장음표시 사용
121쪽
aute ordinem non abominatur natura stacut sapiens Architectus non abominetur ordinem, quem pro sua voluntate ponit inter lapides, quorum alios sursum alios deis
Dices ergo ad productionem huius poῶtius quam alterius recurrendum est ad determinati em causaritimae . Hoc autem est absurdum. Resp. concedo conseq. nego esse absurdum, sicut non est absurdum recurrere ad determinationem causae prima pro hac,vel illa determ mala collectione accident lum in hoc, vel illo Indiuiduo: neq: per aduers rios absurdum est recurrere ad determin tionem causae prima pro hoc potius, quam illo tertio gradu caloris, aut frigoris Hocvt yntelligas breuiter aduerte primum gradum caloris, qui producitur aqua , non
esse unicum inter gradus possibiles essees
primos,quamuis nequeat esse secundus: idedic de secundo, uertio: cuiuslibet enlrria rationis sunt possibiles non tot, qui plures Ad habendum igitur hunc potius, quem al. terum ex possibilibus intra eundem ordinem, recurrendum est ad ali quam derer mi. nationem , Si Aduersarius recurrit ad causam primam, idem facit quod nos. Si inter illos possibiles vult unum ex se esse de te minatum, ut producatur hic, nunc,potiusquam quilibet alius, sine ulla aetherogeneritate qua propterea sit inter illos possibiles, idem etiam licebit dicere de gradibus, quos ad mitia unum videlicet esse ex natura
122쪽
sua determinatum ut sit potius, quam alias omnino similis, absque eo quod sint inter sed dissimiles. Ex his apparet nullum ex gradibus caloris , qui produciruris aqua, Oppom um ullo determinate ex gradibus frigoris, quod est in eadem, Quilibet autem ex gradibus
qualitatis, quae producitur, opponitur cum tota collectione qualitatis oppositae ut tota adeoq4 necesse est aliquem ex illa colle chlone perire, quicumq iste sit, sicut in
vas aqua plenum guttam alius liquoris insundas, necesse est aliquam quae guttam effluere siue hanc, siue illam Sicut autem ut hic potius, quam ille prior subiectum introeat recurris ad dete minacionem causae primarcisc etiam recurres, ut hic potiusquam ille prior exeat sue destruatur. Quae omnia consonant et dictis in Logica ubi de
Indiuiduo, dicendis infra circa seriem
naturalem effectuum. Porro qu Laethorogeneos ponunt, aiunt introductionem primi
gradus esse expuIsionem supremi qualitatis
contrariae, secundi verb expulsionem immediate sequentis post supremum, puta introductio primi gradus caloris in aquam est expulsio octaui gradus frigoris, secundi vero est expulso septimi, sic de reliquis Dices Vltimi gradus, noc est, facientes summe tale, difficilius introducuntur quam primi primi, hoc est facientes palum tale, difficilius expelluntur quam ultimu g.
sunt dissimiles . niec .prob.quia Ignis dirusci lius producit in aqua ultimos gradus D a quam
123쪽
quam primos . aqua dissicilius amiti infimos gradus frigoras quam summo ' statim enim deficit a feruore diutissime tepida. Resp. i. neg. antec si caetera sint paria is, hoe est, secluso omni vel adiuuante . vel prohibente extrinseco, Facile est hac in re decipi per hoc quod celerior si transitus sensibilis e feruente non feruentem a. quam ex uno in alterum gradum teporis . quod ideo accidit quia tepor maiorem lais titudinem habet quam seruor Resp. 2 transante c. neg.conseq. Aqua , praesenre contrarita, facilius parum agit quam multum,adeo. facilis sconseruat in se modicum frigus quam summum Resp. 3.quod ubi duo contraria se mutuo alterant, in fine minus agunt quam in initio, quia in sine minus habent contrarieta
124쪽
De eausa accid. IDISPUT ATIO III. De causis substantia. LV AESTIO I.
DVhi; ri potest de activitate sub
stantiae dupliciter, an scilicet activa sit ultra seipsam, a natat a
in subiectum extim lacum . Aliqui cx Thomistis negant substantiam scipsa quicquam producere immediate per seipsam Aiunt autem primam passi nem substantiae messe a generant , pechanc autem caetera producia substantia inistra seipsam. Prima igitur passio quod stprimum accidens non est ab ullo alio accidente, quod repugnat ex terminis , a tera autem accidentia sunt a primo Hanc refellit Suarius, Hultadus, alij que ex recentioribus, quibus nos etiam suffragamur Nam.
Contra st primo quia ecundum philosophum in libris Analiticorum potissima demonstratio est ea, quae probat primam passionem peressentiam, ut dictum est a nodia ibidem sed demonstratio potissima est
125쪽
a priori;g. demonstratio prima passiores peressentia est a priori , demonstr ali autem a priori, est per causam cissentia igitur est causa sue primet passionis. Praeterea ratio qua probant aut probare nituntur substantiam non esse in seipsa immediate activam est nulla. Aiunt enim quod substanti et propter limitationem sui
esse nequit conuenire esse immediale acti-uam. Quod autem substantiae limitatae perisfectionem excedat ratio immediata acrimar,
nescio qua ratione sibi persuadeant, hoc e- m est ex terminis improbabile Immo facile est sic arguere. Non est supra persectionem accidentis creati esse immediate activum ergo neqi supra perfectione substantiae. Quasi vero ex eo quod immediate
Dices. eo vii Id accidens agat immediate non arguitur illimitatio quia non per hoc tollitur ab accidente quod sit entis ens, cu uasi non eos immo non simpliciterens sed
Olum cum addito, at vero conceptus subitanti ei non est conceptus entis infimi, quod sit solum improprie ens c. Vnde si tantae perfectioni addas esse activum immediate, iaces perfectionem illimitatam.
Res p. haec esse pura puta verba Etiamsides aquam in seipsa immediate preducere frigus, ignem in seipso immediate per
seipsum, producere calorem, non est ulla probabilis ratio te propterea infinitate virtutem activam utriusq; adhuc enim remanci principium prodocimum huius vel iulius
126쪽
i ius qualitatis solumis in tanta mensuratare non ulter us thitur gratis omnino huiusmodi infinitatem ponunt . Insuper tenendum est quod in Physica diximus de forma substantiali agentes contra Atomistas hane videlicet esse princi. pium recuperativum qualitatis antassae peractionem agentis contrara . Dum autem dicimus formam immediate producere a cisci dentia huiusmodi; non propterea dicimus haec accidentia recipi informa. In substantia enim de qua hic agimus, duo agnoscimus, materiam videlicet dormam in is forma vi magendi, in materia potentia et reacipiendi dum igitur eiusdem substantiae pars agit in alteram , ea dens substantia dicitur agere intra seipsam . Damus autem activitatem formae,receptiuitatem maeriar.
Iuxta illud Philosophi , et numquodqne agit inquantum est actu cui consonat: ntim- quodque patitur inquantum est petenti
Cum igitur forma sit actus,&materia sit potentia, utruque faciat unu , recte in uno
eodeq; &agedi vi recipiedi cognoscimus Denique in substantia dari vim productivam accidentium est manifestum;disputatur solum an haec vis activa sit identificata cum substantia,an ab eadem distincta . Dicimus identificatam, quia non est ulla
rario multiplicandi in substantia& principium quo substantia est &principium quo
substantia agat; qui autem distinguit, debet hanc multiplicitatem ostendere , quod nemo hactenua probabili ratione obtinuit
127쪽
ARTICVLVS II. An substantia immediate per seipsam agat
in extrinsecum A Quae tribuitur frigus; non solum quod est in aqua&per quam est frigida, sed
etiam quod est in subiecto aquae proximo dicitur enim hoc ab aqua frigefieri. Primu tribuitur ut ratio formalis qua stigida est: secundum ut effectus . Quaditur an illud accidens productum inextrinseco sit ab aquae substantia immediate,an solum media te, immediate autem a frigore quod est in aqua. Quod de aqua dico , dic de caeteris dum inquiritur ab substantia agat in extrinis secum per seipsam an per sua accidentia In hac controuersia dicendum est subitantiam agere non per seipsam sed per sua accidentia in subiectum extrinsecum . Probatur haec conclusio: quia qualitas vel si in
subiecto sibi debito, vel in subiecto sibi it
debito, eodem modo immutat passum sibi proximum, ergo actio est immediate non a substantia, sed aq ralitate : quae propterea dicitur virtus activa substantiae Anteced. probtur per calorem in aqtia, vel ferro vel plumbo receptum, qui aeque acriter urit
ac si esset in subiecto sibi consentanea; ergo
vis activa est in ipso calore tuncem manifestum est actionem non esse a substantia'. non a substantia ignis , cuius accidens Proprium est calor, cum ibi non fit ignis et
128쪽
non a substantia aquae, plumbi, vel uir quae potius est radix fragoris quam caloris. Immo plerumque accidit calorem tria, extraneo subiecto acrius urere subiectum fibi applicatum, quam si esset in proprio. Hoc experieris si manum tum in flamma, tum in plumbo lique iacto leuiter immer gere non dedignaberis. Vis igitur calefactiva
est calor. Vis frigefactiva est frigus, sic de
Probatur secundo ex duobus principijs
communiter receptis in tota Peripato ir mum est quae generant corrumpunt fecundum gnod contraria sunt, agant Secundum est, stibu antia substantiae non est contrarii. Primum habes passim apud Philosophum in libris de Gener secundum apud eundem in praedicamento substantiae . Ex quibus inferes ergo substantia in lib. stantiam non agit per seipsam sed solum per accidentia; puta ignis non agit in aquare prout ignis est , sed prout est calidui; nam ista duo secundum formas substantiales contrarietatem non habent inent autem secundum qualitatcs , quae in utroque sunt vis agendi . Immo si recte calleas sensum
Philosophici hoc dica, stibnuntias abstantiae non est contraria perseipsam fed per
accidentia , inuenies nihil aliud significari nisi substantia in substantiam non agit per
seipsam sed per sua accidentia. In quo naturae ordinem obserua , quae substantiam fecit suorum accidentium in se propiactra -Lcm,ut pcrga agat in extrinsecum, sequa
129쪽
li ac actione propaget in specie Actio enim
per quam ignis alterat aquam tandi ad productionem ignis, ut alibi ostendetur Ita artifex sua astrumenta sibi efficit, instrumentis utitur ad aliud faciendum
Dieesci vis recuperativa accident turma
tribui potest alicui accidenti quod sit ut eadem substantia ergo sicut substantia agit in extremum no per seipsam immediate,sed
per aliquid a se distinctum aget otiam intra seipsam non per seipsam immediate sed per aliquid a sedistinctu Pergo non est ne- cella quod esse activum in se immediate dicatur de substantia . Probatur antecedens: qui aispecies Eucharistiae recuperant tem peramentum praecedens, si ab ali duo agere extrinseco fuerit immutatum , ergo vis recuperativa tribui potest accidenti notia autem substantiae. Probatur hoc, quia si hostia consecrata vel nimium incaluerit vel aliquid huiusmodi passa fuerit a quolibet agente extrinseces; ita se reducit ad statum pristinu, sicut si esset substantia panis ergo accidetia panis etia extra pane recu Perant temperamentia propnu panis. Sicut autem extra panem illud recuperant, ita intra: utrobiq; actione qua sit no a sub tantia immediate sed ab ipsis accidentibus. Resp. r. Vis recuperativa accidentium tribui potest substantia immediate per seipsam ergo non est quod tribuatur acciacenti. Ant. constat ex dictis in physica&ex comuni conceptu substantiae,per quem dici, tur prima radix suarum proprietatum.
130쪽
Resp. a. megando antec Ratio est quia idem non agit in seipsum actione uni voca ut ait Philosophus in libris de Generatione. Puta calidum non se magis calefacit, nec frigidum se magis frigefacit acto ne qua calor in eodem subiecto in quo est calorem intendat Ratio quam affert Philosophus est quia idem corrumperet seipsum
Si enim calor qui est in subiecto A posset
in eodem subiecto calorem intendere, ita augeretur calor in illo subiecto , cui au. getur per actionem extrinseci calefacie nistis; immo cum calor intrinsecus sit magis applicatus pata, vehementius ageret igitur sicut ab agente extrinseco ita calor augetur, destruat subiectum sic etiam ita augeretur ab intrinseco , quod est in conueniens. Hoc autem non accidit si a forma immediate si qualitas in subiecto recepta in bonum subiecti, qualis est illa que habetur per recuperationem debiti temperamenti. Tunc autem cum actiost ab ipsa-met Hrma substantiali diuersa a quodlibet accidentes, manifessum est idem non agere in seipsum actione uni uoca quia non eiusdem rationis sunt de virtus producens
Ad illud de accidentibus Eucharistitis dicendum est hoc ipsum Mysterium ex hoc ipso capite quod Mysterium sita, petere a
Deo recuperationem temperamenti quod esset proprium panis An autem hoc haheatur peractionem accidentium , an alio