장음표시 사용
211쪽
commηnicatio , sne qua societas humana consistere Mequit, essicit, ut inter homines de vulgarium Uocabulorum significatione eatenui conveniat , quatenus Ui e communis ratio illud postulat ; quare fieri noMPotest, ut quis in lingua nota & familiari isarum Penitus si ignarus, quaes ii sus communis vocibus illigavit. Cum vero usus communis, incerta admodum Tegula fit, quae ad hominum particularium ideas ultimo revocatur, varium ti mutabile saepe est exemplar . Etsi vero ad memoratum superius Die tui viri- i in Plus temporis , pecuniarum , M laboris requiritur, quam ut hac nostra aetate sperari possit; puto tamen , haud absonum esse requirere, ut voces, res designantes, quae per figuram exteriorem a se in Uicem secernuntur , per picturas de simulacra in bre-Vibus tabellis exprimerentur . Vocabularium hoc modo extructum , multo brevius i ) plurimorum terminorum fgnificationem uerain nobis traderet , Pro tertim in sermone priscarum ti locorum intervallis limge remotarum 'entium, & multarum rerum l. ad , quarum nomina in legendis veteribus Auctoribus saepius occurrunt , in mente multo clarius depinxe- ret , quam Criticorum numerosa omnia volumina . Methoduo haec quam si utilis & compendiaria , ΠΟ-
tum est Philosilphis Naturalibus , qti de plantis Manimalibus scripsere: Et quidem s quis eos consul xe velit , latebitur , se sit, aut Ibicis, ex plai
ede, aut animalis istius exiguo simulacro , clariorem
lon- 'in Sapiens antiquarius id est executus, videt. P. de Montiis i I ucon. Suum opus habet titulum PAnti utig expliquee ct reprμ, ηιμ en bigures , sol ic. via Paris i 722. Et edit ut supple- metitum in s. et M in Iad i et . Hoc opus est figuris plenum quae iuppeditant nobis ideas praecisas majoris partis reruini, qydrum Bdinvenitur Domen in antiquis Graecis, ac latinis Auctoribus, Scquia ex usu decessere, non possent spiritui representari quam per Agoras in amuletis, & ceteris antiquorum monumentis . COSTE .
' Il ex est hircorum Rgrestium species .
212쪽
cap. XI. Et abusus verborum sis longe isam habere . quam e prolixa nominis uuiusvis definitione, adipisci potuisset . Idem de Strisit
& Si ro dicendum esset , si quis loco Curr comb ,& Cymbal , quibus nominibus Anglice in Dietionariis redduntur , instrumentorum illorum , prout anusu erant apud Veteres , minutas quasdam picturas , in libri margine subjunctas, cerneret. Vocabula h*c , Toda , Tunicet , Palliam , Anglice facile redduntur Per Voces GOυυn, ir, and Cloah; non tamen ex inde formae velli in entorum istorum inter Romanos olim usitatorum, veriores ideas, quam ipsos sartorum vultus, a quibus consuta erant, habemus. Res hujusmodi , quas mens Per sermas exteriores a se invicem effigierum harum adjestarum heneficio, secernit , iri animum firmius multo imprimuntur , atque hoc vocum , quae iis imponuntur, significationem magis de-Wrminat , quam omnes Voces ad eas definiendas ashibitae . Haec vero obiter . '
Quintum remessium, rem eandem con anter
. signi ando. inro. Si homines vocum, quibus utuntur, se
sum explicare nolint, atque termini definiri nequeant ; consentaneum tamen est , ut, qui alios erudiendi munus in se suscipiunt , voce minem IemPer in eodem sensu urantur. Hoc si fieret, i quod nemo, qui sincerus satis & ingenuus est, detreeta dum putabit ) appareret , quam multis , qui nunc extant , libris eorum confectores supersedere potui sent. Litigiosae teriae iniatae disputationes concid Tent; multa volumina ingentia, quae terminis ambiguis, nunc in hoc, nunc in illo sensu sumpti iesertissima , in nimiam magnitudinem excreverunt , iuparvum quendam Se angustum locum concludi , at-
213쪽
stio Remedia Imperfectionti Lis. III. que plurima Philosophorum ut alios taceam aeque ac Poetae illius scripta, nucis putamine contine
XXV11. Ut omnia concludam, vocabulorum supellex, si ad cogitationum noli rarum infinitam v xietatem comparetur, angusta adeo est, ut homines, quibus non satis suppetunt voces ad notiones suas accommodatae , utcunque cauti fini & diligentes saepius vocem eandem in dispari sensu usurpare cogantur . Atque licet in oratione continua, aut argumentatione, longa nimis digressio toret, s , quoties termini cujusdam significatio immutatur, quis novam definitionem adhiberet ἰ Scopus tamen orationis, maxima ex parte, nisi quis dolos M sallacias commolitur, sensum cordato ieetori perspicuum faciet. Ubi illud haud sussicit, atque Leetor magis perspicuam Se dilucidam expositionem desiderat, ibi scribentis est, ex- Ponere , quae lententia hoc termino, quem hoc loco usurpavit , denotetur .
214쪽
APPEN DIXI.C A P I T I XI. LIB. III. A P. SOAVE APPOSITA
Influxio lingvarum in cognitiones humanas.
CUm ab initio modum, quo lingua naturaliter institui posset, ut & partium analysim ex quibus quaelibet lingua componitur , observaverimus ; deinde vim diversam , verborumque naturam iuxta divertas ide s quae significari debent, demum, una cum modis illas emendaodi imperfectioncs, abusumque loquendi, perbelle viderimus : non erit sine momento nonnullas consider tiones de generali linguarum utilitate, ac de maxima parte e gnitionum , quas loquendi facultati homo debet , hic Nddere. Quam circumscriptae ellent cognitiones in homine, qui sigqerum ulu careret, ego diffuse demonstravi in Opere alibi indie serato i Riceredi intorno au' institurione narurale d' una iocinis , ea' una lingsa 6 in . Non tantum esset ille orbatus iis omnibus, quae legendo, vel cum aliis loquendo ex nobis ipsῖs apprehenduntur, de maximam partem componunt ex illis quae nobis insunt; sed incapax esset adhuc, ultra stri Horear numerum, ex se ipso alias acquirere . Ego non immaginor profecto , qua ex parta perillustres metaphysici sunt, illum omni idea abstracta ac gener ili, ut & omni reilexionisvisu adhuc esse orbatum, de quo in ana lusi intelle ius humani sιom. I. num. 6 i. 47. sαὶ rationeε iam dieitavi , & ideo ulterius de hoc progredi , non censeo . Nemo enim negare police , has iacuitates parvi , ac Pen. nullius usus esse debere . Memoria Ipsa , quae receptaculum sa est Omnium nostrarum cognitionum, valde in eo tenuis esset . . Vidimus I tom. i. anat . inιeu hum. niun. 66. ὶ, Πωsiones metaphysicas nullo modo, signis omissis , revocari posse, ac sine hoc tignoriam auxi sio , quam sit perdissicile a nobis posse apsas metaphysicas notiones coritare ιν. num. 37. . Homini s,
215쪽
nis artificialibus orbato pessent . ut i tu dicam . pro naturali Loo in ivue ieri ira immae irae, revocatae, ex quibus pcrcepi. letra ex Scd primum , cuin deiician. t signa artihciniin , homo care et medio, q'od frequentius nobis od ol modi notiones excitandas in I S rato cogitanἡo , cclariuS eas Emit- Te t secundo , cum , has notioncs nusso nn liciali signo ipse galla quod cas' compendiatio , ut ita diceturi, G-sentare pollet, non cus ac irobis vcrba faciunt, oporteret, temper iam a m ei armare , quod iis liti imηgnum requirit in num , et mum ubi agitur de compositis notionibus , sc huic Iabori subis i ccriti iaci iret absque nec istate absoluta , quod accidcret ra- .lta ue. et si 'facultate notiones tibi estorma adi tapraeditus,rmnquam togittaret, ut imam eisit tmaret, & iormat Rin nol iret eam rct deri ; incinoma sna. q iasi soluin, circumlcriberetur interim ad id as pio orie di ias ei, ad physicas scilicet immagines, ε. Tatio e tabi lias habita adhuc valde esset circumscripta Virusquisque scit eni in , quam, prosint nobis verba i , quod auxi- ' Pio h tu,' confirmatione observat onem optimam e sicit domi nus Suirer . diae pius , ille inquit, fortuita circum Itantiarum Coi Phlitat o novam letiemque ideam nobis ad conci piendi in suppa-ditat.hi e casu nos certi perindς limus, eam Emiti cre Datim, nisi signo quodam notemus . Quoi itaui ut absque Elusmodi auxIlis, recorderemur . idem circumfranit .arum concursus nere elamus esset, cui in ut plurimum nunquam accidit. Contrario, tibi te I murus Rcl nt inci pales lev0candas aptu, habetur . Ope elus omnes rPgiι-
diutitur , ω dirigunt licet in ideam , cuius amissio nobis dili licui et se). in hooe permagno auxilio quod verba memoriae ossa
R cincin calculo chara et res tenent. Conlla , quod in Complurimis citcumstat. liis impossibile erit, ope simplieis ratiocinnetionismatum d venire . tortasse. quod pro cliar aeteri- uou Der ideis rat ocinati vellet, saepius ad ultimam potitam conclusionem pervenire neqolit in calculo non Opcrat r, quam luper solis cleract ibus, nde cos traducere cogitatur, vci iisdim sublii -
216쪽
smplicitarem reditantur'. Eodem modo nos solis verbis sepius ratiocinari possunius , vel solis signis , omni rimporis insanio ad corurn stitiscat viri non cogitat. do , quod est inexplicabile. duis , quam ratiocinia immiuuat, & clara, imminuendo, ca
Iertiam utilii Atem adin venit in proprietate quam. habent ver-bR , nos ad reflexionem super eisdem rebus ducere , bc spiritum inventionis sabilem ita reddete . exba quia, quanao qu', o quo , Per quem , retario , eugentia , acciueau σc si1 pius ad urilia questa occnsionem praebcnt, quae omitterentvr , si memoria verba haec non suppeditavisset & illiu idcas per se explessax Ton revocassent . bic celebris Limeus botanicam pcrmagne dilatavit simplici introductione multitudinis te imi Dortim pd sormas indicandas , ut 3e figuras , situs, proportiones partium in partibus', ac in plantis Cum horum 'terinii Grum cognitione nunc potest multo melius botanicus plantam observare ,rac internOlcere . quando anica cissicilius tuisset. Sine vcrborum auxilio , ipse porcic, praeter intuitivam rerum cognitioncm non habemus , & non sentimus , quam confuse quod ad La, pertinet. cabula quae cogitationis . vel ideae partes sinant , evolvunt ac exhauriunt hanc can&m id am , S in satu praecisori casenodardi nos potiunt ; non secus ac mechanicus qui calculari nesciat, vix citcelum a machiam pro dicendum rudim ii: temolcit, quar do Geometra qui exprimit signis minima fragmcnta quam litatum , quae tanquam causa , vel emetus in machinae actione subintrant , adhuc cum omni prieci one totalcm effectum sciedeterminare : pariter homo, cujus lii gua inops est , vix senuePliquando res per ustimarionis speciem ; dum philosophus qui locupletam linguam possidet , quod alter quam consuse non visdcrat , praecise determinat si . satio evidentiae quam in m thesi admiramur, & quae tarnquam exclusivum privilceii in hujus scintiae.considcratur is , id est, quod in Geometrarum ratiociniis nulla id. a, qDae a quadam seno non ex frimatur, introducitur. Hujus ope ipsi semper certi sunt , quod nihil amississent , &Omne quod in cons quentias influit magni fecissent . AEquatio an Plytica ex gr. duo inembra habet , ouae Geometra equalines limat ; si aliquis dubitet . ille potest didit ringi, resolvendo terminos cuiuslibet membri , & haec enodatio pcssibilis semper eit , .mnis minimR quantitas, quae in terminoi iam compostione intrat, potest enim suo signo indicari. Ubi imioloohus eandcm utilitatem
217쪽
bet, quam Geometra quod rarius accidit) ratiocinia sua paribeer, ac ea Cec metrarum sunt. Ex hoc internoscitur, quam pedimaene refert copiola lingua pro cognitionum progrestui ac Ce titudine , & uti vocRbula signi 1icantia invenire , est reveraea idem cognitiones , ac certitudinem realiter augere th . Multi veteres ex philosophorum turba habuere, quod requiritur, ut ad eruatum met3phylicarum complurium certitudinem pervenissent, absque optato ei lectu, non alia ratione, quam ea qua ratiocinia nectere . nesciebRnt , cum carerent i gnis , quibus suis confusasque ideas bgulcnt. Solus modus feliciter cogitationem exprimendi multoties occasio est, vii causa qua nova detegantur.
nossunt in nostrarum idearum augmentum. Est, ait ille, in nostras perceptionibus numerus insanitus idearum , quae valde O scurae sunt , di absque insibilitate cas enCdandi intelliguntur . Homines ingenio , ac vivaci penetratione praditi continuos comatus pandunt ad eas claras reddendas; hi demum detegunt ira ais quamdam similitudinem inter ejusnodi ideas , atque alias conceptu iacilius'; in hoc methaphoricae ex prcssiones eruuntur,ta ope earum ideae obscurae clarae evadunt, ctiam pro iis cui tenui intelligentia gavdcnt . Quando enim admonimur unam rem, de qua ideam praecisam nobis immare non potuerimus, alteri, quam melius intcmoscimus, assimilari, nos conamux hancri militudinem detegere, detegimus revcra saulatim, & hoc modo idca obseura ecclarescit . Praeterca metaphorae essectum eignunt aequalem illi, qucm in geometria Rhemata prodiscunt. Haec se temib) . . . . Ego cur acquirere Pa caes possum insidere λ Cum tinguis Catonis, ct En
Sermonem Patrium ditavcrint, o nova rerum δε omina potulerint Licsιt, Iemperque licebit Signatum P Uente noxa Pro cere nomen. Disae foliis pronos murantur in annos, Prima radianι: Ita merbreum vettis inieria aetas Et Iuvenum risu forens mori nata, vigentque . Debemus morsi nos . noltraque 3 sive receptas . . . . . Mortalia factn perιbunt,
A e dum fermonum sies sonos, O gratia vivax
Muisa renascensur quae Iam cecidera, cadenxq.
218쪽
ieientia adhue in infantia esset, nisi auxiliom schematum habearet , quae immaginationem 3diuvniat ad figendas cum praeei sonaideas, quae, eisdem neglectis , conlusae remanercnt ili noli rarum pediceptionum cumulo, α visbile, ac tangibile reddunt quod menti per se imperceptibile videtur . In intellectu humano extat numerus infinitus eiusmodi idearum quae quandam obstaculi speciem, ae limitis suarum cognitionum progressui ponunt . Quae li-het metaphora feliciter applicita hos extendit fines , ideam quae hactenus inutilis fuerat ex obscuritate trahendo . Artifices ipsi, multoties metaphoras adhibent ex suae artis termiris seliciter erutas , ct magnam utilitatem Philosophiae praestarent , qui eas colligere , condςcorare , ac ipsis latiorem sisnificatum date s perent si). Ex omnibus his observationibus satis patet linguarum utilbias , non alia addendo . Qui dissusus id videre cupit, legero potest disseitationem ipsus Domini Sulare , cui titulus Osservi Σione tutorno au' influenza rcci proin della rvione Iul linguauio ,e dei linguanio Iuua ragione quae est in Memoria della R. A cademia di Prusia , de in opere fulta in Fusoli interesanti irin Aiιi da varie tingue. ῬεI. IV.
219쪽
C A P. XI. L 1 B. III. A P. SOAVE APPOSITA.
In imitarione livvae universalis .
UΤ nihil omittatur de eo quod ad linguas directe pertinet
hoc tentamen addam i 'ὶ . Utilitas quae crueretur a lingua, quae esset omnibus communis , Per se satis confiat, ad propas tionem, ac scientiarum Rugmentum potissimum, permagne conterre . Opera enim utilia quae in tot linguis haetenus edita sunt , vel in nil, tum nobis conferunt , vel magno taedio nos alligant in verborum studio impendere tempus , quo utiliter esset in x
xum studio, & majori delectatione , impentum. Ex utilitate , quam a flerint talis linguae institutio multi celebres philosophi perducti , inter quos Leleuitius , molyus , m illinis , Riri herus, Dahlgarne, Letier , Sι Ilu i , Lmnberi , &recenter Georgius Xaimar, da ca cngitavere . Nee videtur ideo, methodum latis facilem & simplicem per ipsos esse hue usque
Duo sunt modi, quibus ad eiusmodi institutionem potest pediventit . vel novam linguam eformai do quae ubique loqui po1st , vel novum scribendi modWm instituet do signis algeb trucis , vel ciphrys Sinensibus similom, in quo omnis character, egro verbo aequivalendo , unusquiique pcssit expeditius intelligere ideas a charaeteribus indicatas , di lcgenuo in propriam linguam Ne
Linguae institutio cum prima methodo non ellet dissicilis , at valde dissicilis emi introductio . Ex qi a en m lingua Oc bula trahere, ut ab omnibus es ent recepta λ Qi etlibct notio sininoret jus suum addere partem . & quilibet scit, quot preiudicia nationialia snt valida . Omne veabum , Omne nomen , omnis minima parricula excitarent infinitas quaestiones . de quibus unusquisque cum velit se judicem constituere, nunquam obtineretur ') Extractum ex opusculo meo , quem Romae elapso Rnn didere , cui titulus Essioni inior G aιι' luualom di una timus univerDo. Diuitigod by Cooste
220쪽
deciso . Praeteria , quando adhuc animi componerentur, ex totidiomatum unione quid unquam obtineretur Lingua informis, ac valde incommoda. Pejus esset, si quilibet excogitaret lingua omnino novam . OmisIa dissicut rate di scendi eam , quis sciret proprium vincere ciniorem, eo ut solum illum internoscat per legi Statorem univcrialcm , & ex eo ipso ad loquendum apprehcndat 3 Lingua characterisiica sola est quae ex vanitate , vel nationis spiritu oppositioiaem nequit invenire; sed sua intrinseca dissicultas majorem oppositionem, mihi videtur, imprimis offerre . Et revera, si omnis idea exprimi debet cum peculiari nota, ubi suffcien'tes characteres invenire , vel quomodo aprehendere omnium ibeni sicatum , quando adhuc invenirentur λ Solum Sinensium exemplum valet ad nos dissi dandos . Ad sensus diversos indicandos ex 33o. monos liabis, quibus est eorum lingua conflata, efforma-υere , ut commemoravimus P cap. iuxta nonnullorum opinionem plus quam sino ., & iuxta alios , usque ad 8 oo. charactetes cinnes diversos . His ergo si vellent addi omnes charaeleres necessarii ad exprimendas ideas , quibus Sinenses carent , & quas commercium peragrario , & scientiarum cultuna nobis albunde suppeditant, ad quem numerum cyphrae hae non pervenirentp Scimus adhuc ii iter Sinenses, non alia ratione, quam propter liniac magnam dissicultatem, pauci sunt, qui bene legere vel scribere propriam linguam sciant . Hac quoque methodo univeDIis linguae inuitutio, videtur. Itaque impossibilis. Ego verum hae mcthodo lacillimam illam credo. Sussicit. characteres reddere simplices. Satis est, memoriae re et e suppeditare opportuna auxilia , ut eos retineat .
Initium facimus a nominibus quae procul dubio sunt , quae maiorem postulant numerum . de inpriinis a nominibus subitam livis incipiamus . Haec vel objecta physica , ut cit δει, de luna,
exprimunt , vel nationes abstractas., ut honor , et ii Ius . Rerum
Physicarum nomina , ut mnsis gravia , sunt in qualibet lingua numero maiora. Verum simplicissima methodo dissicultas apprehendendi corum signa , quasi omnino tolli posset , quod est , imitativis characteribus ca exprimere . Sol, luna , Astra. Iucis rinilia, flamma , mons , flumen , erba , planra , flos , Iructus, solia ,
circinus, regula , se rellum, malleum, globus, cubus , quadratum , rectangulus i.ιriaugulum , circulus, eaput, brachium, manus, Plae . respondentibus schema illius haec omnia ego vellcm expressa.
Ea videre . & significatum intelligere tum esset unum & idem 3& pro multis ipibrum commoditas adhuc esset, quod promptio. res apud imprestiones invenirentur formae, absque taedio de novo
Circa reliqua nomitia . eso'observo a. quod nsa pauca pro Pria