장음표시 사용
131쪽
Et in nomine dei nostri magnificabimur.sic enim grsca translatio habet.sed errauit in orthographia putas uerbu ipsum, ado deriuatit, cum sit ortum adagal.unde Hieronymus in psalterio de hebraica veγritate conatus est reditus traducere dicens. Et in nomine dei nostra: ducemus choros.Quod ego magis a prie dici putauerim, In nomine dei nostri insignes es notabiles siue nobiles erimus. Frumentum.ut.h. Paralip xxii Apothecas quo sumenti. vini Molei.
Incubuit seu Auit.ut solent aves super otia resdere Ieremiae xvi j Perdix Muit,quinon peperit.
Perrexit.paululum S leniter mouit . item molliter incededo ambulauit seu progressus est.Hieronymus traduxit uarie. Nam Isais xxxviij.pro recogitatione ipsum accepit. Recogitabo tibi oes annos meos in amaritudine anim mee.idest secundum hebrsos, Facia pro/gredi seu commovebo omnes annos meos ad amaritudine . est enim transitiuum ad tertium .unde daleth puncto dagges notatur per de feetium au.Ixx.grsce transtuleriat ut nos legimus admirabile.psalmo xlii In locum tabernaculi admirabilis.Sed credo quod similitudo iterarum res et dateth uarietatem hanc effecerit. sicut sine alias. Nam Hieronymus in psalterio de hebraica ueritate interpretatur aliter tacebo usin ad domum dei.Iude exponunt ambulabo cum eis uel per gere eos faciam usic ad domum dei.& Isais x Migrauit Medemna. multam autem habet collusionem cum videst movit Isais.x.8e non sati qui moueret pennam.
Auru.per cognatione dalethcuetain quasi ad na aurum chaldaiceas nominat vide Onhelu Gen.q.ubi nascit auN,8cauueteres illius optimia.dicit aut ab hoc uocabulo Pan 'atributariu quo recognoscimus dominiit secundit transsatione quam legimus Isaie.xiii j.quomodo cessauit exaetor quieuit tributumet: ' Stupefecit obruit curis inde est quod reperimus apud Ieromiam xiiij tm 'dest consternatus mete. Hieronymus traduxit vagus.quare suturus es sicut uir uagus.hebrsi uero exponunt attoni
132쪽
Concussit fremuit minorem equi irascentis .item clamauit. Nahum.iij.Vox impetus rois,et equisementis.
In Sapinus arbor picea seu alia cedri species. Hieronymus
traduxit ulmum, fais.xh.Ponam in deserto abietem linum buxit simul.nostri hebrs fagum exponunt.
a ' Vrsus ut threnorum .iii. Ursus insidians faetiis est mihi. Piscator.mutatione iod in Vati Ezechielis.xlvii .Et stabunt sustilla piscatores inde instrumentu piscatorium quo piscesca
piuntur translat o nostra quam nos legimus, nescio quem seruorem significari eo uocabulo uoluit Amos iiii. Et reliquias uestras in ollis feruentibus.Sed Aquila melius,et ad proprietate lingue aptius interγpretatus est,in lebetibus pisciculosv chaldaica translatio piscatoriam Venationem intelligit. Patruus. hoc est patris frater.ut Levitici. U. Qui uoluerit ex Datribus suis redimet eum aut patruuS aut patrueliS. Amatus. dilectus .ut Cantico .h.Dilectus meus mihi et ego illi Mamma. uber. secundum uulgatam translationem Canticoserum primo.Quia meliora sint ubera tua vino. Sed hebrsi nostri exseponunt.Meliores sunt dilectiones Mamores tui quam vinum.Nos autem Ubera interpretamur anticorum septimo .m dabo tibi besera mea.&Prouerbiorum septimo. Veni inebriemur uberibus Sed istius varietatis causa est orthografivarietas. Nam pro amicicia uel dilectione scribitur cum au.sed pro uberibus sine au. Im Alienum .siue caldarium seu magna olla ut primo Reoum se/cundo .Et mittebat eam in lebetcm uel in caldarium Hieronymus, septuaginta transtulerunt cophinum ut psalmo Octogesimoprimo. anus eius in cophino seruierunt.rectius ab olla transierunt. quod Hieronymus de hebraica veritate tradiixit. anus eius a cophino recesserunt. Varietas hec propter similitudinem accidit literarum res et dateth .vis pe alias.
133쪽
derut odore.Et Gen.x .Reperit madragoras quas matri Lis dedit. 8c postea nisi etiam mandragoras fili j mei tuleris. P Patiens .dolens .moerens .Vithrenosς.1.Tota die moerore cose stam.maxime aute dicitur de patiente fluxu.quasi a ut Levitici xv.Ista est lex eius qui patit fluxum seminissc .etque menstruis temporibus separatur.et quandoq; mutat hestera in Od.ut threnoru.i.
vi.Nunc pre angustia cibi meissent. assumit etia quandoq in princi pio mem.ut ' 'ra destinfirmitas seu passio .ut Deutero .vq. ause rei dominus a te omne languorem et infirmitates Aegypti.Significat etiam vestimenta.ut.rj.Regum.X.Et prscidit uestes eoru medias .videbimus 1ndietione mad. Eiecit.impulit.euertit.supplatauit.detrusit.ut IS. XV pro eo quod legimus.&angelus ni coartans eos Hieronymus reditus in psalterio de hebr a1ca ueritate traduxit.Et angelus domini impellat.etus. UuJ Impulsus euersusitim ut cadere Hieronymus sic. Impulsi is Pellebar ut caderem.&us .cxl. Qui cogitaueriit supplantare gressus meOS .et PS. lUrj.pro eo quod legimus .dispersiones Isi aelis congre/gabit.Hierony traduxit melius delebraica ueritate. Eiedios Isi aes congregabit.Item mutatione vaffinios ' Lauit ut Isais.1iii Et sanguinem Hierusalem lauerit de medio eius.
Triuit.concusat seu quassauit.mdem: n mortarium
Numeri.x1.Frangebat mola sue terebat in mortario. t Tacuit.sliut.ut Levitici decimo. Quod audiens tacuit Aaron. inde Cauerna.sepulchrum .infernus ut psalmo nonogesi moquarto .Paulo minus habitasset in inserno anima mea sortasse,
fietione silentia ut Virgilius in sexto. ii quibus imperium est animarum umbre flentes.& chaos 3 phlegethon loca nocte silentia late. Item Hieremie.xlvii Re gerare et sile.
134쪽
Certauit.disceptatii auigatiit.iudicio cotendit.iud cauit ut Genui pro eo quod nos legimus.Non permanebit spiritus meus in homine ita sternum .hebraicaueritas habet secundu Rabi Salomone et lyran disceptabit spiritus meus in eternu quod ex chaldaica expositione licet intelligere.non erigetur generatio putrida contendere ora me in sternum.Sed Rab Iuda putat hoc ipsum uerbum, esse deriγuatum hoc loco,quod significat uagma.ut.i .Paralip. i.Precepitans angelo et conuertit gladium sitium in vaginam .etaphsres locum esse quas dicat dominus .no vaginabitur spiritus meus in homine quem imitatur Burgensis in additionibusΟquamuis eum quid Date aud culiis non intelligens ne hebraicune*grecum, sicut me alias ita in hac quoc expositione multu temere reprehedat. Sed eoo non de sententia ut theologus sed de uocabulis ut gramaticus disputo Item contentione S iudiciale quandam argumentatione significant dem uata eius ut i Regu XiX Omnis populus certabat in cunctis tribulatis Israel.1dest quibusda contentiosis mediis argumentabat. quod uidet Ionathas chaldgus probare,cum exponit certabat.i.liquidabat seu iu/1tificabat.Inde catastyncopen ' filius Iacob et Bais ancills. unde co/gnominata est una de xij.tribubus.Gen.xxx. dicauit mihi dominus dcc .et iccirco appellauit nonae euis Dan.&.xlix. Dan iudicabit pnsmiuu.et fecundu quotidianam consiletudine mutatone vau in ioci .i.videX.utpS.lXUiij.Patris orsisnomet dicis uiduaru a uerbo a. idest iudicatiit.utps.lxrat Iudicabit populsi tim in iusticia similiter Ecclesiastis .v1.Et non possit contra fortiore se iudicio tendere. inde. 1 10 Contentio lis.rixa .ut Prouerbio .XU. Vir iracunduS TUO cat rixam.Item eiusdem libri.xvi .Homo peruersus suscitat lites et xxi quam cum muliere litigiosa.Item eodem.quam cum muliere rixo a.
ideli litium liue rixarum.' Prouincia presidatus.ut Ester.i. Super centu. Vil .Pro uincias et sic dicitur a potestate iudicadi.eoqd preses sit iudex iudicli. ' Rigor iudiciti.nomea silperiori uerbo derivatum.ut Iob. XV.
135쪽
pro eo quod legimus.Iudicare coram illo et expecta eum. Multi hobreorum exponunt udicium coram illo .uel ultio .uel rigor.&1n istosgnificato frequens est eius uocabuli usus apud magistros hebreotu, maxime autem abalisticos .unde est illud de angeloim locis ultionum&misericordiarii. ut uidere licet in scholijs circa arborem dece numerationia.ex qua illustris Ioannes pictis MirandulanuS comes, state nostra omnisi nobilissimus philosophus,transtulit prietate clementis et iudici sin suis conclusionibus cabalisticis. Hiero .etiam hoc nomen traduxit causam scilicet qus agitur in iudicio .ut Iob. xxxvi. Causa tua
quasi impii iudicata est causam iudicitii recipiens pro quo hebrsi legunt.Iudicium iniqui compleuistisc. status est.ut Iob.Xli pro eo quod legimus Et faciem eius prscepit egestas.liebre exponui. Et coram eo letabitur moeror, uel ante ipsum gaudebit dolor.& profecto non tantu miror translatione qua, tum comentatore nostria de lyra,qui pene semitransit perfunctorie. fortas Ie quod tantum honoris detulit sanctis doctoribus. Sed laudo Aristotelis sententiam Amicus Plato maior amica ueritas. Durauit.habitauit.incoluitatius .lxxxiiij.quam habitare in t bernaculis peccatorum pro habitare enim chaldaica expositio hoc
Strues Ezechielis.xxiiii Compone quo fruem ossiti sub ea. Inde idest pyra rogus .ut eodem Vesciuitatis anguinum cuius ego grandem faciam pyram.
Aetas .duratio:generatio .ut Ecclesiastis .i Generatio prsterit, S generatio aduenit. luraliter declinatur tam in masculino quam foeminino genere.deriuatu fortasse a priori uerbo quasi quanto tempore homo in hoci culositat uel durat,ipa sit generatio uelitas sua. Triturauit. ichee.iiij Surge et tritura silia Sion .et Isais. v. Et triturabitur Moab sub eo sicut teruntur palee in plaustro. de. θ' uritura. Levitici xxvi. Apprehcdet messiuiritura vindemia.
' et '' Pygargus animal Deutero. iiij.Pygargum orygem.alij nominat nicornem,coquod Onhelus chaldeus trastulerit χα'
136쪽
P Pepulit euertit puertit.errare uel sabi fecit ad mala induxit. decepi .supplantauit.et est idem usuperiori uerbo ' , ut psalmo
rotavi.Expulsi sunt nec potuersit stare.et sis. l. alii Platare gressus meos.ide nonae male fis .im .et pedes meos de lapsit.
milium ut Ezechielis.iir .Et tu sitime tibistumetum et hordesi S sabam.S lentem.& milium.S uiciam. Impetu sestinauit impulit.Ester.iij.Festi nabant cursores missi erant.&eiusdem .vi.Et Aman festinauit. 'PPI Oppressit coartauit, egi tui ut Ioelis ii Unusqui satre suum non coartabit. Sussicientia .abundantia. alachi .iij.Et effudero uobis benediactionem usq; ad abundalatia.&Exodi .xxxv1.Eosi oblata susscerent Rabundaret.&Leuitici.U.Sinainia potuerit ossierre pecus ci non sit sufficientia pecudis.Significat etia fatis .uti ais.xl .Et libanus no sufficiet adsiccendendtinet animalia eius non sussicient ad holocaustum
' Transa tigrano temporis.& comuniter sic reperit climem' idest de tempore in tempus.ut Isiis ultimo.Et erit mensi sex mens .et 1abbatum ex abbato.
Syllabica quedam die bo est.et prssertim coem iungitur bellis tere uel caph .ut Ieremi y.ls.8. labores populor'r ad nihilumi sentiti In ignem erunt.quasi diceret in nihilum.&m ', ignem: miluus ut Deutero.xiiii.Vulttirem ac milud iuxta
BPsretia emine.ut Isaie.xxxvii.Illic claregatissit 'IAtramentu.ut Iere. XVI.&UOsci ibeba inuolumie atrameto. Antenaui ale. propugnaculum munitio ut Ezechielis.nq.Etsdificabis munitionem.
χα Contriuit costegit.contudit suppressit.humiliavit.Is. Hiij. Humiliavit in terra uita meam.pro quo Hiero in hebraica ueritate
137쪽
Confregit in terra uitam mea idest coiritui S pS.XXXuh. Et humiles spiritu salvabis .reditus Hieronymus .Et confractos spiritu saluabit Scquandoc inuenitur positum vati pro leph. Contriuit.quassauit.humiliavit.utps.li. Cor contritu et hu/miliatu deus no despicies. S m eode. Et exultabiit os, humiliata. 8c significat idem cum uerbo superiore. enuS .inopS.pauper ps .iX. Et faetus est dias restigiu pauperi.
rn 2 Gallus sylvestris .uel secundum nostram translationem upupa.ut Levitici.xi. upam quos et uespertilionem. Exhausit.attenuauit.exiccauit.Isais.xix.Attenuabuntur Sosic
miser pauper inops ut supra S Levitici.xiiii Quod si paup est
δή no potest manus eius inuenire us diei sunt. declinat masculine et sceminine additis terminationibus .inde, nome colle stiuupaupertassiciit iuuentus apud latinos .ut.ilii .Regii ultimo. Et de pauperibus terrereliquit uinitores et agricolas ubi hebraice colle stiue ponitur.&de paupertate terrs,idest de congregatione pauperum. et , Cesaries coma ut Canticorum vij.Et colus capitis tui sicut Purpurare S. Transiliuit. altauit.Canti .13.Ecce iste uenit saliens in motibus, transiliens colles.& Isaie.XXXV.Tunc fallet sicut ceruus claudus.
Hausit aquam Exodi ii Insuper et hausit aquam nobis una.&
paulo ante.Qus uenerant ad hauriendam aquam. Situla.ut Isaie.xl.Ecce gentes quasi stilla situle. Eleuauit.sustulit.Isaie.κ mr . Attenuati sunt ociali naci.pro q
hebre exponut.Eleuati sunt oculi mei.secundu David Κimhi in coi i
138쪽
mentariis super Isaiam.Ionathas chaldeus interpretatur re stionem. IN 'I Fastigiu culme secundu aliquos Isais.xxxviii.Duadhuc ordire succidit me.pro a summitate.ali a languore et miseria. t γ' Erexit. eleuauit. ut ps XXX Exaltabo tediae quonia suscepisti me.pro quo hebrsi exponiit quonia elevasti me.qd putaret aliqui cocordare dicendo suscipere est sursium capere,hoc est eleuare. nisi .lxx. traduxissent labes simplicis.1 .cspisti Hiero.traduxit,quonia salvasti me. Habi lacob hilus leazari scribit 2 patha subdaleth .Prouer xxvi inos habemus.qilom pulchras frustra habet claudus tibias sic inγdeces est in ore stultoN parabola,hebxsilegiit.erigite crura a claudo S parabola in ore stultorum. PV IRanai palmites.seondes .Ezesai elis.xvq.Respicientibumis estis ad eam.&insea .palmites suos extendit ad illam. Turbauit.Ezechiel .XXXq.S no conturbabit eas pes hominis vltra,ne ungula iumentorum turbabit eas. t , Stillauit ut Iob.xvii Addeli stillat oculus meus.&βS. XIX.pro eos tractatio .lxx.habet.Dormitauit ala mea prs tedio .Hiero de hebraicaueritate rectius traduxit sic.destillauit anima mea prs stulticia.
Persecutus est.succedit.Abdias. 8c erit domus Iacob ignis,S domus Ioseph flamma,&domus Eseu stipula, S succendent in eis.&Uroue xxvi.pro eo qd habemus sic.labia tumetiarii pessimo corde iociata rebrs legii dabia ardetiaues psequentia. inde nonae uerbale
me.*qhebus legut qdpctnameusid insequutus es post me.&hecsquocatio diuersitate facit in trassationibus.ks.x.Diisiperbit impius incendit pauper.Ues secundit Hiero .de hebraicaveritate Insuperbia impia ardet pauper qdhebrsi sic leg .la superbia nocentiu persecu/tionem patitur pauper seu stigatur. Ostiu.ianua .ut Exodi.XH.S applicab: t ad ostii et postes. 8c
139쪽
Gen.xix Egressus ad eos Lot ac post tergudatidens ostiu. 8 pluralie declinatiu masculina et foeminina terminatone.et inuenit per apocopen .s.cxli Et ostium circumstantie labiis meis. quod Hieronymus tradunt.Serua paupertatem labiorum meorum. Sanguis .ut Gen.iX.Quicumq effuderit humanum sanguinem sitndetur sanguis illius.&pluraliter secundu hebrsos en .ilii .pro eo quod habemus.vox sanguinis Datris tui clamat ad me.illi legunt. Vox sanguinum fi atris tui clamat ad me.in plurali numero.quavis Onkeγlus chaldsus etia nobiscusingulariter traduxerit. sic comuniter apud nos in singulari transfertur, ubi apud hebreos in plurali ponitur.ut Zacharis.ix.Et auferam sanguinem eius de ore eius .nisi quando criγmen capitale et poenam ultimi supplici significat ut ps.li Libera me de sanguinibus .idest a poena sanguinis .et etia singulariter.quod Hieγronymus noxa interpretatus est.Numeri. XV. Abs p noxa erit qui eum occiderit.sic et pluraliter.Deutero .Xix Ne sis sanguinis reus Ude uerbo adverbia hebraice legit.erit saper te sanguines .i .ultimum supplicium seu poena sanguinis .sgnificat etiam vinum rubeum. ut Deuteronomii xxxii.Et sanguinem vus biberent meracissimum. d: Quieuit.siluit.expediauit.threnoria.iij.Bonum est prestolari cum flentio salutare domini.&ks.cvii .Et statuit Ocella eius in aura. quod Hiero.traduxit.Statuet turbinem in tranquillitatem.idesissentium uel quietem .sic Iosus.x. pro eo quod nos habemus. Sol contra Gabaon ne mouearis .hebrei legunt.Sol contra Gabaon quiesce uel sile uel expecta tunc sequit.& stetit i quieuit Inde id qd in us lxii legimus. Nonne deo ibieeta erit anima mea.Hieronymus delebraiγcaueritate transtulit.Attamen ad deum siletium anima mea .et insea. Verumtamen deo sebieeta esto anima mea. verius multo Hierony/mus Verumtamen deo tace anima mea.
Na assimilauit fimilis faetus est ut sis .cxliiii .homo uanitati similis factus est.&Ezechielis.xxxi. Cui similis factus es in magnitudine tua. Inde rvi an similitudo.Gen i .Faciamus hominem ad imam
140쪽
nem' ostram secundum smilitudinem nosiam cuius proprietatem
Moyses myptius libro perplexorum primo explicauit.Si nificat etiaeXcidit.proiecit.diruit.Vastauit.compescuit.consumpsit.finiuit Osesex. 'ansire fecit Samaria regem silui ubi translatio .l .melius scilicet Uroiecit Samaria regem sitium et eius dem xi ubi nos eoimus.Sicue mane transit pertransit rex.l .habent. ane plectus est rex. Quod varie quidem in multis locis transferunt multi ut Osee.iiii Nodie tacereseci matrem tuam .pro quo .lxx. Nocti assimilatii matrem tuam hebrsi exponunt.Compescoei congregationem tuam .s Sophonte L nticuit omnis populus Canaan.Septuaginta.Assimilatus estoniis populus Canaan ebre exponunt. Excisius perditus et devastatus est.ut dicit David inali in comentariis stuper duodecim.Solent tam promi circinterpretari tam a saperiori isto quam ab illo uerbo deduata.ut Lais.vi.Ve mihi quia tacui secundum hebreos Foedatius devastatus sum.Aliter significat etiam expectare uel sustinere aut siti 1cipere.utps.xlviii Suscepimus deus misericordiam tuam. Sionificat
etiam cogitare.ut ps . Existimasti inique quod ero tui similis.& Hieronymus ic.laxistimasti me futurum similem tui. Similitudo ut ps xvii pro eo quod nos legimus.Suscepersit me sicut leo paratus ad predam .hebraica ueritas habet teste Hieronumo. 1militudo eius quasi leonis desyderantisprsdam.
Sterquilinium .ut Ieremie.viii. In sterquilinium super faciem
Plorauit.lachrymatus est.ut Ieremis.xiii Ploras plorabit&deducet oculus meus lachryma.ubi et uerbis et deriuatsi inde nomen Inuenies.significat etialiquore. Exodi.xxii. pro eo qd nos habemus Decimas et primitias tuas no tardabis ossierre.expotvit hebrei plenitudine tua scilicet seugd.et liquorei scilicet uini uel olei ne dis as. PC a Damascus.Amos .iij.In plaga lectuli et in damastagrabubi plures hebreorii magistri uolsit aleth abundare quasi syllabica
adieci solae,ut alias spe inuenit quod silpra docuimus .ut si sensius stipe cruribus seu sustentaculo grabati.&Genesis.xv.Etilius procoeratoris domus mee iste damascus Eliezer.