장음표시 사용
361쪽
Avx Si mihi mandatum est,ut a te peterem. l.itaq;.48. De procurat. Avx Si res iudicata non sit. l. De except.rei
iudici AvT Si damnatione interposita secundu decreta
CONDITIONE tua non utor. exl. II. D.de diuort.& Repud. Rogandi iudicis.
ITAQUE praeclarum a maioribus accepimus more rogandi iudicis,si eum teneremus: QUAE IALvA FIDE facere possit.Haec rogatio ad ea pertinet,&c. Cic. lib. De Oisc. t Ii.
Rogationis Atiliae. ORMEx CAMPANI, Atellani, Calatini,Sabatini, qui se dediderunt in arbitrium ditionemque populi Romani Fuluio Proconsuli,quaeque una secum dediderunt, agrum urbemque,diuina humanaque utensilia,sue quid aliud dediderum:de hi, rebus quid fieri uelitis, uos rogo Quirites. Plebs se iussit: Quod Senatus maxima pari censeat, qui assidetis, id uolumus iubemusque. Ex Livii lib.
Rogationis de Tribunitio magistratu.
minus hodie decem tribunos plebis secerint: hi tum,quos sibi collegas cooptassint, ita illi legitimi eadem lege Tribuni plebei sint, ut illi quos hodie Tribunos plebei seeeritis. Ex Livii lib. s.
Aur. Vespertinae: SALuz. Dio Cassius in Adriano. Salutationis patris Patriae. Quo D EONvM , faustumque sit tibi , domuique tuae Caesar Auguste, Senatus te consentiens cum populo Ro. sultat Patriae patrem.Ea Valerius Meslata usus traditur a Sueton. in Augusto. Salutationis in epistolis. Seneca lib. ist. I r.ep. xv.Mos antiquis fuit,u': ad meam senatus aetate, primis epistolae uerbis adiicere, Si uales,bene est:ego ualeo. Recte & nos dicimus. Si philosopharis,bene est,&c. Sacrificii porcae praecidaneae ante messem. Priusquam messem facies, porcam praecidanea hoc modo fieri oportet. Cereri porca praecidanea, porcam foeminam, priusquam nasce fruges condantur,far,triticum,ordeu,fabam, semen rapicium , thure,uino, Iano,Iovi, Iunoni praesito. Priusquaporcam sceminam immolabis, Ianostruem com- moueto sic: IANE PATER , te hae strue commouenda bonas preces precor,uti sies uolens propitius mihi liberisq: meis,domo familiaeq; meae inactus hoc sercto. Ferctum Ioui moueto,& mactato sic: iv PITER TE hoc fercto obmouendo bonas preces precor,uti sies uolens propitius mihi liberisq; meis, domo familiaeq; meae mactus hoci ercto . Postea Iano uinudato sic: IANE PATER , uti te strue eomoueda bonas preces bene preca tus sum,cius de rei ergo macte uino inferiori esto. Postea Ioui sic: ivpi TER MACTE semo esto, macte uino inferiori esto. Postea porcam praecidaneam immolato. Ubi extra proiecta erunt, ita Iano struem commoueto, mactatoq; ite uti prius moueras. loui serctum obmoueto, ma- ctatoq; ut prius feceras. Item Iano uinum dato.& Ioui uinum dato, ita uti prius datum fuit obstruem obmouendam,& serctum libandum. po εstea Cereri exta & uinum dato Ex Catone Dere rust. cap. 1 sq. S.Con:ultorum a plebe comprobandorum . QVOD IENATVs maxima pars iubeat. qui assides,
id uolumus iubemusq;. Ex Livii lib. 26. S.C.quo quid Consulibus
DoruATus in Adelpho. Terent. Fac sis Sostra a. sis,inquit, honorifice additur uerbo, ne quod imperativo modo pronunciatur, superbum sit. deductuin est autem a Senatusconsulti formula. ubi enim aliquid Senatus Consulibus iniungit, addit e si Ris,uin Arv R. Haec ille. Et est thoc obseruatum a Cicerone in illis S. C. quae in Philippic.legimus .ut Phili p. ix. Vtique C. Pans , Α .Hircius Coss.alter, ambove, si eis uidebitur, RuIstorib. urbanis impet ent,&c. Senatusconsscii bendi. Qv3D DE EA re fieri placeret,de ea re ita censuerunt.Caelius in Epist. fam. T. alibi perlaepe. Senatusconsulti summi. VIDEANT covsvLEs ne quid Respub.detrimet. tiaccipiat. allust.Catul. Cic. in Catil .alij. bententiae in perduellionis damnatum ferendae. I LiCTOR, colliga manus,caput obnubito, insuli ei arbori reste suspendito, Cic.pro C. Rabirio, Liuius lib.I.Gell. lib. I 2.cap. I. Sententiae in damnatos pronunciandae.
LICTOR ADDE virgas , & in cum lege agito.LLuius lib. 36. Sententiae per tabellam serendae. I9 caussis maioribus iudices in cista tabellas coniiciebat suas,easq; insculptas literas habetes, A.absolutionis C.condemnationis:cum de alicuius capite aῆebatur,N. Lampliationis.his enim literis significabant non liquere. Pedian.in Diuinat. Sententiae in priuatis litibus
Cic Esto lib. De finib. I r. Privatarum litium iudices sumus. nihil enim possumus iudicare, nili qd est nostri iudicii,in quo frustra iudices solent,
cum sentctia pronuciat,addere, SI QUID MEI LUDi Cii Es T.Si enim non fuit eoru iudicit,nil ibo: magis,hoc non addito,illud in iudicatum, &e. Sententiae
362쪽
sententiae prouineiandae. CvM eonstet Titium Seio ex illa specie quinquaginta,item ex illa specie uigintiquinq; deciere: icca
eo L.Titium Seio centum condemno.Ex I. I .D. quae sent.sin.appell. Sententiae pronunciandae. FECIssE V i D E R I .Cie. pro Caecina, verr. I. De finibus r. & alijs locis innumeris et itemque alij complures.
Sponsionis in iudicio. NI TE Apronius in Decumis socium esse dicat.
Ex Verrina s. Sponsionis in arbitrio. NI v IR Eo Nus sit.Cie.lib. I.OTe. Stipulationis in emptione suum . ILL A s c a sues sanas esse,habereque recte licere,n isque praestare,neq; de pecore morboso esse, o
Stipulandi. spo Nas spondeo. promitti sp promitto.fideiubes fidei ubeo.dati suabo.faciespiaciam. Iustinianus.
F. I. De uerb.oblig. Stipulationis in eaprarum emptione.
ILL As eapras hodie recte esse,& bibere posse, bereque recte libere,haee spondesneΘEx Varr.lib.de
Stipulationis in ovium emptione. Cum emptor dixit,TANTI SvNT M lHI EMptae & ille respondit, S v NT,& expromi sit numos: emptor stipulatur prisca sermula sic: ILLAsCΕ oues, qua de re agitur, sanas recte esse:uti pecus ouillia, quod recte sanum est extra luscam,surdam,mina,
id est,uentre glabro: q; de pecore morboso est e habereque recte licere: haec se recte seri spodes pEx Varr.lib. De re rust. 2 .c. 2. Stipulationum in boum aut iuuencorum emptione.
Eos quum emimus domitos. stipulamur sic: ILLO-s c a boues sanos esse,noxisque prs stari ZCum emimus indomitos,sic: ILLO s C E iuuencos sanos recte, teque pecore sano esse, noxisque prestari spodesneλVarr.lib. 2.c. . Testamenti nuncupati. Tabulas testamenti testator tenens ita dieitr HA ECVeti in his tabulis cerisve scripta sunt, ita do, ita testor. Itaq; vos Quirites testimonium praebit te. Ex Vlpiani Instit.c. 2 o.
Testimonij dicendi. Maiorum haee suit diligentia. Voluerunt ut qui
testimonium diceret, ARRIT RARI se diaceret , etiam quod ipse uidisset. Cicero. Acad Ge. secunda idem pro Fonteio, Primum illud
uerbum consideratissimum nostrae consuetudinis ARBITROR, quo nos etiam tunc utru
mur, cum ea dicimus iurati, quae eomperta habemus , quae ipsi uidimus, ex toto testimoniosust,ilit. Vatieinis Martiani.
AMNEM Troiugena Cannam Romane fuge, ne te alienigenae cogant in campo Diomedis consere re manus. sed neque credes tu mihi, donec compleris sanguine campum: multaque millia occisa tua deserat amnis in pontum magnum ex terra frugifera, piscibus atque auibus, serisque quae ii colunt terras, ijssat esca caro. tua . nam mihi ita Iupiter fatus est. Hostes Romani si expellere uultis , uomicamque quae gentium uenit longe , Apollini uouendos censeo ludos: qui quotannis comiter Apollini sant, cum populus d derit ex publico partem, priuati uti conserant pro se suisque. His ludis faciendis praeerit Pr tor Eie, qui ius populo plebique dabit summum. Decemviri Graeco ritu hostiis sacra faciant. haees recte faxitis, gaudebitis semper,setque res uestra melior. nam is dius extinguet perduelles u stros, qui uestros campos pascit placide. Ex Lia
Vestalis a Pontis. Max.ca piundae. SAcan o OTE M Vestalem,quae sacra ficiat, quae iusset sacerdotem Vestalem facere, pro populo R. Quiritibus,uti quod optima lege fiat, ita te Amara capio.Ex Gellii lib. I .c. I 2. Voti ob bellum cum rege Antiocho. SIDvRLLVM quod cum Antiocho rege sumi populus itissit, id ex sententia Senatus populique R. eonfectum erit: tum tibi Iupiter populus R. ludos magnos,dies decem continuos faciet:donaq; ad omnia puluinaria dabuntur de pecunia, qua tam Senatus decreuerit. quisquis ma stratus eos
ludos quando ubiq; faxit,hi ludi recte facti donaque data recte sunto.Ex Liiiij lib. 3 6. Uoti concipiendi. Tvo ductu,Pythice Apollo,tuoque immine instinctus pergo ad delendam Vrbem Veios: tibique
hine decimam partem praedae uoueo. te simul tu no Regina, quae nunc Veios colis,praeco ut nos uictores in nostram, tuamq; mox futuram urbe sequare: ubi te dignum amplitudine tua templum accipiat. Ex Livii lib.v. Uoti de uere sacro concipiendi. Va Liris iubeatis ne hoc sic fieri e s res populi R. Quiritium ad quinquennium proximum, sicut uelim eam, salua seruata erit hisce duellis, datum donum duit populus R. Quiritium, quod dueti Ium populo R.cum Carthaginieusi est, quaeque duella cum Gallis sunt,qui cis Alpes sunt: quod
uer attulerit ex suillo,ouillo,caprino grege, quaeque orphana erunt, Ioui fieri, ex qua die Senatus populusque iusserit . qui iaciet, quando uolet, quaque
363쪽
quaatie lege uolet . facito . quomodo faxit, pr be factum est i id moritur, quod fieri oportebit prophanum esto, neque scelus esto. si quis rumpet, occidetur insciens, ne fraus esto. si quis eleplet, ne populo scelus esto, neve cui cleptum erit si atro die faxit inscien probe factum elio. si nocte siue luce, i si mus siue Iiber faxir, probe tactum esto. si ante id ea Senatus populusque iusserit fieri ae faxit, eo populus solutus iber esto. Eius de tei causta ludi magni voti aeris CCC ccxI I I.
364쪽
gensis, de Comitijs Romanorum.
PRAEFATIO. M t Y I A a coeundo,uel potius ut ueteres dicebant comeundo distasiunt:quod populus coire his, & unum in locum conuenire soleret . a quo etiam uerbo locus in foro Romano Comitium appellabatur: &conciones quasi Comitiones uocabantur. Erant autem Comitia, cum generaliter uerbum accipitur, & ut uulgo a Latinis scriptoribus usurpatur,conuentus populi totius aut partis ad ferendum de aliqua re suffragium. Alio modo, & cum proprie uerbum sumitur, uniuersi populi conuocatio ad aliquid scistendum.nam ii plebs tantuin,quae pars modo populi erat, a magistratu vocata fuisset: ea non proprie Comitia dicebantur, sed Concilia. Id quod Gellius ex I alio Felice his docet uerbis: Is, inquit,qui non uniuersum populum, sed partem aliquam adesse iubet,non comitia, sed concilium edicere iubet. Saepe tamen apud auctores uerbo Concilij, sicut nomine Comitiorum comprehenduntur omnes cum populo actiones: id est,omnes populi totius partisve coctus & conuentiones. Quinetiam interdum Concilij nomen latius quam Comitiorum patet. Neque enim Comitia unquam latiuS patent, quam ut omnes cum populo aut plebe actiones significent. At Concilium praeterea etiam ustirpatur in concionibus appellandis, & aliis cuiusque generis hominum conuentibus. Interdum autem cius uerbi uis astringitur ad id modo significandum,quod ait Laelius: ut proprie concilia appellentur partis popul i conuentus, ad aliquid iubendum. Cuius generis erant: quae a Tribunis ple. habebantur Comitia. Habebant enim ius uocandae plebis, non etiam uniuersi populi Tribuni prataque uerius Concilia edicere quam Comitia dicebantur. Quanquam autem nomen Comitiorum hanc, quam dixi, distinctionem admittit: in hac tamen nostra de Comit ijs disputatione, nobis ea utendum esse non censemus: quandoquidem a Latinis scriptoribus uix,ac nc ut c quidem,obseruari demonstrauimus Itaque eo contenti quod Obiter admonuimus,hanc distinctione in a quibusdam poni,Comitia ut sapius apud auctores sumuntur definimus, populi qualescunque conuentus, ad aliquid suffragijs suis decornendum. Nam & ludorum & censes caussa uel populus uniuersus conuenire solebat nec tamen ulla erant Comitia:quod non ad ferendum de aliqua re sitffragium populus ita conuenisset.Gencra Comitiorum inter se diuisa, erant tria: Centuriata, Tributa,& Curiata. Nam quae legimus Calata comitia, ea uel Ccnturiata uel Curiata erant. Et ex eo quod primis temporibus calandi uerbum pro uocandi usitatum erat, hinc ego opinor, omnia comitia ueteribus Calata fuisse. Sed postea cum in usu hoc uerbum esse dςliit,retentum esse nomen Calatorum comitiorum in his tantum, quae pro collegio Pontificum habebantur: idque religionis cuiusdam & antiquitatis caussa.
365쪽
ENTUR t ATA eomitia dicebantur, quibus populus per elasitum Centurias diuisus, suffragium serebat: ita ut suffragia colligerentur Centuriatim, & quod plures Centuriae iussissent, id ratum liaberetur. Centurias autem Servius Tullius ex censu sic descripsi.Ex his quorum erat maximus census , id est, non minor eentum millium aeris, primam classem fecit octoginta Centuriariim quadraginta quidem seniorum, ac totidem iuniorum. Prima classis omnes appellati .seniores ad urbis custodiam ut praeso essent, iuniores ut soris bella gererent. Additae huic classiduae fabrum Centuriae, quae sine
armis stipendium facerent.Datum munus ut machinas in bello ferrent.Secunda classis intra centum usq; ad quinq; & septuaginta millium ce sum instituta. Et ex ijs senioribus iunioribusq: uiginti conscriptae Centuriae. Tertiae classis quin Sag ma millium censum esse uoluit, totidemq; enturiae, & eae et dem discrimine aetatum factae. In quarta classe census quinq; & uiginti millium , totidem tanturiae factae. Quinta classis
aucta,Ccnturiae triginta factae. in his accensi, cor nicines, tibicinesq; in tres Centurias distributi. undecim millib.haee classis censebatur. Hoc minor census reliquam muItitudinem habuit. Inia
de una Centuria facta est immunis militia. Ita pedestri exercitu ornato distributoq; equitum ex primoribus ciuitatis duodecim scripsit Centurias. Sex item alias Centurias, tribus a Romulo institu is sub iisdem quibus inauguratae erant, nominibus fecit.
p. II. 3 Rei erant Centuriatorum comitiorum habendorum caussie: una creandorum magistratuum, altera legum serendarum, temtia iudici, exereendi. ac magistratus quidem his
Comitijs creabantur omnes, qui & maiores magistratus , & patricis uocabantur: praeter Dictatorem, Magistrum equitum, & interregam. Grant autem maiores magistratus, penes quos erat maiora Reipublice auspicia,ueluti Consules, Praetores, & Censores. Dictatores enim non a populo creabantur: sed si Senatui uideretur, iubebatur Consul Dictatorem dἰcere: Loe est, quem
uellet, modo ex Consularibus aliquem, nominare, qui Dictator esset. Tum Consivi captatis auspiciis, oriente nocte, silentio Dictatorein dicebat, qui deinde Magistrum equitum quem uellet dicebat. Interregem autem Patricii prodebant:hoc: est, unum aliquem ex suo numero deligebant, & declarabant, qui magistratu Curulem quinq; dierum gereret, no aut a populo creabatur. Animaduertendum etiam est, his Centuriatis comitiis Proconsules interdum creatos: quod ex lib. Livii 36. perspicitur, ubi Centuriatis comitiis P.Scipionem 2 q. sermὸ annos natum creatum suisse Proconsulem, & cum summo
imperio in Hispaniam prosectum scribit. Videntur etiam Reses sacrorum iisdem Comitiis creari consueuisse. eius enim sacerdotium magnum illustreq; suisse constat: ut qui in Regis i cum quod quidem ad sacra attinet in successera: ideoq; ci& nomen regis, & ornatus Regius re lictus erat . magnitudo igitur sacerdotii csficit, ut probabile sit, quoniam a populo conferretur quemadmodum Geli. auctor est iis potius co malijs quibus maximas quasq; dignitates dare solebat, quae erant Centuriata, creari solitum hune sacerdotem, quam alijs. Itaq; sub illa prima ea sa magistratuum errandorum Regis quoq; sacrificuli e reandi caullam coprehendimus mon quod Rex sacrorum magistratus esset, sed quod dignitas quadam tamen esset, quae a populo nos alia ratione quam magistratus daretur. De Decem uiris uero qui legibus serendis creati sunt,& de Tribunis militaribus. Consulari potestate, quos historia certum est, eo tijs Centuriatis creatos, propterea nihil dicimus, quod iam dudum ille magistratus Romae creari deserat. Sequitur altera causta, legum scilicet ferendarum rquo uerbo etiam rogationem coplectimur, qua
bellum a populo iubebatur. Leges autem non omnes, sed eas quae a plebiscitis distinguuntur, intelligimus: quae apud ueteres tum tanturiatae, . tum Consulares appellantur Centuriatas autem hoe uno ueluti signo co3noscemus, qubd quae leges serebantur a maioribus magistratibus, hae me Centuriatis comitiis ferebantur: praesertinis auetoritate Senatus serrentur, ac de re quapiam maioris momenti essent: ueluti leges duodecim tabularum. Diximus autem sere ita factitatum suisse quia perpetuum non erat,ut quas leges semrent maiores magistratus, eas Centuriatis eoinitiis ferrent. scribit enim Cicero primo libro ad Atticu a M. Pisone Cosule rogationem latam ad populum, de religione a P. Clodio contempta equum in comitio latam suisse testatur. unde apparet non fuisse huius legis comitia Centuriata, ut quae intra pomoerium liaberi non possent. Belli etiam indicendi caussa ferri legem iisdem comitiis solitam, patet ex quarto Livii, ubi rogati nem de
366쪽
fiem de bello Maeedonteo ab omnibus centuriis antiqui tam scribit. Non iisdem tamen comitiis,sed Tributis pacem iuberi solitam, postea suo loco demonstrabimus.
Tertia comitiorum Centuriatorum caussa est,uti iudieiuna de perduellione fiat, hoe est de eo qui se
hostili animo in Rempublieam gessit. nam maiestatis quidem iudicium in foro, a certo Praet re exercebatur: perduellionis uero a populo, in campo Martio, per Centurias distributo. scribit enim Cicero pro Sextio eum & saeratis legibus ,& duodecim tabulis sanctum esset, ut neque priuileguim irrogari liceret, neque de capite ciuis, nisi Centuriatis comitiis rogari. Itaque &Tib. Graccho quod nimis seuere censuram geredo ciuitatem exasperasset, M. Pompilius Tribunus plebis diem perduellionis ad populum dixisse traditura Valerio:& C. Rabirium eiusdem criminis accusatum, in eapo Martio Cicero ea quae extat Oratione defendit.
interuentu Centuaria comitia fiebant in .put III. CEnturiata eomitia non nisi a maioribus magistratibus haberi poterant . in iis enim& maioribus alispiciis,& maximo imperio opus erat . itaq; habebant Consilles, Praetores, Censores, Dictatores,& Interreges. ac ma
gistratuum quidem maiorum, quos solos his eomitiis ereari supra ostendimus, comitia Consu Ies sere semper habebant. Itaq; & Consules creabant , & Praetores. Etenim non modo Consules, sed ne Praetores quidem a Praetoribus errari ius erat. Consules, quod maius imperium a minore rogari ius non erat: Praetores autem, cum
ita rogarentur ut collegae Consiliam sint, quorum est maius imperium. Porro autem sorte id
alteri EConsulibus eueniebat, nisi inter se de ea
re comparassent. Censorum praeterea comitia
Consules habebant. At si fortε uel eontentione
ordinum, aut magistratuum, uel eandidatorum ambitu, uel alia ratione perfici ante anni exitum comitia nouis magistratibus errandis non potuissent, dum patritios conuenire oportebat ad prodendum ex suo numero Interregem , qui dies quinq; imperaret, a quo alius deinde creabatur:
eodemq; modo alii atq: alii singulis quinq; diebus ereabantur, donec subrogati essent ab aliquo ex iis Consules, qui statim inirent magistratum. Non suit tamen moris, ut ab eo qui primus Interrex proditus erat Comitia haberentur: sed uesa secundo, uel ab insequentibus: sic ut ad undecimum etiam Interresem aliquando peruentumst . Legum uese, ac iudiciorum comitia Centuriata habere solebam, nec omnes tamen ma stratus. Primum enim leges eonsulares quae pas sim reperiuntur apud auctores, satis ostendunt
legibus serendis Consules comitia Centuriata habere: & in iudicio Manlii Consules comitia
habuerunt :& lex Hortensia, quam tulit Dictator M ortensius, ut plebiscita omnes tenerente& Aemilia, quam tulit Aemilius Mamercus, ut censura sesquiannua esset: & omnes Corneliae L.
Syllae, argumento sunt, Dictatores legibus serendis Comitia habuisse i& Dietitor L. Quintius , iudicium ad quod maxime creatus erat,exercebat cum Sp. Melius a magistro equitum C. Seruilio Ahala interfectus est. Iam uero si in umbe Consules non cssunt, Praetorum ac praescrtim
urbani summum imperium fuisse Cicero & Gellius demonstrant. unde sequitur, siue legum, siue iudiciorum comitia Centuriata habenda sui iasent, Praetorum fuisse cum populo agere, cen fores autem Centuriatis comitiis legem tuliste, nunquam legimus: & cum leges censorias apud auctores reperimus, pro censerum subscriptionibus, aut locationibus a censorib. factis accipi
debent. Interreges uero legum aut comitiorum
ludicia habuisse, nunquam legitur. Sed nec iis ea comitia habere licuisse argumento esse potest imperii breuitas, quae promulgari perferriq; leges pati non poterat: tum uero quod in interr gno nihil prius agere eum populo licebat quam subrosati essent magistratus ordinarii: sic nec magistrum equitum habuisse unquam comitia legimus: fortasse quod dictatorem sequi, eiq; p rere illum oporteret. Ex his uerb qui magistratus, non essent, los pontifices ius habuisse eum populi agendi reperio: nimirum ut Regem sacrificulum comitiis Centuriatis crearet . nam ut ceteris in rebus summa erat potestas magistratuu , ita in sacris curandis maxima erat pontificum Potestas: ideoq; de sacris eum populo agendi ius pro sua dignitate habuisse credendum est. SE VITvR ut de iis personis dicamus, uuae comitiis Centuriatis suffragium serebant. Existimo autem equidem isas quidem centurias omnes suffragii ius habuisse,non tamen omnes elues 'ut singulis centuriis continerentur . Quos enim censores ignominiae caussa in Ceritum tabulas reserebam, eos iure suffragii privabant. utcunquest, omnes ciues Romani si modo pleno iure ciues essent, ius serendi suffragii comitiis Centi riatis habebant. Quo in numero municipia,c loniae, & praefecturae Italiae comprehendebantur . Adesse praeterea his ipfs comitiis solebant
diribitores, rogatores, custodes, & praeconL .
Erant autem diribitores qui tabellas populo I reenturias ministrabant: a dirimendis, hoe est diastribuendis tabellis se dicti . non enim populus ipse domo ad comitia tabulas afferebat:sed in ce-mitiis ab illis diribitoribus accipiebat. Rogatores autem erant qui cistam deserebat, in quam tabellas
367쪽
tabellas suffragii populus conij ciebat: quod multo tempore iaci charitantequam tabella sui tragi una iserri a populo coeptum csci: quo tempore diribitoribus non opus erat, sed eo solum qui rogaret suae centuriae sententias , quas postea rcfer-rct. colligebant enim centuriatim sustragia prius
Me, postea tabellis. Custodes porro erant qui praeter id quod obteruabant,ne quid fraudis committeretur in sortitionibus de suffragiis dicendis. deleribebant etiam cuiusq; centuriae educta e cista suffragia: ut inde appareret, quae est et illius
centuriae sententia: quam sementiam tum praecones magna uoce pronunciabant. Animaduertebant etiam ne quid uel magistratus ipsi in sortiendo fraudis admitterent. Praeterea post lata sibi fragia, in quibusdam tabulis numerum sen tentia um punctis notabant. Et quoniam tanti
intererat a praerogatiua centuria renunciari , utiere senaper praerogatiliam reliqua: centuriae sequerentur: idcirco ut ne hic fraus ulla fieret,exi
stimo a singulis candidatis dari solitas singulas tabellas quibusdam suis amicis, qui notarent in sua
quisq; tabula numerum suifragiorum, quibus sui candidati creati essent: qui numerus punctis notabatur . unde fit ut puncta pro suffragiis a Cicerone dicantur. Vt uero praerogatiuae centuriae praeficiebariir candidato primus custo, , it aliis centuriis alii praeficiebantur custodes . Postremo illud intelligendum est , non fuisse perpeIuum , ut senatores primarii incoinitiis rogatorum, diribitorum, S custodum munere fungerentur: sed si quando uellent comitia omni non modo fraude carere, sed citam suo ministerici cohonestari, uel quia magna res ageretur, uel quia id honori alicuius tribuerent. Ac magistra Ilium quidem comitiis custodes ab ipsis candidatis praeficiebantur: ut iam dictum est . Rogatores uero ante tabellas quidem populo datas, ex insis desumebantur centuriis aliqui uiri graues.sed post tabellarias leges latas, rogati opinor ab eo qui comitia habiturus erat, operam tuam publice in ea repraestabant ii homines, quos bona fide suifragia collecturos existimasset: vel sua spote id honori amicorum tribuebant aliqui uiri graues. Quod idem ut de diribitoribus sentiam,eo
adducor, quod non quemadmodum praeconumerat ordo quidam ac uelut collegium sodalitas vequibus hoc erat munus proprium, ut pro donium facerent, ita diribitorum ordo cui hoc onus incumberet, ut tabellas populo diriberent: sed idis interdum senatores hoc munus suscipiebam, ut ex iis quae diximus planum cst. Praecones porro certi quidam homines erant, qui iaciendo praeco uo questum faciebant, quos comitiis reperio adsuis sic: primum ut Hasscs uocarentadeinde post Mescripta singularum centuriarum suffragia, ut
magna uoce pronunciarent, qu e esset illarum
sciatentia. Arumaduerti praetcrea non modo sit Sularum centuriarum, ut quaeq: suffragium dixissct, sententiam a praeconib. pronunciari solitam,
sed etiam post lata omnia suifragia, rursum quid
populus uniuersus iussisset uoce praeconis deci rari. Sequitur nunc ut de candidatis dicamus. Erant autem candidati,qui magistratum aliquem
etebant: lie di i a toga candida quam pestinant, qui se magistratum petere protcssi es lent: nisi sorte aliqui iam desigitati es lenti qui si alium
magistratum pcterent, sine toga candida petebant. Fuit autem in more ut candidati sine tunica uenirent ad supplicandum populo, illa sola toga candida, eaq; recincta, induti: uel ne insinu gestarent mimos, quos populo diuiderent: uel potius ut dignos magistratu non genere, non opibus, non gratia, scd uulneribus & cicatricibus populus audicaret: quae ut ab iis conspicerentur suos ambiendo prensabant, siae tunica
ad petcndum deicendebast:uel ut perinde huiusmodi nuditate supplicum habitum ostenderem, atq; se prensando, rogando, salutando populo susinistebant . Hi candid ii suam quidem petitionem biennio ante incipictant, quam magistratum inire pollent: non eo tantum tempore
quo toga candida induti populo supplicabant:
nam eo tantum anno ucre candidati erant, quo
uel designari, uel ripelli suffragiis populi oportebat : ct hic proprie annii rutilioliis dicebatur.
Ruin etiam existimo post edicta tantum comitia lcandida toga illos usos tu ille . his enim indictis qui petere uellent, proficia se candidatos oportebat : alioquinis intra legitimos dies professi
essent se petere, ratio eorum haberi non poterat. Quod de praesciatibus intelligi uolo: nam etiam 'abientes poterant , tametsi eorum.ratio haberi non pollet, se petere profiteri. Illam uero absentum professione intelligo, eorum in concione populi nominationem, S magistratu deinde per amicos ad populum supplicationem. Reperio enim eos, qui in provinciis erant, si ad petitioncm consulatu s uenire uellent, satis habuisse, si post edicta comitia uenis lem.Vt Caesar cuin ex Hispania ad petendum consulatu in uenit, dictis iam comitiis urbem ingressus est ad petendum: ut scribit Suetonius. & Marius ad primi consulatus petitionem ex Africa decesiit, cuiri duodecim dies superes lent ante comitia: S in itinere septem diebus consumptis, petitione quinque dierum consulatum obtinuit. Adornabant igitur suain petitioncm multo atrie tempore qui magistratus petebant: idq; aut per se, aut pera micos : sed profesto petitionem suam ante edicta comitia nusquam reperimus. Neq; uero in professione existimo satis fuisse candidam toga inducere, sed etiam solenni ad populum nominatione, quae in concione ab aliquo magistratu data, fierct . ut omittam quod absentcs profiteri poterant: quae sine tosa candida proselsio ne- cestatio
368쪽
necessario fiebat . eadida aut toga petitionis signu erat, ut a populo dignoscerent, qui adiret magistratus. quadiu. n. retinebat toga cadida, tadiu perstare i petitione ea deposita,& petedi uoluntate deposuisse cadidati cc sebatur. Ia uero ne populus magistratu alicui madaret i ligno, aut contra leges, publice intererat cosiderari cadidatorii caussas a magistratibus,& cosilio publico: quae deinde ad populit allegatae efficiebat, ut eo it tm qui digni essent, ratione comit ijs habere uellet. Ac saepe ct cotra populi studia manifesta, magistratus iudicio, aut senatus decreto excludebant suffragiis populi nonulli cassidati. Quod uero supra negauimus a c5sule qui habiturus esset comitia, nome cadida toru recipi ad id lepus no pertinet, quo i capo habebat comitia, sed ad initi si petitionis i cadida ueste, & ad simplice pro sessione. Na qui ex eadidatis digni uidebant quoru ratio haberetur, corii nome colui recipiebat: hoc est, populi suffragio permittebat, ut ex ijs designaret quos uellet: adeoq; eu nonac cadidatorii recipere oportebat, ut Omnino suffragio populi excluderet, cuius nome no recepisset.
Ac si que populus desgnasset, cuius nome accipere nollet, nihil eo designado populus perficere posset,quado ei liberii esset populi cosiliu dimittere cu uellet. sine post latas Ieges tabellarias, quia de publico suppeditabat tabellae suffragii .ia ante comitia cadidatoru nomina publice recepta es te oportebat: ut no inc eoru publica auctoritate i tabellis
scriptu populo daret.Notadu est etia, ordinariu fuisse, ut post edicta comitia trinundini spactu relinqueret ante die comitiorumartim ut ad eu diu populus undiq; ex Italia couenire posset,partim ut cadidati populo frequetiori,& nornodb urbanae , sed etia rusticanae multitudini supplicare possent. ex quibus coseques est,qm cadidati post edictum cassida toga sumebat,qua post comitia deponeret, si modo ad die praestitutu comitia fieret, ordinariu fuisse,ut nomulto plus si trinundini spacio uere candidati essent: hoc
est, cadida toga id uti. Caussas aut cur cadidatoru interduratio no haberetur, multas suis te reperio.una erat in aetate. Quia . n. lex erat,qua certi quida anni constituti erat, ante quos no liceret magistratu capere: ea erat legitima caussa cur ratio alicuius no haberet,si ante annos lege com tutos ad pete dia magistratu descederet. Na primu costat nulli ei titu Romanoru licuisse ultu magistratu urbanu gerere, qui dece a ianos no militasset. Quod si militaris aetas fuit an. 17.
reli quit ante septimu & vigesim vannu magistratu urbana gerere no licuisse, nisi quis legibus solueret: queadmodis de Popeio, Octauiano, Asricano, alijsq: permultis fictum fuisse legimus. Legibus aut annalibus Aedilitia aetas
fuit ara. xxxv D. Praetoria,ann.x L. Cosularis. anno x LI II. adeo ut petere Aedilitatem non liceret ante annum aetatis xxxv I . Praetura ante annii xxx x. Consulatu ante x Lit.
Quonia aute magistratu petere Iieebat dece peractis sit perid ij s. primus aute magistratus urbanus erat Quaesturarhi nc fit ut quaestoria aetas esset primit xxv II . aetatis anno, iis qui aetatis legitima stipedia fecissent. Hac aetate uterq; G racchus quaelior fuit: iidemq; xxx. anno aetatis Trib. ple. fuerunt .Ex quo etia colligo, Tribunitia aetate fuisse anno xxx. Altera caussa quamobre eius qui petebat ratio no haberetur, erat inordine petendi magistratus . na lege Cornelia uetitu erat,ne cui praetura petere liceret,nisi qui quet nox fuisset meque consulatu, nisi qui praetor fuisset: ite nec, L decennio interiecto eunde magistratu Petere liceret.
E δx porro & alia,lex qua uetabatur ne in magistratuit comitiis, absentum ratio haberetur. Quare legibus solutos ruisse intelligendum est omnes, quos absentes creatos re perimus . Postrem 5 si qui turpi iudicio damnati essent, in perpetuum omni honore ac dignitate priuati erat. Ae de caussis quide ob quas nomina candidatorum inter dii non reciperentur,hactenus. Rationem aut petendi cadidatorulatissime explicat liber Q fratris, De petitione costulatus. Pauca tame quaeda ex historia subiicia. Animaduerti enim conuenire in forum solitos candidatos, ut populo supplicarent. quod non tantum de urbana multitudine intelligedum est,sed etiam de rusticana, quae nundinis in urbem c5 uenire solebat. Illud quoq; ex Valerio intelligitur, solitos fuisse candidatos , singulorum manus quos rogabant ap prehendere . Vnde est ectum est, ut prensare pro eo quod est ambire magistratum, tam saepe accipi reperiatur. Scribit etia Macrobius , candidatis uisem fuisse olim in comitium nundinis uenire, & in colle consistere, unde coram possent ab uniuersis uideri. Candidatos p aeterea reperi solitos secum adducere non modo in sorii, sed etiam in capum,uirum alique gratiosum apud populum, qui suo nommine peteret. lex porro suit quae uetabat ne seruos nome clatores candidati circumducerent, qui dominis suis nomina singulorum, ut quisque obuius fiebat, iuggerere soliti erant: quam tamen legem eandidati non seruabant. praeterea fuisse hoc in laboribus cadidatorum intelligimus, ut salutarent, nominatimq: benigne appellarent singulos ciues, ut quisq; se eis offerebat.Non fuit autem necesse, ut siquis candidatus magistratum quem petierat non obtinuisset,deponeret uestem canitidam: led ad alium petendu uenire poterat. Nam in ipso etiam campo, die comitiorum candidati populo supplicare solebant. Quod tamen ant δfaciendum erat, quam millae in suffragium tribus essent ab eo qui comitia habebat.Corrumpendoru aut suifragiorurationes complures erant . prima cu tributim aut centuriatim numi populo dabantur:hoc est, certa quaeda pecuniae summa diuidebatur in tribus,aut centurias,quas quis uellet corrumpere. Qua ad re comparari solebant certi homines, huiusce operis uelut redemptores,quos diuisores appellabat. Hi certo quod a precio accepto a candidatis, aut uerb ab amicis,qui se sequestres, iterpretesq; in eo rit eausisa interponebant, eorrumpenda plebis suffragia suscipiebant. quom ego munus necessariu reipublicae fuisse arbitror exeo,u, largitiones populo fieri legibus no probibitas, ta frequens usitatumq; erat, ut necesse fuerit esse cemtos homines qui opera sua hac in re populo praestaret. Imperatores.n. cum uictores ad triumphu redibant, saepe reperiuntur congiariu populo dedisse. Praeterea testamento
tepe populo aliquid legabatur: in funeribus magnificis populo fieri largitio solebat. Deniq; ob alias multas caussas ab ijs qui populi fauore captabant, largitiones populo se
Etas reperimus. Hinc tria a Milone eo rupta patrimonia: hine illud epulu pop. Ro. a M. Crasso datu,& tres minae in singula ciuiu capita: hinc apud Suetoniti Augustns Fabianis, de Scaptiensibus tribulibus suis die comitiosi ne quid a quo qna candidato desiderarent, singula millia num um a se diuidebat. Propter has igitur receptas Romae largitio ones, erat ministeri u diuisorum publice necessariu . Neq:. n. existimandum est , omnem numorum per tribus diuisionem fuisse legibus ambitus prohibitam:alioqui legitimos H li non
369쪽
non habuissent diuisores si gulae tribus. Sum & aliae corrupendorii suffragioru rationes legibus prohibitae, quas, quia leuiores sunt, breuitatis caussa praetermitto. atq; illa quide sufficiit de candidatis. Nunc personas comitiorix, quae habentur aut legibus serendis, aut iudiciorii caussa, Persequamur. . Ae legibus quide ferendis no aliae persci
interueniebant, quam quae coinianes erat aliis centuriatis icomitiis.Vnu hoc propclu uidetur, i, quonia lege ant C citari oporteret. litam populus suifragili diceret, ad ea rescribas interuenire oportcbat.Subiiciente.n.scriba, lege recitabat praeco.Tu uero audiri cos oportebat, q de lege ad populia dicere uolebant,aut si iad di aut dissuadedi causa. Qua de re in modo legia seretillaru explicado a mus. In comitiis uerb ccnturiatis iudicio tu caussa, nisi accusatoris esset qui ceturiata comiti adiabere post et, praeter eas personas quas omnib. centuriat .sco initiis adese ostedimus,
interuenire primum cu oportebat, qui die perduellionix ad populum dixistet: tum uero de seni brein qui pro reo diceret: postreinb R ipsunt reii sordidatu, cisi amicis qui populo stipplicarent, priusquain in suffragiu mitteretur. Nisi sorte exilii caussa solum ante diam iudicii reus uertisset rquenlad modii fecille Camillu, Coriolanu, Semiliu Ahala, Caesone Quintili ,& Cicerone ipsu in historiis legimus.
ANTE comitia centuriata edictum praemitti neresia
sarium erat,iat ad quam diem conuenire populus deberet, multo ante intelligeret. Vnde sit ut in omni historia tam sipe reperiantur consules comitia edixisse,scriptumque in tabella proponi publice hoc ediditam
solebat.Et quoniam comitiis ctiam adesse ex agris homines oportebat, qui in urbem sere nisi nundinis, hoe est nono quoque die non ueniebant, propterea edictum illud per plures dies publicὸ cxtare necesse erat, ut populo uniuerso notum csset .Quod ita accipi debet: si modo nihil ae cidisset quod impedimento citet,ne legitimo tempore comitia haberentur. Nam si quando res ad intefregnurnn ea dii stet, post praemissum ab interrege edictit m , no poterat tantum temporis interii ci .Erat enim Interregis impefici quinque tantum dierum:poterat autem secudus Interrex comitia habere,ut superius ostendimus. Iam uero superioribus temporibus, quibus consules bellis ut gentibus in urbe esse non solebant,saepe accidebat,ut in exitu annus prope taci,necdum tamen subrogati magistratus inbiit. Eo tempore interdum reperimus propter necessitatem subrogandorum magistratuum, pnicis post edictum diebus, hahita fuisse eomitia. At i cmporibus aetati Ciceronis proximis Consules totum sere annum sui costulatus agebant in urbe,nec ad exercitus, aut in prouincias,nisi ad finem anni prosciscebantur. Vnde sebat,ut legitimo tempore comi tia magistrati mira cessarunt. De obnunciatione satis multa supra dicta sunt:de intercessione minc paucis dicendii. Iritercessio tametsi pene totaTribunis ple. cstet, ut qui crea ti antiquitus uiderentur non iure dicundo, nee caussisquerelisque de absentibus nolcendis,sed intercessionibus faciendis: tamen aliis etiam magistratibus pro suo imperio conueniebat unde in legibus Ciceronis scribitur, Par maiorve potestas plus ualeto.Qua lege signis cStur, parendum esse intercesiloni paris aut maioris potestaris, unde
efficitur, intercedendi ius suisse collegis inter se & mo
ioribus potestatibu1. Quare Consules inter se Plaetoresque & Tribuni intereedebant: & C ansules ceteris magistratibus, non modo intercedere poterant,sed etiam ius trabebant ab omnibus magistratibus S comitiatum &cocione avocadi. In quo tame excipiendi sunt Tri. pi quoru actionib. intercessione impediedis soli tollegς ius habebant.Quia in intercedendo maior iis potestas erat, v ycli quis omnibus magistratibus. in agendo. Quo sit, ui cel
santibus omnibus imperiis,creato Dictatore,adnuc intem
cedendi potestas Trib.pl. relinqueretur. Ac ceteris quidein reb. a uel a senatii, uel a magistratib. publicὰ siebant, i tercessione locu habuille nemo ignorat. In comitiis uerbccturiatis an locu habuerit,& quado interponi soleret,inagis dubii: est. In magistratuit tame comitiis locu habuisse Liu. lib. 7.demsistrat. Hoc uero efficiebat Tribunorii intercelsio,no ut populum uocare no postet Cosui, qd n
mo ci uetare poterat: sed ne quid his comitiis fiuifragijs populi peragi posset. In legum uero comitiis certii est inte cessioni locu fuisse. Intercedere aut solebat magistratus, no cia lex promulgabatur trinu dinosed eo die quo ferebatur. Neq;.n.Tribuni uetare poterant,ne quisqua cocione haberet promulgande suae legis caussa:sed ne populus acciperet legem, quae inutilis aut perniciosa uideret. Itaq; qua diu promulgabat, licebat oratione dissuadere lege: cu uerb ferebatur,intercessio iterpon eda erat, ne a populo acciperetur. Haec aut suifragioru interruptio potissimisi accidebat in comitiis magistratuu:quia nisi initis ia suffragiis, uix apparebat in limoi comitiis udqua contra leges lieri. qerat maxima caussa,cur se Tribu . iterponeret ad impedienda comitia quae ita fieret.Quod si magistratus nee obnunciatione nec intercessione a pediret,quo potestas fieret populo:& ut inde liceret librariis describere,si qui uellet lege apud se habere. Qui aut lege ita publice ἡ posuerat,ip mulgalle dicebat,qua uis ad populit nodii ea ferre coepisset. t metunsi negauerim quin dicat et latcge Pmulgare, quin trinudino ad populu de sita lege dicit. Itaq; semio uerbupromulgadi lianiticare omne ratione ededg i uulgus rei, liue uerbo, siue scriptomo autem pro altero tantia accipi, Eloquomodociaq; lex i uulgus edebatur,promulgari dic eoatur: cum uero scripta publico exhibebatur, proponi die atur In quo obiter id obseruadu est, solitos eos qui lege ita inponeret, nomen tuu adlcribere. Atq; hii ius iodi proleriptio ante fiebat,quam legem quis ferre inciperet. Nanielii seia cocione habere solitos reperiamus leguro gatores priuiqua lege propone ut, i qua cocione populo
ReeelsitatE S utilitate proponendae legis Ostederent: attamen lege terre adhuc no diccbantur, sed praeterea neeesiliu erat trinundinu ad lege promulgenda. Post hare initur legis propositione trinuudano sitia proni ulgada erat Promulgare aut trinudin ,est lcgc qua proposueris, trib. diebus nudinaru aduocata ciacione ita recitare,ut de singulis
rapit ib.populit S doceas,&doceri adhibitis aliis sitas ib. faetasidata iterim iacultate, ut si uolet,lege improbare discisiadereq; pressit Nudina .n.dicbii, feriae Paganoruerat, id est Rusticorum , quibus conueniunt negocin Pro priis uel mercibus prouisur fiebantque nono quoque die. Itaq; cum Defluetior tu esset populi multitudo, Ppterea istitutu crat,ut illis potissimu dieb. leges imulgaret. Quoipe legi Pposita no mo a magistratib.doceri populu oportebat,sed et a priuatisidata eis cocione a magistratu. Solebant
370쪽
lebit. n. qui lege ferre uolebit, sibi uim alique magna auctoritate praeditu ,cociliare & adiungere, a populo suaderet ut legem acciperet:isq: legis ausetor appellabatur. Obseruatu et dignia est, cy cui lex ita trinundino promulgabatur,solebat popu Ius ligni ficatione dare acclamationibus lege sibi
accepta esse,aut no esse antequa dies suffragis ueniret.hoc.n.est,qs toties Cic. praedicat, decretis Italie ter se reuocatu esse.Neq;.n.de suffragiis in telligi hoc pot: praesertim eu tot comitiis eade lege iuberi absurda sit, & nudinis comitia habere
Ias no esset,ut postea docebimus. Recitabat ergo
tribus nundinarii dieb.lex i eoeione simulq; docebatur singulatim populus,& rogabatur ut legeaecipere uellet:proditaq; die qua comitia haberetur,legis se redae causta, ut ad illa die freques adesset,rogabatur. An uero qui trinudino ita promulgabat lege,serre ea diceret,antea solii die qua populus erat suffragili dicturus, ego de ea re lie sentio,item quide ac proprie ferri lege,cu populi si is fragiis comittitur: ideoq; cum apud auctores reperimus die serendae legis,de die comitiorii intelligimus:quin tamen lege etia ferre diceretur, quitiinundino promulgabat , negari no pol.Neq;.n. aliud signiscat lege aut rogatione ferre,ut Graecia uerbu εἰν -- ostendit,qua i medium adferre. Quoties igitur cocione quis uocabat, ut sua lege populo exhiberet, toties serre lege dicebat .Quia tame illo trinudino magis cognitionix caussa lex populo exhibebatur,u ut eius suffragijs tu comitteretur , propterea illa uerius promulgatio legis
si latio uocabatur. Ac de legii quide promulgatione hactenus.Nisic t iudicii et quid ante die comitioru fieri oporteret, pauca dicamus. Primu igitur ante comitia iudicioru oportuit tri nundino
prodi dic,quo haberentur comitia.Et quonia priuilegi si quo perduellionis crime iudicabatur, lexerat Centuriata,ut supra demostrauimus: propterea omni b. Centuriatis legibus c5mune esse dicimus, ut trinundino proderetur dis comitiorum5
quo uihil aliud fieret illo trinundino, si ut proderetur dies: sed quia lege lata iudiciu hoc pera ebatur. Tribus illis nundinarii diebus lex in cocione recitabatur,ceteraq: peraFebatur, quae in legum promulgatione obseruari diximus. Hoc igit omnibus Centuriatis comitiis majstratuit, degu,dccomi lioru e5ueniebat,ut eo,quo dixi,modo dies comitiorii ediceretur, & trinundini tempus relinqueretur inter edictu Si diem comitiorii. Erat &illud coiter obseruadu in omnibus,ut senatus auctoritate haberentur comitia Centuriata. Illud otiam animaduertendum est,primis quidem temporibus post habita comitia,patres auctores seri
solitos: postea uero patres ante comitia auctoresseri oportuisse.Itaq: Liuius lib.8.scribit a Dictatore P. Philone legem latam, ut legum quae comitiis Centuriatis ferrentur, a te initum suifiagium, Patres auctores fierent :ill ud,inqua, apertἡ cstendit, ad illud usq; tempus, post comitia patres auctores fieri, solitos: sed post hac legein, ut patro
ante auctores fierent, suisse neces te. Deniq; constat i omni b. Centuriatis eo miti s suisse necellaria senatus auctoritatem. 'nde fit, ut i historia Liuit,ubi mentio est comitio tu magistratibuς crea- dis indicto ru, senatuscos ultu praecessisse reperiamus. Ia uero illud intelligendii est,nulla Centuriata comitia iure haberi potuisse: nisi captatis antἡ
auspiciis.Captare autem auspicia, erat ex auibus,
ceterisq; signis auguralis disciplinae propriis, I
uis uoluntatem iterpretati. Erat. n. Romani iam
inde ab Romuliae Numae insitituto religioniς obseruantissimi: ut fere nec publicε, nec priuatim quicquam aggrederentur diis inconsultis .Dionysius tamen li. 1. scribit postremis temporib. auspicia comitioru tm ad usurpationem quanda anti quitatis retenta suisse:& eos, qui magistratum accepturi essent, prima luce loco aperto expositos
diis supplicasse.Tum ex augurib. publicis qui aderat, nonullos nuncias se illis fulgur sinistrii,quod
omnino no factu sit. Illos aueturium ex uoce accipientes,abiisse magistratum accepturos:alios qui
de satis esse existimantes, nulla sibi aduersa ait spicia suille alios uero etia repugnati b.diis. Qui igitur comitia Centuriata erat habiturus,ut auspicMici habere comitia uideretur, priussi in capum uentro,in arce aut alio quoda sed intra pomoerium loco auspicabatur,ibiq; augurem quem sibi in auspicio esse iusserat,non ta costulere Deos iubebat, quam bona esse auspicia pronunciare. Itaq; ex uoce Auguris uerius si ex ullo signo, ex auib. aut ex coelo senipto,ausipicabatur. Seruadi uero de coe Io uetus quidem haec erat ratio,ut magistratus adhibita augure seruaret ipse de coelo,no ola alteri crederet. At Cic. aetate pullario omnia credebat
ipse,no auspicabatur. Praeter auspicia autem erat
sacra quaeda legitima,quae fieri a magistratu ante comitia Centuriata oportebat un quib. hostiae immolabant. In quo finem iacio tractadi de iis,q ante eo mitia spectada esse diximus. Na si edicto an
te proposito,remper multos dies ante promulgata, enatus auctoritate sacris factis auspiciis adclicentibus, nullaq; obnunciatione interiecta, Centuriata comitia maior magistratus habere uellet, nil omiserat eorum quae ad legi linum modum comitiorum ante ipsa comitia requirebatur. Deinceps sequitur,ut de iis agamus, quae in ipsis c mi iis obseruabatur. Pop. R.cui quidem ius erat
suffragii, ad diem edicti coueniebat in capo Mamtio:atq; ibi priuri i Centurias distribueretur,habebat magistratus cocionem ad populum,qua rogabatur ut id quo de ageretur, iubere aut uetare uellet. At si magistratuum quidem essent comitia , solebat is qui habebat comitia rogare pOpulum, ut ex iis candidatis quorum haberi rationem oporteret, quos tum omnes nominatim
appellabat, crearet populus quos uellet Coselex, H li 1 Praetores,