장음표시 사용
81쪽
pinianus I.ob negocium, Τ . D. de compensati ob negocium copiarum expeditionis tempore
mandatum curatorem condemnatum, &c. Vale
rius lib.v.ca. i .Obviam illi P. Cornelium Scipionem Quae florem Capua misit, censuitq; ut ei domus Romae quamoptima conduceretur: & copiae non solum ipsi. sed etiam comitibus eius publice praeberentur. Plin. in Panegyr. Emit fis us quicquid uidetur cinere.inde copiae, inde annona. CORAC I Nus, παρα τού κολα et quasi dicas corvinus: color niger: ut ex Strabone intelligitur, qui lib. XI i. te nigerrimo pecorum Laodicensium colore loquens,γην καὶ ιν πόαν appellat. Paulus.l.78.
s. s. D. le legat.& sd.lib. 32. Coccum quod proprio nomine appellatur, quin uersicoloribus ccderet, nemo dubitaruit . quin minus porro coracinu , anthrs inum, aut melinu suo nomine, tuam cO cum,purpura ve dcsignatur. CORAM aliquo. Florentinus i. to γ.D.deuem . si .
Coram Titio aliquid facere iussas non uidetur praesente eo secisse, nisi is intelligat. Itaq; si furiosus aut infans sit, aut dormiat: noli uidctur coram eo secisse.scire autem mon etiam uelle is debet: na& inuito eo rem sit quod iustum est. bic in l. rs.
f. si coram D. de acqui. liaeredit. C. R Bis,uas uitiai ne contextum. Vlpianus l .in instrumento, 8. D. de inst.uel instria. Cogendi quemadmodu toicularia, corbes,falcesq: messoriae. Hinc Per corbem uini mensuram sacere, apud Vlpianum. in. l. l. b. q. D. de peric. de commod. quum
scilicet uinum ex doli s uenditor cffunderet, quia non intra tempus idoneum dolia exinaniret. Corbem igitur adbibebat, quae ad et fundendum erat aptissima,ut quantum esset effusum, appareret. CORN iCvLARivs,minister decurionis. Asconius, Accensus nomen est ordinis re promotionis in militia, ut nunc dicitia princeps, uel Commentariensis, ut Cornicularius. linc enim nomina delesionaria militia si impia sunt.Adiutores cornici
lariorum Tarrum tinus inter immunes numerat , l .ult. D.de iur. immunit. CollNi CvM oculos configere, prouerbium est de
ij, diei solitum, qui acutos & ingeniosos & cautos homines tamen in fraudem inducunt. Sumptum a cornicibus quδd aues sint cauti l simae, deficile insidias prouidentes. Hinc Cn.Flauius quisormulas cautis Iurisconsultis ademit,comicum oculos confixisse dicitur.
COR NARiv M aurum, uide Aurum coron rium.
CORPORA LEs res dicuntur quae tangi demonstrarique possunt. l. i 9.hς autem. D. le recidivi. ex quo intelligitur sola indiuidua rerum corporali si nomine contineri:quippe quae sola sub sensi is cadat. quod cum ita sit, perspicuum est, cum Vlpianus illo loco haec exempla subiungit: ueluti fundus, homo,uestis, aurum: ceteraque quae speciei nominea Dialectici generis a Iurisconsultis appellaimur intelligendum esse, de hoc fundo, puta Tuscula
I O:boc homine, puta Datio. nam cum in generesiandum hominemve dicimus, rem uniuersiam significamus. rus autem uniueriae cadere sub sensus non possunt, quippe a quibus sint remotissimae . CORPOR v M tria genera Paulus tradit in l. rerum, D. D. de usurp.&.l .in rein, 1 . D. de rei uindic. Vnum quod continetur uno spiritu, de Graece ἐν uocatur: ut homo, tignum, lapis, di similia.alterum quod ex contingentibus,hoc est plurib.inter se cohaerentib. constat: quod uocaturrat aedificium , nauis armarium. tertium quod ex distantib. constat: ut eorpora plura non
soluta, sed uni nomini subiecta, ueluti populus, legio, grex. In hanc sententiam uide Plutarch. in
Praecep.connub.& Sene. lib. Epist. xv ir. CORPORALiTER iurare, uide iurare corporaliter. CORPORA Ti,collegae, qui eiusdem societatis iuntdc corporis. Impp. l. non plurcs, q. C. de sacroceccl. Nulli alii corporatorum praeter dictum numerii per patrocinia immunitate concessa. Impp. in l.qui sub. 8.eod.tit.Collegatos eos de appellat. CORRADs Rs,est cum difficultate summam aliqua exuenditione redigere. Vlpian.l. s. D. de admin.&peric.ttit. Ita autem depositioni pecuniarii locus est,si ea semina corradi, id est colligi possit , ut comparari ager possit.
ter species ad uectigal pertinentes recenset. de quo Plin. lib. t r. cap. iraic scribit,Radix & soliuIndis est maximo precio. Radix costi gustu sese
uens,odore extinio, frutice alias inutili. Etli. 22. cap. 2q. Odorum causa unguentorumq; & deliaciarum,si placet, etiam superstitionis gratia eman
autem hos Marciani Ne Plinis locos cum illo Pomponii confero,ubi odorum unguentorumq; in minit in l. 2 I . . i. D. le avr.arg. uenio in suspicionem,pro Colum,cuius uerbi tensus eo quidem loco fortasse nullus est, reponendum esse Costunt. De quo tamen iudicium doctioribus relinquo. TOR IA,locus unde cotes excinduntur. Affenus l. i s. D. de publican. Caesar quum insulae Creta: cotorias locaret, legem ita dixerat. C. P. nota est Constantinopolim significas. ut in extremo Institui. praefationis, D.C.D. id est, Datum Constantinopoli.& alibi frequenter. CRABATTus, αεα , lectulus meridiado idoneus. Scaeuola l. 2 o. f. 8. D. de inst. uel.inst.Instructis domibus legatis, crabattus aretento inaurato.icctus mortis Titiae tempore in domibus non est reper
CRAT iT I vs paries,qui rectis cratibus infixis, tum alijs transuectis illos presse circumplicantibus costat. Vitruvius lib. 2. capitu. 8. Cratitii uero uelim quidem ne inuenti taciat. quantum enim celeritate & loci laxamento prosunt, tanto maiori de communi sunt calamitati , quod
82쪽
incendia:uti fasceς, sunt parati. Vbi e r FAcssa nonnullis legatur,non dispicio:quum reuera fasciculorum exempti, adeoq; optimorum ilicem obtineant nil ex sepibus,cuiusmodi hac aetate per multe cratitiae sunt,cognosci potest. Ulpiana. 1. s. r .D. pro socio,Si uicini semipedes inter se conatulerunt,ut ibi cratilium patietem inter se aedificarent ad onera utriusq; sustinenda, e . CRT D L N DI appellatio generalis est: est Vlpian. in LI Aa.de reb.cred.Nam cuicunq; rei astentiamur alienam fidem secuti, mox recepturi quid ex hoc contractu,credere dicimur. Haec ille. Sive ergo pecuniam aliasq; res,quae non in specie, sed in denere redduntur: siue quid aliud, cuius solutio speciem, id est individuum ipsum creditum exigat ut in deposito & pignore alterius fidei committamus,recte credere dicimur.quod ipsum intelliiagit ex l .sequenti, s. s .& l. I o. t s. t 9.& aliis. Aliud autem cise credere,aliud in creditum ire,inibi quidem animaduertisse uideor ex eadem i. 2.ubi Pa a Ius ait, Mutui dationem in iis rebus consistere, quae pondere,numero,mensura consistunt: quo niam eorum datione possumus in creditum ire, qtata sunctionem in suo genere recipiunt, In cete iis autem rebus ideo increditum ire non posse, quia iunctionem in sua specie non recipiunt.Vt signi litare uideatur Mutuum dare, idem esse quod in creditum ire:iisdemq; in rebus poni hoc utruque uerbum:in iis autem, in quibus Depositum Faut Pignus, aut Commodatum exereetur, Iri increditum non posse. Quam differentiam qui unquam exposuerit,inueni adhuc neminem.Sed erosceto nisi ueraestet, perridicule Paulus dixisset . Credendi uerbum ad Commodatum aut Pignus Non pertinere:quod contra duobus post uersibus ipse idem affirmatae in lege proxima Vlp. diser-w confirmarat . ut illud omittam, quod ineptissi' me alioqui superius dixisset, Mutui dationem in podere, numero & mesura consistere,qili credita in iisdem consistit. quod apertissime cotinuo pernegans.Creditum, inquit, consistit extra eas res is
uae pondere, numero, mensura continemur. ud
uae uidelicet species sub credendi uerbo si ij. ciantur , Mutui datio, siue in creditum itio: & altera quae generis sui nomen retincns, appellatur. Creditum. Iἱt prosecto ita est, ut Iurisconsulti tu, demum hoc uerbum In creditum eundi usurpet, uum res accipientis facta est. ueluti Alfenus qui
ne controuersia omnium eorum,quorum ex scri
piis Pandectarum libri maxime compositi sunt, optime ac latinissime loquutus est. Is igitur in l. 33 .D.locati, Rerum, inquit, locatarum duo sun: genera: ut aut idem redderetur, sicuti quii uestimenta fulloni curanda locarentumaut eius de generis redderetur, ueluti quum argcntum pusul
tum fabro daretur,ut uati fierent: aut aurum, udamuli:exsuperiore caussa,rem domini manere:ex
Postui tote a taeditu iri. Atq; Eoc ipsum est quod
Paulus dicebat,ijs rebus in ereditum iri,quae fumoctionem in suo genere recipiunt. Africanuva. I9. in sin.ad s. C. Veli. An iacro,inquit, perinde habe-dusit,ac si initio ego pecuniam mulieri credidici sem, ac rursus tu mihi in creditum isses. Ulpian. iri L .f. 8.De trib.act. Sed si dedi mercem meam ue 3 dendam,& extat uideamus ne iniquum sit in tributum me uocari & siquide in creditum ei abiit ptributio locum habebit. enim uero si non abistima res uessitae no desiniit esse meae,qua uis uendiero,nisi aere soluto,&e. Deniq: ide aliis locis ob
CREDITOR Es,inquit VI p. accipiendos esse constat eos, quibus debetur ex quacunque actione, uel persecutione, uel iure ciuili, sine ulla exceptionix
perpetuae remoti ne,uel honorario, uel extraor Φdinario,siue pure,siue in diem, siue sub exceptione. l. IO. D.de uerti. sigia. & Caius i. seq. Credito- Prum appellatione non lii tantum accipiuntur, qui pecuniam crediderunt, sed omnes quibus ex qualibet caussa debetur. ICRI T r o, est certorum dierum spacium, quod da tur instituto h tredi ad deliberandum, utrum expediat ei adire haereditatem, nec ne. uelut, Titius Iliae res esto:cernitoq; in diebus centum proximis, quibus scieris poterisq;: nisi ita creueris, exhaeres: esto.Vlpia.cap.Inst. xx I 1. Impp. l. 37.C.detur delib. cretionum scrupulosam solennitatem haci lege penitus amputari decernimus. uide Cernere
CRETIo aut uulgaris dicitur.aut continua. Vulgaris,in qua adiiciuntur haec uerba, Quibus scietis poterisq;. Continua,in qua non adiiciuntur.Vlp. I
Ckiuxv, a delicto siue maleficio Ilitiscons illi per spicuitatis studio plerunq; sic distinguunt,in Criminis nomine capitalis fraus intelligatur, quibus; Respublica.laeditur, ueluti caedesdalsitas, adulte rium . Delicti uero, priuata noxia, qua priuatim quisq; laeditur,ueluti furtum,iniuria, dec. Vlpia nus l. 17. . 26. D.de aedilit.edict. Noxas accipere debemus priuatas,lioc est eas, quaecunq; committuntur ex delictis, non publicis criminibus. Hi ne a titulus est,De privitis delictisdib. Digest. 7. α
apud Iustin. tit.De obligat.quae ex delict. & item quae quasi delicto nascutiturdib. Inst. . Nonnunquam tamen Crimina,eaq; priuata nominantur Vlp.l. I.6. I. D. de poen. Generaliter placet in i gibus publicorum iudiciorum, uel priuatorum. criminum qui extra ordine cognoscunt Praesecti uel Praesides, ut eis qui Poena pecuniariam egeiantes eludunt, coercitionem extraordinariam ii
CaerM E N, pro criminatione. Vlpia.l. 7. D. de accuta Cauent itaque singuli quod crimen obiiciant, μpraeterea perseueraturos se in crimine usq; ad sen tetia. Priori uerbo delictum, posteriori accusatio significauir. Paulus i. Is . D. de reg. iiur. NullΠm. - G i crimen
83쪽
erimen patitur is quἱ non prohibet, quum prohiberi non potest. Macer l. r.D. de eoneuss. Sed si ideo pecuniam quis aecepit, quod crimen minatus sit, &c. Sic l. 3 . C. de calumniat.l. I C9. D. de reg.tur.l. et I . D. de senat.Silan . Sic Cai MEN suspecti, id est criminatio accusatio. U- pia n. l. I. 3. I. D.de susp. tui. Sciendum est suspecti
crimen ex lege xI I. tab.descendere. Cicero Verr.3 .Quaerat non solum quemadmodum nostro cricrimi,uerumetiam quo pacto suae confessioni possit mederi. CR IN I NALIA iudicia , uide Iudiciorum alia criminalia.
CRIMINA legitima, id est, quorum iudicium lege aliqua publicorum iudiciorum est constitutum
Vlp.l. s.f. I.D.decti m. steli. Poena aut e stellionatus nulla legitima est, quum nec legitimum crimen lit.s t.solent aute ex hoc extra ordine plecti.
CR IN A M Pompon.in l. 2I I D. de aur. argen.numerat inter ea unguenta, quae ualetudinis caussa
sunt parata.nisi sorte CR I NONI A legendum sit, ut sit oleum ex lilio confectum,& odoramentis conditum.nam Crinonis Pli. li. 2I .c. I .meminit, quod illiu rubes appellat. CROCvPH ANTIA, opinor esse ornamenta uillosi, quae sub reticulis contexta per eorum plagulas apparent.id enim origo uocabuli κρουε ρυ τυ , declarat. Vlpian. in l. 2 I .s. .D. de aur.arg. Ornamelorum haec, inquit: uittae,mitrae,semimitrae, reticula,crocu phantia. Αlciatus autem & alii eruditi homines alio uocabulo conquirendo mirabiliter
Cucv MELLA apud Alfenum l.si quoniam. Si serui.
uind.genus vasculi curvi, quod, ut arbitror, a sorma cucumeris nome seu inuenit, ad eunde usum, ad quem & labra & crateres paratum. Conanus.
CvLLEus, uas omnium capacissimum,umasco
tinens quadraginta. In eum insuebatur parricida cum cane, gallo gallinaceo, simia,& uipera.uti scribit Modestin. l. p. D. de lege Pomp. Culleotu quoque meminit Scevola in l. ult. D. de P gno. ain.& Vlpia.l. 3 .in sin. D.de trit. uin.& ol.
CvLPA non idem est, quod negligentia, sed eius
consequens:quemadmodum laus diligentiae con. sequens est. Triplex autem numeratur: Lata, i
uis de leuissima. Culpa Lata est, quae minimae diligentiae est ut Latini Dialectici loquuntur r Pugnans : ut Graeci, : quippe quae summae diligentiae, cui minima diligentia opponitur, si consequens. Itaque qui minimam diligentiam debebat, eam si non adhibuit, in culpa lata esse
dicitur: quae doli finitima est. quod & Celsus in
l.quod Nerva, D.depost.demonstrat: ubi ait, euqui minimam diligentiam non adhibet, fraude non carere.Atq; hoc nimirum illud est, quod ait Paulus in. l. 2 26. De uerbo. signis. Magna negli- lentia, culpa est: magna culpa, dolus est. Quod c accipio,ut minima negligentia pro nulla nurimeretur:sed magna negligentia duntaxat,quae siue summa,sive mediocris, siue minima diligentiae
praetermissa sit,culpa est,magna autem culpa, doli speciem haheat:ut. l. i. D. si mensialc & t.'si fideiussor,2 9.D.mandati:ubi Vlp. ait, dissolutam negligentiam prope dolum esse.Itemq; l. I .F. is quoque, I .De Obligat.& aft.& l. quaesitum, 8.f. s. D. de precar.ubi idem scribit,cum qui precario rogauit,nullius culpae nomine teneri, nisi eius quae dolo proxima est: quod nemo non uidet ad latissimam culpam & minimam diligentiam pertinere. N item in.l. 2 23. De uerb. fg. Lata culpa est non intelligere,id quod omnes intelligute ueluti,mea frumentum aut uinum apud te depositum, corrupi: nisi illud interdum moueatur,hoc repleatur.Si tamen ne hanc quidem dilipentiam in tuo adhibere extra culpa esses. quoniam ut I ustinianus ait qui negligenti amico rem custodiendam tradit, non ei,sed suae facilitati id imputare debet. 9.pen. eod.infra eo.Item,s cum tibi mandassem, ut mihi certum hominem emeres, & tu gratia ductus , passiis sis alium emere.Vlpian.in.l. si procurator, 8.in s. D. mand. scribit hanc latam esse culpa: aut
eum fideiussor pro debitore solu isset, neq; eu , cu
Culpa leuis dicitur,cum is qui mediocre diligentia debebat,non ea praestitit, sed minimam duntaxat: l. mulier, 29 g. 3. D. ad Trebell. ubi Vlpianus aperti ssime leue culpa scribit esse,eosueta cuius msuis in rebus negligentiam. Itaq; intelligedus est idem in.l.cu res,q7.s. 3 .D.de legat. I . Item Caius in t quod saepe, I s .g. . D. de lega. r .Ite Caius in l. quod saepe, 3 s .f. q.D.de coni. empl.ubi ait talem custodiam a uenditore desiderari,quale bonus paterfa.suis rebus adhibet. de l.ea igitur, I q. & l. et ganter, 2 q. f.ult. D.de pignorat. act. Na creditor in pignore mediocre diligentia debet:non autem exactissimam, ait Iustin.f. est. qui b.mod. re conta
hoc est, no quale diligetissimus aliquis,& unus e multis: sed qualem magna pars patrusa. adhibere
consueuit. Itaq; sic seruos aut mulos onerare ut
debilitentur dum tame dolus absit Vlpian. illo in loco leuem culpa appellat.Similitet Paulus in L si putator, I I.D. ad legem Aquil .eu qui cu in priuato putaret arborem, & ramii deiiceret, hominem occiderit,culpae teneri:culpa aut esse,quod cum adiligeti prouideri potuisset,no esset prouisu .Quare leuissima culpa est,cum is qui summam diligentia debebat,non ea praestitit, lita mediocre tantu.
Suma aut diligetia est,quii diligentissimus quis ;& maxime frugalis atq; idustrius paterfa.reb. suis adhibet.de qua scribit in . l. socius, 72. D pro socio l.i n leto,qq.ad leῆ. Aqui.& l. rebus, 18. D. comod.sed praecipue m l. si merces, 2 s. s. qui col. D. loc.ubi ait tu abesse culpa, si ola facta sunt quq diligetisiim' quis': obseruaturus fuisset.ite. l. I .s. is quoq;. D. de obli.& act. ubi Caius scribit,comodatariu exactissima diligentiam commodatae rei debere:
84쪽
deberetnee sesseere, si talem diligentiam adhi-bcat,quam suis rebus adhibet, s alius diligentior
custodire potuerit. cui consentit Paulus in l. 3.D. de perici& coni. rei uend. Cura particula, ita coniungendi uim habet , ut tamen non semper indiuidue ac necessarid coniungat. Itaque eis clim ita legatum est , Titio cum Seio G leg utrisque legatum intelligitur: sicut utrunq; Iegatu est, cum iundus eu domo legatus esta. si quis. it 2.s. .D.de legat. I. tamen poterit altet sine altero ad legatu admitti .l.si quis. 2 I .emtat.argumento edicti, vENTREM eum liberis in possessionem esse iubebor.nam eis non sint Iib ri,ueinrer in possessionem mittetur. d. l.si quis, &I si ita,is .in s. D.de manu. test. Item ut in illo, Stichiis cum rationes. dederit cum contubernali sua, liber esto. l. si seruo, ri .D.de statu lib. CuM qitatuordecim annorum erit factus, de si quatuordecim an uotum erit factus, ut rubique eadem
conditionis ui est. nisi quod hac scriptura per coditionem tempus de nonstratur ita, per tempus conditio. . si Titio, r. D.quand dies lcgat. . Cuxi iMΡε Rio esset dicebantur apud antiquos cui nominatim a populo dabatur imperium.Cum potestate esse dicebatur , de eo qui a populo alicui negocio praeficiebatur. Fcstus. Ita distinguuntur imperium S potcstas,l. 7.& Io.D. de ui pula. CuM POPva o agere , est rogare quid populum quod suffragij, suis aut iubeat, aut vetet.ConciOnem autem habere, est uerba faccre ad populum sine ulla rogat ione.Gell. lib. x s.cap. q. Curi POTEsT A Τε,ui de Cum imperio. CuM s Acco adire,est postulare ut sibi euestigio, atque eodem temporis puncto pecunia seluatur.'
Paulus Li os .D.de solui.Quod dicimus in eo haerede qiii fideiussori testatoris , id quod ante ad
tam haereditatem ab eo solutum est , debere st tim soluere , cum aliquo scilicςt temperamento temporis intelligendum est. nec enim cum sacco adire debet.Alclatus autem, fortasse ut noui ali. quid afferre uideretur , ad haeredem hoc refert, quasi haereditatem cum sacco adire non debeat. Cuppλς , uasa uinaria in quibus musta coquuntur, S deseruntur eorum meminit Vlp.LI S .g. . D.de
usuis. & Scaevola in l. 93 I. De legat. de fid lib. 3 2. Item uasa uinaria,inquit, id est cuppae de do- Iia,quae in cella defixa sunt . Alfenus autem in I. 3i . D. locati pro uase frumentario posuit: Quods separatim, ait,tabulis, aut peronibus, aut in alia cuppa clusum uniuscuiusque triticum suisset. Cu RATI Odiue Curateu, est potestas admittistrandi bona eius,qui uel Ob aetate uel ob mentis corporisve uitium praeesse rebus suis non potest. Inter Trutelam aut e & Curatione hoc interest, quddTutela est potestas in capite libero, id est in persona pupilli: curatio uer nisi illa tarios st, rei
caussae datur. Tutor inuito de ignoranti datur: Curator inuito adolescendi non datur . Tut
la anno xi r cr. talium Curatio anno xxv. CVRATOR alius est Legitimus , alius Honorarius. Legitimus dicitur,qui datus est iis, qui b.lex x ix. tabularum dari iubet:nimirum fit tofis 3e prodigis. Honorarius dicitur , qui a Praetore datur ei, a qui nuper pubes factus, idonee sua negocia gerere non potest a item surdis , mutis , perpetuo
CvRATOR bonorum dicitur, qui a Praetore impo nitur bonis eius qui uel absens est, uel cui haeres, no extat, uel qui apud hostes est: ut ea uel taedae uel tueatur. LI.dc pass.D. de curat. bon. dad. l.9o. D.de sol.l. 2 2.De minoribu. I. De auctor. iud.LI.De muneri.& hona. Is . D.ex quib.causinatoria CvRATOR uentris dicitur, qui uiduae mulieri graui dae relictae cibum,potum,uestitum,tectum pro tacultatibus desuncti , di pro dignitate eius atque mulieris ex defuncti bonis praebeat. l. i. S. Iq. se
Cun A x,pro diligenti & solicito. Caius i. 18. D. de' aedit .edict.Si constantem aut laboriosum, aut c lracem, uigilacem esse aut ex frugalitate sua pecu- ilium acquirentem ais auerit. ICve AE , sunt partes in quas Romulus populum diuisit:sie dictae,quod luci ci p.cura per sentetiast partiu earu expediebat.l. 2.D. de ori ur. uel sici CvR AE erant triginta urbis potes a Romulo Roge factae,in quas totus populus ita diuisus crat. ut unaquaeq; curia propria sacra ac proprios sacer
CvRIATAE leges sunt.quae ad populi curias ferum itur. I. 2. D.de orig5ur.hoc est, quae curiatis comi- ,
tiis rogabantur: cum populus per curias suffragia tinibat. Eae ae imperio magistratus ferebatur: deq; 'alijs non ullis reb.ui de CuRIAT A in Indice Iegu. CvRI ALI s,idem quod Decurio,id est,qui in Oppido tanquam senator est.constat ex l. si quis curia Iint 2.C.de episc.3c cler. ubi qui Curialis , idem
postea Decurio nominatur. CvROTHROPHIUM , προπος ἰου, domus alendis pueris destinata. nc enim puerum lignificat. Vtitur II istin .l.illud, I 6.C.de sacro. Dissert autem a Brephotrophio, ρος vir quod in hoc isantes recetraq; partus aut expositi,aut parentibus egetibus
nati alebantur.in illo, pueri grandiusculi qui nondum labore suo uictum sibi parare poterant.
CvRavs exhibitio,' Mi nurelatio, quas totius procurationis ac muneris sui discursu, si μή edatur. Constamin. Lq. C.le episc.Se cler. ubi
qua initio dixisset,Officiales ratiotiales si exhibitatione cursus, seu primipili necessitate neglectar mox infert, Si uero obnoxii ratiociniis uel neces-
C v R v L p I magistratus dicebantur,quia curru uckebantur.Festus.
85쪽
CvavLrs sella dicebatur, auctore C. Bata, supra quam senatores qui magistratum curulem, id est
maiorem gessissent,cona dentes,in curru honoris gratia in curiam uehebantur.Gellius lib. I. c. I 8.
CusTo o Es,obseruatores,qui actiones notant, animaduertunt , quasiq; speculantur.Vlpian.l. s. D. de admin. tuti. de honorariis tutoribus loquens, Dati sunt enim quasi obseruatores actus eius&custodes . Nam Custodes erant proprie tuu num, ut ex Cicerone Seruius declarat, quibus ad militiam euntibus anno primo Rectores darentur. Vnde & qui quempiam obseruat, ne quid sese furetur,Custos appellatur. Cic.Ver. .Qbod ubi isti nunciatum est loquitur de Verre,& naue praedonum capta statim Quaestori Legatoq; suo custodes misit complures , ut omnia sibi integra quam primum exhiberentur.Hi si rationes quoq;
perscriberent atque conficerent,rντιγραφει sa Greeis dicebantur. Cus ToDIA,sside Vinculum. CUSTODIAE nomine carcer tantum publicus intelligitur.I.9.D ex quibus caus. .
Cu TOD I AR,pro iis qui in custodia sunt . Modest.
I. Ιχ.D.depublIud. Custodias auditurum, tam clarissimos uiros ἰquam patronos caussarum adhibere debere. Item l. i 2. D. de cust. & exhib.l. 6.D.ossc.proconsi. i 8.F.penul. D.de quaest.l.pen. D. de feri CYDONIvM , κνώπεν. Plinius Cotoneum appellari
Latine seribit. Et Macrob. lib.7. cap.6. Nec hoc praetereO.inquit, quod ex fructibus arborum illii sunt frigidiores, quorum succus imitatur uini s
porem,ut mala seu simplicia, seu granata , seu cladonia, quae cotonea uocat Cato.Vlpian.in l.9. D. de tritie. uin. & ol. Cidonium uinum appellat ex malis cotoneis confectum: Cydonium , inquit,&si qua alia sunt,quae non ex uinea fiunt, uini appel
CYLINDR I,lapilli teretes & oblongi, cylindrorum instacide quibus Plinius lib. 3 8. cap. I. Paulus in l.
tum mamillarum ex cylindris trigintaquatuor legasset,&c. CY M E I A, Seruius pocula esse ait ad eymbae simi litudinem facta. de quibus Paulus in I. 3 2. . I. D.dea .arg.Cymbia argentea erustis aureis illigata.
CYNvs Iurisconsultus Pistorii natus, Diui Muxellani auditor,Bononiae ius ciuile prosessus est, librosq; de eo non paucos ita scripsit,
Floruit circiter annum Μ.CCC. .
L TER A datum significat, ut in
extrema praefatione Institui. D. C.
p.id est, Datum Constantinopoli.& alibi frequenter . DACTTLIOTHECA, anulorii capsula a rυλ uenim annulus est, θη capsella,siue
arcula ubi quid recondit. Vlp.l. 26.7. D. de leg.& fid.lib. 3 2 .Idem Pompon. in dactyliotheca logata tractat: & an annulos quoque contineri,non solum thecam quae annulorum caussa parata sit.
Et Paulus i. s . Annulis legatis dactyliothecae nocedunt. Plin. lib. 37. cap. I .Gemmas plures, quod peregrino appellant nomine Dactiliotheeam, primus omnium habuit Romς priuignus Syllae Scaurus. Celsiis l.67.D desuri. Nec refert in digito habeat annulum, an dactyliotheca, quem quum deposito teneret habere pro suo destinauerit, id est,in digito,an in dactiliotheca.
DAΜNAs, antiqui dicebant cum quasi poenae caussa quempiam damnabant.ut in s. C . apud Frontinum lib. I t.deaqueduct. Si quis aduersus ea commisisset, tin singulas res in dena millia damnas esset.Et in lege,quam eodein loco profert: Reficere, restituere,damnas esto. intem in lege Manilia: quam in Append ice recitauimus. Hinc DAMNAs esto,dicebat Testator. cum haeredem da re alicui damnabat. quod legatum propterea Damnationis appellatur ab Vlpiano cap . Instatui. xx IIII .& Caio lib. Institui. 2 .cap. 3 .& passim in Pandectis. Eaq; formula etiam multitudinis numero usurpatur: Illi haeredes Maevio dare damnas
sq.f. I.D.de leg. tertio. Hinc DAMNAT us haeres dicitur, a quo ita per Damnationis formulam legatum est. l. s . D. de act.empl. l.7.9. I . De annuis leg. l. β ult.l. 3 s. de L 36. Delegat. 1.l. .s.siduo, D. fain. ercisc. DA M N v M & damnatio,ait Paulus, ab ademptione& quas diminutione patrimonii dicta sunt . l. I .
DAMNvM iniuria datum in lege Aquilia diciatur , quod cum damno iniuriam attulit . I. si quis , q9. D. ad leg. Aquil. hoc est cum propterea damnum illatum est, quod non est cautum, quod caueri & debuit & potuit. Hinc DA M N i iniuria iudicium,sue Actio : praecise , pro Actio nomine damni iniuria dati. Cicero pro
Roscio: Lite contestata,iudicio damni iniuria constituto. Item : Cum lis contestata eum Flauio damni iniuria esset. DAMMvM insectum est, ait Caius, damnum nondum factum , quod futurum ueremur. l. 2.D.dedam. inscct. DAMNI
86쪽
DAMur insecti promissio est, quoties quis promittit si quod damnum uitio sito contigerit. sua restitutione esse pensindum : ait Boetius in Topic.Cic. 'DAMNi, siue Eius quod interest, tres sint species. prima eius quod neque a lege neque ex partium conuentione definitu , est ideoq; probandum, &quantumcunque erit ex regula tamen l .un. C.sentent. quae pro eo quod adiudicandum . quae quibdem prima species generis sui nomen retinet , 5e appellatur Id quod interest.Altera autem species
eius est, de cuius summa integra,& quantumcunque sutura est, inter partes conuenit, quae in Iure appellatur Poena.l. ult. D. de Praetor. stip. 8.g. 2.D. Ratam rem hab. Tertia species eius est , de cuius summa non integra, nec quantacunque ad extremum esse potest, sed quanta sit per snpulos mentes. ipso iure definitum est,sic ut quamuis pluris uel minoris interst, si la tamen ea summa praestetur. ut patet ex Lult. D. de peric.& comm . rei uend. Et haec a nobis quoniam ex usus diuturnitate pedet,Vsura, siue Inter usurium appellatur. Δ AN EI ZEΣΘAE pro mutuo accipere, Scaevola .l. 3 q. s. r. D. de pign.de hypoth.δανεισάm
abs te quingentos denarios mutuatus essem,rogaui te,&c.Scaeuola l. 88.6. 2 s .D.de leg. & fid. lib.
bus neque uendi, neque mutuam pecuniam sub
earum pignore accipi. quod si quis eam quam in
ipsis habet partem uelit uendere,aut sub eius partis pignore mutuum accipere. Nam κατ-τῆ,s-gnificat, quod uulgus dicit,super eo. Quod iccirco admonui, ne quis hominis eruditi auctoritate permotus crederet hoc loco ΔΗ. Θω positum pro pignori apponere. Sequitur enimFbHαν
ρι - του id est, Potestatem habeat uendendi suo colis redi,aut mutuam pecuniam ab eodem sumedi. DARDANARII dicuntur, qui annonam mercesve coemptas tantisper supprimunt , dum carius eas uendendi occasio se offerat: a Dardano, ut quidam aiunt,mago nominati. Vide Vlpia n. l.6. D. de extraord. crimin.& l. 3 7.D.de poen. Iulius, Pol
minum appellari scribit. nam Propolas eos nominat,quos Iurisconsulti Proxenetas. Dardanarius autem non male Thales ille sapiens appellari potuisset, qui olearum inopiam prouidens, omnes coemit,& anno insequenti uedidit:ut scribit Aristoteles. si quidem eum quaestum turpisseimum factitare uoluisset. DARE,proprie est dominium transerre.s.sic itaque, 16. De actionib. Itaque stipulationes de dando concepta hanc uim habent, ut dominium stipulatoris essetatur.I.ubs autem, Is .ui s. D.de uerbo. oblig. l.si ita, et F.Dde coni.empl.neque enim uidentur data,quae eo tempore quo dantur accipietis non fiunt. l. non uidentur, I 67.De reg.tur.
DARE facere, uetus fuit formula actionis in pers nam:qua id quod aliqua de causa debebatur, peti solebatisiue id in dando sue in faciendo constaret. I.actionum 2 s. D.de oblig.& aet. luta enim pro separatis in ea formula accipiuntur. I. saepe,s 3 .D.de uerb.signis hoc est, ut alterutrum tantum debeatur. Usurpatur in I. ult. D. commu. praed. l. I 8. s. I. D. de accepti l . l. I 3 . D . de inoffitest.
DARE uindicias Secundum seruitutem, ab liberi te in seruitutem,Contra libertatem e locutiones ueteribus usurpatae pro Decernere eum quo de agitur tantisper seruum csse . Liuius libro tertio, Iudicem te ab libertate in seruitutem uindicias non dedisse.Item, Vindicias ne ab libertate in seruitutem dederit. Asconius in Cornelianam, Quis fuerat ille ex Decemuiris, qui contra libertatem uindicias dederit.Contra, DARn uindicias secundum libertatem, a seruitute in libertatem, contraria loquendi geneta et quibus eodem loco Liuius est usus. DAT ivr tutores proprie sunt, qui neque lege, ne- ue testamento instituti , sed a magistratu dati sunt: Attiliani scilicet ,& Iuliani ,l. Dativus,T. D. rem pup.sal. generali ter, .C. de epist. & clerit. ult.C de legit.tutoribus. Vlpianus tamen cap In stit. I l.Datiuos alpellat,qui testameto dati sunt. DAT v IRI , uetuste pro Datum iri. Ulpian.l. I 8.F.
Is . D.de uer . obligat.Si quis stipulatus a Maevio fuerit fundum Titio datviri. DE E RE , est iure aliquo teneti ad aliquid uel dandum,uel faciendum.Cicero in Paradoxis, Tu posse te dicito, quandoquidem potest debere,ne dixeris . quoniam nihil quisquam debet, nisi quod
DEBITOR intelligitur, a quo invito exigi pecunia potest:ait Modest. l. ro8. D. de uerb. sig. l. I 6.9. fideiullor,D. de fideius Itaque Debitor desnit esse is,qui nactus est exceptione iustam, nee ab squitate naturali abhorrentem I.Marcellus, 66. D. deuein.sgnis. Hinc Debitor usurarius, pro eo qui sub usura pecunia debet Papinianus I.7.D.de usu. Debitor usurarius creditori pecunia obtulit & ea
quum accipere noluisset, oblignauit ac deposuit. DERI TvIRr,uetuste pro Debitum iri. Ulpianus l. r. S. I. De dot .praeleg. Et mulierem agentem ex testamento cauere debere, defensuiri naerede aduersus mari tu .ergo maritus ite debebit cavere,aduersus mulierem defensuiri,s prior agat. Et s.sequenti,non alias eum legatum consecuturum, quam si cauerit haeredes aduersus muliere defensuiri.Item apud eunde l. I.5.r7.D.de legat.& sd.lib. 32 .&
DECA PROTI, & Decaprotia, Decemptimi de
87쪽
DECEM pR I M I, qui & δε Di plerunque nomi-.nantur,erant Decemuiri ex Decurionum ordine
constituti, qui txibutorum exactioni ita praecrat, ut si qua detrimenta listiis desunctorum culpa contraheret, ipsi suis sumptibus resarcirent. eorum nanq; adininistratio nequaquam in Reiepu. gubernatione ciuitateq; regenda ac defendenda
uersabatur,sed potius in sumptibus ReipubL caussa faciendis.Illa autem munera Iurisconsulti Personarurn,haec uero Patrimonii appellant.Hermogen. l. l. D. de mun.& honor. Patrimonii sunt munera rei uehicularis, item nauicularis, decemprimatus. Arcadius autem in l. I 8.f. 3.eiusd. trariat. Deca proti,& Ico proti tributa exigentes,& corporale ministerium gerunt , & pro omnibus defunctorum fiscalia detrimenta resarciunt. Cicero pro Sex. Roscio, Itaque Decurionum decretum statim sit, ut Decemprimi proficiscantur ad L. Syllam.
DECE, PRIM ATus, Decemprimorum munus. Hermogenianus l. r. D. de muci. & hon. Patrimonii isunt munera rei uehicularis, item nauicularis,Decemprimatus.
DECEM vi Ri litibus iudicadis.uide sub Magistrat. DECEssost ab Vlpiano dicitur, qui magistratu inprouincia fructus de ea accedente successore decedit. l.q. I. . D.deostic. procons. Spartian. in Pescennino: Pescenninum mihi laudas:agnosco. na& decetar tuus manu strenuunticita graue dixit. iDEci D ERE, uide Transigere. DECIDERA damnum , pro transgere de damno. Upian l. 46. s. s. D.de surt.Si quis corum pro fuire damnum deciderit:dici oportet , solummodo actionem sibi competentem amisisse eum. Item, Si proponas communem seruam surreptum,&alium ex dominis pro lare damnum decidit se,qui non decidit , habebit furti actionem. Item apud
African.l. si . . r.eod.l. 7. De condidi. surt. l.9. s. nunc uidendum, de minoribus. DECI E praecisa locutione, Pro Decies centena millia:quod in Verrinas demonstrauimus. Papinian. I.77.s. 2.D.decond . S demonst. Quum uxori madatum esset.ut moriens filiae communi decies .
DgςocTORrs dicuntur, qui debitam pecuniam uum soluendo non sint, auserunt. Impp. l.. o. D. e decurion. lib.Cod. Io. Quilibet principalium, uel decurionum,si uel decoctor pecuniae publice, uel fraudulentus in adscriptionibus,&c. D. C. s. De consilii sententia. Auctor Val. Probus , apud quem tamen Consulis mendose legi
silio caussam Mamertinorum cognoscit, & de consilii sententia Mamertinis se frumentum non imperare pronunciat. Harum autem ignoratio notarum errorem apud Vlpianum peperitini.
. D.de ossi consul.ubi sic legitur, Cum ipse sit, qui ex senatusconsulto consilij caussam examinate
DECRETA principum dicuntur , quae princeps
caussa cum consilio cognita,& utraque parte audita pronunciauit,ut in l. s. Digcst. de iis quae in.
test del. D cvMANr,uide Mancipes. DECvRio NEs, quidam dictox aiunt ex eo,qudd ini tio quum coloniae deducerentur,decima tars eorum qui ducerentur consilia publici gratia conscribi sblita sit l. 23 9. I. s . D.cevem .sign. Vlpiksus in I.7.f.solet, D.de interd. N. releg. Item potςst alicui poena iniungi, ne honores adipiscatur: nec ea res facit,ut Decurio esse delinat, cum fieri possit , ut quis Decurio quidem sit , ad honores
autem non admittat ut . nam & Senatorquis esse potest , de tam en honorcs non
percre. DECvR IONεs,senatores erant coloniarum aut municipiorom. Iurisconsulti in municipiis duos hosce ordincs quasi contrarios numqrant, Plebeios& Decurione . Ex Decurruumn autem ordine, item ut Roinae ex Senatorum, Ma*istratus cre bantur. Paulus i. 7.F. 2. D. de Decurion.& fit. Is
qui non sit Decurio Duumviratu,uel alijs honoribus sungi non potest quia Decurionum bono ribus plebeij sungi prohibcntur. Vlpiami. r. f. I.
D. eo. Et quidem quantum pertinet, ne susti.'bps castigetur, non nocet pleucio pure esse na tum , si postea honor decurionis patri eorum 'accesserit, DED i s s E,inquit Paulus, inlinigendus est etiam is, qui permutauit, uel compensivit. l. 76.D.de uer- horum signific. si l tDEDIT ixis generaliter dicuntur omnes qui se
Drni T i i dicebantur ii,qui cum a societate popu .li R.desectilent, postea metu perterriti sic se ei d Q. hebant. Itaque Lauius lib. v ii .Campanorum lcgationis principem in senatu Romano ita loquentem facit': Nos populum Campanum urbum' Capuam,agroyaeclubra decem, diuina humana pomnia in uestram P. C. populiq; l .ditione in dedimus qiiicquid deinde patiemur,Dedititii uestri passuri. Et paulo poli, Peterent pro societate ami . citiaq; ut laeditati s suis parcetant. Quoniam au item multo deteriore quam ciues R. conditione .
ac iure erant: propterea factum ut Dedititii liberti, uel potius Dedi titioru numero liberti dicti . snt, qui poenae caussa uincti sunt a dominis, quibus uestigia scripta suerunt, qui propter noxam torti nocentem; inuenti sunt: quive traditi isunt,ut serro aut cum bestiis depugnarent, uel in custodiam coniecti fuerunt : deinde quoquo modo manumissi.uti scribit Vlpian...ca. Inst. i. Et Caius lib.prii uo . Dedit iiij sunt, inu
nx , qui post admissa crimina supplicijs sub-
. di publice pro criminibus caeli sunt, aut . in quo
88쪽
in quorum facie uel corpore quaecunque indicia aut igne aut serro impressa sunt, ut deleri non possint. Vide. 6.ult. De liberi. l. un. C.delat. liberi. &in tit.De dediti t. lib. toll. D. E. R. I. C. notae quibus in Senatusconsultis scribe-dis utebantur pro De ea re ita censuerat.Vt apud Gellium libro. q. cap. 6. Quod C. Iulius L. filius Pontisnuntiauit in sacrario in regia hastas Martias mouisse, D. E. R. I. C. ut xl. Antonius
Consul hostijs maioribus Ioui & Marti procura ret.item apud Vlp.l. item, 2 o. f. Praeter, 6. D.de haered.pet. De qua re ita censuerunt. Idem in l. 2.D.ad Sen.Velleian. Quod Νl. Silanus, &c. uerba fecerunt, &c. quid de ea re fieri oporteret: de ea
re ita censuerunt. ubi tamen CONsM UERUNT
imperiti libra ' C. literam interpretati sunt. Gell. lib. t s. cap. r.Quod uerba ficta sunt de Philosophis & Rhetoribus, De ea re ita censuerunt. Sie in epistola Caelii ad Cic. lib. 8. Quod M. Marcellus Cos. v. p. de prouincijs Consularibus
D. E. R. I. C. uti L. Paulus c. Et eadem epistola rursus aliquoties.Scribebatur etiam ita, D . E. R. v. I.C.De ea re uniuersi ita censuerunt.
Dp pEcTA s senectutis homo,id est senectute eon- sectus, exacta aetate. Vlp.l. I2.6.3.De usus. Ut pu
ta aegrotanti seruo uel infanti,uel defectae senectutis homini. Sie DapxCTus aetate eadem significatione dicitur I. 3.3.ignoscatur, D.ad Silanian. DppEN Dp Rr, est eandem uicem quam reus subire. l. st. D.de procur.
DEFENDERς,est id facere quod dominus in lite saceret,& cauere idonec. l. 3 s.f. 2.D.de procur.
Dppa Nn x recte hoc est, iudicium accipere,uel per se,uel per alium, sed cum satisdatione: nee ille uidetur defendi qui quod iudicatum est non soluiel.6s. D.de iudie. DssEND i in maiorib. in int.restituendis, non is uidetur cuius se defensor ingerit, sed qui requisitus
ab actore,non est defensioni delatur .l. 2 I. S. . D.ex quibus caus. maior. DEFERRE nomen, dc accusare differunt. nam de ferre nomen dicitur, qui legibus interrogat apud Praetorem: ut si inter rogatus neget, eius nomen in reos referatur.deniq; deserre nomen idem est. quod Reum facere . Accusare uero est,agere caussam &suum reum in iudicium adducere. Terent. I. I O.D.de iuripau.Qui nomen detulit, accusasse
intelligendus est. De patrono loquitur, qui si Iliaberii nomen detulerit,non minus a bonoru possessione remouetur,quam si accusarit. Lex uetabat eum patronii qui libertum rapitis accusauit, ad eius haereditatem uocari .patronus nomen d tulit.quaerebantur,an ex excludendus esset. DEFERENDI autem nominis sormula haec fuit. L.
Titius professus est se Msulam lege Iulia de adulterijs ream deserre,qubd dicat eam cum C. Seio, dicet adulterium commisisse. I .D.de accusat. uide Reum facere. Hi ne DELATOR Es, qui crimina deserunt a. I pen. D. detur.fisc. DEFERRI haereditatem,&obuenire haereditatem, differunt. Obuenit,quae ipso iure.& quas sua spote ad aliquem peruenit: nimirum, quae legitimae
appellantur.Desertur uerb proprie, quae testatoris uoluntate in alienos translata est. Abusuὰ tamen etiam testamenta delata, lege obuenire dicatur.l.lege, IIo.D.de uerb.sgn. DEFERRI legatum proprie dicitur, cum eius agnoscendi potestas est:hoc est,posteaqua adita est haereditas:acquiritur enim tum demum, cum agnoscitur.l.ei qui ita, et 3.D.De condi. insti. l .cum uero, 25.D.de fideic.liberi. Itaq; delatum repudiari potest. acquisitum non potest.L I .F.decreta lis,D.
DEFENso Rps ciuitatum, qui ad earum caussas agedas lecti, qui & syndici appellantur. l. I . l. vlt.6.de sensores,la de muri.& honorib.l. I .f. tutores , D. quand .appell. sit. l. r o.D.de uacat.mun. DE si CERx debitores dicuntur, quorum facultates ita imminutae sunt,ut iam soluendo non sint. l. 3. f.multa,D.de ivr.ssc. unde Desectus facultatibus apud Vlpia.l.si extraneus, 3 3 .D.De im .dΟt. DEFICERE conditio dicitur, cum non existit. l. 2.
tionis euentus non respondit.l. quae sub. 8. in s. D. de condit.inst.l. ro.& I.mulieri ,7 D. de cod.& demonst. l.si quis, r3.De statvlib. DEur CE Ra haeredes dicuntur, qui haereditate non agnoscunt:& Deficientes partcs, quarii nemo haeres extitit.l. I .D.de uul.3c pup.l. 8. De ali. & eib.
Dppi CER a dicuntur, qui ab his quorum sub imperio sunt desistunt,& in hostium numerum se eo ferunt.sed & hi quos Senatus hostes iudicauit,uclIege lata: utiq; usq; ed ut ciuitatem amittant. l. s.
DEFINITI o,regula, locus communis:quam Maximam uulgus uocat Iauol.l. 2or. Omnis destatio in iure civili periculosa est.Harmenop. ι προ ν
DEFRvTvM, appellabant mustum quod ex duabus partibus ad tertiu redegerant, deferuefaciendo et inquit Varro de Vita P.R.apud Non. Vlpia.l. 9.D.de tritie Vini Iesato defrutum cottineri negat, quod potius conditurae loco st. Proculus autem dulcis uini legato contineri n l. vlt.eiustita. I 2. s. si in aliqua, de Instruct. Dp pvNCTOR I E facere dicimur,qJ no ex animo,sed ruta uel cogimur,uel debemus,facimus: hoc unuiectante ut officio nostro defuncti dicamur. VI pian. l. 2.9. I sM. ad s. C. nyll.Non solum autequae non peiij oercetur: sed & quae desunctorie petiit. Impp. l. un. C. de num. tui. Si tres tutelas uel curas eodem tempore non defunctorid susceptas
89쪽
sceptas administ inhonere quartae tutelae' non grauaberis. DEi EcTro duplex est:armata,& non armata. Qiii armata deiicitur, quamuis non possideat, aut uitiose possideat,restituitur. l. Iq.D.de ui & ui arm. qui non armata,nequaquam,nisi possideat. DELATOR Es dicuntur, quales olim Quadruplatores fere dicebantur: qui praemij & quaestus caussarem ad fiscum pertinentem ultro deserunt: ueluti qui crimina,aut caduca, uacantia commis laue bona thesauri ue inuentionem fisco denunciant. l. r.& pall.D. de iur.silci. DFLEGAR , ait Vlpianus, est uice sua alium reum dare creditori, uel cui iusserit. l. II. D. de n uat. Hinc. D ELEG ATI O,alterius debitoris in suum locum subiastitutio . ueluti, cum debἰtorem meum creditori meo assigno,ut ab eo petat. pasi stib titu. De n uat.&delegat. Seneca lib. de Benes. . Quamuis non interuenerint numi, sed delegatione de ue
DEL CARE,demandare,committere,onus imponere. unde Delegati iudices dicuntur,quibus rei tu dicandae munus mandatu e s .l. s.Ii .iq.C.de iudάDgLIC Turi a crimine quid differat, uide Crimen adelicto. DEO NQv ERI. minus est quam peccate. unde oblisationes ex delictis priuatis nasci dicuntur: accusationes ex eriminibus.Cic. De inuem. 2. Nam necesse in eum qui uelit peccare, aliquado primum delinquere. Dp LPHICAs apud Paulum in I. I. D.de suppel. leg.
interpretor tripodum cortinas ex aere fictas: quae
inde dictae sunt,quoniam donis maxime Apollinis Delphici dicabantur: ut scribit Pliii. libr. 34.
capit. 3. DLMENs ueteribus idem qui furiosus:ut Cic. Tusc. II I.testatur. Sed apud Iuriscons. nostros Demus
a Furioso distinguitur,&is appellatur qui non usquequaque, sed ex parte tantum errore mentis affectus est,quem Cicero codem loco stultu appel.
Iadi uelut is fuit de quo D. Pius loquitur in i liis
qui, I 2.D.de tui.& curat .dat. Exempla extant in
D.decond.& demonst.ubi Florentinus aflcribit, Demon trationem a Conditione hoe differre, illa rem factam o stendit,haec futuram: id est, illatem certam,haec in incerto futuri temporis euentu positam ostendi t. nuper.3 s.D.de tris Hinc, Stichus qui meus est,demostratio:Rui meus erit, conditio appellinit r.l.6 Delag. I. Dp Μ INνTVM de hyereditate intelligitur,si quid ustieaptum est,& ob id deluereditate exi t.l. 2 I. D.de
DEM INvTus capite appellatur Cinquit Festus qui ciuitate mutatus est:& ex alia familia in alia adoptatus.& qui liber alteri mancipio datus est:& qui I in hostium potestatem uenit: & cui aqua ignique interdicium est. DεPACTus, inquit Vlpianus , dicitur turpiter pactus.l. ' s. i. D. de calumniat. quasi uerb non &Depacisci aliquis honeste possit. led edictum de Calumniatoribus Vlpianus interpretabatur. praeterea, quod ad illius excusationem plurimum uae Ict,Syrus,non Romanus erat. Depacisci, est pactione transigere:inquit Donatus in illum Terenti, locum Phorm. Iam depacisci morte cupio. Cicero Verr. s. Equidem Romanum scitote biduuesbo tectoq; prohibitum : biduum Leontinis in foro custodiis Apronii retentum atque seruatu neq; ante dimissum quam ad conditiones eius de pactus est . idem pro S. Roscio Amer. Cum illoccintra hos inire consilia ,horum consilia illi citu clare, cum illo partem sua depacisci, hisce aliqua fretum hora semper omnes aditus ad Syllam ii . tercludere.Item de Inuutione lib. r. Quidam Iniperator cium ab hostibus circumsideretur, neque effugere ullo ino posset, depactus est cu eo, ut ar ma di impedimeta relinqueret,milites educeret. DEPERD ITu M intelligitur, quod in rerum natur iesse desiit. l. 2I .D.de hs pct. DR PLANo,id est, ex aequo loco: ueluti unde ma i-. Istratus in tribunal, quod editiore in loco positis erat, conscendebant. Itaq; De planu & Pro tribu- rnali opponuntur.Vlpianus. l. I.I.6. D. le bonor. post. Si caussa cognita bonorum postessio detur, ri non alibi dabitur quam pro tribunali. quia De Ndecretum de plano interponi,neq; c usia cogni- ta bonorum possessio alibi quam pro tribunali dari potest. Item l 2.I. I .D.quis Oid .iri bon. Sed non sessionum dies numerabuntur: li m0do ea sit bonorum postessio , quae de plano peti potuit. quid sica quae caussae cognitionem pro itibunali desiderat,vol quae decretum exposcit imiliter in I l. i .g. q. D. ad s. C. Turpil. de l. 18. in iiii. D. de quaest.& L . . 3. D. de oss. proconsHuc autem. Ialludes Seneca li. De Clem. I. Haec tame, inquit, magnanimi vin bona fortuna latiorem locu haril het,meliusq; in tribunali quam in plano cognoscitur.Sucto.de Tiberio: Si quidem morum elabi gratia rumor ellex, subitus aderat, iudicesq; aute plano, aut e Ruaestoris tribunali legum, & religionis admonebat.Hinc illae not v. D. P. R. L. P
Vnde de plano rectὰ legi possit. IDEPORTATI o,exilii species atrociis ima: cum quin I ita ciuitate sita multabatur, ut uinctus neruo aut compedibus in navim aliquam imponeretur servisq; publicis ut eum in in sulam certam transie rent, Dderetur.Texen. Phor. Tantane effectum ' hominem , luenquam esse audacia ρ Nonne hoc
rublicitus scelus hinc deportarier in solas terras ri4ic in L I, s k in legat . . .
90쪽
D PORTAT i dicuntur quibus Princeps insulas adnotauit.Vnde plura inuoce Ex 1 Llv M. . DEPORTA Tio in locum aquae At ignis interdictionis successita. 2.b. I. D. de poen. l. s. D. adleg. depccul.
DEPONE Rr, pro demoliri &diruere. l. I. . sed etsi, D.fin .regund.l. 2.9.si quis, D. ne quia in loc.pub. Hinc Di post Tio aedificii apud Vlp. ini. metum, P. Idem, D.quod met. causi . DE Pos i TvΜ est,quod custodiendum alicui datum est:dictum ex eo quod ponitur. praepositio enim D E auget depost iiiii: ut ostendat totum fidei eius commissum,quod ad cultodiam rei pertinet. l. i. D.depositi. DEPos i Tu Mest contractus quo res aliqua ea lege apud alterum deponitur, ut is dolum latum in ea ipsa reddenda culpam praestare debeat. DE post Tu M in sequestre proprie dicitur, qxt a pluribus in solidum certa conditione custodiendii reddetndumq; traditur l.6. D.depositi. D RELI CTAL rcs,sive pro derelicto dicuntur, quorum dominium possessionemq; dominus exanimo suo abiecerita. i .&. r. D. pro derelict.ubi Iulianus ait eas desinere statim esse domini,non si ri autem altei ius n si postes sat suerint. DE s ERERE accillationem dicuntur, qui institutam accusationem non persequuntur. Hinc DEsERTOREs, qui s. c. Turpiliano libris quinque multantur.'. t .& pass. D.illo tit. DEPREC l ΑTus,uilior factus,cuius praecium imminutu est. Paulus i. 22. D. ad leg. Aquit. Sed di eius ratio haberi debet,quo caetera corpora de preci inta sunt.
DEPRiMERE uitem, dicitur qui eam in terram d duet.im defodit, ut anno insequenti renovetur. Cato de re ruit. cap. 3 et . Arbores sacito uti bene maritae sint, uites i. uti satis multae asserantur, &sicubi opus erit, de arbore deiiciantur, & in terra deprimantur, & biennio post lpraecidito ueteres. Venuleius l.si uitem. 11. o. quod vi aut clam, Si Ditem meam ex fundo meo in fundum tuum de . presseris,eaq; in fundo tuo coaluerit, utile est interdictum: Radices quae in fundo meo sint, tuas fieri,quia his accessiones sint. Sic autem locum restitui, quum omnibus in libris DEPREHEND Ris legatur. DERECTAR ii ,qui domos alienas Dradi animo in.
Qui Derectaris appellantur,hoc est, hi qui in aliena coetiacula se dirigunt suradi animo, plus quam fures puniendi sunt. Paulus libro sent. s. cap. Quoties qui pulsatur, uel cuius domus introitur ab ijs quis uuls' Derecta: i appellantur.Vtitur de
DEROGARE est proprid quum quid ex lege uetere quo minus fiat, sancitur lege noua. Derozare e so detrahere et t. Festus. DEROGAT vR Iegi,quum pars detrahitur, ait Modestinus : abrogatur legi, quum prorsus tollitur. l.
Io 2. D. de uerb. signific. DEsERTA promissio,contempta, non obseruata. Vlpian.l. q. . 2. D. Si quis cautionib. Quaestum est sin possit conueniri, ne ulla exceptio in promissione deserta iudicio sistendi caussa ficta obiiciatur: ct ait Atilicinus conuentionem istam non ualere. Paulus in l.seq. Contemptam appellat . Et sensus est, An ualeat conuentio, ne si promissio facta causa sistendi iudicio destiatur,& negligatur,ulla exceptio excusatim; afferatur. Alciatus autem in Parergis Di s E RTA emendat. sane quam, ut ipsus utar verbo. π έργως. Doctioribus tamen iudicium relinquo. DasERERE uadimonia, dicitur, sui se ad uadimonium de condi iniim diem non siilit,uide vAs.DεsERTOR est, ait Modest. qui per prolixum tem
Drs in E Ri A passim in libris nostris, pro libellis, quibus quid a Principe, magistratuve postulaturae deiideratur.Vulgus Requestas uocat. Sucton. August. Promiscuis silutationibus admittebat &Plebem, tanta comitate adeuntium desideria excipiens, ut quendam ioco corripuerit, quod sic sibi libellum porrigeret , quasi elephanto stipem. Sic
in l. .f. ingressus,l.9.s.obseruare, D. de off. pro consi. s. De appell. recepi. L . C de postul. DESIGNATOR Es. Vip. l. . D.de his qui not. insa. signatores autem quos G raeci δε- τας appellat, artem ludicram no facere Celsus probat.quia ministerium,non artem ludicram exerceam.& sanclocus iste hodie a principe non pro inodico nescio datur. Ex hoc loco apparet Designatores
dictos Disse Vlpiano, qui praemia uictoribus d
cernerciatmon qui quasi uiatores cstent. Donatus
in Adelph. renesit Designare, est rem nouam facere. Nam despnatores dicti, qui ludis funebribus praesunt:credo, eam caussam quod ipsis ludis multa fiant noua,& spectanda. Sed uide mus ne ex eo potius nomen inuenerint, quod praemia lictoribus designent,id est decernant, a que ut nunc loquimur,assignent: quae postea ex Designatorum decreto eis persoluantur unde&Designati Consules dicuntur,quibus decretus est Consulatus.& locum sepulchro pedes triginta designare dixit Cicero, pro eo quod dicimus Asit Enare. Horatius, Designatorem decorat lictoribbus atris.
Dasis insta dicitur, non qui distulit, sed qui perse
quendi instituti animu ae uoluntate abiecit. l. 2I. i.de minoribus. l. is . D.ad Turpili. l.6. 6.si quis, D. de munerib.& hon. l. t o.D.de iudi c. D 1 AET A, δι-- id est, uiuere. Locus in parte aedium superiore, ubi cibus capitur et e Cenaculum. Vip.l. 13 .s.7D. de usus. Sed neque diatas transformare,ues coniungere ei per