς tamen alite alsis placuis se: sed doctoribus iudicium relinquimus. RELICI SI ORI A actionii de Actio resci libria. REsCRIBER diccbantur debitores, cum pecunia reddebant: Scribere aut Dictare creditores,cum
credebant. Hom.Satyr lib. I i.
Tvlidrus muto cerebrum est mihi crede Perilli Dictantis, quod tu nunqua res)ribere possis. Et ibi. Scribe decem Nerio: non es satis ortae Cicutae. Moris fuit ut creditores in argentariorum, apud quos fias pecunia ς collocarant, tabulis expensum alieni serrent, & argentario id nomen dictarent.
Debitores autem cum eam pecuniam reddidinsent, cidem argentario,ut nomen expungeret, de pecuniam in acceptum reserret, dietabant. Donatus in Phormion. Rc scribi. inquit , est reddi, seu permen e scripturam dari. Quoniam ad numerationem pecuniae antecedit scriptura, Rescribere dicebant, pro Renumerare. Per scripturam, id est de mensae scriptura dari. Vnde hodie additur elii .rographis, Donio ex arca sua: uel ex mens e scriptura. Vide Transcribi Servii locu vr i. Aenei. RFscni Exns dicebantur Iurisconsulti, eum sua responsa considentibus scripta reddebant. Sic in l.
ex contractu,q. . D. de re iussi. R ESCRI P s I T, pro
Respondit. RES Ri PT A principum dicuntur , quibus illi uel ad libellos praesentium, uel ad magistratuum a sentium consultationes quid sibi de ea re fieri placeret, re ondent. ut l. sed ad. I9. 9.9. D. loe .l liui . fratres, i 7.D. de iuripatron. REI Dv Ap pecuniae dicebantur , quae apud eum qui publicam pecuniam administrarat, lupererat: cum uel in usum publicum crogari, uel in .Praria referri deberent. t ullus i. ' L. D.ad leg. Iul. de pecul. Lege Iulia dei induis tenetur qui publicam pecuniam delegatam in usum aliquein retinuit, neque in eum consumpsit, Et l. q. f. l .eOd. Lege Iulia de residuis tenetur is, apud quem ex locatione, emptione, alimcntaria ratione, ex pccunia qua accepit,aliave qua causta pecunia publica resedit. Rε sinu uri aliquando totum significat . Antoninus l. r. C. de haered instit. Pater tuus si ex reiidua parte institutus est quam alter haeres scit plus capere non poterat,isq: ad nullam partem haeredi tratis per conditionem suani admitti potuit, ex assielia res extitit: nam residui commemoratio etiam totum admittit. RES TiCvLus, paruus restis. Vlpianus l. s. s.ult. D.
de his qui deiec. uel effud. Si amphora ex resticulo suspensa decidisset. Legitur taliae RET I CvI O. REsΤi PvLAM, est ab eo cui quid ante a nobis stipalanti promisimus, uicissim aliquid stipulari. Cice. pro Coincedo, Cur igitur decidit, de non resti pii latur neminem amplius petiturum p Loquitur det Flauio, a quo Roscius transactionis nomine sui dum ibi putatus erat. Quaerit igitur si totius societatis nomine iandum Roscius stipulatus est , quid
ita Flauius restipulatus non est iamplius eo nomine neminem petiturumΘItem, Recita istam restipulationem clarius. Quid enim stipulatio clamate
Quid hic porro nunc restipulatur , quod iam pridem ipse exegit λLoquitur de Rostio, qui stipui
tur iam a Fannio partem exactionis futurae dimidiam,cum antea eidem stipulanti ccrtairn pecuni P
summam pro suscepta in s lauio persequendo inolestia de opera, spopondisio. Stipulator igitur antea fuerat Fannius , restipulator postea Roscius: quemadmodum promisi br antea Roscius , nunc Promistor Fannius ut facile appateat aliud a Cicerone repromissionem, aliud Restipulationem appellari. quod uix asscribendum Euic operi putas
sem,nisi Fnane. Connani miram in ea re hallucinationem animaduertissem, cum tamen in I. damni, qῆ . g. l . D. de damn.in f Alfenus apertissime Restipulandi uerbo Se in re si usus.
REsTiτvERx is intelligituranquit Paulus, qui simul & caussa in actori reddit, quam is habiturus esset,si ilatim iudicii aecepti tempore res ei reddita fuisset: id cst. & usucapionis caussam di tructum.
l. 3 S. D. de uer. si g. RESTIT vi T , ait Pomponius,non solum qui solum Icorpus,sed etiam qui omnem rem conditioncst: reddita causti praestet e di tota restitutio iuris cuintcrpretatio. l. 2q6.9. i. sa de uer. fg.REsTa Tv RE tutelam, pro rationem S: reliqua tutelae tapud Africanum in I. io. D. rein pup .sal.
244쪽
blico,&e.uidetur inquit Vlp. qui in pristinium
statum reducit. quod fit , siue quis tollit id quod factum est , vel reponit quod sublatum est.l. 2.F. 27.D.ne quid in loco pub.Vide Exhibere. RE I PITu ER E is uidetur,inquit Paulus, qui id restituit quod habiturus esset actor si controuersia ei facta non esset .l. 7 s . D. de uerb.sig. REsTI TvTORI A actio,ui de Actio resti tutoria. RES T t T vaeo Ri A inter . sunt, per quae Praetor aliquid restitui iubet. l. i.& 2. D. de inter . qua de
caussa ita semper concepta sunt, ut uerbum RE-sTI T v Α s addat.ueluti,Quod precario ab illo habes, id illi restituas. Restituendi autem uerbum duas ad res pertinet.aut cnim res restitui iubetur: ut in Quorum bonorum, & Unde ui aut opus,ut De fluminib. De cloacis,&c. R E sv i Tu i Rr, uel,quod uerius est, Restituiri,uetuste pro Restitutum iri. lulia.l. 1 s. D. de act.empl. Et praeterea cauere debet, 'uicquid ex haereditate liberti ad eum peruenerit restitu iri. Paulus i. r. in ii. D. de pecul. Vel interposita cautione, si priores agant qui priuilegium non habent, restituiri quod acceperunt. Item apud Vlp.l. .s. . D.
REsTr Turio ab exilio duplex est, generalis de specialis.hare cum indefinite concepta est, ueluti, In
integrum te restituo, iura omnia complaetitur.l. prima, l. ultima,s.ultimo, C.delen. Pall. l. I. D.eo.
ueluti patriam potestatem, ius agnationis, aliaq;
generis eius lem. cum autem iura quaedam nominatitia continet,ultra non ualet.l. 2.in insulam,C. LOLl. 2. D.eodem Generalis uero restitutio dictitur,quae, ueniam duntaxat, Se reditum in patriam indulget:itaque neque bona consis cata restituit.l. .de bon.damnat.neque ullas actiones siue pro illo, siue eontra illum concepis sint.l. q.& F .C.de sent.pass.
RETARE: flumina,pro purgare. nam Retae, arbores sunt quae aut ex ripis fluminum eminent, aut in alueis eorum cxtant : a retibus quod praetereuntes
naues impediant, quasiq; irretiant.Hinc eductum uetus, Qui flumina retanda publicὸ redempta habent,si quis eorum ad me adductus iuerit, qui dicatur, quod eum ex lege locationis facere opo tuerit,non secisse. Haec ex Gellio lib. 2.cap. I7.Rs T i Cvo,cancelli E funiculis tenuibus, aut e neruis: quibus bestiae ab loci alicuius aditu arcentur. Vlpia l. I7.F. 1.De M. empl. Reticuli circa columnas, plutei circa parietes, ite cilicia uela aediunon lum. Varro lib. De re rust s.ca. S.Inter co- Iumnas exteriores pro pariete reticuli c neruis
sunt,ut perspici in silua possit,& suae ibi sunt, neque auis eas transire. In l.4 l .f. 7.Deleg. I. simpliciter Cancelli appellantur. RET I C vLuM a reti,dictum,inquit Varro,quod capillum retineret. Vlpianus in l. 2 S .f.q. D. de aur. arganter mulierum ornamenta Reticula recuset.
Ra v s antiquis dictus est a Re,id est lite: ut sub vo-
ce Res docuimus. itaque Cicero in I r. de Ora. Reos,inquit, appello, non eos modo qui arguuntur, sed omnes quorum de re disceptatur.sic enim olim loquebatur.Et Gall. Aelius apud Fest. Reus est, inquit, qui cum altero litem contestatam habet,siue is egit, siue cum eo actum est. Quibus cxuerbis apparet, Reos antiquis eos dein suisse , qui nunc Litigatores appellantur. Postea uera distinguendarum appellationum caussa, & ne nomina
confunderentur , Rei dici coepti sunt ut Festus
inquit a re quam promiserunt ac debent:hoc est,
ij unde quid iudicio petitur. Reus, inquit Festus, nunc dicitur, qui caussam dicit, di item qui quid
promisit,ac debet. Hine I tus stipulandi dicitur,qui stipulatus est. RE V s promittendi, qui promist. l. t .& pass. D. de duos. reis. & apud Gallu Aelium auctore Festo. Rgvs stipulando est idem , qui stipulator dicitur. quippe suo nomine ab altero stipulatus est, non is qui alteri astipulatus est. REus promittendo, est qui suo nomine alteri quid promisit . Sic a Paulo in L si duo, 3 q. D. de ro
REvs credendi dicitur,qui credidit. I gvs debendi, qui debet. Item Rgus satisdandi,qui sideiutarem dedit. R vs satisaccipiendi, qui accepit. l. qui hominem, 3 .F.quidam, D.de solui. Hi ne Ra r promittendi plures sieri dicuntur, qui eouiunctim interrogati separatim respondent l. I .& q. D.de duob. reis. Item Ra I eiusdem pecuniae,qui eandem pecuniam pro
miserunt. l. non quocunque, 82.9.qui Caium, D. de legat. I .l.haeres, 2 I .f.pen. D. de rideius LR sv M facere in publicis iudiciις, est eius nomen ad magistratum cuius de ea re notio est, deserre, ut ei dies audiendae accusationi dicatur.l q. D. de accusat.Hinc Asconius: Quid est, inquit, Reum fieri,nili apud Prstorem legibus interrogariZQuum enim in ius uentum esset, dicebat accusator apud Praetore reo,mo te Siculos spoliasse. si tacuisset, lis ei aestimabatur, ut uicto:si negasset,petebatur a magistratu dies inquirendorum elux criminum,
S institu batur accusatio.haec ille. Ini ea autem cius nomen in reorum album reserebatur,ut caussa ex ordine ageretur: dicebaturq: in reos receptus uel relatus . Libellorum autem conceptio
qualis fuerit. Paulus in d. l. 3. D. de accusat. demonstrat.
REATus,eorum conditio qui rei facti sunt, quandiu
quod vi aut cl. Si quis in uineas meas uenerit, &inde ridicas abstulerit, hoc interdicto tenebitur.
Varro de re rust. lib. t. cap. 8. Pedamentum item sere quatuor generum . unum robustum,quod optimum solet afferti in uineam E quercu ac iuniperos
245쪽
pero,& uocatur Ridica. Ris A ita recte definietur, inquit Vlp. id quod stumen continet , naturalem rigorem cursus sit tenens l. i. De flumin. item in l. 3 .Ripa ea putatur, quae plenissimum flumen continet.l. I .eod. Ri pA,fluminis dicitur:Litus uero, ris. Ita l. insulae in flumine natae extremitas,ripasin mari,litus a
Proculo appellatur. Si qua, inquit, in flumine tua est,nihil in ea publici cit. Paulus, In eo genere in sularum ripae , flumini: & litora, mari, proxima publica sunt. Haec Paulus i. 6s.S.I.D. de acq
Rr scvs io mundo muliebri ponitur ab Vlpiano in l. 2S. g. l. D. de auriarg.Pollux inter arculas memorat. unde suspicor insignificari capsulam in qua linteola munda mulieres reponunt,quibus lotam corporis partem abstergunt. l istus enim cum lauatione coniungitur. RrvALEs Vlp.in I. I . . r o D.deaqu. quot. & aesti. interpretatur,qui per eundem riuum aqua ducut. Ri v vs, inquit Vlp. est locus per longitudinem depressus, quo aqua decurrat, cui nomen est aera N
le publice Bononiae, dein Ateiij prosessus est ci
rat inter ea unguenta,quae ualetudinis caussa sunt parata. Ergo Rosam pro oleo rosaceo posuit: uti Celsus li.8. cap. .Quod si membrana per inflammatione intumuerit, insundenda erit rosa tepida. Ru ERIC A terra rubra, qua ueteres interdum, interdum etiam miniO,librorum indices,id est titulos, ct capita notabant . unde Paulus in l. t. s. recup. D.de interd. Recuperandae, inquit, nossessionis caussa interdicta proponuntur sub rubrica Vnde ui. Hinc illud Iuvenal. Sat.xi III . Perlege rubras
Maiorum leges. Hinc Persi Sat.v. Si quid Masilii
rubrica notauit .Hinc Fab.lib. ir .cap 3.Alij se ad album & rubricas transtulerunt: di formulatii uel leguleii esse maluerunt. Ouid lib. I . de Tristib. Nec titulus minio, nec cedro charta notetur. Runus ruderis, lapides rudes , ut in dirutis aedificiis. Vlpianus l. 3. De seruit. rust. Poste te cedere ius ei esse terram, rudus,s a iacere, posita habere. RVnvscvLvM non modo pro aere inlecto uulgus
usurpat,sed etiam pro lignato: ut quum dicitur in mancipando, Rudusculo libram ferito:id est isse
tangito libram.Fest. Rubi pi linamentum dicitur. cum permanente suo in statu testatore casu aliquo euertitur. I. s . s. 2.D. ae inius . rupi. ueluti agnatione pol illumi, adoptione uel arrogatione iiiij filiaeve, alterius testa- meaei Actione, dummodo haeres ex eo esse potuerit. uide Irritum fieri. Ru MP i TvR testamcntum, cum in eodem statu mancnte resta-,ipsus testamcuti ius uitiatur: in Imp. tit.quibus mod.test.in ptine. Ru vis, E ucrbum in Aquilia lege sere omnes ueteres sic intellexerunt , pro corrupisse. l. 27.s. 9.D.
Rupi τι As in xo. significat Damnum dederis ait Festus. Rui'Tu M intelligitur quod quoquo modo corrumptum est: ait Imp.9. S.ad l.Aquit. RuR A ueteres incultos agros dicebant, id est sylvas S pascua. Ex lib. uarior.auetor de limitiburi RuT A caesa quae in praediorum legibus excipiebantur, Vlp. se interpretatur in i fundi, i 7.I. . D.deact.empl. ut Ruta sint, quae eruta sunt: ut arena, creta & similia:Caesa uero,ut arborcs caesae, carbones,& his similia.Quintus uelo Mutius: Ruta caesa,inquit,ea sunt,quae neque aedium, neque fundi sunt. l.inuendendo, 66. in s. D.de coni.empi .Ezin l. 24i . D.de uerb sign. In rutis caelis, inquit, ea sunt,quae terra non tenentiar, quaeq: opere ii ructili tectori cive non continentur. Itaque Iauolenus
in l.granaria, i 8.D.deact. empl. scribit granaria quae ex tabulis seri solent,& iupra terram sunt,scut stipites eorum in terra des ossi non sint, i lcmq; tegulas quae nondum aedificiis impositae sunt , in rutis & caelis haberi. Cicer. ii .de Orato. Te,cum aedes uenderes,ne in rutis quidem & caelis solium tibi paternum recepisse.ubi Solium, Iurisconsulti sellam significat.Idem in Partit.Cum ex testamotis quaeritur quid si penus, aut cum ex lege prae- dij quaeritur, quae sint ruta caela. Idem tu i Opi c. Feci i: quod saepe liberales uenditores solent: ut cum aedes landumve vendiderint, rutis caesis recς ptis ,concedant tamen aliquid emptori, quod o nandi caussa apte & loco positum esse uideatur.
F. S. Sine fraude sua. ut in lege Iuliande adulteriis, Retinere adulterum horas uiginti sine fraude sua iure liceat .ut ait Vlpia. in l.capite, 2ID.de adult.Valerius Probus intex
ΔACCAR. us,operarius, qui saccis gestandis quaestu
gis quam siquid ex jacco saccarii cecidisset,aut ex
eo quod auibus ex aere cecidisset. SAccvLAR ii qui uetitas in sacculo artes exercentes partem subducunt, partem subtrita unimo mi
nantur in i I. D. de effractor. SACERDOTEs,curatores sacrorum. Paulus I. 32.9. I. D.de recept.qui arb. Sacerdote obueniente uideribimus, an coFatur arbiter semen iam dicere : id enim no tantum honori personarum, sed & maiestati Dei indulgetur, cuius sucris uacare sacerdo' '
SACRA priuata gentis cuiusque suisse quae Dijs ponatib. pateriai milias faceret, constat ex Cic
246쪽
nis lib. de legib. 2. Emancipati autem liberi arbi- . tratu suo sacra sibi constituebant . Hinc filii fami-
Iias in sacris paternis esse dicuntur. l. 2. C. debon. i quae lib. in sacris manere. l. filiae, i 2. C. de collation.l .pen. de adopt. in sacris parentum constituti.l. ult. C. de inois testa .l .ult. C. ad Tertulla. ultiC.de cur.fir.in sacris politi. l. in coniuncti ne,2 Ο. C. de nupt.in sacris reti neri. l. 3 .C. de bon. mater adinc adoptati qui in alterius gentem transibant. in cius gentis sacra transire dicebantur: ut apud Val.Max.lib.7.ca. 7.Et qui per mancipationem de familia demigrabanta sacris paternis dimitti , de absolui. l. quidam, 3 I. C. de fideic. l. I.
gitataria. SACR A loca ea sunt,quae publice sunt dedicata siue in ciuitate sint, siue in agro.l.9.D.de rer. diuis. SACRA E res sunt,quae publice consecrais sunt,non priuate. ii quis ergo priuatim sibi sacrum constituerit, sacrum non est , sed profanum. l. 6.9.2.
SACRAE res sunt, quae rite per Pontifices Deo con. secratae sunt,ueluti aedes sacrae, de Donaria quae rite ad ministerium Dei dedicata sunt:ait Imp. f. De rer.diuis. Sic Trebatiu ς, Sacrum est, inquit, quicquid est quod deoru habetu r. apud Macrob. Salu talib. R .cap. 3 . Et Gallus Aelius apud Festum: Sacrum cst, inquit, quodcunq; modo & institutoriuitatis consecratum sit,sive aedes, siue ara, siue
signum, siue locus, sue pecunia , siue quid aliud
quod diis dedicatum de consecratum sit. SACRAMEN TvM dicitur ea Pecunia quae uenit insilibusta sacro. Qui petebat Se qui inficiabatur, de
aliis reb. uterq; quingentos aeris ad pontem deponebant: de aliis rebus item, certum alium legitimum numerum assium.Qui iudicio uicerat,suum sacramentum a sacro auferebat:uieti, ad aerarium
redibat. Varro lib. De lingua v. SACRAMEN TvM, inquit Festus, aes significat, quod P nae nomine penditur, siue contenditur. Id in aliis rebus quinquaginta assium est, in aliis quingentorum inter eos qui iudicio inter se contenderent. qua de re lege L. Papirii Tribuni pl. sancituest his uerbis: Quicunq; Praetor post haec faetiis erit,qui inter ciues ius dicet, Tresiliros capitales populum rogato: inq; Tresviri m quicunque
ciere sacramenta :ic exigunto,iudican-1Oq.:eodemq; iure sunto, ut quos ex legibus, ple- sisve citis exi ere iudicare ve oportet. Sacrameti
aute nomine id aes dici coeptum est, quod & propter aerarii rationem,& sacrorum publicorum multitudinem consumebatur in rebus diuinis. Sic ςnim optimi scriptoris diuulsos inter se locos reconciliarem : quibus quod afferre medicinae pomprimus , studioss attulimus. Videndum etiam an pro Capitales, Monetales legendum st: cum satis constet a Capitalium Trevirorum procuratione alienum hoc negocium luisse. SAc RA R i v M dc sacer loeus differunt.nam sacer locus,est locus consecratus: sacrarium est locu et in quo sacra reponuntur: quod etiam in aedificio priuato esse potest.l. 9.D.de diuis. rerum. SACRATAE leges sunt, quibus sancitum erat . ut siquis aduersus eas secisset, sacer alicui deorum esset. Sunt, qui esse dicant sacratas quas plebes iurata in monte sacro sciverit. Festus. SACROsANCTubi quid sit,ui de Sincta.
SALA M A N D R A ,uenenatum animal ac pestiferum,ut
scribit Plin.lib. io. cap. 67. Itaque a Marciano in
ter uenena connumeratur. l. s. S. I. D. adlegem
. D. mandat. Nisi si salariarius fuit,& hoe conuenit ut sumptus de suo faceret ad haec itinera, hoc est 'de salario. SALI pNTEs,sontes tubulis fistulisve aquam funde tesmomine ex eo deducto , quod aqua ex tubuli capite in labrum fluens, silire uideatur. Vlp.l. l . D. deact.empl. Lines,&labra , salientes,sstulae quoque quae salientibus iunguntur. Vlpia.l. I 2. .i .Iλde inst uel inst.Fistulae autem de canales, deerateres,& si qua sunt alia ad aquas salientes necessaria,&c.
S Lx ubi Gallus Aelius lib. r. signiscationum quae ad ius ciuile pertinet, ita definit, Saltus est ubi syluae N pastiones sunt quarum caussa casae quoque di si qua particula in eo saltu pastorum aut custo
dum cauila aratur, ea res non peremit nomen LI-
mimon magis quam fundi, qui in agro culto, &eius causa habet aedisicium, si qua particula in eo habet sylvam.Festus. Hinc
SALTvAR I I in saltu.eorum duo genera suere, quemadmodum scribit Vlpianus I. i 2. 9. . D. de inst. uel inst. alii enim fructuum seruandorum grati parati erant: alii finium custodiendorum caussa De illis mentio sit apud eundem in l. 8. in s. D eod. de his apud Pompo. L Iας. i.Deusu&lia bit.&apud Alfenu l. 6o. FH.D de leg.& sd.li. 31. SAxvi ANVM interdictum , uide Interdictum Sal
bitauerunt.quod nomen iis suit, quia quum desecis lent a Romanis, breui post rediere in amiciti illas sanata m te. Itaque in x II. cautum est,u em iuris esset Sanatib.quod sortibus: id est bo- , nis,& qui nunquam desecerant a pop. R. Festus. SANCTA proprie dicimus,quae neque sacra, nequςs rotata sunt, sed sanctione quadam cosrmata:u eges sanctae sunt : sanctione enim quadam sunt sibnixae.quod enim sanctione quadam subnixum est, id sanctum est, etsi Deo non sit consecratum. de interdum in sanctionibus adijcitur , ut qui ibi aliquid commisit, capite puniatur.l.9.6. 2.D.destiui rerum.
SANca io legum triplex est: summa, media & infima. Summa est,quae id quod aduersus legem con
247쪽
missum est,ipsa per se ac ui Aa id est, sine magistratus opera reicindit:ueluti Sanctio legis Aelie sentiae, quς libertatem eius qui in fraudem creditoris manumissus est , irritam esse iubet. 6.1.Qui de qui b.ex caussis. Media est,quae non per se,sed magistratus opera quod commissum est rescindit: ue Iuti si res uendita non ualet dimidium precij , uel
precium no ualet dimidium rei.l. r.C. de reii ind. Mend. Item cum ea quae in fraudem minorum aut ereditorum facta sunt,restituuntur.Insima est, cuquod commissum est non rescinditur , sed is qui commisit multatur: uelut in lege Furia testame taria, quae plus mille assium legatum , mortisve caussa capere uetat, & aduersus eum qui plus ceperit.quadrupli poenam constituit. SANCTI NEs vocamus eas legum partes , quibus poenas constituimus aduersus eos qui contrat ges fecerint:ait Imp.s.8.de rer. diuis . Pap in.l.ql. D.de poen.Sanctio legum quae nouissime certam
enam irrogat, ijs qui praeceptis legis non o temperauerint ad eas species pertinere non uidetur quibus ipsa lege poena specialiter addita est. Eius sanctionis exemplum pulcherrimum libet ex reliquiis legis Regiae quam suo loco descripst, propter sun aram elegantiam & uetustate adscrisere.Si quis huiusce legis ergo aduersus leges,ro- sationes, plebisve scita, senatusve consulta fecit, lacerit,sive quod eum ex lege,rogatione,pllabisve scito S.VE.C.facere oportebit,non seceritatui legis ergo id ei ne fraudi esto, neve quid ob eam rem populo dare debeto, neve eui de ea re actio, neve lucicatio esto meu equis de ea re apud 8 ei sinito. Cicero ad Att. lib. I .Epist.2 3 .Scis enim Clodium sanxisse , ut uix aut omnino non posset nec per Senatum , nec per populum infirmari sua lex.led uides nunquam este obseruatas sanctiones earum lepum,quae abrogarentur . nam si id esset, nulla sere abrogari posset:neq; enim ulla est, quae non ipsa se sepiat difficultate obrogationis. Idem Vercina vi. Quid multaΘnisi uehemctius homini minatus essem,nisi legu sanctione noenamq; recitassem, tabularum mihi potestas facta non esset. SANCTvARIvM Caesaris appellat Siculus Flaccus, sanctius tabularium principis,in quo agroru Omnium & diuissorum & assignatorum formas & diuisionem commentarius N principatus habet. SAN v Μ est, ait Trebat.Interdum idem quod sacru, idemq; quod religiosum:Interdum aliud, id est,nec sacru , nec relisiosum: nimiru incorrupta& inuiolatii .Haec Macrob.ll. 3. ea. 3. Fest aut lib. 36. Inter sacra & sanctu & religiosum differetias Aelius Gallus bellissimὸ refert.sacrii aedifieiu e5secratu Deo .sanctum, muru qui sit circa oppidia. religiosum,sepulcrum ubi mortuus sepultus . aut humatus sit. Sed illa portione quadam & temporibus eade uideri posse.Siquide quod sacrum est, id Iege aut instituto maiorum sanctum esse putant,nuod uiolari id sine poena non possit. idem res, giosum quoque esse , quod iam sit aliquid, quod ibi homini facere non liceat,& quod si faciat, aduersus deorum uoluntatem uideatur.facere.Similiter de muro aut sepulcro debere obseruari,ut eadem & sacra & sancta religiosa fiant.Haec Festus. Propriὸ autem sancta dicuntur,quae ab iniuria hominum defensa atque munita sunt: inquit Marcianus l.8. D.de rer.diuis. Munita autem propter poenam prorositam significat. Nam sancire est sanguine fuso confirmare: ut Servius Grammatiens testatur. neque Marciano assentio qui a las minibus hoc uerbum eo loco deducit. quin Festo potius astipularer , qui sagmina a sanciendo, id est confirmando deducit . A sanguine autem cons-ctum csse , uel ex consuetudine sacrorum solennium, quam Sallustius in Catilinaria commemorat , intelligi potest. Fuere, inquit, qui dicerent, Catilinam cum ad iusiurandum populares icet ris sui adigeret sic enim legendum, non Addic rei humani corporis sanguinem uino permistum in pateris circumtulisse. inde cum post execrationem omnes degustassent , sicuti in communibus sacris fieri consueuit , aperuisse consilium suum,&c.Sancta ergo prima ea sunt,quae caesa ut-ctima , &execratione interposita , cons ata sunt.Et sacrosanct et,iudicio meo, illa eadem propriὸ , quasi quae sacro facto sancita sunt. Sed Liuius lib. III. quum idem prope sibi uideri si,snifieasset , Iurisconsultis tamen aliud placere ostendit : Cum inuiolatos Tribunos plesis, in aquil, religione, tum lege etiam fecerunt,sanciendo, ut qui eis nocuisset, eius caput Iovi sacrum .esset:familia ad aedem Cereris, Liberi, Liberaeq; uenum iret . Hac lege Iuris interpretes negant quenquam sacrosanctum esse , sed eaput eius qui eorum cuiquam nocuerit , saerum esse , id sanciri . Haec Liuius. Eamque Iurisconsultorum etymologiam. Festus lib. I 7.secutus: Sacrosanctit, inquit, dicuntur, qui sanciuntur ut sint sacri, si sacrum uiolent. Itaque sacrosancta duobus modis sunt:Religione, sue Iureiurando: dc Lege . quorum utrunque Liuius eodem loco significat , his uerbis r Et dum religione inui latos eos, tum lege etiam secerunt . Paulo autem pdst religionem Iusiurandum interpretatur . Dionysius autem libro sexto , Iurarant, inquit, ter sacra omnia, se posterosque suos hanc perpetuo legem obseruaturos: addita execrati ne, ut qui lepi parerent , ita deos superos atque inferos propitios haberent i qui non parerent, infestost. Hunc utrunque modum exponit Cice ro in ea pro Com. Balbo, eo loco quem corruptum subscribam , post emendabo. Qui fuit in ea ropatione , quod sacrosanctum uidereture Primum enim saerosanctum esse nihil potest,
nisi quod populus plebsve finxisset. Deinde
sanctiones sacrandae sunt aut genere ipso, aut o testatione & conseeratione legis aut poenae: cum caput
248쪽
eaput eius,qui contra facit cosecratur ..Sic igitur locu emedo: Aut genere ipso, ut obtestatione &cosecratione Legis:aut pcima,cu caput eius, &c. Duos. n. latum hos fuisse modos, locus inseques, ubi ex enumeratione partiti argu mutat , Pspicue
ostedit.Quid habes igitur dicere, inquit, de scedere eiusmodi ρVtru a capitis cosecratione, an obtestatione Legis sacrosanctu esse cofirmas Ex quibus copiose disputatis pspicuu esse arbitror, hoc inter Sanctum & Sacrosanctum interesse, quod intergenus de speciem. Sacrosancta enim dicuntur ea,quae sub capitis poena sancita sunt, ut inuiolata & incorrupta essent.Q Necunque uero poena aliquam continent paulo grauiore. Sancta nomi . nantur. Planum est praeterea& sancta Ac sacrosa
cta ea plurimum dici,quar inuiolata sunt. Hinc Cicero in ea pro d amo sua , de cuiusque domo uerba faciens: Hoc,inquit, perfugium est ita sanctum omnibus,ut inde abripi neminem fas sit. Hinc sacrosanctae ecclesiae dictitur a Iustiniano, suae asylu praebent.Hinc illud Ciceronis in Catia linam: Quid enim expectastellumΘquid ergo'in
uastitate omni u tuas possessi oes sacrosanctas suturas putasλHinc sacrosancta foedera semper appetilantur, quia gentibus omnibus moris fuit , ut ea sanguine sancirent. Cuius rei exemplum insigne teneri non possum, quin hoc loco ex Com. Tacit. lib. I 2.subscribam. Mos est, inquit, Regibus de Armenia loquitur quoties in societatem c eant,implicare dextras, pollices': inter se uincire nodoq; perstringere.Moxque ubi sanguis, ina
tus extremo s se effuderit,levi ictu cruorein eliciunt,atque inuicem lambunt. Id foedus arcanum habetur,quasi mutuo cruore sacratum. SANG v I NOLENTI appellabatur infantes expositi , ut recens nati efferretur.sub Rub. C.de infantib. expolit. de de iis qui sanguinolentos nutr. accep.& in l.ult.C.de patrib.qui ii l. dist. SARCITO in x I I.Servius Sulpitius ait significare Damnum soluito,praestato .Festus. SARCOPHAGus σαρμαν : sepulcru, quas carnes
excedens , dictum. Maceri. 37. De relig. &sumpi. sun. Et precium loci :in quo defunctus humatus est, & ii qua uectigata sunt, uel sarco phagi, de uectura Item l. 18.f.q.D.de alim.& cib. Vt per absentiam filiarum mearum ad sacrophagum meum memoriam meam quotannis celebrent. SARDONix , gemma. Plinius lib. 3 7 .cap. 6. nomen
compositum icribit ex larda,lapide in Sardinia reperto,coloris rubri &Onyx, quae gemma est ad unguis humani timilitudinem accedens. Ulpian. Sardonyca numerat inter gemmas magni precii. I. 6.D.debon danan. ubi tamen SARDONYCHic A legitur. SARTA tecta Festus sic interpretatur: Sarte ponebant pro integre, Ob quam caussam opera publica quae locantur,ut integra tecta prestetur sar ta tecta uocantur.Etenim sarcire est integrum sicere. Haec Festus. Sed uideamus ne non de tectis Iocutio intelligatur: uerum hoe coniunctim pronuncietur, item ut alia complura, in quib.& coniunctio subauditur. ut ire agere, uti frui, de quae sunt generis eiusdemmi sit Sardia de tecta.nam Clitera interponeda puto, ql a Sarcio declinatum sit,non a Sarrio. Vlpianus l.7.D.de ossi c. procos. Aedes sacras 3e opera publica circumire inspicie-di gratia,an sarta tecta qus sint, uel an aliqua resectione indigeant. Idem i.7.f. i. D.de usus. Hactenus tamen ut sarta tecta trabeant.item , Unde
Celsus de modo sarta tecta habendi quaerit, si que
uetustate corruerui, relicere no cogitur. Item a
pud Macrum in l. 7. I. r. D. deleg. Iul. Repetund. SATIs ACCEPTIO, inquit Pompon. est stipulatio quae ita obligat promissorem . ut adpromissores quoque ab eo accipiantur: id est qui idem promittunt. Satis autem accipere dictum est eodem mmdo,quo satisfacere.nain quia id quo quis conten tus erat,ei praestabatur,satisfieri dictum est. I. s.*.2.D.de uerb. oblig. SATisDARE proprie est ei sponsores dare, qui sibia debitore cauet.nam satisdamus alteri, cavemus
nobis.Cauet enim qui sati saccipit. Cicero in Bruto,At uerb tibi ego Brute non soluam: nisi prius
a te cauero, amplius eo nomine neminem petitu-
. rum Sed Iurisconsulti cauere postea dixerunt pro cautionem dare & Cauere sic distinguunt a Satisdare,ut qui sponsorem , id est fideius lorem det, Satisdare dicatur: qui uero clii rographum,
SATisDAR p damni insecti est,cauere datis fideiussoribus se damnu, si quod accidat, ei cuius inte
SATIs DATIO eodem modo appellata est, quo satisfactio. nam ut satisfacere dicimur ei cuius desiderium implemus: ita fatisdare dicimur aduersario nostro qui pro eo quod a nobis petijt, ita cauit,ut eum hoc nomine securum faciamus datis fideiussoribus.l. i. D.qui satiςd.cog.
SATisDATioiiudicatum solui, est quum quis stipulanti ut solueretur sibi quod futilet iudicatum, datis fideiussoribus promittit.ait Imper.titui. de satisdat.in princip. nam Iudicatum iotui , antique dictum est,pro Solutum iri: de satisdare iudie tum solui,dare fideiussores locupletes, qui ili pulanti actori promittant,quatum iudicio iacto sol
ui oporteret si reus damnaretur, tantum suo periculo solutum iri, l. 3.& pass. D.iudic. solui. SATIS DAT Io rem ratam dominum habiturum , est quum quis stipulanti a procuratore
alterius ut dominus eius procurationem ratam
habeat , datis fideiussoribus promittit . uti docet Imp. tit de satisd. in prin. de l. r. & passD.
SATisDATO debere , est, datis sponsoribus siue fideiussoribus debere. Cice. lib. x v I. Ep.ad Att. x Postvimin
249쪽
Postumus enim,ut sponsores appellentur, proci ratorem introducere: neque enim illi litem contestabuntur: quo sacto non sum nescius sponsores liberari.sed & illi turpe arbitror, eo nomine, Lysatisdato debeat procuratores eius non dissolue re:& nostrae grailitatis ius nostrum sine summa illius ignominia persequi. SAT is FACERE dicimur ei cuius desiderium in
plemus, inquit Vlpianus l. prima D. qui sati M.
cos. Hinc SAT sp ACTUM accipimus, quemadmodum uoluit creditor,licet non sit solutaim:siue aliis pisnorib. sibi caueri uoluit, ut ab hoc recedat, siue fideiussoribus,tiue reo dato, siue precio aliquo, uel nuda conuentione.l. s. rem,9.F.tertio, D.de pign. aci. Hinc SAT is p ACERE & Soluere tanquam differentia separanturriui apud Pomp. l.quod uendidi, I9. D. de contr.empl.Quod uendidi non aliter sit accipientis, quam si aut precium nobis solutum sit, aut satis eo nomine factum . sic ini. Stichum, 39. g. primo, D. de statvlib.l.si ita,41. f. primo , D. de manumis.test .l. Paulus , 38. s. secundo, D. de lib.eauss. Soluit enim proprie qui precium numerat: satisfacit, qui pignus, uel expro iniis rem uel fideiussorem praeoet.I. solutiones, D. deue .ssnific.l. . s. primo, D.de re iudi c. I. sexta, D. Quibus mod. pign. uel hypoth. I. promissor,
SAT is FACERE , est tantum sacere, quantum s
lis sit irato ad uindictam: inquit Ascon. in illum tertiae Verrinae locum : Video enim, e ex iis quae legi D audiui intelligo, in qua ciuitate legatus populi R.aliqua ex parte uiolatus sit, nisii publice solis factum sit, ei ciuitati bellum indici atque inferii solere. SATYRA lex,uide Persat)ram. ScANovLARO , qui aedes scandulis tegunt. Sunt autem Scandulae lectiles asserculi quibus contecta annis quadringentis &septuaginta fuisse Romam Plinius lib. I 6. eap. o. testatur. Scandula riorum mentionem facit Tarruntaini. ult. D. de
Sc ELERIT As , pro Scelus:apud Marcianum in l. tertia, D.de bon.eorum qui ant.sent. Se RNA, est quae ludorum faciendorum caussa quolibet loco, ubi quis consistat,moueaturque spectaculum sui praebiturus posita sit in publico, priu
tove,uel in uico: quo tamen loco passim homines spectaculi caussa admittantur. l. 2.9. q.D. de
his qui not. Se Arva dicitur,qui sinistra se utitur, ut alij h mines dextra, & uicissim dextra , pro sinistra. nam si imbecillitate dextrae ualidius sinistra uteretur, non scaeua, sed mancus diceretur : uti do cet Vlpianus leg. tr. 6. I .De aedil.edict.Liuius libro di .seribit, Mutio apud Romanos indutum suisse nomen Scaeuolae . propter dexte
SCHEDIA, genus nauigii inconditum. id est trabibus tantum inter se nexis factum, Vlpianus I. .s. q. D.de exercitaei.Nauem accipere debemus siue marinam,sive fluviatilem: sue in aliquo stagno naui3et,siue schedi a sit. inquit Vlpianus, Graece dicitur dux mille hominum. l. I.6 l . D.de test. milit. SciεNTiAM in Aquilia lege pro patientia accipimus: ut qui prohibere potuit,teneatur si non secerit.l. .D.ad leg. Aquit. SCrRE leges non est uerba earum tenere , sed uim ac potestatem,l. 17. D.de lcgib. senat. SCiTA plebeia appellantur ea quae plebs suo suffragio sine patribus iussit,plebeio magistratu inter. rogante. Festus.Vide Plebiscita. Sc RisARuri officium apud populum Ro. quale suerit, Cicero in Verrina quinta, his docet ue bis: Quae pars operae aut opportunitatis in se riba est,cur ei non modo merces tanta detur, sed cur cum eo tantae pecuniae partitio fiat λ Ordo est honestus. quis neεatZ aut quid ea res ad hanc rem pertinet est uero honestus : quod eorum hominia fidei tabulae publicae periculaque magistratuum committuntur. Distributi crant in aliquot decurias, quarum in aliqua locum sbi emere consueuerant,qui scribae fieri uolebant. Idem in Orati ne pro domo sua:Scribae,qui nobiscum in rati nibus, monimentisque publicis uersantur, non obseurum demeis in Remp.beneficiis suum iudicium decretumque cile uoluerunt. Aemilius Probus in uita Eumenis ait, scribae munus multo es.se apud Graios honorificentius, quam apud Romanos. nam apud nos , inquit , reuera , sicut sunt,mercenarii scribae existi inantur. at apud illos contra , nemo ad id officium admittitur ,
nisi honesto loco , I fide de industria cognita quod necesse est omnium consiliorum eum esse participem.
SCRia E RE ueteres dicebant, pro pecuniam credere: quoniam, ut Donat. in Terent. scribit, in foro de demensae scriptura,magis quam ex arca doni que pecunias numerabant .Horat.Sat. lib. 2. Scribe decem Nerio, non est satis,&c. Vide Rescribe re,&Transcribere. SCRI 2sRς, pro testari chirographo se debere,apud Scaevolam in l. est. D.de dOl.except. Homo rusticanus genero scripsit, quas usuras praeteritas exdo iis promissione. SCRin ERE etiam prsci sede iurisconsultis dicitur,uod cum suis consultoribus cauerent, scribenis eorum & pactionibus, ct testa mentis praeco sent.Cic. 2. de Orat. Na s Scaevola,nultu erit lcstamentu recte tactu,nis quod tu scripseris, omnes ad te ciues eu tabulis ueniemus:omniti testamctatu scribes unus. Ide in epist.ad Trebat. Valde iam lautus es,qui graueris ad nos literas darer homini praesertim prope domestico. 0, si scribere o litus
250쪽
litus es, minus multi iam te aduocato causisa cadent. SCRIPTvRΑ, ratio pecuariorum: uide Mancipes. SECEssus,rus amoenum & suburbanum , quo animi relaxandi caussa secedi inus. Vlpianus I. 21 6.9. De recep.qui arb.Quid tamen de arbitro loquitur si meo loco qui si circa urbem adesse iusserit Pegasus admittit ualere iussum. Quod puto ita uerum esse, si & eius sit auctoritatis arbiter, ut in secessibus soleat agere, A. litigatores facile eo loci uenire possint. Idem i. I 6.D. mandati, ut in hortis quos Rauennae habebat, in quos omnibus annis secedere solebat,sphaeristerium faceret. Plinius lib. 2. ist. I7. Iustisne de caussis eum tibi uideor incolere , inhabitare , diligore secessum, quem tu nimis urbanus es, nisi co
cupiscis. SECTIO Latine dicitur,quae postea consistatio a pellari coepta est quum alicuius bona publicantur.deriuata ex eo appellatione , quod praedam ex hostibus captam milites i nter se iecabant ae diuidebant.Caesar lib. belli Call. 1. Postridie eius diei refractis portis quum iam defenderet nemo, atque intromissis militibus nostris sectione eius oppidi uniuersam Caesit uendidit,Corn.Tacitus Reliquias sectionum Neronianarum nondum in
fiscum conuersas reuocatis ab exilio concessit. Cicero de Inuent. 2.Hoc commode reprehenditur.si dici possit ex hostibus reus esse captus, cuias praedae sectione uenierit. SE OREs dicti sunt, inquit Asconius, qui spem lucri sui secuti,bona condemnatorum semel auctionabantur, proque iis pecunias pensitabant singulis ac postea pro compendio suo singulas quasq; res pecunia populo uenditabant.Haee ille.quibus ex uerbis Sectores a Sequendo dictos conijcimus.arbitror ab antiquo uerbo Seco, secas:quod
idem fgnificat ut sequor.unde sector.sectaris: desecta,sectae.nam & accusatores & iudicia sectabatur,quoniam damnatorum bona ipsi sistimare, decertam summam promittere solebant. Idem alio loco :SECTOR est inquit,aestimator ac redemptor bonorum damnati, atque proscripti, qui spem sectans
lucri sui, id est secutus spem aestimationis suae, bona omnia auctione uendit, & semel inseri pecuniam uel aerario,vel sociis. SE CvMDI fructus, uberes, copiosi Paulus i. 63. in si .D.ad leg.Falc. SECvNDus haeres dicitur,qui secundo gradu insit tutus est:ut Primus,qui primo.I.8. D. de lib. &posth.l.s is qui, 2s.D.de test .is uulgo Substitutus appellatur.Cicero Verrin.tertia, Appellat L.
Annium,qui erat institutus secundum stiam . Et aliquanto post Nunc est eiusmodi edictum , ut quamuis intelligat,non populo esse scriptum,sed P. Annii secundis haeredibus. ECFNDAE tabulae dicuntur, quibus pupillaris substitutio scripta est.l.2. interdum, I. I 2. D. de
ad aper. quia substitutio hec paterni testamenti quaedam appendicula de sequela est. . qui pic-
inferioribus partibus scribebatur, eaque pars proprio lino, propriaque cera consignabatur: & in priore parte testamenti cauebatur, ne inseriores tabulς uiuo filio,& adhue impubere aperiretur. 9.sin autem, Inst. De pupill.subit.
SED to , sedes, uulgarem habet significationem tcui contraria est illa uerb. sto. Sed prsterea significat Sedet, impersonaliter idem quod uidetur,uel placet.Vlpiant .si fideiuss or,7.9.ult. Si satisdatum pro re mobili non sit , & persona
specta sit, ex qua satisdatio desideratur, apud ossicium deponi debebit: si hoc iudici sederit,donee uel satisdetur, uel lis finem accipiat.Sederit, id est si iudici uisum fuerit, si ita arbitratus sit.
SEDvLARIA, Paulus in l. i. D.de suppeti. leg. pro sedibus positit,in quibus gestamur. unde Gestationes, de quibus suo loco diximus. SEM EsT Ri A consilia principutii dicebantur, in quibus cum aliquot Senatoribus ad semestre tempus aduocatis,de iis quae ad Senatum reserenda erat, deliberabant:inde,opinor, ducto nomine, quod
hybernis aestiuisque mesibus sbi consiliarios mutabant.Sueto.Augusto, Sibique instituit consita sortiri semestria,cum quibus de negociis ad se
quentem Senatum referendis ante tractaret. Et
in Claudici, Rerum actum diuisum antea in hy-bernos aestiuosque menses, coniunxit. Semestria autem a Iurisconsultis praecise dicuntur . ut L66. D. de paci. & l. t r. D.de acquiri haere . dcapud Iustin.9.2.De excusat.tui. Xiphilinus autem
ab Augusto tradi t senatores quin ecim sorte ductos esse,cum quibus iudicabat. Gu πινυη δεκα.
τῆν. Advocabat quindecim Senatores sorte ductos, qui sbi ad sex menses in consilio essent, interdumque cum ijs ius dicebat. Zonaras etiam li
, τι χώσ- εμετ' ἡμῶν. id est, Consules etiam, ex alijs item magii ratibus singulos, & ex senat rum copia consiliarios quindecim ad sex menses
.asciuit : ut eorum opera cum uniuerso senatu ea quae deliberanda essent communicareti: non
nunquam etiam ius una cum ipsis dicebat. Obseruatus est etiam idem locus apud Dionem
SEMINARI usa , locus in quo uitium arborumque semina conseruntur atq; adolescunt: ut alid po stea quasi ex nutriculae gremio transferantur. Ulpia. l.nona,F.quinto, D. de usuis. Seminarii aut et