The Tusculanan disputations. Book first. The dream of Scipio ..

81쪽

versura OSSem dissolvere. O virum Sparta dignum ut mihi quidem, qui tam magno animo fuerit, innocens damnatus Sse videntur. 101. Tales innumerabiles nostra civitas tulit. Sed quid duces et principe nominem, quum legioneS

scribat ut saepe aluere in iam loeum profectuS, unde rediturus se non arbitrarentur Τ Ρari animo Lacedaemonii in Thermopylis occiderunt, in quos Simonides:

Dic, hospes, Spartae, nos te hic vidisse jacentes, Dum sanctis patriae legibus obsequimur.

Quid illo dux seonidas dicit Pergite animo forti, Lacedaemonii; hodie apud inferos fortasse

caenabimus. Fuit haec gens fortis, dum Lycurgi leges vigebant. E quibus unia S, quiam erSe hostis in colloquio dixisset glorians, Solem prae jaculorum multitudine et sagittarum non videbitis: In umbra igitur, inquit, pugnabimus. 102. Viros Commemoro. Qualis tandem Lacaena quae quum filium in praelium misisset, et interfectum audisset, Idcirco, inquit, genueram, ut SSet, qui pro patria morte non dubitaret Occumbere. XLIII. Esto sortos, et duri Spartiatae magnam habet vim rei publicae disciplina. Quid Cyrenaeum Theodorum, philoSophiam non ignobilem, nonne miramuri cui quum Lysimachus rex russem minaretur, Stis, quaeso, inquit, ista horribilia minitare purpuratis tuis i Theodori quidem nihil interest, humine an sublime putescat. Cujus hoc dicto admoneor, ut aliquid etiam

82쪽

de humatione et sepultura dicendum existimem; rem non dissicilem, iis praesertim cogniti S, quae de nihil sentiendo paullo ante dicta sunt. De qua Socrate quidem quid Senserit, apparet in eo libro, in quo moritur, de quo jam tam multa diximus. 103. Quum enim de immortalitate

animorum disputavisset, et jam moriendi tem-PH Urgeret, rogatu a Critone, quemadmodum sepeliri vellet, Multam vero, inquit, Operam, amici, frustra consumpsi Critoni enim nostr non per-SNaSi me hinc avolaturum neque mei quidquam relicturum. Verumtamen, Crito, Si me SSequi potueris aut sicubi nactus eris, ut tibi videbitur, sepelito. Sed, mihi crede, nemo 6 6Strussi,

Praeclare id quidem, qui et amico permi Serit, et se ostenderit de hoc toto genere nihil laborare. 104. Durior Diogenes, et is quidem idem Senti-ENS, Sed, ut CynicuS, Sperius, projici se jussit inhumatum. Tum amici Volucribusne et feris Minime vero, inquit; sed bacillum propter me, quo abigam, ponitote. - Qui id poterit illi non enim Senties. - Quid igitur mihi ferarum laniatus oberit nihil sentienti Praeclare Anaxago

tibus amicis, velletne lagomenas in patriam, Siquid accidisset, auferri, Nihil necesse est, inquit; undique enim ad inferos tantundem viae St. Ο-taque de ratione humationis unum tenendum eSt, - ad Orpu illum pertinere, Sive occiderit

83쪽

XLIV. 106. Sed plena errorum uti omnia. Trahit Hectorem ad currum religatum Achilles; lueeruri eum, et Sentire, Credo, putat. Ergo hic ulciscitur, ut quidem sibi videtur. At illa sicut

acerbis Simum rem maeret: Vidi, videre quod me paSS aegerrume, Hectorem curru udisjugo rupturier.

Quem Hectorem aut quamdiu ille erit Hector 8Μelius Accius et aliquando sapiens Achilles:

Immo enimvero corpus Priamo reddidi Hectorem 4bstuli.

Non igitur Hectorem traxisti, Sed CorPUS, quod fuerat Hectoris. 106. Ecce ultu exoritur e terra, qui matrem dormire non inui:

Militer, te appello, quae curam Somno SuvenS4m levaS, que te me miseret surge et sepeli natum -

Haec quum pressis et flebilibus modis, qui totis theatri maestitiam inferant, concinuntur, difficile St, non OS, qui inhumati Sunt, mi Sero judicare:)prius Qu4m ferae volucreSque

Μetuit, ne lacerati membris minus bene utatur ne Combia Sit S non extimescit:)Neu reliquias sic meas siris, ἐnudatis ossibus, Tuήtra sanie delibutas, foέde dioeaedrier.

84쪽

107. Non intelligo, quid metuat, quum tam

bono Septenarios fundat ad tibiam.)Tenendum est igitur, nihil Curandum esse poSt mortem, quum multi inimicos etiam mortuos poeniuntur. EXSeeratur lueuienti Sane VerSibus apud Ennium ThyeStes, primum Ut naufragio pereat treus durum hoc Sane talis enim interitus non est Sine gravi Sensu illa inania:

Ipse summis stetis aeus hveris, viSCeratuS,Lὰtere pendens, leta spargens tibo, ante et 4nguine atro.

Νon ipsa Saxa magis en Su Omni neubunt, quam ille latere pendens, cui Se hi Cruciatum CenSet optare. Uum SSent dura, Si sentiret inulla, sine sensu. Illud Vero perquam inane:

que sepulcrum, quo recipiat, hibeat, portum CorporiS, Ubi remissa humhna vita, corpus requieSchi malis.

Vides quanto haec in errore versentur. Portum PSSe Corpori S et requieSeere in Sepulcro putat mortuum. Magna culpa Pelopis, qui non erudierit filium nec docuerit, quatenuS SSet quidque

XLV. 108. Sed quid singulorum opinioneS

cere quum liceat 3 Condiunt Aegyptii mortuos,

et eos Servant domi Persae etiam Cera Cireum-litos condunt, Ut quam maxime permunerint diuturna Corpora. agoriam moS St, non hu- mure Corpora Suorum, nisi a seris sint ante laniata In Hyrcania plebs sublicos alit euneS,

85쪽

optimates domesticos nobile autem genu Cn- num illud scimus esse Sed pro Sua qui Sque facultate parat, a quibus lanietur eamque optimam illi esse censent Sepulturam. Permulta alia colligit Chrysippus, ut est in omni historia Curiosus Sed ita taetra Sunt quaedam, ut ea fugiat et reformidet oratio. Totus igitur hic locus est Contemnendu in nobi S non negligendus in nostris ita tamen, ut mortuorum Corpora nihil sentire vivi sentiamus. 109. Quantum autem Consuetudini famaeque dandum sit, id

eurent vivi; sed ita, ut intelligant, nihil id ad

mortuo Pertinere.

Sed prosecto mors tum nequiSSim animo P- petitur, quum Suis e laudibus vita oecidens Consolari potest. Nemo purum diu vixit, qui virtutis persectae perseet funetvs Si munere. Μulta mihi ipsi ad mortem tempestiva fuerunt: qune utinam potuissem obire ihil enim jam nequirebatur, cumulata erant mei vitae, Cum fortuna bella restabant. Quare Si ipsa ratio minus perficiet, ut mortem negligere poSSimuS at vita nota perficiat, ut uti Superque ViXiSSeVideamur. Quamquam enim Sen Sus ubi erit, tumen Suis et proprii boni laudis et gloriae, quam vi non Sentiunt, mortui non carent. Et Si enim nihil habet in se gloria, Cur Xpetatur, n-men Virtutem tamquam umbra equitur.

XLVI. 110. Verum multitudinis judicium de bonis, Si quando St, magi laudandum St,

86쪽

60 UACULANARUM DISPUTATIONUM

quam illi ob eam rem beati. on OSSum Rutem dicere, quoquo modo hoc Reeipietur, Lyeurgum, Solonem, legum et publicae disciplinae carere gloria Themistoclem, Epaminondum bellica virtutis. Ante enim Salaminam ipsam Νeptunia obruet, quam Salaminii tropaei memoriam priusque Boeotia Leuctra tollentur, quam pugnae Leuctricae gloria. Multo autem tardius fama deseret Curium Fabricium, Calatinum, duo Scipiones, duo AsriennoS, Ma Ximum,

Marcellum, Paullum, Catonem, Laelium, innumerabiles alios quorum similitudinem aliquam qui arripuerit, non eam sam populari, Sed Vera bonorum laude metiens, fidenti animo, Si ita resseret, gradietur ad mortem, in qua aut Summum

tentiam significare videtur Laeoni illa VOX, qui, quum Rhodius Diagoras, Olympionices nobiliS, uno die duo suos filios victores Olympiae vidis-Set, CCeSSit ad Senem et gratulatuS, Orere, Diagora, inquit non enim in caelum adScenSuru es. agna haec et nimium fortasse Graeci putant, Vel tum potius putabant; Sque, qui hoc Diagorae dixit, permagnum XiStimanS, treS Olympionica Una e domo prodire, unetari illum diutius in vita, fortunae objectum, inutile putabat ipsi.

87쪽

Ego autem tibi quidem, quod Sati CSSet PBU-cis verbis, ut mihi Videbar, reSponderum. Con-CeSSera enim, nullo in malo mortuo eSSe Sed ob eum ausum Contendi, ut plura dicerem, quod in desiderio et luctu haec est consolatio maxima. oStrum enim et nostra CRUS SUS-ceptum dolorem modice ferre debemus, ne OS-met ipsos amare Videamur. Illa Suspicio intolerabili dolore cruciat, Si opinamiar OS, quibus orbati Siamus, eSSe eum aliquo sensu in iis malis, quibu vulgo opinantur. Hane XCutere Opinionem mihimet volui radicitus eoque sui fortasse longior.

XLVII. 112. A. Tu longior non mihi qui

dem. Prior enim pars orationi tuae faciebat, ut mori cuperem poSterior, ut modo non Ollem, modo non laborarem omni autem oratione illud certe persectum est, Ut mortem non dueerem in muliS.

M. Νum igitur etiam rhetorum epilogum desideramus an hane jam artem plane relinquimus 3 A. Tu vero Stam ne reliqueri S, quam Semper orna Sti, et quidem jure illa enim te, verum Si loqui Volumus, ornaverat. Sed quinam est iste epilogia. aveo enim audire, quidquid est. 113. M. Deorum immortalium judicia solent in Scholi proferre de morte; ne Veroea ingere ipsi, Sed Herodoto auctore aliisque pluribus. Primum Argiae Sacerdotis, Cleobis et

Bito filii praedicantur. mota sabula est Quum

88쪽

enim illam ad sollentio et statum sacrificium curru vehi us 8Set satis longe ab oppido ad

a filiis, precata a dea dicitur, ut illis praemium daret pro pietate quod maximum homini dari posset a deo poSt epulato Cum matre dole-

mortuos. 114. Simili precatione Trophonius et Agamedes Si dicuntur: qui, quum pollini D0lphis templum exaedifieaVissent, VenerunteS deum petiverunt meroedem non parVam quidem operi et labori sui, nihil certi, Sed quod esset optimum homini. Quibus Apollo se id daturum ostendit post ejus diei diem tertium: qui ut illuxit, mortui sunt reperti. Judicavisse deum dieunt, et eum quidem deum, Cui reliqui dii con-CeSSiSSent, Ut praeter Cetero divinaret.

XLVIII. Aissertur tiam de Silono fabella

Uaedam, qui, Ulam a Mida Captu esset, hoc ei muneri pro Sua missione dedisse Seribitur: dOCui SSe regem, non 3 Sei homini longe optimiam SSe ProXimum autem, Uam Primiam mori. 116. Qua est sententia in Cresphonte Usu Euripides:

Nam nos decebat, coetus celebrantes, domum Lugere, ubi esset stliquis in lucem editus, Humcinae vitae varia reputantes mala; At, qui labores morte snisset graUeS, Hunc omni amicos laude et laetitia aesequi.

89쪽

Similo quiddam est in Consolatione Crantoris ait enim Terinaeum quendam ElySium, Ulam graviter filii mortem maereret, Veni SSe in Sychomantium, quaerentem, quae suiSSet tantae calamitatis causa huic in tabellis tres hujusmodi versiculos datos:

Ignaris homines in vita mentibus errant Euthynous potitur, fatorum numine leto.

Siefuit utilius niri ipsique tibique.

116. His et talibus auctoribus Si ConfirmRnt, causam rebus a diis immortalibus judicatam. Alcidamas quidem, rhetor antiquus in primis nobilis, scripsit etiam laudationem mortis, quae

constat ex numeratione Umnnorum muloriam.

Cui rationes eae, quae exquiSitius a philosophis colliguntur, defuerunt, uberta orationi non defuit. Clarae Vero morteS, pro patria oppetitae, non Solum gloriosae rhetoribus, Sed etiam beataovideri solent. Repetunt ab Erechtheo, cujus etiam filiae Cupide mortem Xpetiverunt pro vita civium Codrum, qui se in medios immisit hostes, VeSte famulari, ne POSSet agnoSei, Si esset ornatu regio, quod Orneulum erat datum, si rex interseetus esset, tetriee Athenas ore Menoe- Ceu non praetermittitur, qui item oraculo edito largitus est patriae Suum Sanguinem. Iphigenia

Aulido duci se immolandam jubet, ut sestium sanguis eliciatur sus. Veniunt inde ad propioria.

90쪽

TUSCULANARUM DISPUTATIONUM

XLIX. Harmodius in ore, et ristogito, Lacedaemonius Leonidas, Thebanus Epaminondas Viget. OStro non norunt quo enlameriare magnum Si ita Sunt multi, quibus videmus optabiles morte suiSS Cum gloria. 117. Quae quum ita Sint mngna tamen eloquentia est Utendum, atque ita Velut Superiore eloco Coneionandum, ut homine mortem Vel optare incipiant, vel certe timere desistant. Nam si supremus ille die non exstinctionem, Sed commutationem affert loci, quid optabilius 3 in autem perimit ac delet omnino, quid melius, quam in mediis vitae laboribus obdormiscere, et ita conniventem Somno OnSopiri empiternossQuod si fiat, melior Ennii, quam Soloni oratio. Hic enim noSter,

Nemo me lacrumis decoret, inquit, nec funera fetuFariti

At vero ille SapienS,

Mors mea ne careat lacrumis linquamus amicis Maerorem, ut celebrent funera cum gemitu.

118. Nos vero, Si quid tale acciderit, ut a deo denuntiatum Videntur, ut exeamus e vita, laeti et agente gratia pareamuS, emittique nos custodia et levari vinclis arbitremur, ut aut in aeternam et plane in noStram domum remigre-muS, ut omni en Si moleSi inque areamus; sin autem nihil denuntiabitur, eo tumen Simus animo, ut horribilem illum diem aliis, nobis saustum putemuS, nihilque in mali ducamus, quod