장음표시 사용
271쪽
ubicunque vero illud deficit. ibi demonstratibnaeir ω tognitionem frustra quaerimus 98 .
OKnto, cognitio senstiva urrois ane lior es. νυ nro , sequitur, Corrisionem sensitivam, ad reα
rum tantum existentia Pertingenxem, quae se sibus actu obversantur , duabus praecedentibis longe angustiorem esse . .
Sexto , coenitis a id is nostis id rosor rior es . dictis patet , Genitionem no ram non solum
ipsarum hujus universi rerum, verum nonrarum etiam idearum ambitu, & amplitudine minorem esse syn . Etsi nostra cognitio intra is, nostras temminetur , neque ambitu , aut perfectione ipsas ex perare possit ;.essi etiam termini isti sunt angustissinii , si entium toties universi amplitudinem spectemur, & quidem arctiores longe ista cognitione, quam probabile est , aliis creatis quibusdam mentihus mes- re, quae non paucis istis , iisque obtusis, nec adeo acutis , Percipiendi adminiculis , sensuum nempe mini
sterio, utuntur ad Ierum cognitionem conlequendam, attamen nobis maximo futurum esset emolumento , si co-
96 Quando mihi represento quoddam oblectum habeo na jeeti cognitionem λ Si habeo , qnibus ideis intermediis utor Si nullis , nam obieetum singulare consideratur, cur dicitur , cingniti nem esse convenientiam , vel disconvenientiam λ 76 137ὶ Propter idera ma enucleatas, via inter se maius ,
272쪽
upo De Termiso Lib. IV. si cognitio nostras eas saltem, quibus imbuti sumus,
ideas adaequaret, & ita de Meis, quas habemus, non tam multae essient controversiae , quas hec diiudicare Possumus , nec quisquam alius in hac vita unquam , quantum quidem ego existimaverim , dirimere pote, rit. Nihilominus, haud . dubito , quin humana cognitio, in hac , qua nati sumus , conditione , t 'terius
longe, quam hactenus, serri possit, si homin iacere agentes , & rationis ductum libere sectata te . ad veritatis inveniendae rationem investigandam cogitationes tantum intenderent , quantum illi , qui emotu menta sua, qui dogmata, in SSstemate quodam pro- posta , & sectam aliquorum sequuntur , falsitati rationem obtendere , conniti solent . Praeterea quoque existimo, mihi, in naturae humanae per sectionein non injuriis , confidenter dicere , non posse notitiam ΠΟ- 1iram ad ea omnia pertinore , quae de Heis , quas habemus, scire desideramus , nec etiam omnes dissicultates tollere, & omnes quisitones . quae. circa alteram, atque alteram harum idearum exoriri possunt , dijudicare. Sic enim in nobis ideae sunt quadrari, cirectili , in volitaris; circulum tamen , quem quadrato aequalem esso certo sciremus, nunquam fortasse invenlcmus . Isis assicimus materiae & comtationis , at fortasse haud mani sello comperiemus unquam, utrumens aliquod pure materiale cogitet , nec ne ἰ DObis enim impossibile est , nostras tantum Lleas intUentibus , sine revelationis adminiculo , displiere , . ara Non Deus Omnipotens quibusdam materiae Portionibus ,
ita uti ipsi ad hoe propositum visum est, dispositis ,
percipiendi & cogitandi saeuitatem tribuerit, aut materiae, . ita dispositae , cogitantem substantiam imma
ierialem adjunxerit. Nostris enim notionibus haud
s') Mirandum sane est, PhiloIophos quosdam extiti Ie , qui um animae immortalitatem ex fide. , di religione aibi Expio-
273쪽
Cap. III. Humanae coinitionis . multo magis dissicile,& alienum Videtur, concipere, Deum, si modo voluerit , itarae nostiae materiae co-
ratam ostentare, assediarent , tameia ejusdein immaterialitate in in dubium revocarunt : immaterialitatem , inquam, quae ipsius immortalitatis fundamentum eli, & culus demonstrationem , inanem vel ali , atque incertam investigationem, tanquam de re indit serenti agatur , & ad 'uλm neque pervenire possit nostra contemplatio , suadere conati sunt . primarius hu- aulae sententiae auctor recensendus est Lockius , cujus auctoritas tanti fuit ponderis , ut permulti libenter eam amplectorentur: neque mirum , cum faveat tum corruptelis , tum naturali desidiae humani spiritus , qui plerumque in dissicilioribus , atque
abs tutioribus investigationibus speciosos studet Praetextus inquirere , ut in haesitationis. statu moretur , & negligat eam dare operam , illosque impendere labores , per quos S illustraretur,& convincerentur . Haud nostri instituti est omnes contra hanc impiam propositioncm Minonstrationes eertissimas producere, ut vetitas constantissima de animae immaterialitate elucescat: siquidem & ipsis Lociti temporibus Stillingssectus exacuit calamum,& permόlti imposterum tot , adeoque perspicuis rationibus eam
vindicarunt, ut supervacaneum iam redigatur eas repetere conistra nostri instituti metam, quippe quae in ipsis iontibus iam I
gi queant. At qgἱa de maximo momento agitur , lectoribus satisfacturi , quae satis nobis visa sunt reseremus . Gemensis t. U. Element. Metaphys inter caeteras demonstrationes , iP capite I. de natura mentis humanae , se ratiocinatur ζ Nec reFonant, Deum id escere posse , ut nimirum eadem Iubyigintia viribus δυeγforum generum sit composita. respondemus enim non Psibe Deum eseere, ut eadem esentia conflettir proprietaribus, quarum altera auream
Dei potentia non pertingit . Quum autem earum duariam virium altera alteream destruct , quod infertur demonstrabitur aperie, fieri nequit , ut eadem Itibuantia ambabus sit praedita . tiuιd si singere velint rareatam a Deo fiuidam quandam lubstantiam n Iurae diversae ab iis corporibus , quae cog υ mus , eique jubstantiae
mirum ; isti ut hanc fluidam Iubstanιiam faciens reliquis corporis viribus p diiam , suliditate , cravitate , divisibilitate cire. durnon: A posterius , ea incorrcrea erit ; s prius itidem conflabitur ex iis , quae je mutuo destruunt: nempe, ut riximus , O inferius Iumus demonstraturi , cogitationem stare vos ro e in eadem Iin stoma ctim cousiris notis proprissati ηs . Praeterea propositione Disiliaco by Cooste
274쪽
gitandi facultatem superaddere posse, quam, Ut aliam iiii substantiam conjungeret, una cum Potentia cog-
Xil. qua probat, mentem humanam citi incorporcam, hae C habet ἔ Puum cogismum fur actiones , effle debet earum vis αυ-
a , Icti potentia , Iube m sive Iubitanita . Iam si id
Iubjectum corpus eis , irriarum rem sentatis o Perc*ιio ,rum rudicium 9 ratiocinatio non aliter seri Posunt , quam eonflicta paritum corporis : quod cum esse nequeat ἔ coquationes erunt sufecti alterius incorporei : sub edium vero e6ςitHIonum nostrarum mens est humana : mens ereo humana incorporea est. Praeterea s non est ineor area , erit aut habitus ci re eratio e Peris , ast ejus astri Ium aliquod Iubfla,miale . Primum ebenequit: Me fecunnum. Nam eum mens pugnet cum FUMIPDis cstr Poris attributis e entiatibus , divisibilitate . Iouitate eadem Iubstantia cors rea constaret ex iis, quae se misiuo destruum , quore seri nequit. Nee reperasur , ignorare nos es enitum cor 'oris, ac propterea normine non posse , eo ιationem non ese illius attri butum esentiate; nam ut demonsetrem pugnare , ex. V. Met trian guium sit quaevis alia sura , non eo necesse, sit uιν iusi Me omnes Proprietates n. am : Iat ut Icire , este in illa mura v. g X , Proprietatem Z , quae δεινu'ι Iane Trianguli , tres ellus Muculos uoles 'l'ς duobus nectis. Hinc infert sequens Corollarium: Ax-Wibusa esentiaci, meniis omnino sunt diversa ab essentialibus C-Foris a tristusis . Nempe fuinantiae divesae Hydran attributis oti, stare Tequeunt . Ex nostris itidem adnotationibus passim appossetis facile quisque poterit alias olicore demonstrationes , quibus magis, atque nangis certus fiet de hususce 'rei veritate , circa quam prolecto nullam haesitationem e'periuntur , qui humiles Orde fidei praeceptis, ac revelatio in is ora cinis te subiiciunt. Dogivata squidem incorporalitatis & immortalitatis animarum sunt Christianae religionis dogmata a Deo revelata divinis scripturis di traditionibus : etenim cum Deus corpus humanum ex argilla molliori conformasset , inspiravit in faciem ejus spiraculum Pi-- , dr factus est homo hi animam viventem . Servator Noster perte dicit , Malch io. m. as Nolite timere eos qui occidunt ros ; animam enim occidere non Posunt: Dd ιimere eum , qui F leuam occideris corpres , potestatem habet mittendi animam in gehennam ianis. Pati Ius in Epist. Ad Philipp. Cupio dissolvi, O se cum Christo . Similitet in Ecclesiaste v. 7. Rea eriasur fulvis in terram Iuam , unde erat , O uiritus re ira ad eum , qui edit illum : cuius vers. quidem pars prior referenda est priori
IMiua vers. Musis Fremasit Litur Dominus Deus hominem de
275쪽
Cap. III. Humanae Cognitionis. 273tandi; cum nos prorsus lateat , in quonam coritatio consistat, , cui substantiarum generi, visum fit Deo, potentiam istam irti pertire, qua , nisi ex suinini creatoris voluntate & benignitate , nullum ens creatum proeditum es et . Haud repugnare enim puto, primum allud aeternum ens cogitans, sive spiritus omnipotem,s modo id visum ipsi suisset , materiae cIeatae , sensus prorsus experti , ad lubitum ipsius dispositae, quosdam sensus, perceptionis, & cogitationis gradus im- Tom. II . S perlimo terrae ; & posterior', parti itidem posteriori ejus dein vers. Molis. D iravit in faciem ejus utraculum vita. Divus Gregorius in Orat'. a. de Pasch haec habet de creatione hominis; Aniurat anum ex utroque hoe est , ex visibili O inii iti Iuri
catur , atque a materra , quae Prius Iam cre ιa erat, ac Fis eor.
Fore : a Ie auiem Diraeuium infercns , quod quidem inialectua in animiam , O imaginem Dei scripιura vocat. Urigenes quaestionem hanc da immaterialitate Dei , & animae rationalis dilucidavit;& Divus Rasilius quoque Dei Immaterialitatem ex animae im materialitate probat . Hom. 32. yn. Porro in Iu1nina exacta tui ipsius consideratio fustentem liba exhihebit manu uctionem etiam
ad notionem Dei . M enim attenderis tibi ii si , nihil opus habebis ex universorum structura inum iniscem iuvestigare , Dd in tostis, veluti parvo quodammunis magnam Condisoris Iapientiain ubribis . Incorporeum cogisa ese Deum ex anιma incorporea in te exilicii te , O qui non circumjeribisur Ioco , quandioquIdem mens
rua neque Pomamam hulei in ioco moram. O come aiionem Jeurer conitinritonem ad eorpus in loco ere . I vijibilem esse Deum Aede, tuae ipsicis animae consideratione naa, quandoquidem etiam is a corporalibus ocutis incomprehensibilis' est: nequς enim col rata es , neque ingura Praedita , neque atiquo corporati charactere com Prehensa , Ied ex aetiionibus Ioiam cog=io citur . Guare nee in Deo quaesieris coquitionem per Ooculos . Ied menti sem committa , OrntAlediualem de tityo comprehensiouem habe . Ati rare Artiscem, quomodo: Anime tuae vim .ad corpus colligavit. Pudeat & Christi num , & philosophum dubitare de constantiis ma hae verἰtatet, in qua veluti fundamento omni uin acturnum humanarum mode ratio , & futurorum expectatio tota sta est i l . . THi ELE ') Melius eisceret, philosophicis argumentis, quam scriptintis, Patruumque sententiis utramque paginam explere. Qui animae spiritualitatein impugnant , vel sciipturas respuunt , vel in proprium sensum eas vertuut , philosophicis rati unibus
276쪽
m Termino Lib. IV. pertire t Etsi , s recte memini , alio loco ostendi , Lib. IV. Cap. X. eos pugnantia inter se loqui ,
ut dicunt, materiam quae etiam ex natura sua senia, & cogitatione prorsus caret ) esse aeternunt illud primum ens cogitans . Quomodo enim quis certo sciat , quasdam Perceptiones , cujusmodi nempe sunt voluptas & dolor , ipsis quibusdam corporibus, certa quadam constitutione , & motu praeditis , non aeque congruere, ac substantiae immateriali ad partium corporis motum t Corpus enim , quantum quidem nos concipe te postumus , a corpore tantummodo seriturdi afficitur ; atque motus , prout discimus, s ad n stras tantum ideas attendamus , nil nis motum producere potest ; quare cum concedimus , corpus lemotum voluptatem Parere aut dolorem, sue coloris, aut soni idem , necessario cogimur rationi nuncium remittere, ulcia isus nostras vagari, atque hac Productionem divinae tantum voluntati , cui ita est visum illud adscribere. Cum enim fatendum sit, Deum effectus motui largitum esse , quos a motu provenixe nunquam Ooncipere possumus, quo, quaeso , argumento inducti , nos pro certo amrmare volumus , i plum non aeque constituere potuisse , ut in subjecto hi producerentur qffectus , quorum nobis plane non videtur esse capax ; ac in subjecto , in quod materia motum ullo modo operari posse, nos neutiqua in Concipimus ' Non haec perinde loquor, ac si animae ἐπι- materialitati iidem ullo modo demturusiessem . Non hic de probabilitate, verum de certa I evidenti cognitione loquor; atque puto non solum consentaneum
esse modestiae isti, quae in Philosophorum scriptis debet elucere , ut nimirum nihil dogmatice imperiosi pronuntiemus , ubi. deest nobis evidentia , quae sola cognitionem parit ; veru in insuper usui nobis esse . scire , quo usque cognitio nostra pertingere possit ;cum enim iste , quo impraesentiarum utimur , haud
277쪽
Cap. III. Humanae comitionis. Em natus sit visionis, quemadmodum loquuItur Theol gi, necesse est , ut in multis fidem tantum , & pro-
habilitatem sequamur : atque haud mirum videri debet, si in hac quaeltione , de animae immaterialisate, facultates animi haud deinonstrativam certitudinem assequantur . Morum honestari, atque rei religionis satis prospectum erit, ii ne Philosophorum argumentis, qui animam immaterialem esse docent, quoniam niR-Dilestum est eum , qui nobis sensu & ratione praeditis , hic existendi initium primo tribuerit , effeceritque , ut per aliquot annos in eodem statu maner mus , non Posse tantummodo , verum etiam velle
eundem in nobis sensum in alia vita resuscitare , ipsumque tunc hominibus ea retributurum , quae in hac vita secerint . Quocirca necessitas non adeo ma-rna urget , ut quis vel ad defendendam, vel ad impugnandam animae immaterialitatem animum obfirmet, uti quidem homines nonnulli , suarum senten
siarum studios stimi, illud perhibuerunt; quorum alii,
mentem habentes nimis immersam , ut ita dicam , materiae , nullam concedere possunt existentiam rei cujusdam , quae non sit materialis ; alii non deprehendentes , quod conitatio in naturalibus materiae Diacultatibus contineatur, licet eam in omni sensu , faeta omni applicatione, quoad ejus fieri potuit, examinaverint , magna confidentia exinde concludunt
ne Deum quidem ipsum solidae cuidam substantiae ubiam & perceptionem largiri posse. At vero qui-- cun .s'; Quaestio est , an Deus possit materiae . sensuin , S perceptioncm dare, ita tamen , ut illli adhuc retineat priores mate- . tiae qualitates, extensionem , soliditatem inertiam &c. non autem haec , pia edicere possit, ut id subjectum, quod prius erat extensum , solidum . iners, prave dic. evadat cogitans, amissa extemsione , soliditate dic. Ad secundam quaestionem quod attinet. nihil de ea dicemus , cum ad rem noli ram haud spectet ς atquoad primam negamus, id a Deo fieri posse . Neque enim De potest ei Ecera , ut idem conitet iis , quae se mutuo destruunt I
278쪽
cunque secum perpenderis , quum difficile nobis sit ,
nicteriae edensae sensationem adjungere , & exsistentiam cum re , prorsus non extenta , conjungere, fatebitur , te multum abesse a certa , quid anima sua sit cognitio . Haec est , inqunn , res , quae nOstram plane cognitionem transcendere mihi videtur .
ox. pr. escere Ndquit circulum qu*drῆtum, quia altera alleram fixuram destruit, estque voluntas Dei, qua vult, aequalis volutitati i qua non ivult, ex qua idcirco sc contraria voluntate aequi 1ibrata nulla st quitur operatio Pereeptio tum inertiam , tum solidi alcm distruit, nec potest convenire materiae , quemadmo. dum eidem inertia , soliditas M. conveniunt : unde Corpora huiusmodi, qualia sensuum tactu cognoscimus, cogitationis capacia esse nequeunt. Praeterea si a Deo materiae tribui cogitandi fac Litas potuisset, alici rutrn ex his inodis id eme tum esset: .ut , nimirtim , tribuendo solidis cuiusdam massae materiae paditibus eam magnitudinem, figia r/m, morum. &c. ex quibus fa cultas piimum cogitandi, deinde coxitatio ipsa essiceretur; aut ad deo do eidem massae materiae facultatem a partibus ipsus λ-lῖdis prorsus distine tam . Primum impossibile est juxta Loc k iuitieiis dein principia, quia tribueretur cogi ratio, fatio,& e graitio. smplici iuxta potitioni , M. rei tioni locali partium materiae , quo nil absurdius ; quum Bb ea relatione nihil supperaddatur,
e sp 1.. g. ahri. lib. , utcUnque materiae particular disp vantur , iungantur dic & contrarium esset iis etiam quae cap. eod. l. io nil eruit . Secundum quoque impossibile est , qui K, fatente eodem Loc t o , quum secretias omnis materiae pendeata magnitudive, fgura, motu, haerentia parti cm &e. quas ipse primarias vocat, squitur, quod eadem nil- aliud si, quam in cus , ac primarum materiae quali arum determinatio , unde cogitatio ens esser q oddam accidentMe inhaerens malefiae ; quae .dmria sc contra Locxii fautores argumentandi . praeberent ad tum . l. Omnis mare riae facultas , iuxta Lockium , essentiali inepend i R. magnitudine ffurit motu , R ii haerentia partium
Ipsim, ex milia quacunque D rtium materiae dispost;one unquamessici . a: r νfodΡ cν, potest Ergo . iuxtR l ockium , cogitandi s cultas esse nequέε mat riae fac tilias . li. Facultas omnis , quae ruppo, itur realitax esse a si biedii recti itate distincta , accidens est p ii pateticu n :. At cogit Ri di facillax, quum non Possi, iuxta cuude in Loti tum , produci a magnitudine, figura, motu
279쪽
Cop. III. Humanae coaeritionis . vr Et qui hoc in se suscipere negotium voluerit, ut irin
bere consideret, atque examinet harum hypothesi mduarum impedimenta & obleuritates , quae penet ait prorsus nequeunt, nulla in Veniet argumenta , quibus alterutram sementiam confirmare & stabilire possit ;quoniam, quδcunque etiam ratione animam conside a averit , vel ut substantiam non extensani , vel ut
materiam extensam cogitantem , dissicultas , qua in horum utroque rite comprehendendo conflictabitur , seu in contrariam ipsum abducet sententiam , qu
ties alteram tantum ex his duabus animum applicum
iit Methodus haec est rationi prursus ini olea, quati tamen certi homines sectantur , qui , probe gnari
' in h. orenti i partium m teriae solidarutri , dieenda est realitas distincta a realitate materiae : Ergo consideranda est tanquan accidens peripateticum: At, iuxta Lockium, formae substantia. les, δι accidentia peripateticR commentitia sunt , atque chim rica si menta , l. a. pap. 3I. Ergo, secundum Locllium , cogi tandi facultas supposita in materia , consideranda est tanquam commentitium, arque chimericum figmentum . Sie ipsis Locxii
principiis Locxius idem convincitur: unde cum materia, nec
a partium ejusdem dispositione produci possit, Ens cogitationis,
fateamur, oportet a Deo per creationem veram produci. Prodin
ctio etenim rei . quae R subsee o praeexistenti nec extrahitur, Nec eartibus, quae prius existerent. confiatur , vera dieenda est creatio, lib. a. cap 26 His positis, facile prohatur, quod re Iitas , quam Locllius supponit laevitatem cogitandi in materis, substantia sit B quidem immaterialis-. Eos enim omne . quod mori producitur a partium materiae dispositione 4 sid proprie acroatione , ' habere debet existentiam , Oe realitatem propriam prorsus distinctam ab existentia, atque realitate materiae, & eini libet alius Entis At Ens omne , quod exi stentiam, Atque rea-Iltatem habet di itinctam ab existentia, atque realitate materiae N euiuslibet alius Entis , substantia est , minime vero materiae modos : Ereo , si Ens cogitationis productum est per veram Contionem. non per partium materiae dispositionem existentiam hiabet . atque realitatem propriam ab existentia , ac realitate materiae prorsus distinctam; ergo substantia est prorsus distincta .ra materia; ergo est immaterialis P I. TH in La
Hic attentione perlegite , & solita argumenta pro misama spiritualitate inveniectis
280쪽
ι' homme ; mais qui fori sempuvient sENSIT ip commepourrest est D plus in Parimi vermiseu de terre qui Ie ιν osve. Evidens est ex dictis conclusio, quod Bermer est longe a cogitando , Elephantem , quem sensu preditum agnovit, tantum ei Io materialem, quod Locη his, ut factum generaliter cognitum fi het, cum dicat de quo nou duhitetur . Ad sciendum interim qualem hi sum de hoc facto efficiat, quod ut evidens sint uit , sed a Ca testanis impugnatum, cujus casa a multitudine hominem absolute ignoratur , & quom enodare nesciunt optima ingenta ; scite ego dico, qualem influentiam potest hoc factum habere in t liticiniis quae Locnius cumulat in dissertatione; causa demonstrandi, materiam posse cogitare , ego doctrina ac penetratione careo, quapropter nequeo Locritum in hoc complicato, atque confuso argumento sequi. Ego hanc quaestionem considero, uex maiorem metaphis sicarum cavillationum, ut uvas quas vulpes in cnimine concamerationis videbant, & pulchras', ac rubicula das existimabant. Ego nescio si tam optima sint, ut nobis demtur . Nimis brevis cit meus intellectus, ut possim statuere, Ansnt; ergo plus, quam vulpes, ingenue dicam, ne si ais aucunes σι po- ν MIeindre, nam incRpax sum, me tam in altum