장음표시 사용
341쪽
s milibus ea ussis seruetur.Item,ut a quibus haereditas petita fuisset,si aduersus eos iudicatum esset, is precia quae ad eos rerum ex haereditate uenditarum peruenissent, & si eae ante petitam haereditatem cleperissem, deminutae venissent , restituere deberom. I tem, ut ii qui bona inuasissent critin sciarent, ad se non pertinere, etiamsi ante litem contestatam secerint, quo minus possiderent, perinde condemnarentur. quasi possiderent: ii autem qui iustas caussas habui flent, qua re bona ad te pertinere existimassent, usque eo duntaxat, quo locupletiores ex ea re facti essent. Petita autem fisco haereditas ex eo tempore existimaretur esse, quo pri
miim scierit quisque eam a se peti: id est cum primum aut de nunciatum esset ei aut literis, uel edicto euocatus est cl. Vlpia. l. item ueniunt,t P. D. de haeredit. petit.apud quem pro OENus , legendum
FRONTO ARRivs ex Fastis Onuphris Veronen sis intelligitur. SE NA. C. Largianum de bonis libertorum ut liberi manumissoris non nominatim ex haeredati facti, extraneis haeredibus eorum in bonis libellinorupraeponerentur. Veluti, Laeliuς liberis superstitibus obiit. Thracius eius Libertus testa inciatum scripsit, sibiq; extraneos quosdam liae redes instituit. Senatus uoluit, ut haec haereditas institutis heredibus adimeretur,libertim. Laesi; tribueretur, si modo a patre exhaeredes iacti non essent. Nam si essent, paterno iudicio indigni omni emolumeto uidebantur, quod patris caussa undecunque pro scisci poterat. f. ult. De success. liberi. l. I .& passi C. de lat lib. tol. SENA . C. l .ibonianum de falss Factum opinor, Hadriano imp. L. Nonio, M. Annio Libone Coset. Anno DCCC x xC.Vt poena legis Corneliae de falsis teneatur, qui ob init ruendam aduocationem, testimoniave, pecuniam acceperit, pactusve Lerit1ocietatem coierit, ad obligationem innocentum qui sibi eive qui in sua potestate est, legatum
fidei commissumve ascripserit intestamento militis,aut etiam alterius: dummodo id signatum per sectumq: suerit:qui haeres institutus ex haeredatione nominatim filii, uel aliarum personam adscripserit, qui libertatem manu sua ademerit seruo testatoris, & maximὰ cui a se legata uel fideicommissa data erat. Vt si seruus domini sui iussu testamento codicillisve libertatem sibi adscripserit: ob
eam rem quod ipsius manu adscriptum est, minus
liber siti sed libertas ei ex fidei comissa eaussa praestetur, si modo post eam scripturam manu sua testator testa inento,codicillisve subscripserit. l. t.&passi D. de falsis.sE N A.C. Macedonian si de filioriim A.aere alieno,Vesi a sani, ut opinor, tempore factu est. Ne cui qui filiosa. mutuo pecuniam dedisset, etiam post mortem parentis eius,cuiui in potestate suisset, actio petitiove daretur. ut scirent qui pessimo exemplotancruent, nullius posse silviam. bonum nomen expectata patris morte secl. l. r. D. ad Macedon. in qua duo obscura sunt: quo tempore sit factum, S ut tu Macedo qui S. C. causiam dedit adolesces perditus fuerit, ut Theophilus existimat: an Denerator uetus ac nobilis , ut eruditi omnes putant.
Quod ad priorem dubitationem attinet, constat legem Laetoriam antiquissimam fuisse, qua tactabatur, ne ob pecuniam minoribus u ginti quinque
annis eredita, sue ii si iij fami l .sue sui iuris essent, ius diceretur. nam quo. ad loeum illum Terentii in Phormione pertinet, Quasi qui 'tiam crederet
te uiuor non ad ullam legem sed a tali, L. ius reserendum puto. Iam uero Tacitus libro x i. ubi de Claudio loquitur: Lege lata, inquit, se uitiam creditorum coercuit, ne in morte parentu pecunias filii se . foenori darent.' uo in loco MORTEM legendum puto, quasi di cerit obligationem non praelen praesentem, sed in diem collatam in mortis tempus fuisse : hoc modo, tantum quae tibi credidi, post patris mortem dare spondes iuetonius autein Vespasiani uita si e scribit: Auctor,inquit, sena
tui fuit decernendi, ne filiorum A. foenera toribus exigendi crediti ius unquam esset: hoc est, ne post patris quidem mortem. quod Macedonianum esse S. C. plane uidetur, quia Tacitus non de , C. sed de lege nominatim loquitur: itonioq; in iii spicione ea lege Claudia certas qiusdam coussas cxceptas fuisse: ueluti studioru,& alias honestas ac nocellarias. Macedonem autem cuin exemplo peisi-mo,inatisq; moribus, hoc est, contra bonos m res, pecuniam adolescentibus erederet, ea ustam
mutuationis no adscripsisse,atque illud esse quod
eadem in re Cicero Verrina v. posuit. Ex omni pecunia, inquit, quam aratoribus soluere debuisti, certis nominibus deductiones seri solebat: prima pro spectatione, & collybordeinde sp nescio quo Cerario. Venio iam ad Macedonic nouae quod in epigrammatis Romanis reperio, pag. 89. in sepulcro C. Modestis Macedonis. Quicunque auteis fuerit, arbitror eum uersura facere solitu fuisse, ut postea pecuniam adolescentibus quorum ami
citia de consuetudine utebatur, crede t. nam omnino uerba illa , ARS AL EMMM AD-
Hi R E R E T, ad eum qui crederet pertinere non possunt. ssNA. C. NERONiANvM de simulatis adoptionibus , Nerone Imp. factu in est. Ne simulata ado aptio in ulla parte muneris publici iuuaret , ac neu turpandis quidem haereditatibus prodestet. I)ercrebuzrat enim ea tempestate prauissimus mox, Cum propinquis comitiis, aut sortitione prouinciarum plerique orbi asciscerent filios, praeturasq; di pro ui acias , quod inter paties sortiti, statim
emitterent manu, quos adoptauerant. Qui magna cum inuidia senatum ad elint, ius naturae, labores educandi aduersus fraudem & artes:& breuitalcm adoptionis enumerant. Satis preci eli orbis.
342쪽
orbis, quod multa securitate, nullis onerib. gratiam,honores , cuncta prompta & obuia haberet.
Sibi promissa legum diu expectata in ludibrium uerti,quando quis sine selicitudine parens, sine luctu orbus, longa patrum uota repente adaequaret. Tacitus lib. xV.
SENA . C. Orphitianum de maternis haereditatibus: factum est Marco & Commodo Imperatoribus, Orphitio et Ruso cos. Ut filius & silia quamuis patris in potestate sint . ad bona matris intestatae
ante conlanguineos uocentur:siue mater ingenua
sit,sive libertina: item siue liberi legitimi sint, siue uulgo quaesiti.l. r.& pen.D.ad Teruli. & orse.
spurios tamen matri quae illustiis sit, non succo dere, si modo extent ex iustis nuptiis procreati, Imp.scribit in l. pen.C.eo.Quin.& illud intelligedum est,ex Imperatorii costitutionibus, nepotes& Neptes ad auiae intestate successione admissos, admittasq; esse. Vides uictus, . . De legit.haered. in cod. Theodos. SENA . C. Pegasianum de quarta fideicommiss. retinenda, fidium Vespasiani Augusti temporibus, Pegaso & Pusione Coss.ut ei qui rogatus esset haereditatem restituere, perinde liceret quartam partem retinere, atque ex lege Falcidia ex legatis retinere conceditur.quam si retinuisset , tum omnes
actiones quae in haeredes haeredibusq; dari solent, in eum,eiq; darentur. Is autem qui partem haereditatis ex fideicommisso reciperet, legata ij partia-rij loco esset: haereditatisq; tum commoda, tum incommoda inter haeredem , & eum cui reliquae
paries essent restitutae,communicarentur, intempositis stipulationibus ad exemplum partis & pro parte stipulationum Sed si haeres scriptus haereditatem adire recuset, ob id quod dicat sibi eam suspectam esse quasi damnosam, postula tu eius cui restituere rogatus esset, iussu praetoris adiret, i tamq: restitueret,ita ut ei & in eum qui recipithaereditate, auctiones dentur Ius inimus sub tit. De fidele. haereditat. Vlpianus cap. Insti. 21 .Pai Ius lib.Sent. q.cap. 3.ssNA.C. Plancianum de liberis agnoscendis,&paria tu subiecto. Vti liceat mulieri,parentive in cuius potestate est, uel ei cui mandatum ab eis est, si ea se facio diuortio praegnantem putet,denunciare intra dies triginta post diuortium connumerandas ipsi marito, uel parenti cuius in potestate est,uel etiam domi eius, si nullius eorti copia est. Et si maritus cui denunciatum erit, custodes ad uentrem eustodiendum, inspiciendumq; non miserit,neque contestato dixerit,eam ex se praegnantem non esse, ut ei id quod editum sit, agnoicerest necesse. l. I. D.de liber.agnos.
NA.C. Pisonianum de seruis obnoxiis uenditis.Vt si seruus poenae propter necatum dominum obnoxius uenisset,quandocunquo animaduersum in euctra,venditor preciu praestaret: ne emptori iniuriam fecisse uideatur lenatus. l. senatusc. 8. de S.C. Silaniano. SENA .C.Pernicianum de nuptijs. Ut qui intra sexagesimum,uel quae intra quinquageumum annum neque liberos susceperit, neque matrimonium cotraxerit,licet ipsis legibus post hanc aetatem liberatus csset,perpetuis tamen poenis teneatur. V l p. eam Instit. HI.
SENA . C. Praetextatum appellamus , nobile illud in Papyri, praetextati honorem factum . Vti pueri
praetextati deinceps cum patribus in curiam non introirent,praeter unum illum Papyrium: utq; ei puero postea praetextati cognomentum honoris ratia imponeretur. Nota est historia cx Macroto lib. Satur. L .cap. v I.& Gellius lib. primo.
SENA .C. Rubrianum de fideicommissaths libertatibus,sactum est temporibus diui Traiani, Rubrio
Gallo, & Caelio Hispone Cos s. anno DCCC Lix. Vt si a quibus libertatem Iraestari oportet,euocati a Praetore adeste noluit lent,dum hi neque infantes sint, neque furiosi, neque ab hostibus capti,neque hi quos religio,aut honestior causa,aut calamitas aliqua , vel maior res familiaris,aut capitis famaeve periculum,aut similis caussa moretur: ac ne pupilli quidem, qui tutorem non habent, aut eos habeant , quos earum quae causta detinet. Si caussa cognita Praetor pronunciasset, libertatem his deberi,eodem iure status seruaretur, ac si directo manummissi essent. l .cum uerb, 26.9. subuen
tum,& l.neque , 36. l.si filius, 3 3. D de fideico m. liberta
SENA. QSilanianum de quaestione familiae, Augusti temporibus factum nonnullis uidetur, Dolabellati Silano C O s s. anno DCCLx II.quibus idcirco assenti ri uix possum,quia neque leges,neque senatusconsulta ex cognominibus appellabanturitametsi uideo & Pisonianum, & Meronianum eodem modo nominari. Vti de seruis eius qui domi suae necatus erit,qui quidem sub eodem tecto suerint , neque opem ei tulerint, nisi qui impuberes fuerint,quaestio habeatur: & conuicti summo supi licio assiciantur.Qui uero non sub eodem iccto,ed in eadem regione suerint, non aliter punian tur,quam si conscij fuerint,iat quod ad caussam testamenti pertinens relictum erit ab eo qui occisis esse dicitur, id ne quis sciens dolo malo apeii edit, recitandum, describendum : ante quaestionem deseruis habitam curet.qui secus faxit,quod eo testamento ei relictum fuerit, publicetur. l. I.& l. I 3 .&
SEM A.C. Statilianum uel Domitianum de quinquennii praescriptione. Augusti temporib.factum est, Tauro & Lepido Coss.An.DC x II I.Vt in cognitione testamenti eius qui a familia sua occisus esse dicetur, ante habitam de familia quaestionem aperti quinquennii tempus haeredibus constituatur. l. in cognitione , i s. D. ad S.C. Sil a
343쪽
SEN.C.summum,sive supremum appellatur, quod summit Reipub. temporibus seri solebat:de quo Liuius lib. i t Iaantum,inquit, terrorem Hemici incussere patribus, ut quae sorma senatusconsulti ultime semper necessitatis habita est, Postumio alteri consulum negocium daretur , uideret ne quid Respub. detrimenti caperet. Sallustius in Catilinario, Itaqἰ quod plerunq; in atroci negocio solet senatus decreuit,darent operam Consules, ne quid Respub.detrimenti caperet Ea pol
stas per sena in m more Romano magiitiatus maxima permittitur,exercitum parare, bellum gerere,coercure omnibus modis locios atq: ciues, militiaeq; imperium atque iudicium summum habere:aliter sine populi iussu nulli earum rerum Consillis ius est. SpNA. C. Trebellianum de actionibus a fideiecimmissa rijs in haeredes transserendis, factum est teporibus Neronis,octauo Calend. Septenib. A I Deo Seneca,Trebellio Maximo Cos. An. DCCC x. Vt elim aequissimi im esset in omnibus fideicommissa rijs haereditatibus si qua de his bonis iudicia
penderent,ex his eos subire, in quos ius fructusq: transferetur, potius quam cuiq; periculosam esse suam fidem i deinceps actiones quae in haeredem, haeredibus': dari solcnt, eae neq; in eos neque his darentur, qui fidei suae commissum,sicuti rogati essent,rcstituissent: sed his&in eos quibus ex testamento sdeicommissum restitutu sui siet, quo magis in reliquum confirmentur supremae defunctorum uoluntates. Haec Vlp.l. I.D.cod.
SENA . C. Turpilia mim de accusationibus desertis. Factum fortasse Imp. Nerone, C. Silio, M.Turpiliano Coss.Anno DCCC x I x.Vt qui crimen publiei iudicis detulit, re caussa criminis ordinata,id est inscriptionibus depositis , de fideiussore de exercenda lite praestito,eoq; qui accusatur,sub custodia officii facto, non impetrata abolitione ab
executione criminis destitit: qui accusatore summisit,aut instigauit,aut mandauit alicui,& instruxit eum ad accusationem capitalem, deinde probationes allegando excusaticines, qui chirogra phum ob accusandum dedit,pactionemve aliqua interposuit, poena quinq; libraru auri multetur.l. I .de pass. C.& D.ad Turpillian. l. tertia, in fine, D. praeuaric.
S. NA.C.Tertyllianum de liberorum haereditatibus matri deserendis , D. Pio imperante factum est , Tertullo de Sacerdote Coss. Vt mater i genua triuliberoru ius habens, libertina quatuor ad liberorum intellatoru haereditate admittatur,si uet sui iuris,sive in patris potestate situla tamen ut s filia. n.sit, pat entis iussu haereditatem adeat: deinde ut filio mortuo, sui; filia mortua, liberi praeserantur
matri. utrovis mortuo,pater,non etiam auus: ite
eonlanguineus, iue solus sit , siue cum eo soror, eidem praeserantur: consanguinea uςro sola paria tar cum matre succedat. l. i.& I. D.eod. libro
SKN A. C.Tacitum cuiusinossi fuerit,Capitolinu, In Gordianis docet his uerbit. Omnino exemplum Senatus comulti taciti non aliud est hodie quam quod uestra clementia conuocatis ad interiora maioribus ea disponit quae non sunt omnibus publicada:de quit iis adiurare etiam soletis, ne quis
ante rem completam quicquam uel audiat uel intelligat. Hunc autem morem apud ueteres necessitates publicae repererunt, ut si sorte aliqua uis ab hostibus immineret, quae uel cogeret humilia captare consilia. uel aliqua constituere quae non prius oporteret dici quam effici, uel si nollent ad
amicos aliqua permanare, senatusconsultum tacitum fieretrita ut non scribae,non serui publici nocensuales illis actibus interessent, senatores exciperent, lenatores omnium ossicia censualium scribarum', complerent, ne quid sortὰ proderetur. SE NA. C. Velleianum de mulieru , intercessionibus,
factu est Marco Silano Se Velleio Tutore Cosis. ne ius aduersus mulieres diceretur, quae fidei uiasionibus & mutationibus pro aliis intercessisssent: cum eas uirilibus officiis fungi, & eius generis obligationibus obstringi,non sit aequum. Ergo in ueterem debitorem, aut in cum qui pro se
constituisset mulierem ream dabitur:magis enim ille, quam creditor mulierem decepit. l. r. &
SEMA.C.Velleianum de assignatione libertorum, actum est Claudianis temporib. Velleio Rufo, Osterio Scapula Coss.qui duos pluresve liberos iustis nuptiis quaestos in potestate haberet,de liberto liberiave sua significasset , cuius ex liberis
suis eum libertum , camve libertam ciste iuellet, ea ve quandoque is qui eum eam ve manumisit, inter uiuos uel testamento in ciuitate esse desis.set, solus ei patronus. lave patrona esset,periit de atque si ab eo eave libertatem consecutus consecutave est, neque ei liberi ulli essent: ceteris eius
liberis qui manumisit , perinde omnia iura seruentur , ac si nihil de eo liberto , cave liberta is parens significasset. l. prima. D. de asiasg. liberi. SENA . C.Vitrasianum de fideicom.libertatibus.Factum opinor Vespasiano imperante, Sulpitio Galbo, Vivaso Pollione Coss. Vt patres teruorumuibus per fideicommissum libertas data est, iu-o precio aestimentur:atque ita seruus ab liis qui
rogati sunt manumittatur: hi autem qui eos manumiserunt , proci; nomine perinde tratribus &cohaeredibus suis obligati sint, atque si ob eam rem iudicati caussa cum bis agi possit. Nam antes plures haeredcs erant instituti , & inter eos sui seri non poterant , sed non ipse rogatus erat seruum manumittere: non oportebat intercidere libertatem ob boc quod cobaeredibus suis uendere eum infans non possit. l.cum quasi I o.F. si plu
344쪽
S.CV simiuirali factum est Augusto Imp.Tiberio
de Varo Cos . Anno DCCCLi. Vt uiginti uiri exequitibus constitueremur,quorum deinceps nullus in senatum allegeretur,nisi quem etiam alium magistratum cuius ratione senatus posset fieri, misisset. Hi uiginti uiri in locum xxv I. uirorum luccesserunt: quorum tres capitalibus iudici j sali, tres pecuniae signandae praeiecti sunt: quatuor uiis urbis,decem iis iudiciis,quae ad centumuiros sorte deseruntur. Vt quoniam nemo facile Tribunatum pleb.petebat, sorte ex iis qui Quaestores fuissent dum quadragesimum annum attigissent,
deligerentur. Dio lib. F q. S.C. Volusianum de eoitione in lite:ut qui improbὸ
in alienam litem coeunt, ut quicquid ex condemnatione in rem ipsius redactum suerit, inter eos communicaretur,lege Iulia de ui priuata tenerentur. l. 6.D.ad leg.Iul.de ui priuat.
EORVM IVRlS CONSULTORUM, QUI A POM-ponio sub titulo De Orig. iur. enumerantur.
PAPYRr vs Iurisco fultus, rquinio Superbo regnante fi ruit. Is leges omnem a Regibus latas in ordinem redegit, nuque in librum coegit,qui liber iccirco Ius ciuile Papyriama appellatus est. PO pon.I. 2 .g. I in . I 8. De Orig. ivr.Videtur is suisse papyrius quem Dionys Halicarn. scribit primum Regem sacrificulum creatum fuisse,quem Maniuappellat.Superbum autem non Demacati filium, ut Pomponius sed nepotem, Liuius: pro nepotem Dionysius appellant. AP.CLAvDivs , Decemuir Iurisconsultus, Anno CcCI II quo leges X II. tabularum conscriptae& constitui.e fuerunt. Eius maximum in iis legibus conscribendis consilium extitisse Pomponius tradit L 2.s. I 8. De Orig.tur. HERMODO Rus Ephesius Iurisconsultus , legum quae a legatis Romanis ex Graeciae ciuitatibus alutatae sunt,quum in Italia tu in forte exularet, interpres fuit,ob eamque caussam statua ci in Comiatio dieata est. Plin. lib. sq.cap. I. & Pompon.l. 2. I. I. D.de orig.tur.ubi tamen Auctorem scribit, pro Adiutorem,socium,interpretem. Strabo lib. I de Ephesiis commemorans, Aciois P ae
ι ό αὐὐ-τ-ς ρυμουους συγγρά ad est, In ea uiri fuere memorabiles.e ueteribus quide Heraclitus cognomento Obscurus,& Hermodorus. de quo ille ipse loquens, Digni sunt, inquit, Omnes ad unum Ephesi,quibus laqueo sula franga turiqui Hermodorum uirum inter ipsos utilem exilio multarunt. dicentes: Nemo nostrum uti lis esto : alioqui, alio in loco & apud alios sit. Fertur. etiam is leges quasdam Romanis conseripsisse. AP.CLAvDIus Caecus Iurisconsultus. Censor fuit Sulpitio ἰSempronio Coss. Anno ab V. C. CD-x LI x. Primus actiones,idest formulas de usurpationib.scripsit.scribae suo Cn.Flauio suasit, ut i storum tabulam exscriberet, eamque promulga ret. Plinius lib. 3 3 . p. i .& Pompon. l. 2. I. I S. D Orig.tur.Tribonianus autem in eadem i. M. 3 .stri bit eum legis actiones proposuisse, & ad formam redegisse, quarum librum surreptum postea Cn. Flauius populo tradiderit. CN.FLAvivs , Cn. F.scriba, Iurisconsultus, Sulpiritio,Sempronio Coss. Anno ab U. condita C D-x Li x. Is patre libertino, humili fortuna ortus,ceterum callidus uir & facundus, Aedilis eurulis suit. ciuile ius repositum in penetralibus Pontifi- cum euulgauit,fastosque circa forum in albo proposuit: ut quando lege agi posset,sciretur. Ob id munus Aedilis curulis & Tribunus plebis creatus
est. Liuius libro.9.ex tremo , Cicero pro Muraena,Gellius libro 6.cap. 9. Plin. lib. I s.cap. . Triabor .l. 2.f. s. De Orig. iur. P.SsM PRO Nivs Sophus Iurisconsultus Coccum P.Sulpitio Saverrione, inno ab v. condita C D-xi lx. Pomponius scribit in I. 2. f. i8. hunc a populo Romano Sophum esse appellatum , nec quenquam ante hunc aut post hune hoc nomine cos. on natum esse . quum tamen plurcs in
345쪽
Consulum tabulis hoc eognomine afficia ntur:&constet Atilium,Laelium α Catonem Sapientes
cognominatos fuisse. Ti. CORVNCANIvs Iurisconsultus,Consul cum P. Valerio, Anno ab Urbe condita . CD Lxx l i. Primus ius ciuile docere ae prosi ieri capit, quum priores id in latenti retinere cogitarent,solum-gue consultatoribus uacare. Pompon. l. 2. f. t 8.
e origine iur.Cicero in Bruto scribit ex Pontificum commentariis intelligi eum longe plurimum ingenio ualuisse. Idem in libro De Orat. I. Pontificem Maximum eum fuisse tradit, ad eum, eiusque similes de omni bes diuinis atque humanis rebus referri solitum: eundem & in senatu,&apud populum,& in caussis amicorum, & domi, de militie consilium suum fidemque probasse. Eadem fere in Epitome Liuiana xVI II. Q FAntvs Iurisconsultus.cuius ad Carthaginie ses legatio celebratur e Cornelio , Scmpronio
Coss.Anno D xxx I i .nam quum essent duae tesserae positae,una pacis altera belli, arbitrio sibi dato , utram malet reserre Romam , ut rataq; sustu-α lit, & ait: Carthaginienses petere debere utram mallent accipere Haec Pomponius. Aliter tamen
Gellius lib. Io.cap. 17.aliter etiam Polyb. lib. I. Liuius lib. 2I.8c Appianus lib.De bellis Hispan. SEx.AEL tvs Imitus Catus Iurisconsultus, Consul fuit cum T.Quinctio Flaminio, Anno DLI I.
qui propter Iuris ciuilis scientiam sic appellatus
a summo poeta est,Egregie cordatus homo catus Aelius Sextus: ut ait Cicero lib.de Orat. l .qui
in Bruto hunc quoque ait iuris quidem ciuilis peritissimum, sed etiam ad dicendum paratum :&Tusc.prima hunc eundem uersum profert.Varro autem in lib. De ling.6.Cata, inquit, acuta. Hoc enim uerbo Sabini dicunt. Quare Catus Aelius Sextus,non,ut aiunt,sapiens:sed acutus. Pomponius autem his uerbis, Sextum Aelium etiam Ennius laudauit,&extat illius liber, qui inscribitur Tripartita: qui liber ueluti cunabula iuris continet. partita aute dicitur, quonia lege x II. tabularum praeposita,iungitur interpretatio , dein subtexitur legis actio. eiusdem esse tres alii libri
reseruntur:quos tamen quidam negant eiusdem
est e. Plinius uero lib. 33 .capite secundo, L. Pauli qui Perseu deuicit, genera ait His e.& quum legati Aetolorum in Cosulatu prandentem in fictilibus adissent,milla ab his uasa argentea non acepisse,neque aliud habuisse argenti ad supremum, uitae diem,quam duo pocula, quae L. Paulus soceret ob virtutem donasset. RAEL Ivs PAETvs Iurisconsultus , Consul fuit
eum Cn.Cornelio, An. DxLix .apud Livium lib. 32.& Pomponium .Plinius libro I 8.cap. I 8.Pl tarchus in Africano. P. AT II ivs Iurisconsultus.Cicero in Laelio: Scimus L.Atiliu apud patres nostros appellatu esse sapiente,quia prudens esse in iure elulli putabatur.Hunc quoque primum a populo sapiente appellatum suis te, Pomponius seribit Meminit Cicero in Catone, lib. De offici 2. De divin. I. Epi- tome Liuiana 9. P. CORNELI vs Scipio Nasica Iurisc.Consul fuit eu
M. Glabrione , An. D LIX. adolescens nondum
Quaestorius optimus in ciuitate iudicatus est, eidemque publice domus in sacra, uia data, quos. cilius consuli posset. Liuilis lib. 29.de Pompon.l. secunda,I. I 8.de Orig. tutis. M. PORCIus Cato, Iuriscons. Consul filii cum L. Valerio,Ann. DLv. Iuris ciuilis peritissimus fuit, ut Cicero ait lib.De oratore pri ino. libros etiam de iure re liquit, ut scribit Pompon. d.l. 2. Eius res gestas Plutarcinis in Vitis exponit, de Liuius
lib. 3 3 q. sed maxime lib. 9.ex quo elogium hoc Catonis nostri quin describam , facere non possum. In hoc uiro tanta uli animJ ingeniique
fuit,ut quocunque loco natus esset,sortunam sibi ipse factitrus suisse uideretur,nulla ars neq, priuat7,neque publicae rei gerendae ei defuit. Vrba nas milicasq; res pariter callebat. ad summos honores alios bcienti.i iuris, alios eloquentia, alios gloria militaris Puexit,huic uerlatile ingeniti se pariter ad omnia fuit,ut natum ad id unum diceres,quodcunq; ageret. in bello manu sortissimus, multisque insignibus clarus pugnis:idein posteaquam ad magnos honores peruenit, summus imperator:ide in pace, si ius costuleres, peritissimus rs caussa oranda esset,eloquentissimus . nec is tantum,cuius lingua uiuo eo uiguerit, monumentueloquentiae nullu extet. uirit imo , uigetque eloquentia eius,sacrata scriptis omnis generis. Ora tiones & pro semiliae,& pro aliis,& in alios . nam non soliὶm accusando,sed etia caussam dicendo fatigauit inimicos.simultates nimio plures & exe cuerunt eu, dc ipse exercuit eas.nee facile dixeris, utrum magis presserit eum nobilitas, an ille agi, tauerit nobilitatem . A speri proculdubio animi,
S linguae acerbae, de immodice liberae fuit: sed inuicti cupiditatibus animi,de rigidae innocetiae,
coteptor gratiae,diuitiarii:in parsimonia, in patietia laboris perieuliq; serrei A pe corporis animique,que ne senectus quide,quae soluit omnia, se gerit: qui sextu de octogesimu annu agens, caussa dixerit, ipse pro se orauerit,scripseritq;:octogesimo anno ser.Galbam adduxerit in iudicium. M. P o R C I v s Cato Iurisconsultus , Marci superioris filius. Is Praetor desgnatus patre ui uo mortuus est. Plurimos in iure ciuili libros reliquit. Gellius libro II. cap. I 8. Pomponius De orig.tur. Cicero de Orat. secundo. Huius ea credjtur fuisse regula , quae Catoniana in nostris libris appellatur libro Dig. 3 q. ut legatum quod non ualeret, si testimenti facti tempore testitor decessisset: quandocunque is dec dat δ
346쪽
dat,non ualeat.Celebratur etiam eius de diuiduis stipulationibus disputatio, in l. q. D. de uerbo. obli.Citatur&a Iustin. lib. l. Inst. tit. De adopt.
mus fuit,quo anno Ti.Gracchus intersectus est. Decem de iure libellos reliquit. Pomponius d. l. 2.Cicero de Orat. 2.&pro Caecina, De legibus I. Denat. deor. 3. Pompon. I.ult. De iur. i in munit. Alcon. Ver. 2. Interiit eo morbo quem
plithiriasin appellant Plutarchus in Sylla.
M. IvNIus Brutus Iurisconsultus, uir Praetorius suit,septemque, ut ait Pomponius,reliquit libros. Caesar tamen apud Ciceronem libro de Orat. 2.audi S se ait ex Scaeuola quum diceret,ires,duntaxat ueros Bruti libros Lilse. In eodem libro Bruti in iure describendo ratio improbatur, quod hypotheses non theses exponeret. Eius meminit Cicero in Cluentiana,lib. Epist. lam. 7.Gellius lib. I 8. cap. 7. M. MANILivsi Iurisconsultus, Consili suit cum L. Marcio Censorino, Anno DCi.Tres in iure reliquit libros,extabant etiam Pomponii aetateuchimina inscripta Manilii monumenta . Hunc
Crassus lib.de Orat. 3.scribit se iii disse transuerso ambulantem soro: quod erat insigne eum qui id faceret, facere ciuibus omnibus eonsilii sui eo
iam. Consulatus etiam in Bruto meminit. Geuus etiam doctrinae lib. I 8. cap. 7. Cicero eius librorum de mancipiis uendendis, De orat. I.Varro de Re rust.persaepe. P.RvTi Llvs Rufus lurisconsultus, Consul suit cu
rimus, discipulus,ut Pomponius testatur. Cicero in Bruto scribit eum magnum de iure respondendi munus sustinuisse, eiusque operam atque
industriana propterea gratiorem suille. M mora istur eius iniusta damnatio, quod quum ambitus 1
Seauro accusatus esset, noluerit suam caussam ornatius dici, quam simplex iteritati a ratio postularet.qua de re libro De orat. s. in Bruto , De nat. deor. s .De finib.rauscul. q. Ostic. 2.pro Placio, pro Balbo in Pisonem, pro Fonteio, pro Posthumo, pro Cluentio.Valerius lib. 2. PAvLvs VERGINI vs Iurisconsultus . Hic apud
Pomponium numeraturicorrupte, mea sente tia,quum illo modo nominetur nemo. Paulus
pr terea Aemiliorum est cognomen.Quum aut cCieero in Bruto Scaurum Rutilio; adiungat, Panaetii discipulum & conuictorem in I . de Oratore appellet ,& Pomponius hoc loco Panaetii
auditores enumeret,haud scio an pro sc Au Rus vicLLLIus, reposuerit aliquis PAvLus ΛxR-
Q Lius Tubero L. Pauli nepos, P. Africani sororis situs Iurisconsultus, Triumuir agris, opiria bnor,ex lege Sempronὶa diuidundis sitit. Hune in Bruto Cicero Stoicum & doctissimum in disputando fuisse scribit. Crassus autem in lib. de orat. 3.Dies, inquit,& noctes uirum summa uirtute dc prudentia uidebamus philosopho quum operam
daret,u ruberonem. Pomponius autem Panaetii auditorem appellat. ubi tamen PANsAE d prauate legitur: ut quod sequitur Qui ET IPSE Corus v L. nam in Conlulum recensione Tubero non nominatur hoc tempore. uidenturque haec uerba potius ad Scaurum pertinere. Cicero
in libro qui inscriptus est, De iure ciuili in artem redigendo,uerba haec posuit: Nee uero scientia iuris maioribus suis Q Aelius Tubero defuit.doctrina ctiam supernit. Hoc ex Cest. lib. I. cap. 11. Historia de eo insignis resertur a Cicerone in ea pro Muraena . SEx. POMPEI vs Iurisconsultus, Cn. Pompeii M
gni patruus fuit. Hic, ut ait in Bruto Cicero, praestantissimum ingenium contulit ad summam iuris ciuilis,& ad perfectam Geometriae & rerum Stoicarum scientiam. Hunc euiidem in lib.de Orat. J.Stoicum appellat,di lib. I. eruditum hominem in plillos puta. L. cAELivs Antipater Iurisconsultus, scriptor, ut ait in Bruto Cicero,ut temporibus illis luculenistus,suit iuris italde peritus,multorum etiam , ut
L. Crassi,magister Pomponius eum scribit maiorem eloquentiae quam scietiae iuris opera dedissse. na ad iustoriam scribendam animum appulit, cui maiorem quam superiores sonum uocis addidit rut ait Cicero lib.de Orata 2 .& de Lesib. I. P.Li Cix ius Crassus Mutianus Iurisconsultus. C5 siil fuit eum L.Valerio, Anno DCX I x. cognomulo Diues, P. Mutii filius,& P. Mut ij Scaeuolae Iurisconsultorum frater germanus a P. Licinio Crasso adoptatus,domi a patre & fratre ius ciui te didicit .in eo industriam constat summam fuisse, maximamque gratiam, quum & consuleretur plurimum,& diceret.Eloquens etiam suit. Haee ex Ciceronis Bruto,n primo de Orat. Gellius autem libro t. cap. 13. auctor est, Historicos
plerosque scripsisse,habuisse illum quinque rerubonarum maxima & praecipuar quδd esset ditissimus,quod nobilissimus,quod eloquentissimus,q, iurisconsultissimus.qubd Pontifex maximus. Pomponius autem Eune scribit a Cicerone dici Iurisconsultorum disertissimi im. falso. nam de L.Crasso M. Antonii aequali loquitur in Bruto his uerbis, Vt eloquentium iurisperitissiunus Crassus, iurisperitorum eloquentissimus Scaevola putaretur. Meminit Velleius libro 1. Cicero in Catone,ad Attie.lib. s. Ppilip p. I i. Valerius lib. 8. cap. 6. Epito me Liu. P.Strabo lib. I s. Eutrop. lib. . Florus libro secundo, cap.22. Q Aloivs Scaevola Iurisconsultus Consul fuit cu L.Caecilio,An.DCxxx II l.Scaeuolae filius, loti sex Maximus, item ut paterituris consultissimus,
347쪽
ut idem.Sic enim Cicero in libro de Legibus 1.
scribit. Pomponius aulcm hunc ait primum ius ciuile constituisle,gencratim in libros i 8.redigedo. Cicero in Laelio tradit cum primum Augu-J rem,deinde Aedilem cum L. Crasto fuisse:ite lib. Offie. secundo,& de Consulatu lib.de Orat. I. me mi nit. A ppianus autem libro scribit eum C. Marii iussu occisum in Tyberim proiectu esse: itemque Lucanus libro secundo,Velleius libro t. Florus lib. I .cap. 23 . Valerius lib. 9.& lib. 8.Cicero de Natura deor. I.
Auvi Livs GALLvs Iurisconsultus Praetor de ambitu quaestionem exercuit, cum cius collega Cicero esset:ut ipse in Cluentiana testatur. Hunc Q utii Pont. Max.auditorem fuisse Poponius tradit. Cicero autem in Bruto,Ser. Sulpitii praeceptorein in iure , hominem acutum & exercitatu,
prompta in agendo I in respondendo celeritate praeditu sutile.ab eo ipso prolata est, de dolo malo sormula,quam idem libro De natura deor. I.& de Ome. i.euerriculum malitiarum omnium appellat .Eius extat laudatio in Orat. pro Cscina, his uerbis: Hoc loco percommode accidit, quod non adest is qui paulo ante affuit, & adeste nobis frequenter in hac caussa solet, uir ornatissimus C.Aquilius.Nam ipso praesente, de uirtute eius& prudelia timidius dicerem, quod & ipse pudore quodam assecrentur ex sua laude,& me similis ratio pudoris a praesentis laude tardaret. cuius auctoritati dictum est ab illa caussa concedi nimium non oportere. Vcreor de tali uiro ne plus dicam,quam uos aut sentiatis,aut apud uos cci memorari uelitis.Q inpropter hoc dicam, nunquam eius auctoritatem nimium ualere, cuius prudentiam pop. R. in cauendo,non in decipiendo perspexerit: qui iuris ciuilis rationem nunquam ab aequitate seiunxerit:qui tot annos ingenium,laborem, fidem si iam populo Ro. prompta expositamque praebuerit:qui ita iustus & bonus
uir est,ut natura non disciplina consultus este uideatur:ita peritus ac prudens, ut ex iure ciuili, noscientia solum quaedam, uer tam etiam bonitas mista uideatur:cuius tantum cstingenium, ita pro
pia fides,ut quicquid inde haurias, purum liquidumq; te haurire sentias.Eiusdem iudicium singulare Valerius lib.octauo,capite iecundo commemorat fuisse, rem tameti non aperit. Is est de quo
Cicero in Topicis memoriae prodidit: si quis ad
eum quid tale retulerat, ut de facto quaereretur, ad Ciceronem, inquibat . significans lurisconsultos non de facto, sed de iure consuli oportere. L. LuCILivs Balbus Iuriscons. L. Multi ai qitora Pomponio nominatur: a Cicerone autem in Bruto Ser. Sulpitii cum C. Aquilio in
iure praeceptor . ubi hunc doctum & eruditum homi ncm appellat , de tum in agendo, tum in respondendo conliderata tarditate praeditum.
Neminit idem l b. ad Attic.v iii. Sed qui in libris De Natura deorum disputat Q. Balbus , est
huius ce, ut uideatur frater. SEX. PAPI Rivs Iurisconsultus, inter Ser. Sulpitii prsceptores a Pomponio numeratur. C. Iv v vrivs Iurisconsultus a Pomponio inter Ser. Sulpitii praeceptores numeratur. Cicero autem in Bruto T.Iuuentium Iurisc. nominat: que alium ab hoc suis te ratio temporum declarat. Multis enim post hanc Servii iuuentutem annis numeratur. In eodem genere, inquit, caussarum multum erat T.Iuuentius, nimis ille quidem te
ius in dicendo,& pene frigidus, sed & callidus,
S in capiedo aduersario uersutus,& praeterea nec indoctus ,& magna cum iuris ciuilis intelligetia. SER.SvLPiTIvs Iurisc.Consul suit cum M. Marcello, Anno DCCi l . Hic praeceptorcs adolescens habuit in iure,Aquilium, Balbum, Papyrium,S Iuuentium .ut Pomponius testatur, cuius haec uerbas ubicribemus: Seruius cum in causis orandis primum locum,aut pro certo post M. Tullium obtineret, traditur ad consulendum Quintum Mutium de re amici sui peruenis te. eumque cum sibi respondisse de iure, Seruius earum intellexisset , iterum Quintum interrogasse, & a Quinto Mutio responsum esse, nec tame percepisse:& ita obiurgatum esse a Quinto Mutio. Namque eum dixisse, turpe esse Patricio,& nobili,& caussas oran
ti, ius in quo uersaretur,ignorare.ea uelut contu
melia Seruius tractatus,operam dedit iuri ciuili: N plurimum eos de quibus locuti sumus, audiit. Institutus a Balbo Lucilio, instrutus autem maxime a Gallo Aquilio, qui fuit Cercing. Itaque libri complures eius extant Cercinae constet. Hiecum in legatione perisset, statuam ei pop. R. pro .
Rostris posuit hodieque extat pro Rostris Augusti. huius uolumina complura extant. reliquit aut prope centu N octoginta libros.Cicero autem in Bruto,eum scribit eloquentiae tantum assumpsis.
se, ut ius ciuile facile tueri posset. Nee facile inquit,quem dixerim plus studii, quam illum &ad dicendum,& aci omnes bonarum artium disciplinas adhibuisse. Item, Atque haud scio an par principibus este potuisset,sed fortasse maluit id
quod est adeptus, longe omnium non eiusdem modo aetatis,sed eorum etiam qui fuissent, in iuure ciuili esse princeps.Sic enim existimo, iuris ciuilis magnum usum eti apud Scaevolam de apud multos fuisse,artem in hoc uno: quod nunquam
effecisset ipsius iuris scientia, nisi eam praeterea
didicisset artem,quae doceret rem uniuersam tribuere in partes, latentem explicare definiendo, Obscura explanare interpretando, ambiguam prinium uidere,deinde distinguere,postremd habere regula, qua uera & falsa iudicarent, & q sibus,ppositis esset,queq; no esset cosequetia. Hic emattulit hanc artem,artiti omnium maximam,quasi luce ad ea quae cosus e ab aliis aut respondebantur, aut agebantur . Dialecticam mihi uideris
348쪽
de is dicere,inquit.Rectὸ,inquam,intelligis, sed
adiunxit etiam & literarum scientiam, & loquendi elegantiam,quae ex scriptis eius, quorum similia nulla sunt facillimὰ perspici potet t. Cumque dicendi caussa duobus periti simis operam dedisset,L. Lucilio Balbo: C. Aquilio Gallo, Galli hominis acuti S exercitati promptam de paratam in agendo & in respondendo Gleritatem subtilitate diligentiaque superauit. Balbi docti & eruditi hominis in utraque inconsideratam tarditatem uicit expediendis eonficiendisque rebus: sc & tabet quod uterque eorum habuit, de expleuit qd utrique defuit. Haee Cicero. Idem praeterea in Muraeniana ostendit. Sulpitium Quaestura Praeturamque gessisse. quaestionemq; pecu latus ei in
Praetura obtigisse. Asconius autem in argumento Milonianae scribit eum Anno DCCI. v.Cal. Martias,mense intercalario interresem facili, ut Cn. Pompeium solum consulem crearct: anno uero
insequenti ipse eum M. Marcello'Consul ut diximus iactus est.Cumque oppressi a Iulio Caesare ciuitate Athenas se contulis let,landemque ab illo restitutus Graeciaeque praesectus suisset, Roma reuersus est, legatusq; a Senatu ad M. Antonium Triumuirum,qui Mutinae D. Brutum oblidebat, missus: ut eum a perditis consiliis ad sanitatem pacemq; reuocaret. a in legatione interiit, ut ex eius legatione apud Cicerone intelligitur, quae Philippica x x.legitur. Meminit idem lib. Epist.
fam. 7. ad Attic. s. Cellius libro 2. cap. Io. &lib. 6.cap.8. P.ALFENvs Varus Iurisconsultus, Consul fuit cuP.Vinutio Anno DCCLIII I. ut Pomponius sin
ilicat,qui Servii Sulpitii discipulum. hunc suisse ascribit, plurimumq; ex ipsius auditoribus au ctoritatis habuisse Gellius quoque lib. 6.cap. .
eiusdem discipulum appellat eiusq; librum Digestorum trigesimumquartum, & Collectaneorum secundum citat. Horatius Sermonum I. ut Alfenus Uaser,omni abiecto instrumento artis, clausaq; taberna sutor erat. Vbi Acron: Vrbane , inquit, Alfenum vastum Cremonensem deridet, qui abiecta sutrina,quam in municipio suo exem erat, Romam ueniti magistroq: usus Sulpitio iurisconsulto, ad tantam peruenit scientiam, ut&consulatum gereret,& publico funere efferretur. Aliter. Alfenus lutoris filius, qui ita iuris studio intedit, ut beneficio artis huius latu clauu sum ret,& ad consulare cosiurgeret dignitate. sunt qui dicant hunc Cremonesem fuisse. vaser aure, ast tus,cordatus. Antiqui et pro bono hoc dicebant. Alfenum ite alterum ab hoc Lampridius inter Alexandri Imp .consiliarios numerat,Ulpiani, Pauli,Pomponii, aliorum multorum aequalem. A.opi Livs Iurisconsultus Ser. Sulpitii auditor numeratur a Pomponio,qui eundem in equestri omdine permansisse tradit : Caesariq; familiarissimum suisse, de libros de iure ciuili p lurimos, de qui omnem part e operis sundarent,reliquisse.primumq; de legibus Vicesimς conscripsistie, ite de
iurisdictione, eundem edictum praetoris diligenter composuisse. Huius ofilii uxor ea fuisse uidetur Clodia, quam Plinius libro 7. cap. x Lv I I I . centum dc quindecim annos uixisse , quindecies aute enixam esse tradit. Meminit Cie. lib. Epist. fam. 7.de I 6. Ad Att. Is . MCAs Eius Iurisconsultus Servii Sulpitii auditor numeratur a Pomponio. Apud Ciccronem, Marcu ex Sextu Caelium reperio. sed nihil ad nostru . ΑvMD ivs Tucca Iurisconsultus Servii Sulpitii auditor numeratur a Pomponio. Cicero T. Rusidii in Bruto meminit,qui uixit ad summam senectutem,eratque & bonus uir& innocens, sed dicebat parum .euit 3c T.Aufidius Asiae praetor: in Orat. pro Flacco . Ausio ivs Namusa Iurisc.Ser.Sulpitii auditor numeratur a Pomponio, traditurque condiscipulorum suorum scripta in centum quadraginta libros digessisse. FLAvius Priscus Iurisconsultus Serui, Sulpiiij auditor numeratur a Pomponio.
C. AT Eius Pacuvius Iurisconsultus Servii Sulpitii
LAuso Antistius Cinna Iurisconsulti Ser. Sulpitii
auditor a Pomponio numeratur.Tribunus plebis
fuit, Silla de Pompeio Coss. De quo Cicero in Bruto, bula,inquit,sanὸ probabilis r qui multos cum tacuisset annos,neque contemni solum,
sed irrideri etiam solitus esset, in Tribunatu primum contra C.Iulii illam Consulatus petitione extraordinariam ueram caussam agens est probatus. Itaque post Tribunatum primo multae ad
eum caussae,deinde Omnes, maximae quaecunque erant,deferebantur.Haec Cicero. Plutarchus aute& Orosius, Appianus item de Velleius traduut
hunc cum Pompeii socer esset,ut Syllanum a Marianis intersectum fuisse. Appianus aute lib. bell. ciuil. quarto extremo factum eius memorabile prodit,quod subiiciam: Λαίεω, δἰ em ervis. ω-n-
γί-.. id est,Labeo uero doctrina & prudelia. clarus,pater Labeonis qui propter iuris ciuilis peritiam hodieque celebratur, cum fossam in taber naculo suo pro corporis sui magnitudine fodis set, mandataque suis seruis ceteris de rebus dedisset,uxori ac liberis ut uoluit prospexit,literasque seruis ad eos dedit. Tu eoru fidelis imit de tra prehendit,eiaq; circumegit,ut mos est Romanis manumittere,conuersoque stadium tradidit, di iugulum praebuit. atque huic quidem tabe
349쪽
nae ulum pro sepulcro si iit Pus L 3 C t us Gellius iurisc. Ser. Sulpitii auditora Pomponio numeratur in libris Florentinis: cor rupte. duarum nanque similiarum haec nomina sum. In uulgatis libris,Publius Caecilius. Legendum opinor, Publicola Gellius,pro Pomponii &ipsius aetatis consuetudine.ut si L. Gellius Publi-eola de quo Cicero in Bruto,Non tam uendibilis orator,quam ut nescires quid ei deesset. nee
enim erat indoctus , nec tardus ad excogitan-dsi, nec Romanarum rerum immemor, & uerbis solutus satis, sed in magnos oratores inciderat eius aetas.multam tamen operam amicis & utile praebuit,atque ita diu uixit,ut multarum aetatum oratoribus implicaretur,multum etiam in causis uersaretur. Hunc Valer. Max. libro s. cap. 9. omnibus honoribus ad Censuram usque functum fuisse tradit. C.TRE EAT i vs Iurisconseitus, eques R.Ciceronis familiarissimus,ad quem extant scripta ab eodem Topica, Sc epistolae complures , omnes prope se-stiuae & iucundae . Hunc Pomponius Cornelii Maximi auditorem fuisse tradit , compluresque reliquisse libros, sed qui parum frequententur. Eiusdem autem tantam apud Augustum auctoritatem fuisse Iustinianus liab tit. De codicillis tradit,ut eius suasu atq; consilio codicillorum usum receperit.Extat etia Horatij Satyra lib. Sermonuri .ad Trebatium iurisconsultum, quem, nisi Poephyrionis me moueret auctoritas, uix hunc cundem fuisse putarem: cum etiam Acron eum Iurisperitum quedam nominet. Porphyrio uero scribit eum locum obtinuisse inter Poetas,& aliquot libros de iure ciuili composuisse ,& de religione nouem.Citantur autem De religione libri eius a Macrob.lib. .cap. q. A.CAscELIvs Iurisconsultus, Quaestorius suit: nec ultra, inquit Pomponius, proficere uoluit , cum illi etiam Augustus Consulatum offerret.
Quod autem apud eundem sic legitur, Fuit Aulus Cascelius Quintus Mutius Volusi, auditor,denique in illius honorem testamento Publiu Mutium nepotem eius reliquit haeredem:corruptum uidetur. Primum enim Ruivri Mutii inse- eundo casu postulat. d statim de P. Mutio eius nepote insert. At uero Volusius non cognomen sed nome familiae fuit. Plinius autem Volcatium nominat huiusce praeceptore lib. 8. cap. 4 . Rem dium igitur aut ab antiquo libro, aut ab eruditiore aliquo expectemus.nunc illud quod Maer biux refert li. 2. cap. I 6.aaiiciemus. Cascelius Iurisconsultus urbanitatis. Quod autem de Furio &Cascelio praediatoribus Cicero pro Balbo, & Valerius Max.lib. 8.cap. II .commemorat, quos Q. Seaeuolae aequales Dei inti nihil ad hune nostrum pertinere constat. Huius autem nostri feripta preter unum librum Benedictorum, Pomponius suci tempore non extitille alii rarat. Benpdicta autem facetas & acutas responsiones quales superius pro
Q. AELivs Tubero Iurisconsultus patricius, ut ait Pomponius,fuit δε a causis agendis ad ius ciuile transijt.inaxime postquam Raaigarium accus uit, nec obtinnit apud Caium Caesarem. Is est Ligarius,qui cum Africae oram teneret, infirmu ruberonem applicare non permisit, nec aquam hauriremuo nomine eum accu sauit, & Cicero defendit.Tuberonem autem cum dicit, patrem in telligit. Nam ut cx huius Oratore intelligitur, Ligarius a C. Considio proconsule prouinciae praefectus fuerat Cum autem Actius Varus in ea, pulsus a C. Caesare Mnisset,in Tuberone huiulce patre,cui ea Puincia obuenerat,portu proliabuit.
De filio igitur illa Pompon.quibus haec addit,Tubero doctissimus quidem habitus est iuris publici & priuati δε ςomplures utriusq; operis libros
reliquit term ne etia antiquo usui allectauit scribere,& ideo parum libri eius grati habentur. Meminit Caesar lib. De bello ciuili f. AT E i us Capito Iurisconsultus quem Pomponiusti Tacitus Consulem fuisse produnt. ut ualde mirer,Cassiodorum, & Dionem scriptum habere
Anno DCCLXIII1.C. Foteium cu Germanico
Caelare. Huc Tacitus principem in ciuitate loca studii; ciuilibus assecutum tradit lib. φ. extremo, principique ac dominantib.obsequentiore fuisse. Poponius aute ostilio praeceptori opera dedisse, inque iis quae ab eo acceperax perscuerasse. lneude M. Poponii Gramatici memorabile dictu celebrat ab auctore libelli De Gramaticis illustrib. Na cu Poponita ex oratione reprehedisset,asii miste Ateio Capitone & esse illud Latinu,&si non esset, suturum certe iam inde: Mentitur, inquit, Capito.Tu enim Cssar ciuitatem dare potes h minibus,uerba non potes . Meminit Gellius lib.
Afris Tius Labeo Iurisc. superioris filius, a Poponio Trebatii di l. ipulus Hille traditu consulatu que sibi ab Augustodelatu rectitasse: sed plurima studiis opera dedisse,totuq, amria ita diuitisse, ut Romae sex me lib.cu studiosis esset,sex me sib. sec ederet δε coscribendis libris opera daret. itaq; quadringeta uolumina reliquisse,ex quib. plurima inter manus suo tempore uersabatur. rudem praeterea ingenii 'usitate,& fiducia doctrinae,qui & ceteris operis lapientiae opera dederat, plurima in- nouare instituisse. Hunc Tacitus lib. s. extremo iuris eluilis scientia Capitonem Ateium antecelluisse scribit,& incorrupta libertate, atq; iccirco fama celebratiore fuisse, Praeturaq; eu gessisse tantum:aditu enim ad Consulatum iniuria illi praeclusum suisse. Lubet etiam locum Gellii ex li. i s. cap. t 2.de hoc nostro subscribere. In quada epistola Ateii Capitonis scriptu legimus, Labeonε Antistium,legum,atque morti populi R. iurisq; ciuilis
350쪽
eiuilis doctii apprime suis. Sed agitabat, inquit,
hominem libertas quaedam nimia atq; uecors: liaque eo,ut D. Augusto iam principe,& Remp.o tinente,ratum tamen pessimq; haberet, nisi quod iustum sanctumq; esse in Rom. antiquitatibus legisset. Ac deinde narrat, quid idem Labeo per uiatorem a Trib. plebis uocatus responderit , Cum a muliere, inquit quadam Tribuni plebis adue sum eum aditi Gellianum ad eum misissent, ut ueniret,& mulieri responderct: iussit eum qui mi Lsus erat,redire,& Tribunis dicere,ius eos non habere,neque se, neque alium quenquam uocandi: ciam moribus maiorum Trib. pleb. prehensione haberent,uocationem non haberent: poste igitur eos uenire,& prehendi se iubere, sed uocandi absentem ius non habere. Meminit idem lib. 2 o. ca. I. De eodem Suetonius in Augusto his uerbis, Antistius Labeo,senatus lectione,cum Trium uiarum legeret Marcum Lepidum hostem olim eiusti tunc exultantem, interrogatus ab eo, an non essent alii digniores,suum quemq: iudicium habere respondit. Nec ideo libertas aut contumacia fraudi cuiquam fuit. MAsvRi vs Sabinus,Iurisconsultus,Αteio Capit ni successisse traditur a Pomponio, equestremq; in ordinem iam natu grandem ac prope quinquagenarium receptum fuiste, & publice primum de iure respondendo scripsisse. post eum enim hoc beneficiu a Ti.Caesare cepit. Huic,inquit ide, nec amplae facultates fuerunt, sed plurimum a suis auditoribus sustentatus est. Citantur autem eius libri a Gellio & Maerobio multis locis. Coccx i us Nerua Iurisconsultus Anti stio Labeoni successisse traditur a Pomponio, Caesariq; Tiberio familiarissimus fuisse: quod idem Tacitus lib. I .confirmat.Cum enim lib. .scripsisset, Coeceium Nemam,senatorem Consulatu sunctum,
cui legum peritia, a Tiberio in Campaniam proficiscente deductum esse,ium libro. s. Nerua,inquit,continuus principis,omnis diuini humaniq; iuris sciens,integro statu, corpore in laeso, moriedi eonsilium cepit. Quod ut Tiberio cognitum, adsidere,causas requirere,addere preces,tateri postremo graue conscientiae,graue tamae suae, si proximus amicorum nullis moriendi rationibus uita sugeret.aduersatus sermonem Nerva, abstinetiam ei bi coniunxit. serebant gnari cogitationum cius quanto propius mala Reipublics uiseretora Se metu,dum integer,dum intentatus, honestum finem uoluisse. Cocchi us Nerua Iurisconsultus, superioris filius, traditur ab Vlpiano, Anno aetatis xvi I. aut paulo
grandior publice de iure iesponsitasse. l. i. D. de postul. C.CAssius Longinus,Iurisconsultus, Masurio Sabino successisse traditur a Pomponio,naturi: ex filia Tuberonis quae suit neptis Ser.Sulpitij:& ideo proauum suum Ser. Sulpiuuin appellasse. fulv
suisse eum Quartino temporibus Tiberii: sed plu
rimu in ciuitate auctoritatis habuisse, eousq; d nec eum Cς sar ciuitate pelleret .expulsus ab eo in Sardiniam, reuocatus a Vespasiano die fuit obijr. Haec Pomponius.Tacitus autem libro. t 2.seribit hunc imperante Claudio Syriae praefuisse, eaque tempestate ceteris praecelluisse peritia legum. namilitares artes per otium ignotae, industriosque
ac ignavos pax in aequo tenet. attamen quantum sine bello dabatur,reuocare priscum more, exe
cere lesiones, cura prouisum, agere perinde ac si hostis ingrueret.ita dignum maiorib.suis, & familia Cassia ratus, per illas quoq; gentes celebrata.
Et lib. t .orationem eius cona memorat, in Senatu habitam, cum quaereretur:an lictere ex more familiam omnem Pedanii Secundi praesecti urbis, quae sub eodem tecto fuerat, cum ille a seruo uno interfectus suisset,ad suppliciu agi oporteret.qua
oratione maiorum morem retinendum imita
dumq; disseruit. At lib. t 6.Neronem missa ad Senatum oratione remouendum a Rep. Cassiit dic
seruisse, obiecisse l: Cassio, quod inter imaginem maiorum etiam C.Cassii effigiem coluisset, ita inscriptam: DvCI I ARTIvM. quod idem Suetonius in Nerone scriptum reliquit, adiicitq; eundem Cassium tue luminibus orbatum fuisse. nec
ita multo post, Idem Nero pposuit qui qirasi iudices Lepidam Casiij uxorem, Syllam amitam,incestum cum fratris de filio , R diros cacroru ritus facere denunciarent. tumq; Senatusconsulto Cassio exilia decernuntur, deportatust in insulam Sardiniam. CAss i us Longinus Iurist. altera superiore numeratur a Pomponio, qui ex equestri ordine ad Praeturam peruenit.
PROCvLvs Iurisconsul. a Pomponi, traditur Ne uae patri successisse,tantaq; auctoritate fuisse, ut cum acceptam a Labeone & Nerua quasi sectam acerrime tueretur, qui in eam partem studiosi sedabant.Proculeiani vocitati sint Quo tempore autem,quoq; uitae genere suerit,non constat.Tacitus lib. i 8. sub Othone Proculum Praetorii praefectum nominat.Vlp.ati te in l.diui. D. de iure patron. non leue iuris auctore hunc appellat. Duos autem patrem scilicet de filium fuisse, confirmari exi.& Proculo, so. D.delega S sid. 2. no potest.
nam de patre suo Cessus, non Proculi perspicue
CA rLi vs Sabinus Iurist. Cassio Longino in iuris disciplinasii ccessisse traditur a Pomponio, plurimumq; Vespasiani temporibus potuisse . Cornelius autem Tacitus lib. 17. ab Othone destinatu
ei bimestrem Consulatum cu Flauio Sabino stribit:a Calendis Maii ad Cal. Iulias. Eiusdem Gellius lib.7. c. q.meminit,quem ait scriptu reliqui cst pileatos seruos uenum solitos ire,quorum n mine uenditor nihil praestaret. PEGAsvs Iuriscons. Proculo in iuris ciuilis dissensione