장음표시 사용
231쪽
PunL3 CA lex concisa locutione dicitur,lexpublici iudicij. ut quum dicimus, Iudicia bonae fidei, in quibus iudici potestis ex bona fidei iudieandi .l, Iarc. l. i l. D.ad leg.Corn. de sica. Quive magili ratus,iudexve quae ilionis ob capitale causam pecuniam acceperit, ut publica lege reus fieret. Imper.l. I .C. Vbi lemat. oel clar. Intra prouincia
in qua facinus perpetrauit, publicis legibus subiugetur. Tun LiCARE bona, idem quod cosseare.Marc. l. 3. in sin.D.de bon.cor. qui ant. An non prius bona
in fiscuin cogenda sint, quam si de erimine fuerit probatum: an uero omnimodo publicanda sunt. sed D. Pius res ripsit, si parati sint haeredes defensiones suscipere no este bona publicata.Sic L 23. s.s iandus. D. le seruit. rust.L27. D. de adulter. Pu BL Cusi crimen Impi'.in I. C. de haered. id in terpretatur,quod ad omnium pertinet iniuriam. Ac primum quidem,inquiunt, haeresim uolumus esse publicum crimen. tiuia quod in rcligione diuinam committitur, in omnium sertur iniuriam. Vide Iudicium publicum. Tun L i C i AN A actio,itide Actio publiciana.PvERI appellatione, inquit Paulus, etiam puella significatur: nam & foeminas Puerperas appellant
P v I R I appellatio,inquit Paulus,tres significationes habet: unam quum oes seruos pueros appellar mus: alteram quit puerit contrario nomine puellae diceremus:tertiain, quum aetatem puerilem de
TvG i LLA Rus tabellς,in quib. quid scribitur.Paulus l. 7. D. commod. Si pugillares mihi comodasti, ut debitor mihi caucres, non recte facies impo tune repetedo. Alsen.l. 6. D.de supp.leg. Sed nee
pugillares& eodices in suppellectili sunt.
iv r. M E NT A R i v M , cibus pultis instat sactus 1 apud Paulum in l. 18.6,2 .D.de inst. uel inst. Pli lib. 18.e. 8. Pulte autem non pane uixisse longo tempore Romanos manifestum: quoniam inde N pulmentaria hodieq; dicuntur. .
LsARL &Verberate Osiliu s sic distinguit, ut hoe
sit cum dolore caedere,illud uero sine dolore.l. s. s. t .D.de inivr.Quod tamen non frequenter o seruatur. Cic. Verrin. v M. Videtis pendere alios ex arbore, puluia autem alios& uerberari. Et in
ea l.Sex lictores circumsistunt ualentissimi, Nadpulsandos uerberados': homines exercitatissimi itaq; uidendu ne Haec uerior sit disserentia:ut Uerberare propriu sit uirgaria, de flagrorum. Pulsare autem generalius sitita ad quodvis teli genus pertineat: siue gladi s , siue lapidibus quis usus esse
P v I sA Lt, pro conueniri, in iudicium uocari. Thy r. b. Io. D de inter.in iur.Qui interropatus rospoderit,sic tenetur quasi ex cotractu obligatus,
pro quo pulsabitur.Cic.VerrinI.Pro decuma in pullatus a Venerio esset,dedit H-s.sexdecim millia. Sic. l. 2.9.de quoq:,D.de iudi c. I viri L Lus es , ait Pomponius,qui quum impubes est, desit in patris potestate esse, aut morte aut emancipatior .l. 2 3 9. D.de uerb.sig. PVP ILLus, pro impubere qui in patri s potestate est nam a Pupus deminutum nome est. lusi. IAI. Di .D.de uerb.obi. Pupillus licet ex quo fari eue- perit, recte stipulari potest: tame si in parentis potestate est,ne auctore quidem patre obligatur.Indidem etiam substitutio Pupillaris nome sumpsit Cic. De imient. 2. Quidam pupillum liae redem secit:pupillus autem ante mortuus est,quam in sua tutelam uel iret. Item, Patet enim & sibi de filio dum is pupillus esset testainctum scripsit. de multa deinccps. Pu Pi LL Astis substitutio, uide Subae
Pust A lanx opponitur caelatae in I. s. f. I. D. de rei uind.Sitniliter Cic.Verrin.ur. Purum arguine tum appellat, sine emblematis. Emblemata detrahuntur. sic Saluntini,excussis deliciis, cum argento puro domum reuertuntur.
PvRA stipulatio dicitur,cui neq: dies, neq; coditio adiecia est emi confestim ex ea di debetur,& Peri pol. ut docet Imperatori, 2:De uerb.oblig. : PvRGARE moram,uide Moram purgare. Pu RcARn uiam, inquit Vspianus,proprie dicitur ad libramentum propria redigere, sublato eo quod super eam esset .l 1.D.de uia pubi. Pustvri iudicium,cui adiecta non est exceptio.C.de inuent. lib. 2. Ag it is cui manus praecisa est, iniuriarum. Postulat is,qui cum agitur, Prstore exceptionem, Ex TR A quam in reum capitis praeiudicium fiat.Hic is qui agituudicia pu ru postulat; ille qui cu agitur, exceptionem addi ait oportere. Pu avs loeus dicit,qui neq; sacer, neq; sanctus est,neque religiosus: sed ab omnibus limoi nomininib.
uacare uidetur l. 2.M. 2. D. De relig.& sumptibus,
Pu Ru M putii argentu,uide Argentum ruria putum. PuR pvRA Tyria, rubea in quam Tyrus insula pro-ereat: ut Vitr. lib.7.c. I 3 .de Pli. lib. F .c. I9. declarant : quorum hic quoq; nobilissi mam ID fia adipellat. Vnde Imp.f. 3 q. De act. Si quis,ait, genera I liter purpura stipulatus sit deinde ip taliter Tyriain petat,plus petere intestigitur. PusTu LAτvM argentum,excoctum, igne perpurgatum,obryzum : a pusula, si coniecturae locus est, quo nomine ignis acerrimus significatur. Columella lib.7.c. . Est etiam insanabilis sacer ignis, quem Pusulam uocant pastores. Alfenus l. 3 i. D. locati, Veluti quum argentum pusulatum fabro
daretur,ut vasa Herent:aut aurum,ut annuli. Po
s TvLATum Budaeo magis placeret: cuius tamen origo uerbi aeque obscura est.Sueto.Nerone, Exegit ingenti fastidio Se acerbitate mimum asperuargentum pustulatum , aurum Obryzu, ut pleriq.
232쪽
omnem eollationem palam recusarent. Verum
quid si & hic quoq; PvsvLAT vhi legendum est pquare melius erit Amplius pronuciare. Na quod Alciatus PosTvLATu M utrobiq; reponit, id nos ut commentum homine docto indignum aspera
Pu TRA, apud Vlpian.l. 17. s. s. mact. empta legi uidetur pro PvTE ALIA : ut quod sequitur OPERCvLA PvT ORvM glossa sit sub illo uerbo se scripta. De quo tamen Amplius deliberandum
Pu TEAL,id est quo puteum operitur. ait P5ponius in l. t . D.de act.empl.& uend. PΥRRHi CHARII, qui pyrrhicham exercent:id est saltationem pugnae similem : armati enim sali bant, qua de re cognosces ex lib. Platon. De legib. 7. Vlpia.l. 8.6.9.D.depcenis Instituuntur uenatores aut pyrrhicharijaut in aliam quam uoluptatem , gesticulandi , uel aliter se mouendi gratia.
VA, pro qua ratione, Celsus i. cui seruus, 2 s. D. si quis omisi causi est. Cui seruus ipsi' substitutus est, seruum suu adire iussit. si ideirco secit, ne legata is praestarzi, utraq; pnestabit, &qua haeres ell,α qua omissa caulla testamenti possidet ex substitutione haereditatem. Paulus i. pr cia rerum, 63. D.ad leg.Falc.Sed nec ille qui illiualienum possidet, tantum habet, quanti eum patri uendere potest: nec expectandum est dum uedat, sed in praesentia non qua filius alicuius, sed qua homo aestimatur. Cicero pro partim usumpat, ad Atticum : Quam expedita conlilia tua quam euigilata tuis cogitationibus, qua itineris,Za nauigationis , qua cogressus sermonis'; cum aesare. Nostri etiam pro Qua ex parte usurpat Vlpia.l. i.6. si pater, D.Silanian. Attamen ubi de- celait , qua extinctum legatum & libertas est, senatusconsulto fore locum dicit. Idem i. falsus creditor, .in si . D. de surt. Plane ii usu; fructus meus in eo seruo esse coeperit, dicedii est furti actione no ex tingui, qua fructuarius dominus non est; Video etiam pro Quatenus positum a Iauoleno in l.litus, ii 2.D.deuein. sig. Litus publicum est eatenus, qua maxime fluctus exaestuat. Q YDRvPLATOR Es dicebantur, qui eo quaestu se
tuebantur,ut eas res persequerentur, quarum ex
legibus quadrupli erat actio.Festus. Qv AERER a uerbum est proprium rerum capita- illum , pro cognoscere . quod qui accusatur, nocens sit, an innocens , cum consilio disquiritur. ueteres Anquirere dicebant. Cic. ad Att. in T. Senatus censuit,ut de ijs qui ob iudicandum recuniam accepissent,quaereretur.Item in Miloniana:
Decernebat enim, ut ueteribus legibus extra ordinem quaereretur. Hine RVAEsTION Es, publica iudicia. inde ducto nomine , quod in iis reus in iudicium uocatus, nocens sit an innocens constituto iudicio quaeritur. ut I. 2.De Orig.tur. ubi Pomp. scribit quaestiones publicas constitutas a Sylla de falsis, de sicariis,de ueneficiis,de parricidijs. . Hinc
QvAEs I TORE s, Praetores reriim capitalium:
de quibus cognosce ex Appendice De magistratibus. QvAεsTOR Es,uido in eadem Appendice. Ru A E s T i o numaria, pro iudicio priuato,in quo node capite,sed de pecunia disceptatur. Calli liratust .ult. D. ne destat. des. D. Claudius rescripsit,si per quaestionem numariam praeiudicium stat ni uidebitur fieri, cessare quaestionem. Qv A r sr i o alia facti dicitur,alia iuris. R. A s s T I o facti est,in qua factum necne sit, quae Gtur : Iuris autem, in qua de iure ambigitur. ueluti cum dicimus, quatenus cuiusq; intersit, in facto, non in iure consistere. l.quatentis, dii. D. de reg. iur. Similiter dis inctiones reperiuntur in I. I. D.quae res pig.l. ult. D.de iureiur.l. 16. D. de stat. hom. l. 2 . b. ult.D. de Donat. & passim in iure nostro:ut intelligatur, solas iuris quaestiones ad Iurisconsultos pertinere: alteras uero quae totae in coniecturali statu positae sunt,ab iis remotas esse.
unde illud Cie.in Top.Nihil hoe ad ius. Ad Ciceronem inquibat Callus nosteris quis ad eum tale quid retulerat,ut de facto quaereretur.Neq; uerbpraetermittendum est, ad facti quaestiones eas rei erri, γε uoluntatis sunt:id est,in quibus de uola
uein.sig.l.8.6.si debitori, D.quib.mod. pig. in A p sT i o in Rub.de Quaestionibus est tormetum quod reo ad scelerum & sociorum suorum ueritatem eruendam adhibetur.l.item apud. . quae litone. D. le iniur. l. I. D.de quaestionibus. l. inde Neratius. 6.sed etsi . D.ad leg.Aquit. Ru EsTOR Ius ager dictus est, qui ex hostibus ea plus per quaestores populo R.limitibus actis di uisus,est uenditus.Haec Flaccus. QvAEsTOR I I agri dicuntur,quos populus R. deuictis pulsisq; hostib. possedit,inandauitq: Quaestoribus,ut eos uenundarent. Haec Hygenus.
Ru A ps Tvs intelligitur qui ex opera cuiusq; descencst l. .& 8. D. pro sec.hoc est, si quM lucrum exemptione,uenditione,locatione,conductione descendit.deniq; quod non per se natum, ut haereditas,legatum,donatio: sed labore & opera cuius': quaestum est. Minus tamen esse Lucrum quam Quaestum patet ex his Ciceronis uerbis in Orat. in Piso. Quo quide in spectaculo mira Rei p. equitas crat:uter corum petisset, tanqua lanista,in eiusmodi pari lucrum fieri putabat: immortalem v rd quaesium,si uterq: cecidisset. Qualitas
233쪽
Qv ALIT As in libris nostris est, quae specie ex differetibus declarat . itaq; qua Vlp. in l. haeredes, 2 I. s. sed etsi,D.de testa. num ora specie appellat,ea Papinianus in l. qui non, 78. f. i. D. de haered. inst. specie uocat. Similiter Caius in l. 7 . D. de uessi. oblig.qualitate demostrari ait, exi certa specie nominamus: ueluti landus Tusculanus, homo Stuchus,& l .seq. Cum uinum Campanum optimum dicimus, ea res, inquit, efficit,ut ea appellatio certi significativa sit. QvALus , sporta viminea ad calcem portandam
accommodata. l. l .f. l . D. de usu Litem ad uuas,
uel uinum. l. 3. D. de inst. uel instrum. QvA M pro Magis uel potius quam, uideo a Iurisi consultis usurpari locis quam plurimis . Paulus i. 2. D.dcreb.cred. Mutui datio consistit in his rebus, quae podere, numero, me sura cosistunt: qu nia earu datione possiamus in creditu ire: quia in genere suo functione recipi ut persolutione ,' qua specie. Vip. l. r. D. de iudi c. Alioquin compelletur iudicium accipere,st inuenire eos, qui satis P eo det. Ide l. iphaerede, insin. D. de ac q. haere. Si sepulcri uiolati filius aget, quamuis haeredi tarii, quia nihil ex bonis patris capit, non uidetur bonis immiscere. haec enim actio poena,quam res rsecutione cotinet. lde l. si homine,in prin. D. de-po Quia cilm sciret cui rei pararetur, in te in pestiuὰ misericordia exercuit, cum posset non suscipere tale eausam,quam decipere. Ide l. suspectus, Desusp tui. Expedit enim pupillo rem suam saluam fore, quam tabulas Rem saluam fore cautionis habere. Ide l.sicut, . si Titio, D. de legat. r. Interest enim eius solui mihi,quam ipsum conuentu mali dati actione intcdere. Ide l. praetor. I. hoc interdictu, D.de per.noui nuc.Non ulli putat in factu esse dudam , quam interdictum. quod uerum est. QvANDOQvε , pro quandocunq;. l. I I .f. i. D. de reb.eor. qui sub. l. 3 I . D de uulg.& pup. QvANDOQUE , id est post aliquoi interuallum. Caius i. i. D. de iure dot. Res in dotem da is que pondere,numero, mensura costant, ut quandoq; soluto matrimonio alias maritus restituat. Vlpia. l. 22.D.de adopt. Ceterum si fidei eius committat, ut quandoque restituat: non oportet admitti fideiecim missum. Qv ANT i ea res erit, Sc Quanti eam re esse apparet, idem ualent: in latraque enim clausula patet uera rei aestimationem fieri ait Vlpia.l. inter, I 79. D. de uerb.sg.hoc est non ad id quod extrinsecus interest,sed ad uerum rei precium pertinent. utl.arbitro, D. de dol. mal. l. Praetor, in. M. haec autem, D.
ut bon. rap. ubi Vlp. sic scribit, Haec autem actio in factum est,& datur in duplii quanti ea res erit. quod ad uerum rei preci ii resertur.Sic in t .si su dus, 3 3.D. locat Lun. in si . D. si quis ius dic. l. Stichum, .D.ad leg. Aquit. l. q. 9. in eum , D. dedam n. in se. Interdit tamen haec herba: Qv ANTI ea res est,etia id quod extrinsecus Intere it, continent . Itaque cum lex Aquilia scripta se esset , QUANTI ea res plurimi fuerit, Iuriscosulti in I. ait lex, et i .& l .seq. scribunt, non sol uni corpus aesti in and una esse quanti fuerit, sed etiam quanti nostra interfuit. Similiter Vlp. in l. . I.in eli, D. de damn . in L In eum inquit, quanti ea res est, iudicia datur: quod non ad quantitate refertur, sed ad idqd interest. quod eo de modo licet animaduere
rein l. 9. IO. N I I. D. de serii .corrit p. l. . in s. D.
uti possid. l quoties, 8i . D.de uerb. obl. Hinc illae
notae apud valerium, in E. R. E.T. P. I. R. D. T. Q.
dicium recuperatorium dabo. testibusque duntaxat decem denunciandi potestatem iaciam. Qv ANTI , prouum: vide Tanti. QvA NT IT AT Es appellantur quae numero, pondere,& mensura constant: quae longe a specieb. disse ferunt. nam Quantitates singulae propriam si' ciem n n habent. sed communi specie cotincnturi ait Vlp.l.cu Stichus, i 9. D. de soliit. Itaque sinumus pronum o reddat ut,& oleum pro oleo,de
uinum pro uino mon aliud pro alio sed eadem species reddi uidetur. nam ql in eiusmodi rebus genere idem est,etiam specie idem uidetur. l. 2 . D. fi cert. petat. Species ueris singulae teria speciem
habent,& comuni omnes genere cotinctur: ut Paphilus de Davus comuni hominis genere coprehenduntur: sed alius est Pamphilus, alius Davus.
Itaq: qui illum pro hoc, uel hunc pro illo solueret, aliud pro alio soluere diceretur. Quantitate numero diuiduntur: d. l. cum Stichus, 29. quippe in qua no corpus, sed uis ac monactum spectetur
Species autem partibus diuiduntur. QvANTiTAs in iure ciuili quii opponit corpori, si e desinienda uidetur, Res cuius uis ac monacta uel solum, uel praecipue spectatur: Corpus uerbres cuius materia uel sola, uel praecipue spectatur V . l. 3ψ f. r. D. deleg. I . Eadem summa uolente testatore multiplicari potest.sed hoc ita erit accipiendum, si non certum corpus num oru saepius iit relictu: ut puta e en tu quae in arca habet saepius legauit. tunc enim sundo legato comparandum este credo. Paulus i. 87. D.de leg. secundo : Et de quo quaeritur preci ii tesserae spectandu: quoniam tale fideicominum magis in quantitate, quam lycorpore cosistit. Idem in l. l. D. de col. cmpt. Electa est materia cuius publica ac perpetua aestimatio difficultatibus permutationii aequalitate qualitatis subueniret. Papiniana. si is cui,94. D. de solui.Siue in singulis numis comunionem l indiuiso quis esse intelligat: sue in pecunia non corpora cogitet scd qualitatem. Sic Florent. l. 6 s. s. i. D.de uerb. oblig.Vlp. l. I s 3 .D.de re iudi c. l. nae Ri 3 an s.& l. si socius, i 6.D.s cert. tat. v A N T i T A s pro precio , de ualore. Paulus lib. Sent. 2. cap. 32. Sertius qui furtum secerit , damnumve dederit, nisi id pro sui quanti
234쪽
tate dominus sarcire paratus sit, noxae dedi pol. Qv AN To maloiis actiones in iure ciuili duae repstiuntur,quaru altera ciuilis,altera aedilitia est. Ciuilis est,quato minoris empturus erat emptor, si uitium scisset.l. Iulianus, D. de act. empl. Aedilitia est, uanto minoris res suit cotractus tepore, quam quanti e inpia est.l. id si nolit, 3 i si pli res, D.de edit. edict. Per ciuilem actione emptor si nihil daturus suisset,omne quod dedit,recuperat: at per Aedilitiam si res nullius precii est redhibetur l.bouem, s.f.aliquando, eod. Illa perpetua est:llaec uero annua.l .aediles, I 8.eod. Q ARTA quae in iure nostro frequentissime appellatur,multiplex est:& quadratem eius assis quo de agitur. ignificat.Praecise nanque Quarta. pro Quarta pars fere nominatur. Quartas igitur literarum ordine describemus. QUARTA agnatorum erat quadras haereditatis intestato mortui, tua agnati si filii non extabant, nepotibus ex filia auferebantu .si defunctus, A. De Ieg.haere lib. Cod. Γheod.v.at ex lege Iustiniani quandiu posteri ulli sunt, quamuis ex scemina P gnati sint,agnati no admittutur.l.ult.C.de sitis &legit. qua.l. Quarta illa agnatorum abrogauit. QvARTA arrogati dicitur, cum impubes caussa cognita arrogatus, sine caussa tamen emancipatur. turr venim quartam bonorum arrogatoris cu suis
bonis obtinet.l. Papinianus.8.6. si quis impubes, D.de inoffic.test.& l. l .g.si impubes, D.de collat. I si arrogator, 22.D.de adopt. Hoc aute, periculi qa uitae pupillorum ab arrogatoribus impendebat, euitandi caussa,institutu est. Duo quippe cauenda erutin istis adoptionibus: quia duplex ad depraedandum arrogati patrimoni ii aditus patebat: primum si puere medio tolleretur: deinde
si emanciparetur.nam utroque modo illius bona arrogatori quaerebantur. constitu tum ergo est, imum ut ne arrogator impuberis,cius ante puertatem mortui haeres csset: deinde.ut impubes minimum quartam arrogatoris sui bonorum partem lucraretur.
ARTA euriae dicitur,quadrans eius haereditatis, quam alienus aliquis hoc est,non ex numero de- eurionum qui curiali successit, siue asse, siue ex parte successit, obtinuit.tum enim constitutum est, ut quadrantem curia postulare possit, non tamen de singulis rebus et sed ita , ut haeres uniuersum patrimonium in partes quatuor diuidat: de sors ducatur, ut uel curia quadrantem , uel haeres dodrantem obtineat. I. r. & 2. C. quando &quib. quart.pars. libro Io.Qv ARTA ex tribus maribus est, quae per S.C. Sabinianum inducta est: ut qui ex tribus maribus in adoptionem datus fuerit, ei quarta pars honorunaturalis patris relinquatur s. sed ea omnia, Ii
stit. De haered quae ab intest. QUARTA Falcidiae dicitur in iure, quam haeredes beneficio legis Falcidia retinent ex legatis, si forte amplius dodrante in iis consumptum est a testatore. Lex autem id statuit non de singulis legatarijs,sed de uniuersis:ut scilicet legare ita liceret, dum modo pars quarta patrimonii penes haerede remaneret. l laque tametsi plures legata rij sint,notamen amplius cis quam dodrantem licet attribuere. Vicissim autem non uniuersi haeredes, sed singuli quartam ex sita cuiusque parte retinere possunt. modusque patrimonii non qui haereditatis adeundae sed qui tempore mortis fuit, spectatur.& antequam ea quarta detrahatur, aes alienii, tunc ris sumptus,& prccia manumissorum seruorum detrahenda sunt. l. I. de passim, D. & C.
de leg. Falcid. QVAκτA fideicommissarii dicitur cum haeres post
mortem suam rogatus est haereditatis suae parte quartam restituere.Valet enim sdeicommissum, perinde ac si de haereditate sua restituenda rogatus esset:& eatenus restituenda est,quatenus haereditas testatoris patitur,secundum uulgatam so mam iuris.l. filiussam. il .f.ut quis,D. de s dele. rimo. Excptu etia extat in I. ita tame,17.9. Tr ellianum,& l.epistolam,7 s.f. I .D.ad Trebell.
ARTA filiae maiestatis damnati ab Impp. Arca dio & Honorio instituta est.nam eum olim ad liberos damnati maiestatis bona pertinerent, l.e riim, D.ad leg. Iul.maiest.is constituit, ut silijs nihil omnino relinqueretur; filiabus autem quolibet numero essent, quarta tantum ex bonis m
eris siue testato iue intestato decessissent, attribueretur.ut haberent mediocrem potius filiae alimoniam,'uam integrum emolumentum ac nomen heredis.l.quisquis, . C.eod. QvλκτA sisti quae sit,docet Paulus in I .pen. D. detur.sse.Qui tantam fidem accommodauit, ut noeapienti restituere haereditatem:si deducta parte quarta, restituit , nihil retinere debet. uadrans autem qui haeredi imponitur ipsus, eripiatur, fead fiscum itansferatur unde Jodrantis semissem solum capit,qui se detulit. Q. ARTA liberorum appellatur, quadrans eius artis haereditaria quae si paterfa.intestato decessisset,ad eos peruentura erat qui quadrans liberis, qui uel inofficiose exhaeredatis, uel minorem in partem institutis quam quantus ille est, attribuitur . ueluti si duo lint sitis,quia legitima cuiusque pars ab intestato est seruis, iecirco sescuncia illis attribuetur:quae semissis pars quarta est. l. 8.f.siquis a. 2 .C.de inofflest. l. mni modo,qo.C. de inoff.test. de Nouell.v.& x x II. Iustinian. hune quadrantem in trientem aut semissem pro numero personarum mutauit. nam si duo snt, sextante uterque auferet: quae legitimae portionis tertiat ira est . si uero sex sint , uncia singulis attriuetur r qui est legitimae partis semis. No
Qv ARTA matris auiae curialis a Iustiniano instituta est,ut si mater mortui uel auia tepore quo filius
235쪽
neposve moritur,in collegio eiusdem ciuitatis curialis reperta suerit,quartam partem ipsorum haereditatis obtineant l. 2.C. quando & quibus . QUARTA superstitis filii dicitur,cum paterfa. uxorem grauidam reliquit:& dubitatur,quot liberos paritura sit .nam auctores iuris constituerunt, ut ' pars pro tribus in suspenso maneat, usquedii mulier : pepererit: quarta pars superstiti filio attribbuatur. quod enuia sicci non raro admodum p test,spectarunt:id est,quia fieri poterat, ut tergemini nascerentur, quarta partem superstiti filio assignauerunt l. s. D.si pars haered. petat. QVART A Trebellianica quae nunc uocatur, Pega
siana olim fuit. nam Pesasiano S. C. institutum est,ut qui fideicommisium,sive uniuei sale, siue paniculare restitueret3quadrantem sibi retinere posset S.sed quia, De fideicom.haere. unde intelligi potest,quod lex Falcidia est in legatis, id Peg
sanum in fideicommissis elle . nam quemadmo dum haeres a quo plus dodrante legatum est,usq; ad quadrate integru retinere potest: eode modo is qui plus dodrante restituere est rogatus , siue uni,siue multis plus dodrante reddere sit rogatus quartam sibi retinere poterit . ueluti si domum quae semissem ualeat,Titio : seruos qui trientem ualeant,Scio.tum enim duas uncias retinebit: noquo ab utroq; semuncia una detrahat, sed ut haec
uncia excedens in partes x l .diuidatur, quarum sex Titius,quatuor Seius auseret, duae reliqua aripud heredem remanebunt. Atque haec quidem inter quartam Falcidiam,& Pegasianam suntlitudo est:disterentia autem illa,quod in Falcidiam legaeta non imputamur, in Pegasanam imputamur. itaque si testator quadraginta in bonis Labens,ligredi centum, Maevio ducenta,Valerio cetii leget: haeres ultra centu quae praelegati nomine retinebit, Maevio quinquaginta, Valerio uiginti quinq;
quaris nomine detrahet.at si hqredem cui centulegarit,roset lis reditatein restituere,centum qui dein illa sibi legata retinebit heres: quartam auteeo amplius non detrahet.cuius differentis rati nem animaduerti hanc esse,quod lex Falcidia uo .luntati presumptae testatoris subscrutat, eique cosentanea sit. existimatur enim testator legatis hς- reditatem exhauriens, errore id facere, & putare plus inhaereditate esse,quam reuera sit: creditur que uoluntas eius ea fuisse,ut haeres aliquid obtineret.At S.C. Pegasianum directo uolutati testatoris aduersatur,constat enim testatoris hane fuisse uoluntate,ut nihil apud haerede nisi nomen ac titulus, maneret: reuera alius haeres esset. Cu igitur aliquo praemio Senatusconsultu haeredes allicere uoluerit aduersus testatorum uoluntatem
ad haereditates adeundas,credibile est satis habuisse,si quadrans iste quoquo titulo ad haeredem P-
ueniret. Itaque Marcianus in l.inctuaria 9I . D.
ad leg. Falcid.siue legatum,sive lideicommissum datum sit haeredi lue praecipere , uel deducere, uel retinere iussus est,uel accepta pecunia haereditatem restitiac re rogatus si, uel conditionis implendae caussa fideicommissum ei sit, ea omnia in quartam ei imputari scribit:in Falcidiam autem, nequaquam. Atque haec quidem de quarta Peg sana. Iustiniani ucro constitutione Pegasiani uis in Trebellianum ita transfusa est, ut iam quarta Trebellianica uocitctur:quoniam haeres uel quartam,uel quod ei deest retinere, lutumve rcret
re potest actiones autem pro rata communicari tur.at si totam sponte coactusve restituit, omnium tum commodorum , tum incommodorum fit expers.f. sed quia , De fideic.liberi.
Ru As I contractus in iure appcllantur, qui non proprie contractus sunt, sed tantum ad contractuum similitudinem accedunt. nam ut in con
tractibus, sic etiam in hisce actionibus rei priua
tae negocium geritur.uerum hoc interest, quod in contractibus conuentio interuenit, & ulalun tas utriusque non modo concurrit: uerum ci iam declaratur:in his,unius solius actione tum ipse,tu etiam alter tacite obligatur: ut facile appareat, eos si minus re ac ueritate, ac certe,tacitc ac prae
sumpte, id est ipso iure contraxisse. praesumitur enim ac iudicatur negociorum gestor eo animo negocium gerere,ut ex dolo & culpa obligetur: uicissimque etiam dominus eo animo esse iudicatur,iit lubenter se negociorum gestori obligatuuelit, si quid suo nomine impenderit.quare nasci dicitur haec obligatio, quasi ex contractu: id cst, non ex uero & actuoso cui se dicam contractu , sed ex tacito & praesumpto. l. s. D. de oblig. &
QvAsi delictum dicitur, cum culpa punitur itari rasi reuera delictum est ei.Culpa enim proprie aelicto sie distinguitur,qubd in hoc dolus est, in
illa non est ueluti cu iudex male p imprudentia iudicando litem suam fecit. Imprudentiam. pars culpe est,culpa autem pars quaedam delicti poma igitur damnato se imponitur. ut si deliquisset: cum tamen eius factum proprid delictum dicition possit. l. s.f. si iudex, D.de oblis .&act.6. I. Instit.De oblig. que quas ex delict. Qv Asi ususDucius dicitur earum rerum quae in abusu consistunt:id est que ut edo consumuntur. proprietario enim satisdatur. satisdatio uero in corporum locum apud illum succedit. l. 2. & 7.
v A si postesilo,uide Posi essio. . . iin Asi castrense peculium , uide Castrense peculium . QvER LAE nomine tres in iure ciuili actiones appellantur: una Inos siclos testamenti: altera quae ad illius similitudinem introducta est, Inofficiost donationis;tertia. Inofficiose dotis. QvERELA inoffici si testamenti est, qua postes tur ut s iudices uiolatum a testatore officium cognoscant,
236쪽
gnoscant, rescisso testamento haereditatem iis quibus naturae iure debetur adiudicent,quasi non ianae mentis testator fuisset:quia uel in suos liberos iniurius, uel in suos parentes impius fuerit. l. i.&pass. D.de inofflest. Eade': interdit Actio,inte
QvεR rLA inossiciosae donationis est,qua postulatur ut quod contra ossich rationem donatum est, reuocetur.I. r .& pasLC.de inoff. donat. Vtriusq;
autem hoc commune est , ut tum demum concedantur, cum uel alia ratione nulla liberi ius suum recuperare possunt, uel quadrans liaereditatis eius relictus non est:quae pars legitima dicitur. nam si minus eis relictum est. quod deerit supplebituril. si totas, s.fe l.si mater,7.C.e d. ing RELA inossiciosae dotis est , per quam liberi quorum mater secundo suo marito uel omnia bona sua, uel magna eorum partem dedit, postulant ut debita sibi emolumenta praestentur. l. r. C. de inoff. dot. Hoc autem duae priorex inter se distri runt,qubd prima non nisi de iure facto testamento, dc adita ex eo haereditate,& aduersus haeredem scriptum eonceditur: l. Papinia. F. si conditione,D.de inoff. l. scimus. 3.illud. C. eod. Secuuda uero plerunque de ab intestato,& ei qui ab intestato haeres est competit.l. I . C.de in donat. Illa rescindit testamentum,& plane ad intestati caussam
reuocat,ut nihil ex eo ualeat da. Papinia.& l .cum mater, D.eod. haec nunquam reuocat, nisi usque ad legitimam tantum. l. r.& passC.illo tit. P.E. R. F. P.D. E.R. I. .C.Quid de ea re seri placeret de ea re ita censuerunt. Notae quib. ueteres
in Senatusconsultis perscribendis utebantur. vi
N LUE pedum usucapionem Cic. nominat in ii. De legib. I .eo loco quem subiiciam,&,si possum, explanabo. Ex hae,inquit,non rerum, sed uerborum discordia controuersa nata est de finibus t inqua quoniam usu pionem xo. tabulae intra quinque pedes esse noluerunt depasci ueterem possessionem Academiae ab hoe acuto homine non sinemus,nee Mamilia lege singuli, sed ex his tres arbitri sines regemus.Depasci Academiae possessionem , refert ad usucapionem si acti quinquepedalis.Sensus est,' in controuersa uicin rum de fini bus,tetmini requiruntur, quibus repertis quinque quaqua uersis pedes desiniuntur,qui quamuis longo tepore ab alterutro possessi sint, finibus tamen dirimendis reseruantur: sic in comtrouersia de finibus bonorum & malorum quae philosophos exercet, termini Aeademicae distiplinae a Socrate positi pervestigandi sunt: Ae Antiochi arrogantia illius gloriam depascentis regeudaci coercenda est. lex aut ε Mamilia unicum adigi arbitrum uolebat finibus agrorum regundis, sed cum tres tum essent, facete intulit: Nee Mamilia
lege singuli, sed ex his tres arbitri sines regemus. De hac lege A sgenus Vrbieus his uerbis: De sne enim ex Mamilia quinque aut sex pedum latitudinem praescribit, quoniam hanc latitudinem ueliter ad culturas accedes occupat uel circumactias aratri,quod usucapi non potest. Qui R Tlusi ius dicebatur , quod ciuium Ro. caussa proprie institutum ita erat,ut pcregrini omnes eius plane expertes essent. Id autem quantum
ad dominium acquirendum attinet de quo solo tit. Codicis intelligendus est, De nudo iure Quiritium tollendo ab Vlpiano quidem in Institutionibus tribus in rebus ponitu Mancipatione, Ulla capione,& in iure cessione: a Varrone autem lib. De re rustic. I t. sex.nam praeter superiores addit iustam haereditatem, emptionem E praeda sub eo-rona , dc emptionem in bonis sectione alicuius. Verba eius haec sunt. In emptionibus emptionem autem omnem acquirendi modum intellige , ut suo loco docuimus dominum legitimum sex ferEres perficiuntis haereditatem iustam adiit intelli xit autem legitimam duntaxat . arg. l. 9. D. pro
legitima enim ad ciues solos , Id est Quirites pertinent: si, ut debuit,mancipio ab eo accepit, a quo iure iuuili potuit mancipationem significat. de qua suo loco diximus,& quam Quiritium esse propriam Cicero Se Boetius in Topic. demon strant: ὶ aut si in iure cessit qui potuit cedere sic restituo ubi legebatur C v t; & id ubi oportuit id est,apud eum apud quem legiς actio est.hoe significari cognosces ex formula Cessionis in iure: aut si usucepit c usucapionem enim Quiritium esse propriam indicat Cicero ex x I i. tab. in libro osse. primo. aut si ὸ praeda sub corona emit quo de more Gelliue pibro septimo
cae. quarto. tumve cum in bonis sectioneis cuius publice uenit . qua de re suis locis explicauimuς. Iux ergo Quiritium hoc erat , ut si aliquo illius generis modo aequista xes esset , nihil esset periculi a litibus : quemad modum in Orator. pro Caecina Cicero de clarat , Ut perueniat ad me fundus , inquit , testamento alicuius fieri potest r ut retineam quod meum fictum sit , sine iure ciuili non potest. id est , sine iure Quiritium . quia Laer diu institutio ius Quiritium non transfert, sed iusta , de legitima haereditas r ut superius dictum est, Item, Fundus a patre relinqui potest. at usucapio fundi, hoe est finis solieitudinis ac periculi litium , non a patre relinquitur, ed a legibus . aquae ductuet , haustus , iter , actus, a patre: sed rata auctoritas harum rerum omniumn iure ciuili semitur. Hinc ius evicti nis,de quo suo loco commemorauimus. v IRI Truxi ius, inquit Iustinianus , id dicitur , quo Quirites utuntur . Romani nim a Romulo , Quirites a Quirino appellantur. s. tertio. De hici nati Ouidius libro
237쪽
'Proxima lux uacua eliat tertia icta Quirino:
qui tenet hoc nomen Romulu4 antdsuit,
iue quoi bacu Diris,priscis est dicta Latinis:
Bellicus a telo,uenit in Ura Deus. iue suo regi nomen posuere Quirites: Seu quia Mmanus vicerat ille Cures. Quo bonum ostὸ locutio Iurisconsultis usurpata, pro Quam ad rem utile estΘ Caius i.aliquado, i S. in fin. D. ad Velician. Quo .enim bonum est,expectare conditionem uel diem , cum in ea caulla sit prior iste dubitor, &c.Vlp.l. 3. .si quis ex liberi , D. de bon.posscunt. b. Cum enim possit secundum tabulas habere postessione, quo bonii est cicotra tabulas dari ZIacm.l.si post morte, i o.s liberi, eod. o enim bonii cst eis fauere, ut parte faciant , nihil habituris 8Scaeuola l.si duo, 9 3.D.de lut .si duo rei stat stipulandi,& alter alterum haeredein scripsit, uidendum an confundatur obligatio. placet non confundi: quo bonum est hoc dicere λ . Quo magis, pro Quo minus Imper.l. I. .de luial.
Nihil prohibet,quo magis apud eum quoq; disce' ptatio terminetur.Item I. l .C.Qui dare tui. Non
ideo opq rtuitimpediri. quo magis liberali caussa
ordinata,curator tibi daretur.
Quon legatorum Interdictu: uide Interdictu quod legatorum,& sic de Quorum bonorum,&c. Quoia iussu actio,&c.inde Actio. R et mensibus di Quot dieb. eode modo ut Quotamais.Vlpianus in l. nec semel, i 2. . a. D.quado dies legat. Nihil interest utru in annos singulos, . uel quotannis, an in singulos menses, uel quot - mentibus, an in singulos dic , uel quot diebus i getur. Idem in l.8.3.16. D. de trans . . Si tamen
ita transegerit, uI in uicem eorum numuin quotannis , uel quot mensibus δcciperet,&c.Sic apud Catonem,Varronem, de Vitruvium persaepe. c.
uentam Pomponius scribit in l. r. De orig.iur.eoq; factu, ut qui antea Valesii Fusiij,Papisset,Auletis dicebantur: phst Valeris, Furi j,Papiu rij, Aurelis uocitati sint. Cuius rei
RAMA ELEs Iurisconsulti duo celebrantur, alter Fulgosius, Comensis alter : quorum uterque si 'tauit ius ciuile professiis est circiter annum M.
RAP i NA est uiolenta rei ademptio. diisere autem a Furto. I. quod furtum latenter & clanculum lit: Rapina impudenter & ui. ii .hirtum aliud est mavisestum, aliud nec frondestum: Rapina non nisi manifesta. iii .suru pcena non una est Ad modo. V
quadrupli modo dupli: Rapinae poena una
pli. I i i i. Furti actio solam poenam sine
persequitur: Rapinae uero, simul& rem & poenam. v. Fqrti actio manifesti, praetoria est:ncc m nisesti ciuilis:Raping actio tota honoraria est. vI. Furti actio perpetua est : Rapinae uerd, annua. g. primo.Instit. iii bo. rap. S. ex malefic. Inst. De actionib. . λPa. τίσματα. Iustinianus appellat colaphos, quibus caedi liberi cum manumitterentur, solebant. vult. C. de emanci p. & Nouella I. x x X I .Opinor, quod abdicationis genus quoddam esse uidere- Iur, qua Graecos solos uti oonsueuisse , suo loco monuimus. hunc tamen caedendi morem etiam in seruorum manumissionibus seruari sol itum , Isidorus testatur, lib.Etymol. ix. cap. IIII. Co nutus in Persium: Quoties , inquit,manumitte- bant,eos alapa perculsos circumagebant, & liberos confirmabant. Vnde Manumissio dicta est, eo quod manus eis immitteretur. Claudianus in lib. de iiii. Consul. Honori l.
Ducitur, grato remeatsecurior ictu:
Tristis conditio pul ara fronte recedit
Verbera, promi felix iniuria uoti. RATAM rem baberi hoc est , comprobare agno sceleq: quod actum est a falso procuratore.
l.quo enim , I 2. D. rat. rem hin. non tantum
autem uerbis habere potest et sed etiam actu. l. quintδ eod. RAT I AR I us, qui ratem exercet: ut Nauicularius, qui nauein.Paulus i. , O. D.de pign. act. Qui ratia aio crediderat,quum ad diem pecunia non soliteretur, ratem in flumine sua auctoritate deti
RAT io est, ultris clud dandi,accipiendi, credendi, obligandi, soluendi sui caussa negotiatio.l.6.9. .
D.de edendo. RATIONEs reddere & edere multum differunt. nam Rationes reddere iussus intelligitur : sum' mampccuniae , quae ex.xcli suis colligitur, iustus dare. l. qui libertatis, 69. S. scruus, D. de euict .l.ς 2. D. de condit. & demonst. At edere iussus inspiciendi tantum potestatem facere debet non etiam reliquum facere cogitur. I. boues, 89.D.de uerbor ligni f. RΑTioNas reddere, est legendas offerre rationes . primum , deinde computandas ut explorari poniit , imputationes probe an improbe reserantur: accepta recte relata, an non recte. ita enim incipit quidem res a facto,peruenit autem adpecuniam e reliqua enim reddi oportet. l. cum seruus, 32. de similib. D. de cond. &dcmonst. RAT io Ni Eus distrahendis actio: uide Actio tutelae. R AT 1 o N ALE s osticiales, dictitur a Costatino pro iis qui quu i aliqua potestate curationeq; fuerint nodu rera a se gestaru rone retulerunt υ παῖ -
238쪽
Grae cis appellantur, id est reddendis rationibus
obnoxii.I. . C. de episc& cler. RATIOCINATOR, qui tabernae rationes tractat. l. 3 . s. 7. D. de trib.act. RA vCA, vermis radices arrodens.Plin. lib. 7.ca. I 8. Olea ubi quercus effossa sit, male ponitur e quo niam uermes, qui Raucae uocantur, in radice quercus na scuntur de transeunt. Vip. l. Is . s. I . D. loca'ti, Si qua tamen uitia ex ipsa re oriantur, haec damno coloni esse: ueluti si uinum coacuerit, si raucis aut herbis segetes corruptae sint. RECEPrt in libris nostris appellantur, Arbitrii ex eo quod a Praetore ad arbitrandum delecti, recepti atque admissi sunt, siue quia ex recepto, id est
ex compromisto caussas dirimendas recipiuntil. a .de pass. D. de recepi.& l. i 2 .C. de iudi c. RECE 'Ti in reos, uide Reum facere. Venul. l. I 2 . s. I. D.de accusat. Hoe beneficio etiam in reos recepti uti possunt. item in fine, Cornelia iniuriaria seruum non debere recipi reum, Corneliu et Sulla a ctor fuit. RLCΕΡTITIA actio, ut de Achio receptitia.
RECEPTI TtΑ dos est , quam is qui dedit solutomat simonio sibi reddi stipulatus est: ait Vlp.cap.
Inst. vi. de l. mortis caussa, si . s. 2. D. de mori. causs. donat.
RECi PER E, excipere, sibi reseruare. Iauol. l. s. D. comun. praed. Servitutem recipere nisi sibi, nemo potest .adiectio itaq; uicini pro superuacuo habe da est: ita ut tota seruitus ad eu qui receperit, perti Meat. Alsen. l. ros .Qui fundum uendidit, pomu recepit,nuces de ficos de uvas duntaxat duri cinas re ceptas uideri. Labeo l. so. s. s. D. de legat.&M. lib. 3 r. Si fiandu mihi uendere certo precio tam matus es, nullii fructu eius rei ea uenditione excipere tibi libem erit. Plaut. in Trinumo, Posti cuiu
hoc recepit: quum edes uenderet. Cic. de orat. 2.. Sed dicis te, quu aedes uenderes, ne in rutis quidede caess soliu tibi paternu recepisse. Ecde modo Gell. lib. I 7.cap. 6.hunc Catonis locu interpretatur: Principili nobis mulier magna dote attulit. tu magna recipit, qua in uiri potestate no comittit: Eam pecunia uiro dat mutua postea ubi ira facta est, seruu receptit iu sectari atq: ilagitare uirum iubet. Recipit, inquit Gel l .id est, retinet. Ite. Quan- . do mulier dote marito dabat, tu quae ex suis bonis . retinebat, neq; ad id uirit trasmittebat, ea recipere dicebatur. Hinc seruus Receptilius, id est, pro . prius seruus suus, quim cum pecunia reliqua receperat, neque dederat doti,sed retinuerat. RECE iri usi seruu Nonius inde dici tradit,que in dada dote, ut donatione quis exceperit, qd est receperit, is, Mulier & magna dote dat auec ma - gnam pecunia retinet .ex ea igitur re funilia i , ex qua sibi dote data retinuit pecunia, uiro sorte ira--ta re tere instituit. apponit ei stagitatore recepti -tium. hoc est proprium seruit , quem reliqua pecunia recepe rat, nec dederat doti & exceperat.
RECIPERs in edicto Desericorrup. proprie est, refugium abscondendi ea uti seruo praestare, uel in
suo agro, uel in alieno loco aediscatiove. I. I. I. I. D.deseri corrupi. REC I s v M,concisum , breue. Gallistratus l. 2 . D. de te .mot.Et possimi in te piis ut cuiusu: patiatur
aetas. relegari. id est si iuuenior, in logi usui senior,
RECTE atq; ordine. id est rectὰ ac sapicter. quippe
ex sapietia, cosideratio: ordo aute ex cos de ratione nascitur. In edicto Vel l. l. 1 .D.ad S.C. Vell.Arbitrari Senatu, rectὰ atq; ordine facturos ad quos de ca re in iure aditu erit. Cic. in Anton. ς . Re id atq: ordine, eq: Re p. secisse de facere. Vlpia. l. diui, 27. s. l. D.deliber. caus L. Recte atq: ordine iudices puto facturos, si hanc forma suerint cosecuti. RECTE, in stipulationibus tantunde ualet, ut Arbi tratu boni uiri: iquit Vlp. l. haec uerba, 7 φ. De uer . fg Hinc Recte defendere,arbitratu boni ut i d fenderet: apud eunde in Lia tame, s. r. D. Iudi c. sol . Hi ne illa formula apud Paulu in l. lecta, qO.D.si cer.petat Et haec quindecim proba recte dari kalendis futuris stipulatus est Maevius. Cato de remst cap. C. x r. iiii . Oleam cogi recte , satisdato arbitratu L. Manlii. Ide cap. i 6. Recte haec dari, seriq:,satisq: dari domino , promittito. Varro li. De re rust.2. cap. Illasce sues sanas est e,habereq; recte licere,spodes ne ΘScaeuola l. qui Rome, 9. I S. D. de uerb. li. Eaq: sic recte dari fieri promisit Callimachus. Vip. l.aliud est , 7 i. De uerb.sg. His rebus recte praestari. RECTO iure alud Imp.f. i. De fides c haere. scinterpretor. Rine atq; ordine, e legibus, iure, ut leges permittiit. In primis igit sciendu est, inquit,opus esse ut aliquis recto iure testameto haeres instituatur: id est quem ius legesq: permittant institui. RECvrFRATOR Rs primum dicti sunt, qui inter po ..pulia R.& ciuitates peregrinas de rci, priuatis reddedis recipi odisq; cognoscebat. Ea enim,ut ex F sto constat, Recuperatio dicebatur. Hinc Rrcvps RATO Rus, iudices qui a Praetore in priua ius controuersijs quacunq; de re ageretur,dabanturi quos a recuperando dictos apparet, quod per eos suum quisq; ius recuperare posset. Bscvs ARR de Repudiare haereditatem disserunt. Recusare non modo haeres potest , veru metiam fideicommissarius. l. cogi, i s. si seruo, D.
ad Trebell. Repudiare aute solus haeres pot: quippe cum alii nulli haereditas deseratur. rursus, Repudiatio in iure tantum seri potest l. 3 .& c. de repud. here. Recusatio uerb quouis loco ge modo recte fit. Itaq: recusare, inquit Vlpia . non tantum Iraesentes, sed et absentes, uel per epistolam pos
lint. l. recusare,s. D.ad Trebell. & l. recusari, 9 s. '. De acq .haere. Recusari haereditas non tantum uerbis,sed etiam re potest:& alio quouis indicio uoluntatis. RECusATio, exceptio. Cicero De inuent. lib. r.
239쪽
Iudiciale est,quod positum in iudicio, habet in se
accusatione & defensione,aut petitione & recusationem. Hi ne illud Celsi in l.q8.D.madat. Si quis sub usuris credita pecunia fidei usi stet,& reus in iudicio couentus cum recusare uellet sub usuris creditam esse pecuniam , fidei ultior soluendo usuras potestatem recusandi eas res sustulisset, eam pecuniam a reo non petiturum.
RE DAT us,tus,tui: pecunia ex stupib.uenditis redacta. Scaeuol l. 8.f. i. D.de usus. Sempronio dolego ex redactu fructuum holeris & porrinae, partem sextam. RED E R E, re pro re dare. Seneca li.de Benestv I .Cudicimus, Benefici si illi reddidi,non hoc dicimus, illud nos quod aceeperamus reddidisse : sed aliud
pro illo reddere. Est enim re pro re dare .Quidni ecum omnis solutio non idem reddat, sed tatunde. na & pecuniam dicimur reddidisse, quamuis nu
merauimus pro arpento aureos, quamuis non interuenerint numi, sed delegatione & uerbis persecta solutio sit. Item lib.vi i . Reddere, est id quod debeas uolenti dare. MD E N ia i uerbum,ait Celsus, quanquam signiscatum habet retro dandi , recipit laine & per se dadi
significatione.l. q. a.deuer. fg.l. 2 I. Delegat. 2. REDDI rationes, uide Rationes reddere. RFDn I TvI RI,uetuste pro Redditum iri. Proculus
l. 8.in fi.Sed qui petent cauere debebunt, si haereditas evicta fuerit, quod legatorum nomine daciast,reddit uiri. Iulianus l. 27.D. ad S.C.Trebell.Et cavit,quod amplius per legem Falcidiam liceret, cepisset,reddit uiri. RE D ER PTOR dicitur , qui certo precio opus aliquod faciendum suo periculo conduxit: & qui locat,uetuste Venditor opus uero ipsum , Redemptoris bona mi in Verri. III .docuimus. R DEMPTOR est, qui opus certo precio sic tedum suo periculo conduxit.Vlpia.l. 3 9 D. de rei uind. Redemptores qui suis cementis aedificant, statim cementa faciunt eorum in quorum solo aedilicat. Rin EMPTOR litis dicitur, qui certa mercede pactastis periculii in se recepit, eiusq; periculta prestat.
Vlp. l. 6.9.6.D.mandat. Videbatur autem mihi iudicatum solui fideiussisse,& quasi redemptor litis
extitillet, uellet a Daphnide mandata iudicio consequi quod erat condemnariis. Prius autem dixerat,Ex euentu litis cauerat sibi certam quantitate dari. Item l .sequenti,An euentum litium maioris pecuniae praemio redemerit .Quintil. lib. I 2.ca.7. in s. de patronis eorum'; honorario disputatis, ' Paciscendi quidem ille piraticus mos , & imp nentium periculis precia,procul abominanda ne- sociatio , etiam a mediocriter improbis aberit. 1mpp l. is .C.de procur. Litem te redimis te contra bonos mores precibus maniselu professus es. . sie l. 22. C. mandat. l. s. f. primo. D. de ossic. procons. Ra D E MTPOR potis dicitur,qui pontem sartum tectum pecunia quae pro mercium exportatione soluatur,tuendum conduxit. Labeo l. 6O.6.8. D. locat. Vehiculum conduxisti: id quum pontem transiret,redemptor cius pontis portorium ab eo exigebat. REDEMPTOREs proprie atque antiqua consuetudine dicebantur, qui quum ad faciendum aut praebendum quid conduxerant , tum demum pecunias accipiebant, nam antiquitiis Emere pro accipere ponebant. At ij nune dicuntur Redempto res,qui quid conduxere praebendum,ut dumq;. Festus. R E o Em P etvR A ,redemptio, coductio publicorum. Vlpiana. I .D.de instit. acti Si quis pecunijs foene randis,agris colendis, mercaturis, redempturisq; faciendis praeposuerit , &c. Liuius lib. .bell.Pumc. Exhortandos qui redempturis auxissent patrimonia,ut Reip.cx qua creuissent, ad tempus com
REDHIBERE , est facere ut rursus habeat uenditor quod habuerit:& quia reddendo id fiebat , idcirco Redhibitio est appellata, quasi redditio.l. 2I. D.de edit.edict.uide l. facta,6o.Vel sic:
REDHivi Tio uenditionis resolutio est: ait Vlp.l. as .F. I .D. de acq.poss. Vel sic: REDHIBERE , dicitur uenditor qui rem uenditam tibi ab emptore redditam recipit. Plautus Mercatore , C. Quid si igitur reddatur illi unde empta estὸ D. minime gentium.C. Dixit se redhibere, si non placeat.nain ut ait Festus REDHiv TvR tum proprie dicitur , quod redditatum est,improbatumq::S qui dedit, idcmq: ru sus coactus est habere id quod ante habuit. Hinc
REDHiei TORI A actio,itide Actio redhibitoria. RED IM ER E ,pro corrumpererrit redimere delatore, pecunia eum a delatione deducere.Vlp.l. 29.D.detur.ssci , Sed enim haec poena inagis est ut adue sus ipsum locum habeat, qui delatorem redemit. Item, Nec enim exinde perit causia , ex quo redempta est. REDi MERE sententiam, Redimere iudices. Macer. l. 3 q.eod. Tu qui defensione omissa redimere sententiam maluisti. Item, Ad defensiones causae bona fide ueniant:non aduersarios aut iudices re
RED I Tvs pecuniae,id est, usura: inquit Scaevolat. 3 o.D.de adim.uel transfl. 87.9.ul. ad leg. Falcid. l.6.De praescript.uerb. REp ECTvs ,reditus, prouentus. Scaevola I.78. f. I O. D. ad.S.C.Treb. interim ex resectu paupertatis, qui ad uos peruenerit, alatis eum usuris pro quintitate numorum redactis : id est, ex reditu partis tertiae haereditatis.nam paupertatem appellat exiguae haereditatis partem tertiam. Verbum fructibus agrorum & prouentibus accommodatum. Cice. in Paradox. Nunquam eris diues , ant quam tibi ex tuis possessionibus tantum refici tur, ut ex eo tueri sex legiones possis. RapERRE
240쪽
Rr prans itisilirandum, est delatu sibi ad aduersario iusiurandii ineu transferre. Paulus i. 38. D. de iureiuri Manisestae,inquit,turpitudinis & consessionis est,nolle nec iur.ire. ncc illi iurandum retare.Et saepe in l.iusiurandum. ς q.eOd.Rs p ERRE rem iudicatam, retractare. Ci .pro Dorn.
sibi Decemuiri sacramentum in libertatem iniustu iudicassent, tamen quotiescunque uellet quis, hoc in genere se rem iudicata res erre posse uoluerunt.Sie Referre mysteria dixit lib. De Orato. 3.
pro Iterare:&Terent .in prol. Hecyr. Referre comoediam, pro denuo agere. R I FRRE in reos,ui de Reum facere. Up.l. I .s. l. D.ad leg. iiii de adult. Legis Iuliae de adulterijs c. 7.ita cauetur, ne quis inter reos reserat eum , quitum sine detractione Rein.caussa aberit: neque enim aequum uisum est absentem Rei p. ussa interreos rcferri, dum Reip. operatur. REFic Rr,ait Vlp.est quod corruptum est, in pristinum statum restaurare. l. i. g. 2. D. de rivis. l. I.
D.de uia pubi. R pci sines dicuntur, inquit Boetius, cum proprijs ager qui': sinibus terminatur. Hinc Finium reagundorum,uel Pinibus regundis iudicium, quod
inter eonfines redditur, ut fines agrorum uicinorum dirigantur.l. I .& pass. D. sin .regund. Cice. in Topic.Si in urbe de finibus controuersia est, uia snes agrorum magis este uidentur , quam urbis, finibus regundis arbitrum adigere non postis. R FQvLA est,inquit Paulus, quae rem quae est breuiter enarratmon ut ex regula ius sumatur,sed ex iure quod est,regula fiat.per regula igitur breuis rerum narratio traditur,& ut ait Sabinus, quasi causae coniectio est,quae simul cum in aliquo uitiata est,perdit of sesu sui . l. i . D. de regul Iur. Vel sic: Rr cvLA est sententia quaeda generalis,quae ex pluriu legum mcnte a Iurisconsultis notata atq; ani- maduersa paucis uerbis summa earu consensione& tanqua harmonia coplectit. Differt aute Lex a Regula :quod illa dicitur, quam populus certo &cognito omnibu s iureconi lituit: Regulet uero, qua Iuriscousulti ex pluribuς legu capitibus notatis inter seq: coparatis eli cuerunt:ut non omnino incomode dicere possimus, leges esse tanqua tio. ces,& sonos singulos: Regula uero esse tanquam harmoniam & concentum. Vide plura li. Obsese
RECvL A,capsa iuncea uel scortea,in qua inclusae oleae torcularis praelo subiiciuntur: apud Vlp.l. 19. g. i. D. locati:& Columcjl .lib. I 2.ca. 2.Rgi ECTio iudicum quid sit, A lcOmus lic exponit: Moris erat celebrata iudicia in reiectione , de
haberi in osticio Praetoris, & in arca reponi nomina selectorum iudicum . Reiectio autem idcirco dicitur, quia quum multi iudices in consilio eum Praetore suo iudicaturi essent,qui Quaesitor sui se set in caulla publica. uerbi gratia repetundarum, ambitus, maiestatis, necesse fuerat eos primum de decuria senatoria conscribi, quum senatus iudicaret:deinde in urnam sortito mitti, ut de pluribus nec ellarius numerus confici pollet : tertio .il est post trinam, permitti accusitori ac reo, ut ex illo numero reiiciant,quos putauerint sibi aut iniquos, aut ex aliqua re incomodos fore. Reicctio- ne celebrata. in eorum locum qui id edii fuerant. subsortiebatur Praetor alios, quibus ille iudicum legitimus numerus compleretur: prima enim Sortitio dicebatur. his perscctis iurabant in leges iudices ut obstricti religione iudicarent. R LEGARs dotem maritus dicitur,qui quam accepit , reddi ac restitui iubet: quo casu recepisse magis quam accepi se dotem mulier dicetur : ut ait Vlp.l. 2 .in fi. D.de do t. praeleg. quoniam reddi potius quam dari dos uidetur , ait Papiatas i. cum pater, septuagesimaseptima. s. sdei, dic decima De legat.r RELEGATI , deportati, δ: exules quid inter se ditaserant , de qui item Interdicti dicantur : uide Exilium. RELici tos A,de quibus sub Rubrica D. de rei glos.& sumptibus sun. quae luerint, sic liccbit inici ligere. IREL I C r osus locus non consecratione & uerbis solennibus,sed illatione mortuorum csficiebatur. l. 6. D.de rer.diuis.&L: .f. r.D.de relig ubi Celsus ait , non totum locum qui scpulturae destitiaius Iest, religiosum fieri , sed quatenus corpus hum
tu est. Patet aut ex Ciceronis ii . De legio. ea locas .
in quς mortuus illatus fuerat .neq; arari, neq; colitus titisse.unde Religio a relinquendo dicta putatur a Ser.Sulpitio, & Mas Sabino nam in arando Iocus ille sepulturae telinquebat ut . Itaque si Pontisces purum esse locum aliquem decernebant,exarari iubebant. Cic. i i . De legibus, Sed cum multa in eo loco sepulcra fuissent , c arata sunt.statuit enim collegium , locum publicum non potuisse. priuata religione obligari . Sic Aelius Gallus apud Festum est,t eligiosum sepulcrum dici, ubi mortuus sepultus,aut humatus sit. RELIQv A, dicuntur pecuniae quae initis suboluctisq; accepti de expensi rationibus nobis supersunt. Hinc Reliquari,& Reliquator, & Reliqua trahere dicit is .apud que ea pecunia superest. scsuolla l. 24. D. ad munici. Humanum est reliquoria usuras neque ab ipso qui ex administratione honoris r liquatus eli,exigi . Paulus.l. 46. D. de administatui . Debitum quod ex conductione reliquatus est, agnouisse eum uideri . & f. sequenti , Ex quibus quidam quum reliqua traherent , ido- rei in ipso tempore administrationis esse ca
perunt. Scaevolat Ioa. .secundo. D. de solui. Quae an haec summa in proximum annum accepto ei serri debeat, quum superioris anni sit reliquator. Hine RELIQUATIO, reliquorum debitio . Paulus i. .