Ioannis Reuchlin Phorcensis LL. Doc. ad Dionysium fratrem suum Germanum De rudimentis Hebraicis liber primus

161쪽

PRIMVS

co demita capite ueritus sum. ubi hebrsi legunt. Expaui et timui.&Rab Ionas exposuit Substiti seu retrocessi.

Serpsit.repsit.ρος simul Hiero. coprehendens transtullit Deuteronomii. q.Cum surore trahentiu super terram at serpetium.&Miches.vq.Velut reptilia terrs. Aprilis mensis ut.in .Regu.vi In anno quarto menserio ipse estitiensis secundus regni Salomonis.& sic dicitur ab aparitione florum. unde Ionathas chaldsus locu supra citatum interpretat mense Et ge/mante seu florescente,quia scilicet in secundo mensium gemant reflorescunt.et germinant uniuersia plantarum genera. Amoenitas fecitdum Ionatham chaldsum .pro quo .im introitu. Symmachus pinguedine.Theodotio multitudine Aquila et Hiero/nymus omnimodii trastulerunt.Isais.lxvi Et delitiis affluatis ab omiγimoda gloria esus .alio in loco licet Aquila omnimodum traduxerit. tamcn Hieronymus speciem interpretatus est, ubi transsatio nostra levit pulchritudinem.us.l. Et pulchritudo agri mecum est.quia.lxx. ortitis idest speciositas traduxerunt. tamen Hieronymus in psal/terio suo de hebraica ueritate uniuersitatem transtulit sed eandem dictionem.lXX.us.lox.monios interpretati sunt idest singularis hoc est aper Et singularis uerus depastus est eam.quod Hiero.in psalterio de hebraica ueritate omnes bestie agri uertit.S iccirco scribunt hebrso/ru magistri qdhscdictio ' sit genus adola amalia fera et agrestia.

P 3 Flama.scintillatio.ut Isaie.l.Ecce omnes uos accendente ignem accincti flammis,ambulate in lumine ignis uestri,et in flammis quas

succendistis de manu mea.

P Oliva.Ieremis.xi.Olivam uberem pulchram.&Leuitici. iiii. Vt afferant tibi oleum de oliuis purissimum. mundatus est purus filii.Iob.xv. linon sunt mundi incon/speetii eius.Inde nome P i.purus seu mudus.Leui.mith. Vt asserat tibi oleu de oliuis purissimii.et Iob.viii Si miidus et rediit incesseris.

, 2 2 Vitrum crystallinum ut Iob.xxviii Non adsquabitur ei

162쪽

LIBER

aurtim tret uitriim Di ittirat ite sic propter puri esset transparentia r 1 App. iruit inundus. emendauit.purificauit correXit.sis quo corriget adolescentior uiam suam. Et Iob.xv.Quid est homo ut immaculathis et utilitas appareat. Similiter eiusdem XXV. Apparere mundus.natuS de muliere. Meminit. recordatus est. Ione.h. Domini recordatus sum.S Threnorum .v.Recordare domine. Inde monumentsi. me/moriale.memora iannales siue historia. Exod1.YYYix. In monumenili filioru Israel.&Hester.vi.Iuiutin sibi amerri historias et annales oriorum temporum .Ecclesiastis .i.Non est priorum memoria Inuenitur etiam abs piauia finali mineode significato.Exodi.iii .Et hoc me/moriale meum in generatione et generationem .Reperit et cum memm principio commonesectio ut Numeri.V.pro eo quod nos legimus.&oblatio investigans adulterium hebraica ueritas a het., memoriale commonefaciens crimen.

2 sculiis seu uirilis sexus Gen .i.masculsi et scemina

Memoria uel monumentum .Leuitici.xxiiii in sit panis in monumentum oblationis domini.hebre exponunt.vis in odore oblationis domini.alii .ut sit representatio oblationis dA1. Vnde illud quod scribitur Lais.lxvi. Qui recordatur thuris uertunt sic.qui odor1ticat thus.Iccirco rabi Dauid hinali in cometariis hoc ubi ''ui tiexponit 'Ipra desissessium at.ctitassentit translatio chaldai a

Ionetheqttiadietionem hanc interpretatur qui omeri uel offerens Simile Otuagit Canticorum .i.nam ubi nos legimus memores tiberum tuorum super uinum .ibi docti hebrsorum exponsit odorificatus est amor tuus plus quam irinum. 'Liguriuit.deuorauit.exedit.comessauit Deute.xxi Comtionibus uacat et luxuris at uiuiis.sic epulones dicunt

Sed combibones et potatore t 'Na d aqua leuitate quidam dia

163쪽

PRIMUS

vide domine et con dera quoniam facta sum vilis.

, Reperitur per Ithesin mem fuscinula seu tridens.pri

mo Reou.rj.Et habebat fuscinula tridente. 8ctale instrumentu vocat harpicellum.&pluraliter declinatur in foeminino ut Exodi.xxvq.Et forcipes at fiscinulas. n, Abs .preter nisi excepto ut.ilia. Regu. iiii Nihilo relidissies exceptis pauperibus populi terrs Inuenit et perparagogen Od. Deutero .i .Prster Caleb filium Iephons.sed ideiod quado, capit in hac di stione Inominaliter.ut Oses.Xih Deum abst me nescies. '' Surculus .frutex propago. ramusculus. Isais.xviii. Et prscidetur ramusculi. Intemperies procella impetus tepestas ut Is .ri SpiritusFcellais pars calicis eoN.proes Hiero .de hebraica ueritate traduxit. Spiritus tempestatum .utps.cXiX.Dese io tenuit me.pro quo Hieronymus .horror obtinuit me.alhistus.alii intemperies. resumpsit.statuit.cogitauit.threnoRr.iii Fecit diasyus cogitauit.& Deuteronomii xlx Sicut seatri suo facere cogitauit.inde nome

verbaleam' 'ii': in Iob xvii. Cogitationes me dissipate

sunt.et per prothesim accipit in principio mem ram Proverbiorum quinto.Vt custodias cogitationes. 'a' 'celus.nephas .capitale ime. e XX.quisti uxore filia,duxe rit qc matre eius,scelus opatus .et in hac significatio recipit etia me in pricipio sicut pcedens uocabulu.ut Ieremis.xi.quid est d dilectus meus in domo mea facit scelera multa.diciat quida lisc significatio derivet ab illa superiori quia est peccatia ex proposito. Tepus limitatii et determinatu.ut Ecclesiastis.ii j. Omnia tepus

habent.Inde quasi a uerbo sisto seu determino inuenituret ' in ' Vel P in I: i .stata.limitata.costituta.derminata.ut Nehemie.X

164쪽

LIBER

Per tempora a temporibus anni ad annum .vb hebre sic legunt. Ad tempora stata de anno in annum. Et eiusdem ultimo In temporibus constitutis et inprimitiis .ali sexponunt temporibu parari S. Cantauit.psallit.ps.xlvq.Psallite deo iapo psallite. psallite regi

1des cantus scilicet auiti circa ver. uel putatio arbosu.CanticON.ri Tepus putationis aduenit.et 'la' cantio .carnae.ks.cxix.pro eo diu)s legimus.Cantabiles mihi erat iustificatones tue.Hiero .de hebraica ueritate rectius interpretat.Carmina mihi erant. Item in ks cxvii j. Fortitudo mea et laus dominus deficit enim hic iod pronomen .non laus mea. id in subitelligit secudia Dauid hinihi in libro de radicibus. Ο Foeditas.Ecctor.odor malus .nostra translatio ad inastino nem Theodotionis habet ramus a putatione arboris Ezechielis.Virj. Et ecce applicant ramum ad nares suas. Symmachi autem translatio foedum raucum sonitum de naribus procedetem in dei contempta significat tesse Hieronymo in commentariis. Germen .propago.Isaie.XVq.Et germen alienum seres. Surculus propago ut Isais xxv.Quasi calore sub nube torre te propaginem sortium marcescere facies. ia Genus delicatissimi et optimi fructus Gen xliii. Sumite de optimis terr fructibus. Secuit.putauit.incidit.liate.U.Non putabitur et nosodietur.inr falx putatoria .ut Isais xviii .Et prscidentur ramusculi

eius falcibus. a Numetopardalis in transsatione nostra Deuteronomii .Xiiij. orygem camelopardalim. alii uocant hoc nomine capras rupicolaSua cauda ut Deutero.xxviii.Costituet te dias ut caput et no in caudam.&psr declinat in foeminino ut Isiis.vrj. A duabus caudis titionis. ad 3 Caudam abscidit extrema percussit.prscidit.prosecuit. Iosius.X. Et extremos quos fugientium cedite.

165쪽

PRIMVS

Fornicatus illicito amore intentus est.Deutero .Xxxi. Populusi c5 urgens fornicabitur post deos alienos inde putant aliqui deriuari P i. meritrix. de quo supra locuti sumus.Inde fornicator et sornicatio nomina uerbalia .et fornicari uerbii quς omnia legimus Osee.iirj.vbi uaris forme et mistiplex orthographia eius ebi reperit. Repulit dereliquit.threnorum .i . Repulit dias altare suum. Fluxit.ut Deutero .Xxxiii. Dan catulus leonis fluet largiter de Basan .ubi largiterno est detextu .etuerificata est hec benedic tio ipsi Dan Dpter Lesem qua regio em uicerat et obtinuertit Danite unde fluit lordanis .ut notat Rabi Salomo gallus et allegat uictoria de Le/sem, id mutato nomine data uocaueriat.Iosue.Xix.quod est lais secun

duoauid inihi in comentariis super quatuor.ad d allegat id quod

scribit Iudicia.Xvirj.vocato nomi e ciuitatis dan iuxta uocabulu patris suique genuerat Israel lus prius lais dicebat.cusit fluuius ille desce deret ab eo loco quidan nominabat et nonae suu inde acciperet qualitored.i.descendes adan. meritola benedictio illa putabatur Opleta, siddan flueret Iebasan.Inde putat aliqui no recte dici Iordana duo bus solibus,vno ior et altero dan .ut Lyra scribit Hierony sequenS,m libro hebraicam questionii undenim .nte esse Iordanis dicunt.quia Plynio in libro naturalis historie.U.pameas uocat .et a Iudsis essem. sicut ait Rab Ishac et ideo dicitur ordan secundum Rab1 Iohanan

quasi idest descendens a v i hoc est a pameade. Dispersit.et mutat he in au .ut Deuteronomii XXuth. Vidi

spe bris per omnia regna terrς ubi ponitu cuius dicticnis

'r' Mutilauit.concidit.costrinxit.breuiauit ut Ob.XUii Dies mei breui abuntur quod hebre legunt.Dies mei concisi seu mutilati sunt. dr Indignatus est succensuit.iratus sitit.detestatus est laenauit.Numeri xxiii.Qua ratione detester quem dominus non detestatur. xv Succensuit impatiens et iratus contristatus est ut cia xl. Ad quo cum introiss et Ioseph mane et uidis set eos tristes. Minde nome

166쪽

LIBER

diis uenit in Samariam. Clamatur.utlls.xxij.Ad te clamauerunt et alui faeti sunt.Inde nomen clamor.Nehem1 ...Et faetus est clamor populi. Accersuit.congregauit.conuocauit.ut Iudicum quarto.Qtu accersitis Zabulons Nephthali. π modicum.ut Isais, vin .modicum ibi modicum ibi.&quando' per prothesin in principi mem .d Pix. ut Isiais xxxiiii .Et conuertentur torrenteSeerit terra eius in picem ardentem.

inde PPI F idest sublimatu purgatum Is xii Purgati septuplu.d'p' Copedes ut sis .cxlix.Ad alligados reges eomin opedibus. Senuit.Gen.xxvij.Senuit aut liliac Inde nome PVGen xxiii j.Erat ad Abraha senex a sideriuat nonne tu alis numeri tantu quod state senecta significat in ' - xxxvii Eo dui senectute genuisset,si.M quo hebres legul.quia filius senects sui sibi.

alia enim nomina condicione statis significantia pluralia sunt tantii Ut est stas puellaris et adolescentis ac ster Item alia orthooraphia Laen .Xlw13.Oculi enim Israel caligabant prinimia senectute Barba .ut PS.cXXX113. Qtiod de cedit in barbam.barbam Aaron.

τ' euauit erexit ut sis .cxlv.Et erigit omnes elisos.s Onhelus chaldeus Exodi decimoquarto Leuantes filii Israel oculos uiderunt. pro hebraico N ' traducendo posuit hoc prssens uerbum. Dissipauit. ecudum nostra translationem. Iob.Vi Tempore qnerit dissipati perabsit,et ut incaluerint soluent de loco suo .quia uerono reperio uerbu hoc alibi istis acrs scripture iccirco facili qumulti hebrsofumagistri ipsium multipharia interptati sunt.narabibadia exponit pro stigore. oyses gaetilidesi calore.alii transteriit

167쪽

PRIMVS

rti auit.et illa corrugatio potcsi ob utramq; inteperiem tam frigoris

qua caloris cotingere putat alii sic dictu quasi an D li j si a x

ab estu et calore. P Alienatum est.horruit.eguit.fraudatum uel elongatum est.2s lxxviri No sunt fraudati adesyderio suo vii ps Alienati sunt peccatores a vulva.Iob.XiX.Halitu meu exhorruit uxor mea et quado mutat he in aleph,et dicit alienatio. id Hiero.traduxit nausea. Numeri .Xi.Donec exeat per nares uestras Ducrint in nausea.ali sex/ponunt longinquia uel procul. Rabi Salomon gallus in comentariis

super pentateuchia dicit se uidisse in libris cuiusda Moysi, dis audiuerit lingua in qua gladius eo nomine uocat.bades 'ra alienus extra/neus .ut Ps.lXix. Extraneus fac iusium fratribus meis.Inde uenit alienus uel alienigena .Leuitici.xxij.Omnis alienigena non comedet de sanctificatis.&Isaie.Yhrj.Et non filii in uobis alienus. Corona.peripheria .margo .compleXuS.bractea.EXOdi. v. cies in supra coronam auream per circuitum.

P Dispersit Numeri.xvi.Et ignem huc illuc dispergat.et Iere nate.Xlix.Dispergam eos in omneuentum .sunt qui putant 'valienuseu alienigenam inde nominari.de quo supra dictu est.Inde idesi dispergens ut Ieremie.xxxi.Qui dispersit is a el Ogregabit v. d Circuligauit circvdedit cinxit.ut ii Regu.XXq. Accinxisti me fortitudine ad prsilia. de quida hebre exponit hucJacrsicillum ps.cxxxix.Semita mea es suniculi mei, mestigasi i sic.circvdedisi i ut rabiIuda .uel circuligasti ut Rab Ioseph. id Hiero i psalterio de hebraicaveritate traduxit uentilasi i .sorte secundi superiore significationem dispersonis quas semita disperserit secundia longitudine in ante et retro .et funiculii hoc est latitudinem in sursum deorsum dextrorsum et sinistrorsum .secundum Dauid himhi in libro de radicibus. Roscidus humor guttii latio.scu pluuiolatiO.qd.lXX stagon. idest stulta stilla uel stillicidium transtulerut nos legimus sis.lxxii.Stili 16

168쪽

LIBER

hcidi stillatia super terra Hiero.sic trastulit. Ut stilis irrorate te ea

uenaticus inita uelocitatis. quia Ouidioli.iij. metamorphoseos uocatur elaps a ueti uelocitate,iuxta que more Permanicum quo canem uentum appellant.et galli a leporibus in ridia leporarium nominant.alii putat esse auem sturnum.Hiero. thim interpretat.Prouerbiord.xxx.Gallus suc us lumbos suos Sed Lura dicit quodno significetgallum.quid autemst non dicit . alii scribunt quod sit pardus,quia gracilis circa lumbos et tamen sortis quia uero heces prophetia Salomonis de Bluris nos admonens uerba iccirco prophanis iunt incerta quibus mysteria proponuntur reus est.uti ais lx.Et gloria domini super te orta e inde nomen uerbale ortus.quod recipit memin principio.ut 5s.cxin. Asolis

ortu scp ad occasium et accipit quando leph in pruicipio,sicin i digenam et omne origenariusignificat,quas inde olim ut L. Limaeed sit quas indigena inter uos,aduena qui habitauerit in uobis ' Lignum uiride semper recens,quod putant esse laurum psmoeinj.Vidi impium seperexaltatum et eleuatum sicut cedros libani

rectius, sicut laurum.

tr ' Impetus fluctus. tempestas.imber ualidus.Isaig.xxxij.Erit uir sicut qui absconditur, uento et celat se a tepestate.& Iob.milia uos ambres montiu rigant quod hebrsi legunt Artuis seu fluctibus montium humectabuntur Sed Ionathas chaldeus imbrem ualidum ex nuhibus lapsum putauit ubi nos legimus Habaculi .iri .purges aciuam rasit. alio in loco tetrii setores miniisssuumhsligit scilicet Ezeclaielis xxiii.Sicut fluxus equorum tinus eorum V Flantauit. seruit seminauit.seuit.Iudita.vi.Cilapseuisset Uael. Inde nomen participiale 'seminalsi.sitsi plantatil. D.xcv1j. peo nos legimus1 uxorta inius .hebrsi habet. Lux seminata est

iusto.Inde semen.Genesis primo idest seminiscan/tem semen pro quo legimus assi rentem semen B Numera vicesimo quarto.Ut semen illius erit in aquas multas.ω pro liberis scilicet sitis

169쪽

PRIMVS

aloe nepotibus hic accipitur,quibus multiplicabunt regna secundum

multitudinem populorum,iuxta transtationem chaldaicam Onheli. hoc igitii uocabulum et de herbis et de plantis et hominibus dicitur. sicut et de fructu legimus .seuctus arboris et seuetus uentris. Brachium Is .cxxxvi. In manu potenti et brachio excelso.&declinatur pluralie in utro genere.In malailino Gen.xlix. Et disBγluta sunt uincula brachiorum manuit illius. In foeminino Danielis.x. Brachia eius et qus deorsum usic ad pedes. Recipit quandoc aleph in principio .ut Iob.xxxi.Et brachiumeucum suis ossibus constingat. πη Sparsit.dispersit.proiecit.Exodi.ix.Et spargat illum Moyses in cflum .et Exodi .Xxiiq.Partem autem residuam stidit per altare,idest sparoendo proiecit.nam mox eandem dictione reditus interpretatus est.Ille uero sumptum sanguinem resparsit in populum. Petuis.gutturnum.Ieremie.lii .Et urceos et pelves et cande

labra.&pluraliter declinatur in masculino et in se inino. Palmus Isaig.H Et flos palmo ponderauit.de quo supra. et Mensura palmi.Exodi.xxviij. Mensuram palmi habebit. 38

170쪽

h dicitur fibula sic a spina,quia per annulli seu circulsi transedispins quibus uestes stibiae fiuntur.spina uero nominat Canti cord.1j.S1cuthgiuuater spinas. de hic circulus intra se erens sema nomen accepit qua Ppter ipsium spe pro circulo trans remi.ut Uale XXXVIJ. Ponam ego circulum in naribuStuis.Vbi per paraoozen assuγmit1od in fine scutalia pleracp. luraliter legitur Ezech1elis xx1x Vbinos habemus . t ponam fi enum in maxillis tuis. ibi hebrei leo

Et ponam fibulas seu hamos in maxillis tuis Accipit etiam per e 'en 'ἡ -sAnificat, tit supradiciε.&Iob quadragesimo. Aut armilla perserabis maxillam estis quod hebrei rectius.&spina perforabis. a Dilexit uehemeiater.Deuteronomii. xui. lexitpopulos.

IJ Ascondit ut Iob xxiiij pro eo quod nos legimus. Oppresse

runt pariter masuetos terre hebrei habent.Simul abscoditi sunt sicut xe ponitur eiusdem V A flagello lingus absconderis.&.im. Reoli Ui. eus abscondit filium suum. Mutat aute quandoc aleph in he et econuerse hein leph .de quo uide Dauid hinali in libro primo artis gramati ,ubi de hoc uerbo et eius accidentibus singulare capitulum

posivit Inde nomen absconso Habaculi iii pro eo quod habemus nos mi abscondita est sertitudo eius . hebrs legunt. Et ibi abγiconsio sortitudinis eius. '

et PMella in quasi iratur pasta &seclidum Rabi Salomone

nit tale instrumentu in sanctuario in quo pinsebantur oblata aetvma noleo.Leuiticii .Vbinos legimus craticula Si autem craticula suerit lacri civ.ibi hel, legiint patellam.Hieronymus triastulit artapine. Ezechielis.nq.Et tu sume tibi sartagine ferream.ubi capitur pro leuis gali instrumento simili patelis quo parietes leui ant.Ad hoc haldaica transatio tam lanathequam Onheli concordat. Inuenitur et sine memin libro Paralippomenon. i Sy