The Tusculanan disputations. Book first. The dream of Scipio ..

101쪽

que converterit, duoque hi numeri, quorum uterque plenuS, alter altera de nuSa, habetur, Cireuitia naturali Summum tibi satalem confecerint, in te unum atque in tuum nomen e tot Convertet civitas te Senatus, te omne boni, te Soeii, te Latini intuebuntur tu eris unus, in quo nitatur civitatis Salus ac, ne multa dictator rem publicam eonStituas portet, Si impia propinquorum manu effugeris.' Hi quum XClamasset Laelius, ingemui Ssentque Ceteri vehementius, leniter arridens Scipio, Quaeso,' inquit, me me e Somno XCitetis et rumpatis visum Audite Cetera. 'III. Sed quo sis, Africane, aluerior ad tutandum rem publicam, Si habeto: omnibus, qui

tum esse in caelo ae definitum locum, ubi beatiaeVo Sempiterno fruantur. Nihil est enim illi principi deo, qui omnem Iane mundum regit, quod quidem in terri sint, CCCPtiUS, quum Concilia coetusque hominum jure Sociati, quae Civitates appellantur. Harum CCtore et OnSerVatores, hine prosecti, hUC QVertuntur. Hic ego, etSi eram perterritu non tam metu

mortis, quarta in Sidiarum a mei S, quaeSi Vi tamen, viveretne ipse et nullia Pater et alii, quos nos exstinctos arbitraremur. Immo Vero,' inquit, M ii vivunt, qui ex Corporum VinculiS, tamquam

vita, mors St. Quin tu adSpiei ad te venien-

102쪽

tem Paullum patrem J V Quem ubi vidi, equidem vim lacrimarum profudi ille autem me complexu atque Seulans flere prohibebat. Atque ego, ut primum, fletu repreSSo, loqui poS- Se Coepi UaeSo,' inquam, inter Sanctissime

atque optime, quoniam haec Si ita, ut Asrieanum audio dicere, quid moror in terris quin huc ad vos venire propero on est ita,' inquit illo. isi enim deus is, cujus o templum est omne quod Conspicis, istis te corporis custodiis liberaverit, huc tibi aditus utere non potest. Homine enim Sunt hae lege generati, qui tuerentur illum globum, quem in hoc templo medium vides, quae terra dicitur hiSque animus datus est ex illis Sempiterni ignibuS, quae Sidera et Stella VocatiS, quae globoSue et rotundae, divinis animatae mentibUS, Cireulo SUOS OrbeSque

conficiunt celeritate mirabili. Quare et tibi, Publi, et piis omnibus retinendus est animus incuStodia Corpori S ne injuSSu ejus, a quo ille est vobis datus, ex hominum ita migrandum

fugisse videamini. Sed Sio Scipio, ut avus hic tuuS, ut ego, qui te genui, HStitiam cole et pietatem : quae quum Sit magian in parentibus et propinqui S, tum in patria maxima est. Ea vita via est in caelum, et in hune coetum eorum, qui jam ViXerunt, et Corpore laxati illum in olunt locum qUem videS,V erat autem is splendidissimo candore inter flamma circulus elucens, quem

103쪽

vos, ut a Graii accepiStis, orbem lacteum Iuncupatis 'ci ex quo omnia mihi contemplanti praeclara cetera et mirabilia videbantur. Erant au tem ne Stellae, qua nunquam e hoc loco vidimus, et eae magnitudine omnium, quaS ESSE Unquum SUSpienti Sumus ex quibus erat illa minima, quae ultima a caelo Citima terri S, luce lucebat aliena Stellarum autem globi terrae magnitudinem facile vincebant. Jam ipsa terra tu mihi parva visa est, ut me imperii noStri, quo quaSi punctum ejus attingimUS, POeniteret. IV. Quam quum magis intuerer, UaeSo,'

inquit Africanus, quousque humi defixa tua mens erit Nonne adspicis, quae in templa veneris 3 ovem tibi orbibus, vel potius globi S,

ConneX Sunt omnia quorum unus est CaeleStiS, extimus, qui reliquo omne Compleetitur, Summu ipse deus, areens et Continen CeterOS, in

quo infixi sunt illi, qui volvuntur, Stelluriam Cur-Sus empiterni cui subjecti sunt Septem, qui

VerSuntur retro, Contrario motia, atque Caelum

e quibu Unum globum possidet illa, quam in terris Saturniam nominant deinde est hominum generi prosperus et Salutaris ille fulgor, qui dicitur Jovis tum rutilus horribilisque terris, quem artium dicitis deinde subter mediam sere regionem Sol obtinet, dux et princeps et

moderator luminum reliquorum, men mundi et temperatio, tanta magnitudine, ut uneta Sun

104쪽

luce collustret et compleat; hunc, ut Comites, ConSequuntur Veneri ulter, alter ercurii cursus in infimoque orbe Luna, radii Soli ueCen- SI, Coti Vertitur. Infra autem jam nihil est, nisi 'mortale et adueum, praeter unimo generi Ominum munere deorum datos: Supra Lunam Sunt aeterna omnia. am ea, quae est media et nona, Tellus, neque movetur, et infima St, et in eam seruntur omnia nutu Suo pondern. V. Quae quum intuerer StUPonS, ut me recepi Quis hie,' inquam, quis est, qui Complet aure mea tantus et tam dulcis sonus Hic est,' inquit, ille, qui intervallis conjunctus imparibUS, Sed tamen, pro rata parte, ratione distinctis, impulsu et motu ipsorum orbium Conficitur; qui acuta Cum graVibia tempernn S, Vari OS aequabiliter concentus esticit. eo enim silentio tanti motus incitari possunt; et natura fert, ut

eXtremam ultera parte graviter, ex ultera autem RCUt Sonent. Quam ob causam Summus ille caeli stellifer cursus, Cujus conversio Si Coneitatior, aetato et XCitato movetiar Sono, grΛViSSimo

autem hic lunaris atque infimus. Num terra, nona, immobilis manens, ima Sede Semper haeret, Complexa medium mundi oeum. Illi autem Deto UrSUS, in quibus eadem Vis Si duorum, Mercurii et Veneris, septem efficiunt distinctos intervalli sonoS: qui numerus rerum omnium sere nodus est. Quod docti homine nervis imitati atque cantibus, ruperuere 'ibi reditum

105쪽

in hunc locum sicut alii, qui praestantibus ingeniis in vita humana divina studia Coluerunt. Hoc sonitu oppletae Ure hominUm obSurduerunt nee St ullus hebetior sensus in vobis: sicut, ubi ilus ad illa, quae Catadupa nominantur, praecipitat ex alti SSimis montibuS, ea genS, quae illum locum accolit, propter magnitudinem

Sonitus, SenSu audiendi caret. Hi vero tantus est totius mundi in ita tisSima converSione So-nitUS, ut eum aure hominum Capere non POSSint, sicut intueri solem nequiti adverSUID HUS Ueradiis acies Vestra Sen SuSque Vineitur. Hae ego admiranS referebam tamen oculo ad

terram identidem. I. Tum Africanus, ientio,' inquit, ne sedem etiam nune hominum Redomum contemplari quae Si tibi Parva, ut St, ita Videtur, haec caelestia semper Spectato, illa

humana Contemnito. Tu enim quam Celebritatem Sermonis hominum, aut quam Xpetendam

gloriam consequi potest Vides habitari in terra raris et angustis in locis, et in ipsis quasi maculis, ubi habitatur, vastas solitudines interjectas hoSque, qui incolunt terram, non modo interruptos ita esse, ut nihil inter ipsos ab aliis ad alios

manare poSSit, Sed partim obliquoS, partim aver-SOS, partim etiam ad VerSOS Stare vobis: a quibus eXSpeetur gloriam Certe nullam potestis Cernis autem eandem terram quasi quibusdam redimitam et circumdatam cingulis e quibus duoS, maxime inter se diversos, et caeli verticibus ipsis

106쪽

e utraque parte SubniXOS, Obriguisse pruina vides medium autem illum et maximum Solis ardore torreri. Duo sunt habitabiles ; quorum

australis ille, in quo qui insistunt, adverS Vobis urgent Vestigia, nihil ad vestrum genus. Hic autem alter Subjeetu aquiloni, quem incolitis,

cerne quam tenui Vo parte contingat. Omnis enim terra, quae Colitia a vobiS, angUSta Verticibus, lateribus latior, parva quaedam in Stala St, circumfusa illo mari, quod Atlanticum, quod magnum, quem Oceanum appellatis in terris:

qui tamen tanto nomine, quam Sit ParVUS, VideS. Ex his ipsis cultis notisque terris,mUm Rut tuum, aut UjuSquam noStrum nomen, Vel CRUERSum hune, quem cerniS, tranSSeendere potuit, vel illum Gangem transnatares Quis in reliquis orientis aut obeuntis Solis ultimis aut aquilonis austrive partibus tuum nomen audiet quibus amputatiS, Cerni profecto, quantis in angustiis vestra se gloria dilatari velit. Ipsi autem, qui de Vobis loquuntur, quam diu loquentur ΤVII. Quin etiam, si cupiat proles illa futurorum hominum deinceps laude unius cujuSque

modo aeternum, Sed ne diuturnam quidem gloriam SSequi OSSumus. Quid autem interest, ab iis, qui poStea nascentur, Sermonem ore de

te, quum ab ii nullus fuerit, qui ante nati sunt Τ

107쪽

qiai ne palaetores, et certe meliore suerunt viri: quiam praeSertim apiad eo ipSOS, a quibus audiri nomen OStrum poteSt, nemo ni V nrani memoriam Con Sequi possit. Homine enim populariter annum tantummodo Soli S id St, Uni HS Stri, reditu metiuntur quum autem ad idem, unde semel proseet Sunt, Cianeta Stru redierint, eundemque totius caeli descriptionem longis intervallis retulerint, tum ille Vere Verten unnUS BPPellari potest in quo vi dicere audeo, quam multa Saeeula hominum teneantur. Namque, Ut olim d fides sol hominibus XStinguique Vi SUS St, quum Romuli animus haec ipsa in templa penetravit, ita, quandoque eadem parte Sol eodemque tempore iterum deseeerit, tum Signi Omnibus ad idem principium Stelli Sque reVOCnti S, eXpletum annum habeto. Hujus quidem anni

Quocirca, si reditum in hune loeum despera-Veri S in quo omnia Sunt magnis et praeStantibus viris quanti tandem Si Sta hominum gloria, quae pertinere Vix ad unita anni partem exiguam potest 3 Igitur alte Spectare Si Vole S, atque hane sedem et aeternam domiam Contueri neque te sermonibus vulgi dederis, ne in praemiis humani Spem POSVeri rerum tuarum Sui te oportet, illecebris ipsa Virtu trahat ad Verum deCUS. Quid de te alii loquuntur, ipsi videant; sed loquentur tamen Sermo autem omni ille et an-

108쪽

gustiis cingitur iis regionum, Un VideS, nee unquam de ullo perenni fuit, et obruitur hominum interitu, et oblivione poSteritatis exstinguitur. ΤVIII. Quae quum dixisset, Ego ero,' inquam, fricane, Siquidem bene meritis de patria quasi lime ad caeli aditum patet, quamquam a pueritin VeStigii ingreSSUS patriis et tuis,

decori vestro non defui; nune tamen tunt Praemio propoSito, enitar multo vigilantius.' Et illo, vero enitere, et Si habeto, non SSe te mortalem, Sed corpii hoe. eo enim tu S, quem

forma ista declarat Sed men ei uSque iS StquiSque, non ea figura, quae digito demonstrari potest. Deum te igitur Scito esse: Si quidem deus St, qui Viget, qui Sentit, qui meminit, qui providet, qui tam regit et moderatur et movet id

CorpuS, Cui Prael OSitUS St, quam hune mundum ille princeps eu et ut mundum ex Uudam parte mortalem PS deus aeternus, Si fragile

tum asser alicui, quodque ii Sum agitatur uliun de quando finem habet motus, vivendi finem

habeat neeeSSe St. Solum igitur quod Sese movet, quia nunquam deSeritur u Se nunquamno moveri quidem desinit. Quin etiam Ceteris, quae OVentur, hi sonS hoc principium est movendi Principio autem nulla est origo nam ex principio Oriuntur omnia ipsum autem nulla

109쪽

ex re nec enim id Sset principium, quod gigneretur aliunde quod Si nunquam oritur, ne Cei-dit quidem unquam. um prinoipi iam X Stinctum nee ipsum ab alio renuSeetur, ne e Se aliud creabit: siquidem necesse est a principio oriri omnia. Ita fit, ut motu principium ex eo sit, quod ipSum a Se moVetur id autem nec

nasci potest, nee mori: et Concidat omne Caelum, omniSque natiar ConSi Sint neeeSS QSt, nee vim ullam nancisentiar, quae a primo impul Su

IX. Quum pateat igitur, aeternum id esse quod a Se pS moVentur, qUiS St, qui hane n-turam animi eSSe tributum negeti Inanimum est enim omne, quod pulSu agitatur externo: quod autem animal est, id motu cietur interiore et Suo. am haec est natura propria animi atque vis. Quae Si St Una ex omnibUS, quae

SeS moVent, neque nata Si Certe, et ueterna est.

Hanc tu exere in optimi rebus Sunt autem optimae, curae de Salute putri ne quibus agitatus et exercitatu animia Veloelia in hane sedem et domum suum perVolabit. Idque eius faciet, si jam tum, quum erit ineluSUS in Corpore, eminebit foras, et ea quae Xtra erunt ContemplanS, quam nXime e n Corpore abStrahet. Nam eorum animi, qUi Se corpori voluptatibus dediderunt, earumque Se quaSi mini Stro praebuerunt, impulSuque libidinum voluptatibus obedi-

110쪽

entium, deorum et hominum jura violaverunt, corporibus elapsi ei reum terram ipSam Volutantur; ne hune in locum, nisi multis exagitati SaeculiS, QVertuntur. 'Ille discessit; ego Somno Solutu Sum.