장음표시 사용
441쪽
Nemorerer propter eam. Angulus ProuerbiON.Uh.Traniit.per platea iuxta angulu. et paulo insea.Iuxta omnem angulum insidians .etpluraliter in generesceminino Iob.i.Et concussit quatuor angulo domus. sed in genere masculino Zacharie.xiiq.Etus ad Portam angulorum. et PS. XUIq. Fadius est in caput anguli. Quia uero angulares domus sunt tartes. ideo fortalicium et turris robusta hoc uocabri appellat. Sophonte.i. ubi nos lepimussuper ciuitates munitas et super angulos excelsos hehre intelligunt super ciuitates munitas et super turres altissimas .et licrabi Dauid hinihi exponit in commentariis super duodecim.
d V In Margariis gemms.preciosi lapilli nostra tractatio nescio
quare uertit ebur antiquum. threnorum .iiii. Rubicundiores ebore antiquo .prorutilant specie Plu quam gemnas. intelligunt aliqui sic. plus quam corali l.
, in Nomen proprium loci in terra Israel .ubi frumentum nascituro inau.scilicet adminith .cuius meminit liber Iudicu capite.xi .pcrgentibus, panag.Ezechielis xxvi j Iuda et terra Israel ipsi institores tui in frumeto primo balsamu et mel et oleum et resinam proposuerunt in nundinis tuis .rabi Ioseph filius Gorionis exposuit ungentum balsamiud in Ierelio inuenit optimu.unde etia ei ciuitati nonae coligit ab odore suauissimo .Hiero .in versu allegato scribit O hoc uocabului a Symmachus et Theodotion ita ut apud hebrsos possitum est transitu γlerunt.pro quo .lXX.Ungenta,et ipse balsamum uerterit. Pan Vertit aduertit respexit.animaduertit.Ocutero .XXXi .Quia secutus est deos alienos pro quo ueritas hebraica sic habet inia ad/Dertit ad deos alienos.&Ieremie .h. verterut ad me tergiae no facie. Ezechierxxxvi. tiua ecce ego ad uos et couertar ad uos et iusdem xlii j. Gradus autem eius uersi ad orientem ..8. aliud nomenciusdem
Hiirq Que resipicicbat ad orientem .et eiusdem.xi Que respicit ad solis
ortum .et eiusdem .iX. Qtis res icit ad aquilone.i. qus facit respicere.' In Vultus seu facies eo bres iciat huc et illuc. ed. decimosexto. Aficie Sarai domine mee ego sugio. Recipit autem mem et simul a med in principio.Ιone i Vt fugeret in tharsis a facie diat et ps.cinitii.
442쪽
a facie dei Iacob.&fis xvij.De utiliti tuo iudiciu meum prodeat. Inde
ad faciem .m facie. in conspeetu ante faciem que omnia eXponimus coram .ut Gen. V.Coram ctinctis statribus suis obiit.et talis locutio intelligitur uiuentibus omnibus fratribus .aliquando recipit in principio lamed bluabscpmem,et significat ante.ps.lxxij. Ante solem, r/manet nome eiuS. Inde nonae interior et interius quasi antemus.&dicitur de teplo interiore quod erat ante oraculu.rii Regu. u. Posu1to
cherubim in medio templi interioris. Illud aut d scribit psalmo .Xl . Omnis gloria eius filis regis bintus .intelligit sicca, constet in uultu. et sche finalis est paragoge.quia uero ira hominis cernit in se cie eius, iccirco iram quo significat.ut sis.xxxiii j Vultus dia super facientes mala idest ira domini. Pan Expurgauit.euacuauit. et scribitur per dagges.Gen xxiiij.Prs
paraui domia et locia camelis tuis .rectius sic Euacuavi domum &SoγPhonie.iii. Auertit inimicos tuos t. secundi rabi Dauid him his is erduodecim .Euacuauit inimicia tuum. est enim numera Ingularis .etitacuacuauit ut non sit ipse ultra in terra tua.pro quo allegat uersiculum silpra citatum. Deliciauit.s lature dicere liceret.delicate pauit.in deliciis nutrittit.Prouerbiom. 1X.Qui delicate nutrit a puericia seruum suum.
Unitium seu licium diuersi coloris.Gen.xxxvij. Fecito ei tunicam polymitam .idest plurium filorum diuersorum colorum .componitur aut polymitia pol idest multia et initos filum seu liciu.no sicut Lyra noster deriuauita pluralitate guttard.suerit autem ea tunica serica ala non serica nemini constare potest ex textu .rabi Dauid himhi in libro de radicibus dicit quod panus eius tunicsiit contextus ex multicoloribus silis quorum quodlibet propriam speciem habuit ergo ucritas scripture sic habet.Et fecit ei tunicam liciorum multicolorum.' n Placenta seu placentula .sis lxxii .pro eo qd nos legimus. Erit sirmamentum in terra in summis montiu hebraica ueritas sic habet. Erit placetulas umenti.rabi Dauid himhi exponit idest particula Duγmenti .ubi Nicolaus de lyra putauit uitiu esse scriptoris.qui exscripssit firmamentu pro frumentum .ego autem opinor quod contigit uitio
443쪽
sis Interpretum Illi enim ex hebraico transititersit in grs cum
ouod recte postea Hierony. degrsco uertit in latinu sumamentuni. sed in suo de hebraicaueritate psalterio transiuit memorabile triticu. SP Finiuit.defecit.psalino .Xq.Quoniali diminuis sunt ueritates asiliis hominum.idest defecerunt. et secunda litera scilicet saniem sortisca plicto daages ut ostedat abiecto per apocope alterius samech. zzExcelsum .estum .nostra translatio ceu sit nonaen proprium imontis perinisit hoc uocabulum intactuna dicens Deuteronomii iii.
Ascende cacumen phasge.quod etiam Nicolaus de lyra ita exposuit. sed Onhelus haldaice transtulit ascende ad caput seu uerticem siue cacume excelsum aut altum.Iiade oritur uerbsi transitivit. psalmo .HW1 3.
Distribuit domos eius.quod Hieronymus traduxit separate palatia eius sed rabi Salomo exponit exaltate palatia citis .et rabi Dauid Limhi .sortificate et nauniteregias seu palatia eius. Claudus.lsaig.xxxv.Tunc saliet sicut certius claudus .d Leuitici. i.Sicccus fuerit. si claudus.7 Pn Transuit.transiliuit.transcedit.Exodi .X'Transcendet Olliudomu et terit .Et uidebo sanguitiae traiasibo uos dest transiliam Rnon tangam os.inde nome si ilicet paSha.1 transitus ut co demin loco.est enim phasaidest transitus diai.quod nos non recte clidimu pasicha.quasi est. passio aurem Ix z. derivatum non nimse a passione sed transitu nomina . ut scribit Hieronymus in coinciitariis super Matthsum capitulo.xxvi et sic, priiacipale scribitur pcrseoo duando factificisi illud pastis significat ad dissieremiam aliorum soniscatorii.ut cum subsilire uel transilire denotat.ut 13. Rcgu.XUnhvs quo claudicatis in duas partes .hoc est Libsilitis. Uniolauit seulpsi. incidit marmor .Deutero.X.Dola tibi duas tabulas lapideas. et Exodi xxxiiii. Prscide tibi duas tabulas lapideas.
Inde notarcnsculpturarum. euitici.xxvi. Non facietis uobis idolum et sculptile et ps.xcvia Confundantur omnes qui adorant sculptile cliniraliter ps. viii Et insculptilibus suis ademtilationem cum pro uocauerunt.sci aie.Xli3.Et laudem meam sculptilibus. Clamauit.vociferauit.quod translatio nostra traduxit lociυεθν
444쪽
ispentis quod uiperam dicimus uitidis sui taedi
Fecit operatus est. Is ais xli. Abscoperatus est et fecit.&Mich .h.Et operamini malidis cubilibus uestris.Inde nomen mise culciS una uice semel.iam uel nunc Prouerbio 1 vij siep δWςrunt me iam per dedem uita, , VmςΠ γiiη Et temz I Palpitauit consternatus.contri tus etpulsatus est. Geii xii taleus quo aliquid conteritur.seangitur.aut percutitur. Tintinnabulum.quam uti o nola dicimus Exodi.xxviii.
tim Vestigium gressus pes psalmo.xvii. Vt non moueantur ue/stigia me, Prouerbiorum. ix Rete expanditaressibus eiu si Idiciti quinto.Qtiare tardavertit pede uuadi
-.VIJ. I pulchristulit gressi ius det tabulum aegyptiacum quod rabi Abraham teste rabi
um Rictum aperuit.hiauit psalmo. ix. Os meum aperui.et Isaie
445쪽
quinto.Et apertiit os suum Q ullo termino.S Iob.xvi. Aperuerut
PS Aperuit Iudicum xi. Aperui enim os meum ad dominum. 8 Ezechieli s.fij.Apcrios tuum et comede ideo transumptiue solci aliquando liberationem significare,quasi claustrorum aperturam. nilausit iubilauit.cantauit.uociferauit.Isais.lv Montes et collescat abunt coram uobis laudem.&Is.xcviii. Cantate et exustate N psallite. In Confregit. ichee tertio Et ossa eorum conti egerunt. a a Fidit .decorticauit.Gen.xxx.Ex parte decorticauit caS.et insta. Quam decorticauit.&ibi inuenies nomen quod fgnificat corticem. sic enim re ste legi deberet.Et excorticauit in eis cortices albos siue peripsemata alba .est autem corium ligni adhuc uirentis. Fregit et fidit et dissecuitati rupit. psax. Comouisti terram conturbasti eam .rabi Salomon exponit destruxisti dissipasti s egisti.rabi Dauid hinihi fidisti rupisti eam cui astipulatur Hieronymus qui traduxit ex hebraico dirupisti eam. Nn Vuhaerauit Canticorum.v.Percusserunt me et Aeteraue
runt me.S .lh.Regum. .Qui percussit eu et uulnerauit. Inde uulnus
per sisgo scriptum.Isaie.i.Vulnus et livor et plaga tumens. Compulit. coegit.flagitauit.eipuim traxit.Gen .Xix. Copulit illos opido.Inde legitur illud.i .Regu xiij. Retus itac erant acies uomerum .hoc est coacta et distracta erant ora eorum i instrumcntis serreis erat multa uis illata ne forent apta ad proscindendum. Censuit .visitauit.statuit. eii .mi Visitauit aut dias Saram.et Exodi .irj.Visitans uisitaui uos .et eiusde.xxxii. Ego ad in die ultionis idest uisitationis mes uisitabo et hoc peccatu eoim S eiusdem.XXXtiq. Qui reddis iniquitatem patrum filiis ac nepotibus .idest statuis peccatum patru.multa habet derivata, sed omnia huc tendunt ut habeant in memoria quifuerint bene aut malefidia.& Iob.xxxiiii Quem constituit alium supere terram fgnificat etiam deficere. deesse.i. Regum xxv.Nec aliquando destiit quicqua cis et significat quo* numerare. 33
446쪽
H.i.Regum.xiij Et recensuit Saul popuIu.pro numerauit sic Numeri .i.Numerabitis eos 2 turmas suas.S Exodi.xxxviij binc sim in se ru meta tabernaculi testimonri' enumerata sunt inter prsceptu Moysi. fgnificat etiam prscipere .ut Ezrs.1. Et ipse prscepit mihi utidificare ei domum .et Is.xix.lusticis domini rectsistificantes corda. x eritas hebraica habet.mandata sue prscepta domini redia .significat tem repo
nere.ut Ieremie.XXXVIJ. Ut traderetur Ieremias in uestibulii carceris.
pro eo quod legi deberet. Et reposivit Ieremiam in uestibulii carceris. Inde nomen Leuitici. i.Negauerit proximo suo depositum idest repositum apud eum in manum fidelem significat prsficere ut Gen. H.Et custos carceris tradidit eos Ioseph idest prefecit Ioseph et scin custodia.similiter Numeri. vi j.Prouideat dominus deus spirituuois carnis hominem qui sit super multitudinem hanc idest prsficiat siue ordinet.Inde sis. ix.Epis opatum eiu accipiat alter.i. presecturam. I π Aperuit.uelanae remouit Isaie.xlij. Vt aperires oculos sco/rum.&Gen .iii. Aperientur oculi uestri et aperti sitiat oculi amborit. Inde nomen apertus .uidens .solerS .EXodi.ilii Videntem et cecum. 8c Iob.xiiii .Et dignia ducis silper huiusinodi aperire oculos tuos &.isti. Regum .itin Aperuits oculos sitos.
7 Pad Nodus oblongus in modum oui iri .Regum .vq. Et sculptura subterlabium circuibat illud. idesta tuberculi solidi atq3 oblono siesculpti circuibant illud. π*Colohynthis sic enim nostra translatio habet.ilii Regu.1sii. Et collegit
ex ea colohynthidas.non quod decerpserit e viteaoresticolohynthidas,non enim nasi untur in eis sed quia circa eas agrestes vites spe nas uni et plus augent tales sangi quos interpres nominathotokynthidas.&secundu Dios oridem de sylva medicinali libro .iij. a romanis dicitur cucurbita syluatica.et ab aliis nominatur fanous a 'ninus .8 est acriter amara ut idem siribit.unde sequitur in loco citato
Dii Regum .ilii Et non Lit amplius quic amaritudinis in olla. Estes alia species cibo apta que dicit colohyntha de Dioscorides in librori multi putat a figura et obloga rotuditate sic dici asipiore uocab .
BOS iuuenis iuuencus .vitulus.taurus Exodi. ix.Tolle uitulu
447쪽
armeto.hebraice sic.Sume iuuencu unum filium uaccs. etpluralit s.min.Circudederiat me ustuli multi et ass imit in fine he aspiratioγnem foeminini generi notam. et significat vaccam.Numeri xix Vt adducant ad te uaccam rufam.etpluraliter Amos .iiq. Audite uerbum hoc uaccs pingues. Cacabus.olla Numeri .H.Coquens in olla.Ioelis .ii.Omnes vultus redigentur in olla ubi per epenthesin accipit Meph.Item .i ROoum.d. Aut in ollam siue in cacabum et est quatuor literarum. 32 a mons egit contrivit. Iob.xvi.Repente contrituS sum.pro contriuit seu fregit me.
Onager ferus sylvestris Gen.xvi. Hic erit serus homo .et
Oses vii j.Onager solitarius sibi esraim .et locoseph in sine scribitur quando fe alpiratio lenis.Ieremis. in Onager asuetus in blitudine. di quamuis ibi in quibusdam tam impressis quam scriptis codicibus videam aleph finale.tamen in regulato uolumine antiquissimo scribit per heloco seph .et ponitur in margine eiusdem loci adnotatio quae dicitur massara.sic non scribitur per leph. Mulus .ii .Regu.xviii. Accidit autem ut occurreret Absalom seruisoauid sedens mulorumq ingresstis Histet mulus. et ps. xij. Nolite fieri scut equus et muluS.
In Dispersi diuisit et reperitur magis passive Gen xxv Et duo populi ex uentre tuo diuidentur.5 Gen.x Ab his diuise sunt gentes in terra post diluuium .hade grana seminis sub terra iacetis dicta a dispersione at diuisione.quam presens uerbum fgnificat:
448쪽
primo Cretate et naultiplicamini sic ps cxxviii. Uxor tua sicut vitis abundans .ides fructificans sic Gen.1.Lignia pomiserum faciens seuγ um.1dest lignum fruct ificans seu stum. igitur ab eo fructum quo
significat.Amos .ix.Facient hortoset comedent fructuceorum et Ps.
primo.Quod seuctum situm dabit in tempore sito.Inuenit quando scriptum per aleph in medio catepenthesin. Vicus absin muro ac sine munitione.Zacharie ii Abse mu/ro habitabitur Ierusalem. Inuenies autem in masculino et foeminino genere.Ester.ix.Hi uero itidei qui in oppidis non muratis ac uillis morabantur.qui enim morantur abs muro dicuntur: et uille non munite ne P murate dicunt nFloruit.germinauit.Numeri.Xvq.Inuenit germinasse uirga Aaron in domo leui .idest floruisse et Canticorum vi Si floruissent vines.&psalmo.xcij.Iustus ut palma florebit.et in eodem. In atriis domus dei nostri florebunt transiumptiue autem dicitur Levitici.xii'. Sin autem effloruerit discurrens lepra in cute.Ezechiclis Leptimo .Floruit uirga .germinauit Ciperbia. Quia uero transium itur ad educatioγnem pullorum et uolatum .ideo avolatione quoc significat Ezechielis.xiii .Ecce ego ad puluillos uestros quibus uos capitis animas uolantes.nam thargum exponit hoc uerbum pro uolare inde pulli dicun/
iuem' dat Deuteronomia xxii Et matrem pullis uel ouis
desiiper incubantem. Bacce seu grana uarum .secundum ab Salomonem Levitatici.HY.Ne in uinea tua racemos et grana decidentia congregabis: e n Particularizauit articulauit sicut fit in muscis instrumentis vario tactu.Amos .vi. Qui canitis ad uocem psalterii. Inde in artibus dicuntur particularia. In Seuitia et rigor.Exodi .i. O mi famulatuq in terrgoperibus premebant.hebraice sic.et in omi ministerio in rure ac o mi famulatu eois 4seruiebat eis ins uitias et rigore. et paulo sirperius coena legitur. Et affligebant illudentes eis hebraicelsi clegitur. Et secerunt seruire
aegyptii filios Istael in quitia seu rigore at immanitate.
449쪽
Velu.Exodi.xxvi. Facies et uelude hi acyntho et purpura. et dicit rabi Dauid himhi , sitit cortinaqus uelauit arcam pendens
Inter arcam et tabernaculum foederis.
Scidit.rupit.Leuitici.xxi.Vestimenta non scindet.& Levitici decimo.Vestimenta uestra nolite scindere. Fregit.dissint. disicerpsit Isaie.lviq. Frange esurienti panem tuum.&Ieremis.xvi Et non stangent inter eos lugenti panem pro qinuenitur talis adnotatio que dicitur massar quod omnis expositio huius uocabuli scribitur perfn .prster duos locos in quibus scribitur psamech.Sunt aut allegati duo loci I ais et Ieremis. quan reperianaeti eos dein multis hebrsolubibliis p sin notari .sicut tota alia eiusdesignificati uocabula ut threnoN.ilii Et non erat quis angeret eis. Fidit,diuisi.Leuitici.xi.Omne quod habet diuisam ungula. et paulo inferius .Lepus quo mam et ipse ruminat sed ungulatio di/Didit.ubi instas inuenies sorimas huius uerbi.quo et significat ungula. fisi ira plante diuisio Salomo enim et planta significari dicit. chee
d n Aquile genus alii accipitrem dicunt a diuisis unguli f.Leuitiγci.xi. Aquilam et gryphum et halyaeton. n Persa.Ezechielis.xxxviij. Perse ethiopes .et libyci.& Ester .i. Fortissimis persarum et medorum. Vacauit ociatus est.retrocessit.deseruit. posthabuit Prouerbiorum.xiij. Aegestas et ignominia ei qui deserit disciplinam .s Exodi quinto. Quare Moyses 8 Aron sollicitatis populum ab operibus suis idest uacare facitis ab operibus suis.
Discooperuit nudavit vacuavit Exodi.xxxij. Videns ergo Moyses populum p esset nudatus .spoliauerat enim eum Aaron .hoc est nudaverat. et secundum thargum ociosum secit.secundum prius 4 γ
450쪽
vocabulum.&Numeri .v.Discooperi et caput eius.Inde dicito nNumeri sexto .Cresccte cssarie capitis eius .idest crescat nudatio compcapitis eius .sic uerbum e uerbo legi deberet. 7 in Vindicta DeuteronomiJ.XXX j. Pro eo quod nos legimus. Et de captiuitate nudat mimidorum capitis. hebraice sic legitur Ab initio retributionum inimici sue uindictarum inimici rabi Salomon intelligit de dispersione inimici. Pulex.1. Regum. ii η.Canem mortuum persequeris iapulicem unum.
transibiit.&Oses.uii .pro eo quod nos legimus.Inundauerunt et sanguis sanguinem tetigit hebre uertunt ruperunt .secundum ab David in commetariis super duodecim. qui pro se allegat uersiculi Isaiae quinto .Diruam maceria eiuS.MEXOdi.Xix. Ne perciitiat eos restius sic.Ne diruat seu rumpat eos.&Iob. Viii. Diuidit torrens a populo peregrinante.omnia eius derivata significat diruptionem dissipatio . nem .eruitionem et similia nam quod nos legimus psalmo.xvri. Ego custodiui uias duras .exponendum esset rectiuS .cias dirutas.quare nescio quam ob causam Hiero uerterit uias latronis nisibri persodit domos.Unde et corrupti praui moribus hoc uocabulo denomi,
nantur. ut Danielis undecimo Filii quo irruaricatorum populi tui. ides fir corruptorum.' In lagitauit coegit primo Regum .XXUiq.Coegerunt autem
eum seruistis.&.q.Regum .Xiri Cum autem cogeret eum et noluisset.
et infra.Coegit itac Absalom eum. uidet aut per metathesin oriri a superiori uerbo quod idem significat. Abrupit.excussit. explosit.remouit.Gen. vij.Cum exciitias&soluas iugum eius de ceruicibus tuis.&psalmo.vij. Dum non est qui redimat nein qui saluum faciat.quod melius uertit Hieronymus Laceret et non sit qui eripiat.
Separatio. distinebratio .laceratio.artus.articulus.membrum.