장음표시 사용
271쪽
Ioannis Reudalin Phorzenss.ll.do storis de rudiment1s hebraicis ad Dionysium facerdotem statrem suum germanum liber secundus.
N primo uolumine Dionysi seater de literis syllabis et in di stionibusquς ab alphabet signaculis ordine suo undecim
incipiunt sedulo dedimus operam ut et breuiter et dilucide scriberemus .verum quod de omnibus uno in libro comode dici non poterat.ita nobis placitum est,ut de ceteris uocabulis in hoc secundo volumine tractari audias.totum igitur et perfectum dii bonariti tenebis si ad hunc quoin librum animum aduerteris. On .ut ps .i .uersiculo primo .ubiter ponitur. et uidetur per
n conuersionem aut metathesin dici, ut stipra in aleph
videre potes reperit quadoq; in sine he aspiratio loco aleph. ut Deuteronomi j ir .Qui est in rabath filiorum Ammon quod uerius legit. Nonne hic est in abath filiorum Ammon similiter per valcuseph
idest utinam .lsale.xlviil .et per va sine aleph. Genesis.xvii. Vtinam Ismael uiuat coram te.
Aruit.quod in derivato inuenit Oses.xiii.In terra Llitudinis. quod exponunt in i In terra sitis.hoc est arida et sitibunda scilicet in deserto .scripsit magister Ionas quod Arabes et Phoenices appellant
'n se Fatigatus est Gen xlx Ita , ostium inueniretio possent.pro
fatigati essent ad inuenienda ianua .signiῆcat aut tota derivatio lassitudine.infirmitate.difficultate.labore t molestia.ut Iob.iirj. Forsita moleste accipies .et Malachie.i .Ecce de labore.et Michee. n. t ad molestus Hi tibi.quod Hieronymus in comentariiS interpretat. Et quo labore te pressi .sed uerius.Et quo fatigaui te. Paulatim.leniter. sicut exponiit illud.h.Regu.xciij.Seruate mihi puerum Absalom scilicet sic. Leniter mihi de puero Absalom. quanquam Ionathas chaldeus nostrotranslatiotu consentiat. 22-Velavit operuit .abscodit.iuoluit.oculuit.h.Rcgu.XiX.Porro
272쪽
rhxbperuit caput situm .sunt aliqui putantes arcana quedamasticoruoperimenta ab hoc uocabulo dici per defeetiim aleph. alij a iit Exodi .vij.Fecerut finitie malefici egyptiori incatatiOibus suis.
Misit.sed reperitur cum prepositione mena ut ' is laesus uel missus.Iob.i.Nuncius uenit ad Iob qui diceret.et est idem qdgreci angelos nos inde angelu.dictus sici sophoclis Aiace Tecmessa loquitur. ne ab angelis uocatu idest nunciis .ut ages.1. Et dixit Hagetis nuncius domini de nunciis donatui verius nucius domini in legatione uel nunciatione domini.S iccirco propheta dicitur malach hoc est angelus eo quod dei sit legatus.Numeri XX. Miseritq; angelia qui eduxerit nos de egypto quod ab Salomon et Dauid himhi steri exponi in de propheta scilicet Moyse.sic et superiorem uersiculia Haggi quidam non indocili exponunt Inde sic nominant spiritus dei ministri descendentes ad homines etas endentes ad dela quasi interflntincrj.Iudicum.xiii.AngeluS domini pariter in flama altaris ascedit. et Res substantia opulentia seu diuitis.opus. en 1 j.Ab omni operestio quod creauit.S Exodi xxxvi ubi nos legimus Eo oblata sussicerent et superabudarent.hebrsi habet. Et opulentia erat sufficiens ad omne opus ut fieret illud et superabundans.hoc est secuγdum magistros hebreoN.argentum et auru et reliquari obtulerunt. Exodi.xxi j.q, non extenderit manum sitam in rem proximi sui. signiscat enim iumenta quo ac pecudes .ut Gen xxxiii ubi nos legimus
Et ego sequar paulati uestigia eius sicut uidero paruulos meos posse. pro quo hebrsi uerius sic Et ego minare faciam pedetentim ad uestiγgium armentum quod ante me est et ad uestigium natorum.
sevi Sydus astrum S reperitur per dese bim aleph catasyn
copen .iccirco uariquarie traducunt. Nam translatio nostra reginam
uertit quasi a nomine Melech derivatum Ieremis septimo. Vt faciat placentas reging celi quod septuaginta traduxerunt milicie coli quasi de uniuersis syderibus complexim dicatur Cui etiam as entitiar Ionaγlsas haldsus qui transtulit sic.Vt facrificent placetas stellis Gli rabiloseph kimhi dicit stellam magna in celo sic vocari.ego uero arbarorpunetas sic dici per prothesin iteremem .qui alias sinentem ita dicun
273쪽
tur quassa gradiendo gressibiles.de quibus Ioseph Castillas Populus Gen. v Populiis p populum superabit.&pluralit
eodem.Et duo populi ex uentre tuo diuidentur. Cordobruti Et mihi est cor sicut et uobis. Inde derivatur uerbum oraue quasi latine dicere liceret cordi8care. Canticoruttii Vul: cor meum pro cordisscasti me. quod est cor meu tibi ligam
assitium ponit Iob.xi vir anus io perbia erigit idest re cordificabitur.hoc nonae pluraliter declinatur et in masculinc et taminino genere.masculine Nahum ii Murmur i te in
bus suis Dominoepriino Paralippomenon. vim.Omiua enim corda scrutatur dominus Inde cordatus .argutus et solers factus est. Cor per deseditam alterii belli liters et in declinatione scemi/nina diu reperit.Ezechielis xvi In simulidabo cor tuli dicitdsis is Leo Deuteronomii.xxxiij.Quasi leo requieuit.&pcrdusspe in sceminino seph cuius loco succedit he spiratio precedente iod
zi mam meam de medio catulorum leomam. luraliter famininc Nahum secundo Et necauit leenis suis.' a ' Verberauit.cecissit.consedit et circumplexus est siue retorsi. Droue biorum.Y.Stinus labiis uerberabitur et paulo ante. Stultus cedithir labiis.&Oses.i1 3.Et populus iton intelligetis uapulabit.
ma, Later. Habueruntq; latcre pro saxis.Inde uerblina equasi laterist .ut eodem loco.Veiine liciamus lateres.prola terisscemus lateres.Inde nomen surni in quo lateres pinsutura U
274쪽
Gen.xxx.In his ius spoliatastierat ador apparuit. pro discooperies vel denudas albu.Inde candidu.et albor.et ador et similia Levitici
xiii quasi per totu.8 fanata alba siue rusem habuerit cicatricem. Item Et ecce si uersa est in alborem.Inde uerbum dealbos albefio 86cis.l1. Et stipe niuem dealbabor. Species lapidis sapphirini ibalbidi .Exodi .xxiiij.Sub ped1γbus eius quas opus lapidis sapphirini pro quo Onhelus haldaice interpretatur quasi opus lapidis preciosi seu boni.
Luna.Isais. iiij. Et erubesicet luna et confiindetur sol. iis ab albedine sic nominarur. Arbor ferens resinam uel secundum alios populus arbor. Oses tin Subtus quercum populum et therebinthum id qwgredi libanu nominat.Leui xxiin. Et pones sit per eo thus lucidissimu significat etia omne resina ex quibuslibet aryboribus manantem .similiter arborem isdiseram facile ustibilem.
me rid cuiusda ex inimicis David secundum quosda. de citius morte ipe David fieri fecit psalmil.ix.Cofitebor tibi diae. 1 tiγttilus p figit.ad uictoria sep morte Laben psalmus lindu Hiero.traffert.Victori sua morte filii .et iuxta tam trastatione.In
fines ocultis filii sis.Dauid .cuius uaria est trassatio etia doctissimis et hebraics lingus peritissimis hoibus allata.deqno ausim mea sentelia inserere.ne cum indoctissimo eius lingus ac iperitissimo sidam frateres replicatore par uitiu temeritatis incurra.quas trassationes si s nosse cupit.Nicolaide lyra et Burgesem legat in comeorato stipis almo .ix.pterea inuenio rabi Ioseph filiukihi scripsss. in eo note lamedest articulu.etben Disse cuiusdaci tori Paralip.legit.ut sit sensus .ad uictoria sitia morte scilicet olis ipsi cator dens David.atri putat couersium est e uocinta laban a nabat nitena Labanseas Rebeccs uxoris liliac.Gen.xxiiii .Habebat autem Re Decca tratrem nomine Laban.
1 a mons libanus et sylva Isais xxxv. Gloria libani data est ei
275쪽
ua, Induit Ester .vi Debet indiu uestibus regiis .ubi staduit sibi rex.8cus.xciss Indutus est dominus fortitudinem .inde uestis et uestimentum et indumentum .
d , imposito leph algom signistcat genus ligni citius aptios .ii.
Paralip .ix.Servi Hiram cuseruis Salomonis attulerii aum de Ophir tali athina .Inuenit Niabus da locis almog.msti putat esse coraliu. Defecit .sesstis et fatigatus seu oppressus est.Gen.xlvii .Et oppr erat fames iram maxime,gypti et cana et fatigata est cra seu fessa scaena ab Salomone. p reduplicatione inuenit Prouer .XXVI. Sicut noxius est qui mittit sagittas .pro quo rectius ita.Sicut fatigathir
sagittans scintillationes ubi ponitur hec di sti 'Ppra:
Flamma.Iudicii.xiii Cuc ascederet flama .et declinat pluralitin masculino sic.Isaie.xi' Facies Obusis uultus eoru profanaee. reperitur et in foeminino singulariter sic Numeri.xxi Elam de oppido Sehon.&psr foeminine sic. S.cU. nem coburentem in terra IplOIN. Hiero in suo psalterio.igne flamante.sed hebrsi rectius igne flamaim. ΣΠ, Acies lamitas aut spledo esus.seu lamina polita et ruta,instar flam plendentis Nahii .iq.Et micatis gladii. transsatio lX . solendetis olad 3 significat etiam ferru in lancea quas esset lingula re
splendes ad modii pyramidis flamee et declinatur tunc in genere Ceminino .ut.i .Rcgum .XUrj.Ipsum autena ferrum hasis citis. Dictum seu sermo .nostra translatio habet meditatio. Ecclesiastis ultimo Frequens in meditatio carnis affli filo est ieri Acies gladii uel secundum ab Salomonem lamina scilicet
polita lida aloe resplendens .ut Genali Et flammcd gladiuat ruer satilem Inde urens uel adustio reflexa seu radiorum collectio an pinspeculo concavo aic ustiuo .utys.ciii 3.Et ministros suos igne ure tem pro resplendente vibrantem et scintillantem ceu gladius politus
276쪽
aduersus selem aut sciit speculu concauu resse stens radios qui uriit.
unde inflammare.incendere at purere uerbum ab eo derivatum sis gnificat.Malachi ultimo Et inflammabit eos dies uenies. quod .lxx. traduxerunt et succendet .sicut legitur Deuteronomii .XXxη .Et monγtium stadamet comburet.sgnificat etiam magica ueneficia questit per consecrationem gladii.qustara translatio nominat incantationes egyptiacas et arcana usda Exo.Vii. Et fecerutetia ipsi per incataloes
Myptiacas et arcana usda Onhelus chaldaice trastulit mussitatio es. et dicit rabi Salomon quod eius copia non habeaturalibi in biblia. Nutu allusit.uel obtuse lociitus est.ProuerbioRr.xx in Verba bilinguis quasi sinplicia .pro quas nutu loquentium uel quasi obtuse loquentium .est j exponunt quasi obtundentium per metathesin lite/rarum aliam pro halam .s enim scribitur Iudicum .v.Percussic sisaram qusres in capite O Querius si obtudit sis ara sculpes caput eius. PIIn Coetus turma cuneus congregatio.i.Regum.EX.Qui uvidisset cuneu prophetaim.quasi per conuersione dictionis τ' nidesi ecclesia uel synagoga. Fortas..ugnam si sorte.ne sorte.Gen.xxvj.Vtinam Ismael uiuat
coram te.S Geta ultimo Ne sorte memor sit iniuris. 4, Est naensura parua.quam transsatio nostra nominat sextarium. Levitici .rith. Et olei sextarium duos aurtures. V Mutuauit.commodatiit.sceneratus est Deuteronomii. viii. Et eneraberis gentibus multis et ipse nullo foenus accipies.&Ps.
xxxvi j.Mutuabitur peccator et non soluet.
Adhesit comitatus est.iunxit .copulavit.qd ra trassatio expo/nit scilicet secu attulit.Ecclviii .et hoc solusecu assieret de labore sitio. et Gen.xxix.Nucq pcopulabit mihi maritus meus uel iunget mihi. S Is ais iv1 qui adlis et diao Inde nonae additamentu accumulatio.S augmentu.Prouer .ith Dabit capiti tuo augmenta gratiarum. Dra .leuiathan .ps.ciiq.Draco iste quem formasti. S lab
277쪽
tertio .ali parati sunt suscitare leu1athan: ' Discessit .nostra trassatio habet effluxit .Prouerbioire .uhFili mine effluant hec ab oculis tuis 8c per iod loco vau scilicet uerbii graue
Prouerbioim.11'. Ne recedant ab oculis talis. Inde nomen detractio.
eodem a .Et detrahentia labia sint procul a te. Avellana.quidam putant amygdala sic dici.eo quod Gen.xxx. scribit.Virga populeas inrides et amygdalinas et ex platanis Mita putat rabi Sadias eos in lingua Agarenorum adhuc hodie amygdalus ita nominetur.5 translatio Ierosolymitana pro amygdalis luetim exposuit.sed aliis uidetur luzesse corylus usoseri nuces auellanas. Rabi Salomon scribit quod sit lignum proferens nuce exiguaS. Tabula.Exodi.xxxij.Duas tabulas testimonii lapideas scriptas digito dei.Ite eiusde.Prscide ait tibi duas tablas lapideas ista priom. Viride.recens.humidum .Ezechielis.xvii Et siccaui lignum ui
ride.et Numeri.vi.Vuas recentes sicca non comedet .sc Gen .XXX.
Virga populeas uirides.qd tamen in nuero singlari hebraice ponit. Speciositas .restorescetia.uirorat uigor.et bonus color faciei. Deuteronomii ultimo .pro eo ci nos legimus.Nec dentes illius moti sunt.uerius hebrsi exponunt.Et non tigerat formositas eius. Qtios Onhelus chaldaice interpretatur sic. ino alterabatur speciositas decoris uultus eius.
Clam solitarie abscondite ac cum silentio Iudicrum quarto.Et ingressa abscondite et cu silentio fortasse, defeetiim aleph in medio. In oluit operuit.abscondit primo Regii uicesimoprimo.Est inuolutus pallio post ephod. potestinueniri transmigratio auuialeph et conuerso .sicut uidere licet superius in diebone di Liquor aromaticus quem transsatio nostra stacten appellat os
278쪽
sue guttam.Gen. xcij.Camelos eorum portantes aromata et resiγnam et stacten aiunt stacten esse guttam myrrhs.sed hanc dictionem tot magistri hebrsorum dicunt esse radice cuiusda herbs preciosis.alia glandem.quidam uero castanea. t ita in uocabulis rerum etia hebreis e variatatc dubitat. diderabi Salomo de se ipso fatet Gen.xliii. Cochlea .hoc est ascensus graduum columnam amplexantium in morem cochlee.ii j.Regum sexto Et per cochleam ascendebant in medium cenaculi. Fenestelis. nostra transsatio habet ansuls.Exodi.xxvi. Quiquagenas ansulas cortina habebit in utra parte. 8 addit aleph per epenthesin. non .nis .hais.1.Nisi dominus exercituum reliquisset nobis semen.Inuenitur et per aleph in siae loco iod.Gen.xli13. Si non inter/cessisset dilatio.quidam arbitrant duas esse dietiones .lu .i.s .etle.i.no. moratus est perno status est.mansit per noctem quieuit.Gen. xxxii.Ipse uero masit noete illa in castris.&Numeri.xxq. Manete hic nocte.&Iob.xli In collo eius morabitur sortitudo.& sis.xlix ubi nos legimus scilicet in medio eius psalmi.Et homo u in honore esset non intellexit.reetius Hieronymus traduxit.Et homo in honore no com/morabitur.&ys. V.Anima eius in bonis demorabitur Inde nomepernoctator.Nehemis ultimo. Quare manetis ex aduerso muri.& in alia forma.js.xci. In prote stione dei celi comorabitur. Inde nomen manso .pernoctatio .diuersbrium .per prepositione iters mem.Gen. xlii j.Cum uenissemus ad diuerserium.
IV murmuravit. Numeri xiiii. Vsinquo multitudo scpessima
murmurat contra me.S infra.A uiginti annis et supra qui murmurastis cotram 8cc.8 Exodi.xv.Et murmuravit populus contra Moy sen .lade nomen eiusdem .XVi.Audiui enim murmur uestrum contra dominum.&scribini hoc ipsum uerbum sepe perdanes ad disse rentiam superioris.
Deglutivit.ingurgitauit.absorpsi.ut in Abdia Et bibent et absorbebunt.O sic enim Rabi Dauid hinali exponit in comme
279쪽
tariis stipe duodecim.sic Iob.xmix Lambunt sanguinem. per prepositione ain liters 1 qii etia inuenit in eius uerbi medio cogemmari.' Nuciatu est imisit derisit Prouerbiom.&.Si autem illuseris, clus portabis.nam dictio malit ut aliqui habet non est textu Inde
derisor .nupator.illusor.ut in eodem.Qui erudit derisore et ps 1.pro eo quod nos legimus .Et in cathedra pestilentis rectius Hieronymus de hebraicaueritate traduxit .la cathedra der .&geminato Tadereneritur Osee vii .Extendit manum suam cum illusoribus .et Prouerbioim.in Ipse deducet elusores.secundo significat etiam naedius uerbis et ordinare sermonibus negocium aliqvila ut iaciunt Prosioneis. Prouerbiom.Yix estis iniquus deridet iudiciv.pro disponit .mediat vel ordinat suo sermone iudicium. Inde prosoneta uel mediator eudiuersam partium interpres.et expositor qui uerba hinc et inde transportat mellet nominatur .ut Gen.xtu .eo per interpretem loqueret ad eos ubi scribit rabi Salomo , is eo nomine uocabaturrituet hebraicam et egyptiacam linguam.ettalis erat tunc Manasi s. haec ille Inde exposi I. interpretatio. translatio. Prouerbiorum primo. Animaduertet parabolam et interpretationem.
Sube t massiam saring aqua imbibitan vinore historum .i ue
m xxviii Tollens farinam miscuit eam .et Gen.xviilaria sata si milicommisce.
Ille uel iste Zacharie.1j Loquere ad puerum istum dicens.cum.Vi.Pone supra petram illam.et assumit he aspirationem mini Gen.xxii' Quis est iste homo qui uenit per agrum .accipit etiam Pa
Peruertit.ProuerbioR1.ilii .Et detrahentia labia sint procul a te.pro eo quod legendsi esset.Et peruerstatem labioru Ipelle abs te. Gena .madibula .maxilla. ichee.V.In uirgapcutient maris
iam iudicis Israel Judicum.xv.Inuentam maxillam idest in i di f
280쪽
hic populus omnes qui in notas finibus comorant quomodo solet bos herbas sic ad radices carpere.ubi presens uerbum transtulit delere ic ust ad radices carpere.quod uerbum e uerbo sic sonat .nucabrodent turba omnes circum nos sicut abrodit bos gramen campis &ns.lxxq.Inimici eius terram lingent. Comedit Prouerbiorum XXi'. Ne comedas cum homine invido .ub textus habet.ne comedas panem ocilli nequam sed nomehuius uerbi scilicet lehem non tantum panem significat uerum etiam generaliter omnem mescationem .ut .l.Regum .Xnii .Quando Saul inγterdixerat Lehem. luod nostra translatio quamuis minus bene pane interpretatur.tuc puaricatus est Ionathas qui intinxit in auu mellis.
sic Nehemie.iX. Pane quo*de lodedisti eis .et constat , est man unde patet quomodo exponendum sit illud p almi .lxxviii. anem angelorum maducauit homo .idest escam Proverbiorum .XXih. Qtiado sederis ut comedas cum principe et non solum panem sed et carnes significat.Sophonis.i.Et corpora eo sicut stercora quod uerius .lxx. interpretes transtulerunt ita .Et carnes eorum sicut stercus boum Exponiit quo puersiculum Iob xx Pluet seper illum bellum suum .hoc modo. pluet super illum in carne sua .ltem significat oblatione.ut LeγDitici. i. Vescetur tamen panibus qui offertitur infanditiario quod hebres et chaldgi interpretantur sic oblationem des sit de fandiis sanctorum et de sanctis comedet.quod Onhelus transtulit orbati idest oblatio sic generaliter omne quo uescimur significat idem uocabula. Levitici.xxii. Aletur cibis patris siti.&est genus ad omne nutrimenγtum .ut scribit rabi Ioseph himhi m Ieremia super illud eiusdem.xi.ca. ittamus lignum in panem eiuS.
parte pugnantium .Exodi xvii Et bellum des erit contra Amalech.8. eiusdem .XU. OminuSuir pugnator pro uir pugias. ides se dum Rabi Salomone author pugias uel ut Onhelus haldeus sientit Adoγna dominus seu magister uietorie prsiti Inde uerbum quod sequit. Pugnauit.Psalmo. xv.Expugna impugnantes me. 8 nomi