장음표시 사용
321쪽
'Lametatus est.planistatulauit.Minhee.'. Cantabit canet ductus hominum sic dicuntur ab inducta consuetudine. Sustentauit tulit portauit.Exodi .Xv.Portasti eum in sortitu dii. et a et concordat cum translatione chaldaica Onheli Isai c.h.non
322쪽
ctius rabi Salomon gallus exponit illuminamini ut sit sensus uidete sic etiam id quod supra sui allegatum Isais sexagesimo. tunc uidebisci alitur interpretant aliqui.tunc uidebis et illuminaberis .in qua sententia est rabi Dauid himhim commentariis. Inde nomen lux uel lu/men .lo tertio. Nec illustretur lumine inde illud quod leoitur Iudi secum siexto .Fecersit sibi antra et sipeluncas in montibus .id si secersit 1ubterranea rimas seu fisi iras tanquam senestellas per quas lumen
eis adsoueas latenter incideret hoc enim uocabulum insinuat. Deseruit.uitauit iterbli graue.insemit cessauit. irritavit. tra dixit. deserere uel dissecdere fecit Numeri.xxx.Si asit statim ut audierit contradixerit pater.et eiusdem tricesimosecundo. Cur subuertitis mentes filiorum Israel .ides ad quid inseingitis sententia stiorum Drael .uel potius cur uitare seditis corda filiorum Israel. S quandoque deficit leph et mutaturvaviniod .utnS. li.Oleum autem peccato γris non impinguet caput meum . quod rabi Salomon interpretatur non defieret uel non uitabit caput meum. quem Nicolaus de lyra uolens imitari exponit non prohibebit caput meum merum non recte hic transfertur peccatoris sed oleum principis siue regis item ab hoc verbo derivatur nomen Numeri decimoquarto Et scietis ultionem meam.&est sciuxta mentem Onheli. sed secundum proprietatem lingus significat desertionem uel disicessionem. ut illic re ste commentatur rabi Salomon.
is a Alexandria. hum tertio.Nunquid melior es alexandria populorum .ubi uideas Hieronymum in comentariis uper duodecim iupra in principio uia. Excreuit.seu stificauit.propagauit.germinauit. nostra rassatio habet multiplicauit.psalmo.xch. Adhuc multiplicabuntur in senecta uberi .pro quo Hieronymus in suo de hebraicaueritate psalterio seuertit.adhuc filicstificabut in sene Bite.et gemiata belli litera. Zacha. nono.Et uinum germinans uirgines et uide quam contrarium inter/pretatur nostra translatio threnorum quarto.quoniam isti extabue/runt consumpti a sterilitate terrae.quod hebraice sic. Quoniam istiem uent trassessi fertilitate agri.sed Prouer.x parturire rast ertur.OSitivi parturiet sapientiam hoc est propagabit. inde nomen propas
liue germen aut surculus sue palmes.quod seucti legimus Isais.lvia.
323쪽
Creavi seu fhum labiorum 8 illud Ionathas chaldaice traduxit sermonem unde id quod legimus Malachi primo Et quod supponitur
contemptibile est cum igne quod illud deuorat.hebraei interpretan tur.Et sermo eius scilicet sacerdotis offerentis contenitur et esca illius scilicet altaris ut panis et adeps S c .nam ignis hic nulla fit mentio .sed sunt qui similiter Ductum a superiori significato exponuntii aliqua
tutum aspirat Hieronymus in commentariis cum est. Fruetus autem
altaris ignis est cibus in ignis host is uel holocausta. Eiectus mobilis prolagus Genes quarto.Vagus et profugus
eris in terra.super terram.Inde moueri.Nahum tertio. Quis commouebit super te caput. super quo Hieronymus in commentariis recte sic ait .in hebreo non habetur caput,sed nos apposuimus ut sensus manifestior fieret.Symmachus interpretatur lugebit. septuaginta inter pretes gemet. et Ieremi decimOoctauo S mouebit caput suum. NProuerbiorum.xxvi.Sicut auis ad alta transvolans idest sicut auis admouendum.sic Ieremis.l .Et moti sunt et abierunt.&in alia soria assis.
xxxvi. Et manus peccatorum non moueat me. period literam.S in
alia serina Genesis iiii .Et habitauit prolagus in terra. Habitauit constitit sustentatus est permansit stetit ere 'us. Habacuh.q.Sic erit uir superbus et non decorabitur.reimus sic Vir superbus no stabit erectus.iuxta thargum Ionathe.hoc est Nabuchodonosor uir arrogans et superbus non consistet in permanetia regni sui.quasi diceret non permanebit in statu suo. Inde nomen consistentia status mansio habitacillum .ides. Ieremis decimo. Et decus eius dissipauerunt.quod hebrei legunt. 8 habitationes eorum seu edificium eius devastarunt.cui lectioni uidetur etiam Hieronymus et Nicolaus de lyra consentire tu comentariis nam Hieronymus sic scribit, ct in tantam solitudinem redegerunt Ierusalem ut publicarum et pri/uatarumidium os dissiparent.Lyra sic.dissipauerunt scilicet templa in quo Iudei maxime gloriabant.unde uerius translatio nostra uertit Exodi.xv.Ad habitaculia sanctum tuu.quo in loco etia eius'ominis uerbum te t.Iste deus meus et glorificabo eu.quod seciuadu Iprie late lingue chebrei legunt.Iste deus meus et hospitabo eu seu tabernaculu habitatione pes faciam.scenim Onhelus chaldaice rastulit.
Iste deus meus et edificabo ei fanditiarium.Significat etiam speciosam
324쪽
uxorem secundiim Patilum burgesem et magistrum Dauid himhi libro de radicidus us semper domi habitat unde.lXX transtulerunt grsce oreoteta dest decorem. qd nos legimus speciem. Is.lxviij. Et speciei domus diuidere spolia .proqin psalterio suo Hieronymus sic. Et pulchritudo domus diuidet spolia quod rabi Salomon de synagoga Israelitica intelligit.idetia Lyra exponit de ecclesia. et Ieremie.vi. Specios et delicat assimilaui filiam assignificat etiam tugurium seu a bernaculum pastorum quo caulam sepe intelligunt quamuis translatio nostra interpretetur pascua.ii. Regum .vη. Ego tulite depascitis. euidentius legit Sophonis.η Et erit funiculus maris requies pastoiu
ubi.lxx.etiam traduxere pascua pastorum .sed Ionathas chaldgus do γmunculas pastorum uertit.et quado p plurale mutat alterum auinaleph .ut Ioelis .i.Quia ignis comedit speciosi deseri idest tuguria pastoru in deserto.uolunt autem quidam dicere , sit cuiusda loci in deseserto propriti nome.sed Hieronymus generaliter intelligit aut plana
camporum aut pratoris florentia aut uirentia herbis locarius pascua prsbuere iumentis .hec omnia propter significati habitaculi mutne transiimenda. b.viii .Et pacatu reddet habitacillum iusticis tug.8c Ieremie.xxxi. Pulchritudo iusticie mons sanetius.quod Iudo legunt similiter habitaculum dicentes.habitaculum iusticis mons sanetiis. ud secundum ab Ioseph patrem Dauidis himhi in eiusdem commenta λriis intelligitur de domos an&ficationis et de monte unde procedet omnis benedietio ineternum quia deus benedicet illum in diebus, mesaae benedicione qua nunquam terminabitur.haec Ioseph.Seγpius tamen aliter et aliter uariant translationes .ut Ieremie.xxiii .Et Suertam os ad rura sua.idest ad caulas seu mapalia sua.
Requieuit Habacusitertio .Requiescam in die tribulationis.et
Isaie.lvii .Requiescent in cubili QO.et primo regum. U. Locuti sunt ad Nabal omnia uerbal sc ex nomine David et fluerunt. pro et resequieuerunt alc cessauerunt Ionathas chaldsus interpretaturo sinierunt.quod in sermone nos solito appellamus pausiare es autem pausare diductum agreco uerboseturi temporis pausemiidest desinam.quiescam .cessabo.id quod hoc uerbum inoah similiter desonat. Genesis octauo Requievitque arca mense septimo. Inde nometi
325쪽
quietum.tranqtilillum.ioc dum .suaue ac placens .seu placidum Numer1.XXU1'. Holocaustum suauissimi odoris atq; incens est dominoidest placidissimi .ubi geminam heth litera et nomen in alia sorma Ecclesiastis .ilia Melior est pugillusiu requie.et eiusdem .ix Verba sapientum audiunt in silentio idest cum tranquillitate ocio requie .Inde verbum graue transitiuu tranquillificare si liceat dicere,Exodi xxxi . Et requitan dabo tibi idest compescam te uel mitigabo te sic Ezechielis.xvi .Et requiescet indignatio mea in te.et Isaie.Xi. Et requiescet supeum spiritus domini.Inde nome requies sub uari s formis Ester h. Et
dedit requiem uniuersis prouinciiS .item aliter ps invi Conuertere anima mea in requiem tuam Concussit.mouit .PS .XciX. MOUeat terra. pq Hiero .cocuciat.
det obdormiuit seu dormitauit.Nahum .ih Dormitauerunt pastores tui rex Assur.et psalmo lxxvi. Dormierunt somnum suum .et IS. cxxi.Nec dormitet qui custodit te ecce non dormitabit. P Fugit.abiit euanuit .secessit. euteronomi ultimo.Nec dentes illius moζsunt.pro quo rectius Iudς sic legunt Et non stigerat speciositas eius.quod chaldaica translatio habet lic. Et non alterabatur spe/ciositas decoris uultus eius .ut diximus in liter lamed. S Iosue .viii ..peocphabetur stigiemus et terga uertemus. legunt hebrs .fiigiemus ate eos.& Isiais.xxx.Sed ad equos fugiemus ideo fugietis.Inde u)rbugraue fecit stigere,hoc est sugauit Exo .ix.Fecit confiigere seruos suos et iumenta in domos. inde nomen Ieremis.xlvi Fugierunt concilii fugam fit erunt. quod et prothesin patitur c paragogen. I aie.lii. Nec in fuga properabitiS.
mouit.concussit.Amos nono. Et concutiam in omnibus en tibus domum Israel sicut concutitur triticum. et passive alium.in. Si concussis fuerint cadent in os comedentis. 8c reperitur per concisionem liters Vau. Amos quarto .Et ueneruntdus et tres ciuitates idest
mouerunt uel cesserunt.& Genesis quarto. Et ero uagus et profligus m terra. Inde nominantur: rivara instrumenta musica aenea quibus appendent multa crepitalia a concutiendo et mouendo sic di/cta. et a grecis sistra, si quod insituro habet sis idest quatio concillio ii .Regum.vi.Etsstris et cymbalis.
326쪽
Pampinatui.frondificauit. ctimstipauit surcillos aromatum. Prouerbiorum.Uh.Aspersi cubile meum myrrha et aloe. hoc est inseu uel infixi in cubile meum surculos seu seondes aromatum.Inde nomen surculus .palmes ramus .propago seu stute aromatu. ps xlviij. Fundatur exultatione uniuers terre.qd miror ita de reco esse tras latu .l .enim Πsce sic. eurizo galliamati idest bene radicato gaudio uniuers terrs.sed rabi Salomon eo loci nos interpretatur arbuscula, quasi uerbum e uerbo dicendum sit,ciuitas que est pulcher surculus aromaticiis letificans omnem terram.transsationes nos relatium esse uoluerunt.Canticorum .iirj.Fauus distillans labia tua sponsa.&Pro/uerbiorum.xxiiii .Et filium dulcissimum gutturi tuo.
euauit seu leuauit mouendo hinc et inde.Numeri.vi. Susceγptain rursum ab eo eleuabit in conspectu domini quod de uerbo ad verbum secundum Onhelum chaldsum sic est legendum. Relevabit
ea sacerdos eleuationem cora domino. Ubi notabis duas leuationes in sacrificiis .unam sursum et deorsum et uocatur thruma aliam dexγtrorsiimet sinistrorsum seu antrorsum et retrorsem,nominaturo aprssent uerbo lintipha.simile ponitur Levitici. rh. Pec iscutu enim eleuationis et armum separationis .sic Leuitici viii. Tulit ieetiis culum Hevans illud coram domino idest mouens hinc et inde. Floruit. Canticorum .vq. Si floruerunt mala punica .sic Ecclesiastis .ii .Et florebit amygdalus.ubi Meph ponit loco iod in medio dictionis.Inde nomen flos . en.xl.Paulatim in gemas et post in flores. quod uerbum e uerbo sic legitur.5 erat in gemmando ascendit floscius .nam ultima litera he est mappili potest tamen etiam de substatiadi stionis esse us alias mutet in thau.Iob.xv Et quasi oliva proiicies florem suum assumit et quando alteram nun Canticorum secudo.
en Effulsio.scintilla Ezechielis. i.Et scintilisquisi
alio in loco reperit prima period scripta.Isaig.i.Et opus eius quas scintilla Z pro eo quod nos legimus ps.cxxxii Super ipsum autem Ho/rebit sanctificatio mea. rabi Salomon interpretat ab igne seu itilla siluminabit.quas diceret scintillabit seu Tilgebit. ucibulum .lucerna.iq.Regum.xi. Ut remaneat lucerna Dauid
327쪽
seruo meo.Ionathas chaldgus sic interpretatur.ut con metur regna ipsi David seruo meo inde selent hebrsi hunc uersum psalmi.cxxxij. Paravi lucernam christo meo sic legere. Disposui regnii messie meo.
sed inus .cxix.concordant nobiscum dicentes. lucerna pedibus meis verbum tuu.quod scribitur per Tere,superius autem per hirck.et deγclinat pluraliter in genere foeminino.deriuat ab eo perithesin mem¶gogenhe candclabru.Exodi.H.Candelabrum stabit u lucer, nis suis.quod uerbum e uerbosi Et induces candelabru et eriges lucernas seu lucibula eius. 'di Sulcus.nouale Oses.x Innovate uobis novale. idest silicate uohis sulcos .et Prouerbiorv.xiri multi cibi in novalibus patrum.alii sic. multa esca in sulcis pauperia scilicet quos pauperes arant. Languit.infirmabat.sgretulit Hieronymus interpreta desperauit in suo de hebraica ueritate psalterio .us.lox.dicens opprobrio contritum est cor meum et desperatussum. sed uerius sici opprobriu conse egit cor meu et infirmatussum .ubi.lxx interpretes nominaliter verterunt taleporian .et nostra trassatio legit improperii expediauit cor meum et miseriam.sed secundu hebrsos uerbu est et non nomen.
x bi Salomon uoluit literam aleph de substantia uerbi esse anus et a desectum iterius aleph quod persenam prima denotat hoc loco se scriptum sed abi lana uerbum esse primitivinus docuit.et illud ipmalem quod per prothesin legitur ex nam primam de nare.quoducrum puto.uidebis supra in aleph.
Coxit.ebullire secit.Gen. v. xit autem Iacob pulmentum. Inde nome ius coctum siue pulmentum.ut in allegato uersu.et Hag/gsi ii Panem aut pulmentum.
VI Aspersit Levitici siti Tincto digito aspergens septies contra
velum.Inde nomen aspersor qui aspergit. Numeri.xix. Ipse i qui aspergit aquas lauabit uestimenta sua. hec omnia per desectum nunliters.qua propter zain recipit dagges.
Fluxit.Isais lxiiij.A facie tua montes defluerent.Inde fluenta et
riui ps.lxxviii .Et eduxit aquam de petra pro quo Hierony.Et eduxit
328쪽
rulos .et Canticorum .ini Puteus aquam inuentiu quissuunt impetu de libano. cuius uerbusequitur ibi. Et fluent aromata illiuS .iteruperaphsresin, in liter: lus sepe deficit. quod indicat punctus dagges.
d di Ilaauris .iorques .uel ornamentum nariu .Prouerbiorum.xi.Circhilus aureus in naribus suis.ubi suis non est inomen relatiuum sed nomen sus suis idest porci.etpluraliter ponitur Gen.xxxv.Et inauresque erant in naribus eorum. P a Leso .damnum .nocumentu .scribit sex punctis.Ester.Urj.Ato utinam in seruos et famulos uenderemur esset tolerabile malu et ge, mens tacer .nunc aut hostis noster est cuius crudelitas redundat in regem.quod licbi si uerbum uerbo sic legiit et si in seruos et seruas uenderemur tacuissem. quia non tribulator uersaret circa damnum
regis.Inde uerbum et derivata cis magistris hebrsorum sunt in iis imax1me instus costitutionibus de iniuriis et damno dato sic scribitur Danielis .vi .Et rex non sustineret molestiam quod rectius sic leget dum est.Et rex non esset damnificatus.
eligauit separauit abstinuit restrii linit.diuisi.Leuitici .XXq. Vt caueant ab in quiconsecrata sent.pro quo hebrsi sic legunt. Et separentur seu religant a sanetificatis.et Numeri.vi A uino et omni inebriare potest abstinebunt Inde nazargus.separatus .religiosiis de uotus .restrici tis.diuisus et solitariusianc monachus. Nueri .vi Hscest lex nazarsi idest religiosi et alia forma nominis uerbalis Numerivi.Cunctis diebus quibus ex uoto no consecrantur uerbia e uerbo proprie sic.Cunctis diebus religionis siis uel abstinentie sep arationis aut monachatus siu.unde solet dici longam cesariem gestanti tondereligionem tuam uel abrade consecrationem tuam.
1Corona diadema.in Regia i tuli diadema qd erat in capite eius. sic intelligit illud Levitici.xxi quia oleii sanct e unc'iois dei si1 sup eu est qd Onhelus chaldaice interpretat.quia clii .i .corona olei maiesta tis dei sup ipsum similiter illud Numeri. 'i quia consecratio de sua stipei eaput eius est.& sic scribitur quino punctis. Ο Minauit duxit.Is.lxxvri Deduxisti sicut oves pina tuli.et Ps. cviii .Quis deducet meis: in dumeam. inde uerbum transitiuum ter ij quasi duetificauit.i.misit uel dimisit.ut Exodi.xxxii Dimitte me
329쪽
Hereditauit.quod translatio nostra possedit interpretat.Exo. xxxi .Et possidebitis ea semper .sic Numeri.xxxi j vst dii possideant filii Israel hereditate sua. d uerbie vcrbo legit hebrei. quous*'sreditabit filiis frael tuophereditas sua .et sequit Nec quicqna tremus transiordane. nosiprie sic. 1ionia no hereditabimus cucis .sic ps.lxxxri. Quonia tu hereditabis in olbus clibus .inde nomen hereditasns.xciti j et hereditate tua uexauertit simili Deute.xxx Iacob funiculus hsreditatis eius. et eiusde .Xviii. no habebut sacerdotes et leuits S c arte et hereditate cu reliq Israel dias ni ipse est ligreditas eorum. Flumen. fluvius.torrcS. riuus.Iosue .Xii j. Abaroer ussita est in ripa torrentis arnon .etps Ecclesiastis .i oia flumina intrat in mare. S .r .Regum.xxii.torrentes bellat terrueriat me. significat etia uallem angusta in qua deritia fluuius.tametsi lac exiccetur c arescat.Ioclis ii j pro eo quod legimus .et irrigabit torrentem spinarii Symmachus magis proprie traduxit uallem. 8. quod .lxx.ibidem schoenon Psce 1nterptati sunt hoc non intelligit pro torrente funiculoRr .ut Hieronymus putauit .nam etia illud uocabulii grecu schoenus herba significat preacutam qua latine gladioludicimus uel iuncii in more acus nascetem secundia Suidam .sed rectius gladioliatam a diedo qua etiam ascindedo uelut mucro.qd Aristophanes in comoedia quam inscripsit acharnanas his uersibus insinuat Et non dimitta quin prius schoenus eis infigar acutus dolorosus incisiuus voluerit ergo lxx intelligereno torrente ianiculoR sed spinossis malin et actitillimari hcrbarumque et pungant et scindat .sicut et Michee .vi.de selim, sin ad galsala. idest de carecto .sic intelligut hebre illud qd legimus Geta xxvi.Foderunt* in torrentem et repererunt aquam uiuam. quis enim puteu soderet in torrente quin potius in ualle ubi solent rcpcriri quae uiuae
Consolatus est. quod translatio nostra periphrasticos expo/nit sc Gene xxiiij. Vt dolorem qui ex morte matris acciderat temperaret.Uerbum uerbo ita. ct consistabatur Istia post matrem eius RIsais.xl.Consolamini consolamini popule meus .sic Ieremis xxxi NO
330쪽
Iunt consolatii aper filiis eius quia non sunt.et Ruth.ῆ.Qtiod consolatus es me.Inde nomen Zacharis primo Verba consolatoria.d a Poenituit.i Regum.xv.Poenitet me quod constituerim Saul regem .et eodem loco .Et dominu poenitebat in costituisset rege Saul super Israel .et eodem Poenitudine nos e fiet nec enim homo est ut agat poenitentia.sic transumptui significat ignosccre.parcere miserexi .lans.lii .Et misertus est stiper malicia. qd.lXX. interprete Uertcrut. Et egit poenitentia deus .sic Iob.Xlrj.Ago poenitentia in fauilla et cinere.aliter.i. Regu. tiri. Sed pepercit tibi oculus meus.&omnia enis verbi significata denotanti imulationem compunetionem resipisce
Festinauit urgebat.i Regii. i. Sermo enim regis urgebata. festinus erat .vel potius ita legendu est uerbum uerbo. Quonia crat negocium regis festinatum .uel secudum lanathe chaldaicii sic. Quia
erat uerbum regis in acceleratione.
Naris. Iob xli. De naribus eius procedit sumus. et eiusdem
xxxix.Gloria naris eius terror.
et Practicauit experimentatus est . uel experimento didicit.ac arte quada arcana temptauit. Gen.xxx.Experimeto didici quia bene dixerit mihi deus propter te quod chaldaica Onheli translatio uertit temptaui.& eiusde.xliiii Sciphus que stirati estis ipse est in quo bibit dris meus et in quo augurari solet.et insea An ignoratis io sit similis mei in augurandi scientia .utrobiq; ponuntur hec duo simul iuncta
scilicet augurando augurat uel diuinando diuinabit. et exponiat sic inquisiuit diuinos augures propter cum uel pro eo. Inde nomen Nil meri.Yxir .Non est augurium in Iacob. et eiusdem.xxiiij.Nequaqua abiit ut ante perrexerat ut augurium quereret.
Undi Serpens Gen ii j Scd et serpes erat callidior.et Numeri .Xxi. Scrpetes ignitos .et eode loco. ociitus est dris adeu fac serpete neu et pone ed Osgno .sed in hebrsono sic legit, necpserpe nectaeneus. ut scribu rabi Salomo et rabi Moyses gerundensis sed sic secundum Onhelu chaldeu.Fac tibi adustione.et itellexit Moyses ex ipsis uerbis diat spiritu a phetico in cotra natura et similia similibus uoluit curare et cotraria trariis .nihil auita contrariu in morsu uenenato qua uι