Ioannis Reuchlin Phorcensis LL. Doc. ad Dionysium fratrem suum Germanum De rudimentis Hebraicis liber primus

발행: 1506년

분량: 640페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

371쪽

SECUNDUS

mihi .eode modo dicitur sagum uel penula gausapina seu tegumentu hominis.quod translatio nostra pallium uocat.Iudicii.iiii. Et opertus ab ea pallio .licet per sinet no per famech sit scriptu quod pals refert. Ud Imago. effigies. Deuteronomii .iii j. Aut imaginem masculi uel foemine.significat autem sculptilia et idola.

vi Signum seu significatio aut signatura siue nota Isaie.xxviii. Et

hordeum et milium et uiciamin finibus suis. in hebraico ponitur .Et hordeum signatum siue notatum. Horrificauit. horripilauit. ut ait Virgilius. Obstupui stetexunt oms.sic Iob.iii l.Inhorruerunt pili carnis naee.i .spiritus hor rificauit pilos carnis me . NIS cxix pro eo quod legimus. Confige timore tuo carnes meaS Hiero in suo de hebraica ueritate pleste/rio rectius transtulit sic.horripilauit a timore tuo caro mea sic intelligunt uericulum Ieremie li. Adducite equu quasi bruchum acilleatii. idest adducite equitatum sicut bruchum erectis ibus crinibus horripilantem est enim illius criniti uermis in arboribus reptantis ea codicio ut toto corpore pilo eleuet.

Prspositionemem significat ide quod clauus seu gomphus.

Isaie.xii. Et consortauit eum claui ut non moueretur.perpatha submem.Inuenitur etiam hireli sub mem primo Paralippomenon. q. Ferrum quoin plurimum ad clauos ianuarum S pluraliter declina/tur in sceminino genere Ieremie.x. Claui et malleis compegit.repe ritur ea dietio quandocppersinscripta propter trasitum symbolicu. et idem significat quod per famech. Ecclesiastis ultimo. Et quasi claui in altum defixi.

PIO Surculus palmes. Canticoru .vii Dixi ascedam in palmam et apprehendam seu fhis eius.debet dicere surculos eius seu stodes eius. 'nis Pinnula piscium.Leuitici.xi.Ome quod habet pentilas et squamas.et insea.quicquid autem pinnulas et squamas non habet. ad Rubus .Exodi .ii3 Quare no comburat rubuS .et Deute. xiij. Benedictio illius qui apparuit in rubo ueniat super caput Ioseph. 39

372쪽

LIBER

incitasqusgrece dicituraoraca quarto Regum sexto Percute obsecro gentem hanc cecitate.

'Veta Mons sinat .Exodi.xix.Et peruenientes,sic in desertum simi. Mons fortasse crebris rubetis sic dictus. PFulciuit roborauit.firmauit.fundauit. quasi iustetari fecit

uerbio. .Et roboratur clemetia thronus eius et ps.ciiij Et panis cor hominisco firmet.uel secundia Hiero .roboret.et sic est trastiuum ad secundia .reperit et transitiuu ad tertili. ut Gen xviii. Et consorte cor uel ru.i. ct facite id cor vestrum corroboret uos . sic sis. cxix. Ois, id nos habetis .adiuva me et aluus ero. hebrei leguisiis tela uel filici me.

7 Flando comouit si v flatu uulsit Is . . A pusillanimitate spi

ritus et tepes fatis .Hiero .sc.aspia tepestatis et turbinis uerius aiat ab hebi sis sic intelligit. flatu comotionis scilicet montiu et evulsionis arbosu ex tepestate.itaeni rabi Salomo exponit, et ad hoc alleoat uersiculi1 Iob. xix. queuuls arbori abstitii spe mea. huc spm comotioissu terre motu .l .grsce os opsychian i pusillanimitate seu paruum frigus traduxerunt nec loqtia moti ratione. y Palmes surculus. cacume arboris. rustinam uirgulti rodes quas uerbera dicimuS .ut Isaie.XVIJ.Ιn cacuminibus eius fructus eius. Inde metaphorice nominant sic hoministanc arboris euersis pedes iij.Regii .XV i. UscpM claudicatis in duas partes .i. utrisse pedibus sicut mouent seodes aut uerbera ueto.& transfieri ad cogitato es cordis hic et inde mobiles.Iob.tiq.In horrore uisionis nocturn s.uerius ita. In cogitationibus de uisis no sturnis. quavis illic scribat, sin consenante. tiaut sepe dixi iratis symbolica est transseautatio.&psr inuenit in scemino. ut Ezechielis.xxxi .Et in ramis eius secerunt nidos omia uolatilia celi Transfertur ad cacumina montiu sanc ramos rupium prominetes. in quibus sent fis iure et fractur cauernos et spelunce. Iudicum ii j. R descendens habitauit in spelunca petr etam. cuius instar dicitur de vase fietili confi acto. Isais .X. Constinget lagunculam in terrore idest faciet fi adiuras testaceas. ποῦ Astutus .callidus cogitabundus .maliciositis .iniqUUS . pS.cxiX

373쪽

SECUNDUS

Iniquos odio habui. rabi Dauid himhi et rabi Ionas putanta uerbo proximo superiori tales sie dici scilicet a cogitatu Praxi Pintumuit tumultuauit.increbruit.uetadsimilitudine turbinis uinit et mouebatur ato irruit ut tepestas Habacuh.iri venietibus vi turbo ad dispergend me sic uia Regu.vi Coturbatu est cor rege

serie idest adsimilitudinem turbinis mouebar. et lone.i .mare ibat intumescebat.Inde nomen tempestas.turbo.Ione eode.&facta est teγpestas maona in mari.&.tiq.Regli. J. Et ascendit Elias per turbinem incesum .reperit et quando persin consonantem scriptum et idem significat.ut Nahum .i.Dominus intempestate et turbine ui eius. lic

Danielis.xi Et quasi tempestas ueniet contra illu rex aquilonis quoaetiam per sin scribitur pro samech. m Sciphus .crater .calix .et generaliter omne poculi ex quo uν num bibitur.quauis trastatio nostra superliminare traduxeri acharie xii .Ecce ego ponam Ierusalem superliminare rapuis. rectius lic. Calicem oppilatiuum uel poculli soporifer induces mortem .ad Falludit Isaias a.li.VM adfundum calicis soporis bibisti.quod alio loco copuia stionis interpretat .sis .ix Potasti nos uino compunctionis.

Item Exodi .Xq.Fasticulii*hystapitingite in sanguine qui est inligetne .ecce supra traduxit superliminare .mmctrast eri limen. sed utrum non quadrat.scripsit aut rabi Salomon siluasqddam. et Nicolaus

de Ura dicit est e bacinum uult fortasse dicere pelvim .ego putarem nominari phialam .ut sit sensus .Fasciculsi hystapitingite in sanguiγneri est in phiala.scilicet lata larga et argete in qua sanguis paschalis ac iebat.sic intelligit dic mus.tiq.Regu.XXU. Et tres ianitor tres custodes asotu.in antiqua interpretatione chaldaica traducitur sic Mires custodes thesauri super domum sanctuar'. etpluraliter foeminine .lii .Reod.vri .Et hydrias et fuscinulas et phialas.ubi notat punctus hireheldagges propter apheresin duplicationi super quod nathas in inter elatione chaldaica utitur hoc uocabulo holaia.Onhelus chaldsus eodem uocabulo utitur in sua interpretationi ista de livdria Rebeccs. Genesis.xxiii j. tamen .Ezechielis.xl.Et mensus est limen porte calamo uno I tit dinem idest limen unum .et post.&limen poris iuxta uestibulum 36s

374쪽

LIBER

por*.5 Amos .ix.Percute cardinem et comoueatur superliminaria. S .iq.Regii Mili.Cuc pilla ingrederet lime domus puer mortuus est Tutatu st.custodiuit uigilias. .lxxxiiii Elegi abie Bis essem domo dei mei. quod rab Salomon exponit sectindum precedens vocabulum dest ad limen uigilare.alij sic Elegi curare uel tueri.hoc est mallem est e operarius seu seruus in domo dei quam dominus in tabernaculis nequicie.dicunt aute aliqui quod conueniat cum uoca/bulo superiore et deducatur ab eo. vn inspositionemem significatoriae pabulum iumentoru abs paleis ac stramine quod Qenum trastatio nostra uertit Gen xxiiij. Palearum quos et foeni plurimu est apud nos.S Iudicum.x1x.Hab es

paleas et enum masinorum pabulum. Planxit.luxit.i .Regum .Xuit Et plangenteum omnis Israel.

Ecclesiastis .iij.Tempus plangendi et lepus saltandi 8 Zacharie.xij. Et plangent eum planctu quas stiper unigenitum item passivum eius

Ieremis.xvi.Non plangentur et non sepelientur. Psosiimpsit.interemit.perdidit.abstulit.peremit Ieremis.Xq. Consiimptum est animal et uolucre.et PS.H. Quiqusrunt anima mea

ut auferant eam .8 Gen .XUih.Nunquid perdes iustum cum impio et Deuteronomii.xxxij.Congregabo super eos mala idest consumam omnia mala mundi in eis. nu*Addidit adiecit.accumulauit.auxit. congregauit.Ieremis.Uq. Holocausta uestra addite uic timis uestris.et Numeri. xij. Vt auaeretis Brorediat cotra Israel .et Deute. ix Vt assiimat ebriastiente.

Pn Congregauit iunxit recollegit i Regum.ii. Dicat dimitte me ad unam partem sacerdotalem .idest iunge me.Inde nonae ut Haγhacuk.ii mittens se suu idest iungens.S Iob.xxx.Et esse sub sentibus

375쪽

SECUNDUS

quasi diceret.expectaui iudicium et ecce conuenticulum. 'd si latum quodcum istitutum et ultro decidens .unde irro'

ratio pluuie scdicitur.Iob.xnrj.Et alluvione paulatim terra consemit. redi ius sic. 1lint irroratio eius puluere terrs.sic intelligit illud Leuit. xxv.qusspote gignit humus nymetes. idest cadiua fragmina messistus non metes .vult enim dicere secundum rabi Salomonem quavis non seminaueris tamen ne illud quod pululat ex semine quod tempore messis decidit in terram metere debes.

do Phiala .concha. lus uulgo lassia dicitur poctili genus.Iudicuv.Et in phiala principum obtulit butyrum .et eiusdem sexto .Expresse vellere concham rore impleuit. In Te, tum laqueare siue testudo aut camura .Hagci.i.Vt habitetis in domibus laqueatis .lxx.interpretantur concauis .uoluerunt dicere in domibus arcuatis .camuratis testudinatis. Ieremie.XYrj. Et facit laquearia cedrina .rectius si dicere liceret sic et testudinauit domum instinamitatibus.et Deuteronomii.xxxii j.u, in parte sua doctor esset

repositus idest tectus .propter sepulchru quod Moyses in parte gad elegit,cuius tamen sepulchrum nemo uidit unquam. tegendo iginirdiditur etiam illud quod paulo sit perius scribithir eodemia Sc absconditos thesituros arenarum idest te stos.' a'n Puppis Iotas i Et Ionas descendit ad interiora natuS. Concussit.plaust .complosit.threnoM.1i Plauserunt silper te manibus.et Numeri .XXiiii.Iratuso Balac contra Balaam copiosis manibus ait. et Ieremis.XXXi.Et postcbostedisti mihi.pcussi pinu meti. 8 Ezechielis.xxi Iccirco plaude super scemur . et Iob.xxxiii j Quasi impios percusserit eos in loco uidentili. cim eodem a.Inter nos interim constringatur .i. complos Tift.quasi diceret conuentum sit sue stipulatum .uel potius susticiat .ut infra patebit.Inuenit et quandoq; per sinscriptum .ut Isaig.rj Et pueris alienis adheserunt.idest applausersit.qd in antiquissimis libris manu exaratis per sin inueni sed in impressis psamech .scribitur similiter.iii Regum .Xκ.Sisissecerit puluis Samariae

pugillis omnis populi qui sequitur me.ub fgnificat lisc dictio satis. 363

376쪽

LIBER

N quamvis inu tus is uoluminibus persin eandem ipsam quo diactionem semper inuenerim.tamen allegato in loco quandam reperio notula in uno ex bibliothecimes libris hebraici qui ante annos qua γdringentos manu scriptus sitit.ubi in eodem capitulo circa istud uocabulum hoc assignatur scholion scilicet partim cisamech. uult dicere aliqui libri habent famech .et sic Ionathas quoc chaldeus per famech scripssit.considerabis iterum in habetibus symbolum facilem transitu id quod spe commonuimus.

dPHispania.translatio nostra habet bosphorus Abdie in fine.

et trasnigratio lata us inhosphoro Hiero .a.lxx di cedens sic dicit. nos autem ab hebreo qui nos in scripturis erudiuit didicimus bosphom sic vocari. ego aut didici in comunis hebreoru cosuetudo sic hispaniam appellat.quare miror Hieronymi preceptore cum etiam Iona/thas chaldeus traduxerit hispaniam.

n Numerauit censuit.ii Regu. iiii PostΦ numeratus est populus.legi deberet. postin numerauit populum. et Levitici.xv. merabit septem dies purificationis sue.inde nomen Isais.xxxiii. Coo tuum meditabitur timore ubi est literatus ubi legis uerba ponderas. ubi si do stor paruulorum pro quo .l .sc.Anima uestra meditabit timorem .ubi grammatici. i consiliatores. ubi est qui numerat eos qui nutriunt paruum et magnum populum .sed secundum hebraeos verbum de uerbo sic transtertur. Cor tuum meditabitur terrorem. ubi numerans .ubi ponderans. ubi censor oppidorum.quasi diceret. Tepore messis scilicet secudi aduetus si iuxta Isaia i decore suo uidebunt oculi tui regem. recordabitur cor tuum oppresJonem regum huius mundi immundi.qualiter olim in hoc *cillo coactus fueris ad prsse ad tributa collectas exactiones.indicta super indidia .angarias et perangarias. et cogitabi in mente tua illum terrorem quem tunc habueras quotidie hoe ubi est qui numerat qui ponderat.idest qui noscenset persset libram . ita enim maiores nostri dicere solebant. nam hoc erit beatis singulare gaudium preteritorum meminisse main lorum.ut ait Virgilius in primo eneidos. Vos et scylleam rabiem penitus sonates Accestis scopulos uos et cyclopea saxa Experti.reuocate atrimos, mestumc timorem mittite forsan et hec olim meminisse

377쪽

SECUNDUS

iuuabit. sic in libro sapientie legimus a.v.Tunc stabui nisi in magna constantia aduersus eos hi se angustiaveru et qui abstulerunt labo/res eorum.indetis iiij fiunt numeratores et ponderatores tyrannorum huius*culi.hsciccirco pluribus egi, ut intelligatis psopher hic

sit scriba exaetor qui nomina censitorum et capitationum conscribit, 8c pecuniam exactam numerat ato ponderat tanquam notarius Ieremie.XXXVI.Vt comprehenderent Baruch scribam et Ieremia prophetam .et 1nsea eodem .et dedit illud Baruch filio Nerie scribe qui scripstineo.&Ester .irj.vocati sanis riberegis .inde id quod triba seu notarius scribit dicitur epher per qui pucta idest liber.Ieremie. Xh: Et stipsi in libro et signaui et adhibui testes .et paulo inserius. Et dedi librupossessionis Baruch filio Neris filio Maasis in oculis Anameel patruelis mei et in oculis testium qui scripti erant in libro et Numer1 v. Scribetin sacerdos in libello ista maledicta et Iosue.i.Non recedat volumen legis huius ab ore tuo .Inde trasiimitur scriptura et liters seu epistols.utlsale.xxix.Et dabitur liber nescienti literas diceturin ei lege et respondebit no sciolitcras. idest nescio scripturam legere.S Esterii j.Et litere signate ipsius annulo misse sent per cursores.&per heii

sine scripturaliterathira .ps.lxxi .Quonia non cognoui literaturam. Nsimiliter sine he Danielis.i ut doceret eos literas et lingua chaldeore. Inde des riptiones et enarrationes. Is.lxxxvii. Dominus narrabit inscripturis populoria.et ps .Xix Ccli enarrant gloriam dei.unde quida interpretantur illud quod si riptu est Gen .v. Hic est liber generatio, nis Adamsc. hsc est enarratio seu desi riptio generationis Adam uel

certe enumeratio.&ut redeam ad principium omia ex numeratione et supputatione descendiat.ii j.Regum .iii Qtu enumerariit supputa ri non potest premultitudine et preposto mem consenate significat numerum .EXOdi .XXirj.Numerum dierum tuorum implebo similiter xj.Paralippomeno .Xr .Nec erat numerus uulgi Inuenitur etiam sinemem significare numerum seu dinumerationem .h.Paralippomenoni j .Post dinumerationem quam dinumerauit David pater eius. 'no Sapphirus Exodi. vii j.In secundo carbunculus et sapphi rus et iaspis.rab Abraham abeezra stribi sit gemma quedam rubea .Geon aut scribit l, sit lapillus albus quem cristallum uocant.nostra uero translatio semper habet sapphirum. Ionathas o specificat. 361

378쪽

LIBER

sed transser sapide preciosum Ezechielis.x.ca.

Νpd Lapidavit Exodi xvii. Adhuc modicum et lapidabunt me.&

Deuteronomii xiri Lapidibus obrutus necabitur.passivum eius Exodi.mi Lapidibus obruetur.idest lapidando lapidabitur. 3 P Abalienavit.desueuit.declinauit.destituit.Oses quarto.Sicili va calasciuiens declinavit Israel. Isais.lxv. Ad populum incredulum

idest declinantem. 5 .iii. Regum .XX. Reuersus est igitur rex Israel in domum suam audire contemnens et suribundus ubi pro audire contemnens traducere potuit abalienatus scilicet mente seu destitutus .de hoc satis dixi supra in liter samech ante au. Renuit.rebellauit.rebellis .inuitus .nolens .renuens .Ezechiersecudo. Quoniam increduli et subuersores sunt tecum.idest rebelles et nolente nam Onhelus clim uellet interpretari chaldaice hanc dictionem noluit enesis.xxxvii. Noluit consolationem recipere.hoc

Verbo usus est.

ζ P Loricauit.uel loricam induit.Ieremis li.Et non ascendet loricatus .et quamuis inuenerim in omnibus bibliis hebraicis hunc octi per sinscriptum.tamen rabi Dauid himhi in libro de radicibus illus notauit per famech .similiter Ieremis.xlvi. Induite uos loricis inueniadnotatum uetus scholion scilicet,per famech aliqui.quasi diceret alii, qui libri habent scriptum per samech sic Ionathas chaldsus ubi terfamech scribit. Ino Superfluxit.superfuit.transcendit.supereminuit .plus satis dependit .excessit .luxuriavit.uel lasciuiuit .Exodi.xxvi. Quod autem su/perfuerit in fagi qu parantur tecto .idest unia sagum quod amplius est.hebraice sic.reliquii sagi excedens item in eodem. Qui plus est msagorum longitudine.&Amos .vi .Et lasciuitis)nstratis vestris.quod hebraice ponitur in tertia persona .sic intelliget.Et excedunt .supfluuiac super qua fatis est prominent saga seu coopertoria longa et lata iastratis eorum.et infra eodem .Et auferet saetio lasciuietium . hebraice sic.Et cessabit leticia superfluorum.

379쪽

sECUNDUS

cta est sapientia eorum idest deteriorata est Satrapa seu princeps i. Regum. ix.Sed satrapis non places. est autem satrapa quod grsce satrapes nome dignitatis. ut scribit Suiγdas .et principatum designat Iudicum .XUi Venerunt ad eam principes philistinorum P Tabula.translatio nostra uertit axis iii Regu.Vii. Et meis rei. Eunuchus Isais.lvi. Et non dicat eunuchus ecce ego lignum aridum 8 Ieremie.xxxvii3.Audiuit aute Abedmelech idest minisi erreois sthiops uir eunuchus qui erat in domo regis. solent enim tales ei in domibus regum usi odes cubicularii ad tollendam suspicione de reosius et ornecet uirginibus,dieii curandis lectulis quasi came/rari j.unde Putilar solo nonale fuit eunuchus idest camerarius regius quia habuit uxore.Gen .XXXix Are Onhelus chaldaice traduxit Raba.1 mopatus seu ossicialis.sic eiusde xl.Duo eunuchi.Onheluschaldaiγce traduxit rabrabanides ossicialis .pse stus .seu magister officiorii. I Arbustum cogitatio ramuS .Ezechielis.Xmi.Et multiplicata sunt arbusta eius.

'repositione mem significat statrem matris quem nos anum

luna nominamus. Amos sexto .Et tollet eum propinquus suus et comburet euutesserat ossa de domo ubi precedit dod idest seater patris qui patruus dicitur.et sequitur.frater matris qui est auunculus unde textus si c legi deberet. Et tollet eum patruus suus et avunculus suus adeducendum ossa de domo. tua uero aliqui codices uocabulum presens habent per sin scriptum,putant abexustione di Bim esse quapropter transtulerunt S comburet eum .sed a me audivistis presspe symbolicam uicissitudinem sinet famem etiam non uariata significa/tione .uerisimilius igitur de auunculo exponitur quam de combure/te quis enim comburit corpus humanum ut ossi maneant illesa

id Sentes glaificat et paruas pinas translatio nostra habet urticam .lsiaie.lv.Pro urtica crescet myrtus. Hicinale tempus quo dies minuunt.et nomina bruma lallicet

a libra ad capricornum ubi est brumale solsticiu qd nos hyemale dismuS.Cantico; .lJ.Iameni hyems transiit. himbc abiit et recessit.O

380쪽

redhius sic legittir.inoma ecce bruma transiuit Iaimber mutatus est abiit sibi Est autem himber idem quod' eius que prsce a pluuia deriuatur.hyo enim idest pluo .et abhimber hibernus per excisionem mitters,sicut a pater paternus .vult ergo dicere tam bruma quam hyems idest totum tempus ab quinoctio autumnali ad squinoctium uerna Ie transiuit et mutatum est at abiit. uno obturavit opilauit obtudit clausit.q. Paralip.xxxq. se est Ezechias qui obturavit silperiorem sonte aquaru gihon. 8c threno risi .Exclus orationem meam.quauis hoc persia scribat tamen idem significat.&ss.li Incerta et occulta sapientie tus manifestasti mihi.pro quo Hiero .absconditu et arcanum capietis tue manifestasti mihi sed rabi Salomon exponit.in corde quod est obtusium et obturatu fecisti me cognoscere sapientiam .scipit uersus staret.In betudinibus et obtuso sapientiam os edisti mihi.Danielis.xii Quia clausi sunt signati sermones usic ad prsfinitum tempus. do occultatiit .abscondit protexit.auertit.Gen 1iii Et a facie tua

abscondar.etys .Xix.Nec est qui se abscondat a calore eius. t.i.Reguv.Et computrescebant prominentes extates eorς.rectius sc secudum

doctores hebrso1u.Et occultabant eis ficus scilicet quos habebant mano inuenio ad hic sin scriptum,sed ponitur loco samech .ut extat in antiquis adnotationibus.Item sis.xxxi.Abscondes eos in abscondito facie tus.&js.xci.Qui habitat in adiutorio altissimi.quod secundum hebraicam ueritatem sic legi deberet. Sedens in abscondito altissimi. 5 per metathesin in titulo prsnotato psalmi .liiij. Non Dauid abscoditus est apud nos et nomen per quinq; punei a.ds.lxxxi. Exaudiui te in abscondito tempestatis.accipit etiam in fine lic liter se minini e neris.Deutero.xxxij.Et in necessitate uos protegant.hebraice sic.Hat

super uos protectio .sic quando per solam paragoge accipit he aspirationem nihil significante.Deute.xxxii Abscondaracie mea ab eis.

SEARCH

MENU NAVIGATION