Triennium philosophicum quod P. Andreas Semery Remus e Societate Iesu in Collegio Romano philosophiae iterum professor dictabat ... Annus primus tertius

141쪽

Persectior essectu quem ponit Hispositis Resp. dist antec; nemo dat quod non hahet neq; formaliter neque eminenter, in genera causisimpliciter; omitto in genercivirtusci nego antec Transeat quod in causa requirater tantu dem perfectionis quantum est in effecti, non propterea hoc idem requiritur in virtute cauta. Resp. a Disting. idem antec. nemo dat

quod non habet neque sormaliter nevae is em menter , nego antec quod non habet neque forma iter, neque eminenter , neque vir alites , omito antec. nego conseq.

Haec secunda responsio est pro ijs Aduersari qui virtutem catis volunt nuncupare causam effectus, quibus permitrendum est male loqui . Accidetia autem eo ipso quod sunt naturalis virtus cauta vel que vel magis perfectae quam esse aus, continent virtualiter persectionem effectus quod nillil aliud est quam esse virtutem huius causa ad hunc effectiam puta calor ignis eo ipso quod sit virtus activa ignis

habet virtualiter alterum ignem, ad cuius productionem est virtus

Quod si velit Aduersarius ipsam me vir.

tutem esse perfectionis saltem te qualis ar- qualitate entitat tua cum suo effectu, seu potius cum effectu, qui mediante ipsa procedit a causa: negandum est, hoc assumere est petere principium contra asserentem accidentia , quamuis longe imperiectiora quam sit substantia esse tamen virtutemia

is mcdritam adaequale productivam sub

142쪽

Hautia; .dixi aequalia aequalitate cutitati ἀua; si enim sermo est de alia aequalitate quam geometricam vocant dici potest accidentia esse aequalia ipsi substantiae hae eemma qualitas non consistit in alio quam In proportione virtutis essectivae ad et dictu . Hoc modo potentia visiva dicitur aequari omni visibili quia videlicet est proportio-Denique supponendo ea quς communiter verum est illud dictum quod asserunt Intel- Iectu de causa' simpliciter adaequata, cum enim nullus ei lectus sit qui immediate sit sola virtute creata, consequens est ut vi tus immediate fluens in et sectum, utpote Deus&haec es illa virtus creata, si magis PGfecta suo et fictu. Hinc non solumnia sumere potest Aduersarius tantumdem Iirtutis esse causa adaequata immediata . tum est in effectu sed etiam plus cum verum sit nullum vel minum tam effectum non

suam restringunt ad aequalitatem perlectio. nis in causa seu virtute iis mechate ei sectiva, quia perfectionem huiusmodi petunt ii

causa seu Hirtute creata.

Obii res Substantia est magis propor

tionata substantia quam eccidontia ergo substantia per seipsam non autem peractacentia immediate essicit aliam substantiam. Oavrmatur quia agere immediate non ca

143쪽

0 Dύρ. 3. Quast. est supra perfectionem substantia creatae Resp. disi antec substantia est magis

proportionata proportione entit aua . concedo antec proportione virtutis ad effectum immediatae nego antec. conse

Huiusmod proportio ostensa est in accidentibus per rationem a posteriori, qua fere semper utitur Philosophus in physicis

Ad confirmationem ut ingenue philosophemus nescimus an agere immediate extra se, sit supra , an insta perfectionem substantiar Hoc scimus accidentia es virtutem immediate sufficientem ad effectum . Sunt qui conclusionem hanc no- stram tueri conantur per rationes a priori .

Hi vel dicunt quod agere immediate sit infra dignitatem substantia creatae, eo quod conuenientius sit eam instrumentis utiqua se ipsa agere cli hi redarguuntur quia quod non est infra dignitate substantia increatae, inepte ponitur infra dignitatem substantiae creatae Vel dicunt esse supra dignitatem eumque ordinem in natura consti- ruunt,ut substantia perficiat se ipsam im me diate per haec autem accidentia , quibus sep erfecit, agat in extrinsecum, impotens agere per seipsam, ne si hoc insuper illi conueniat,superbiat tantam in se pra rogaritia agnoscens. Qui sic philosophantur. an serio philosophantur Ad confirmationem in forma transmisso antec negatur consequ. Transmittitur an ec non quia sciatur ut uerum, sed quia nescitur an falsum Potest autem a poseriori cognosci hanc rationem non

144쪽

De virtute immed effect. substant. 9

non conuenire cum illa alia, absq; eo quod sciatur an in a supra, an quia infra sit. Obii. r. Causa immediata creata debet aliqualiter praecontinere essectum' aecidentia nullo modo praecontinent substaniatiam , ergo accidentia non sunt causa in mediata substantiae, Maior proba. ur, quias causa nullo modo prae continet et fictum non est potior ratio cur hic effectiis sit potius ab hac, quam ab illa specie causae, puta non est potior ratio cur aqua aquam ignis ignem quam cur ignis aquam, aqua ignem euaciat; nam si petas cur aqua potius aquam quam ignema recte respondetur quia aqua praecontinetur aliqualiter tria, alta aqua, non autem ignis Minor autem probatur quia accidentia sunt insta sub santiam, implicat autem id quod est in fiamum continere id quod est summum; sicut implicat caelum Lunae continere coetu π , Solis,aut Martis. Probatur ulterius eadem minor, quia modi quibus effectus praecontinetur in causa sunt duo , videlicet vel per aequalitatem,vel per excessum, neuter auistem conuenit ulli collectioni accidentium respectu ullius substantie. Resp. primo, quod si ita argueret Diuus Thomas,concederem totum primum syllogismum, nam vere, troprie loquendo collectio accideatium non est causa immeis diata , sed virtus causa immediatae. Vbi nota quod etiam influente dumtaxat virtu. redistincta alabstantia, adhuc tarne sub stantia recte diceretur causa immediata ,

Tomus III. E quia

145쪽

quia quod media non mediat ut causa sedit virtus sicut etiam si inter virtutem ipsam,&effectum aliud mediet, tamen recte dicitur virtus ita immediate effectiva εmediat autem actio a virtute distincta , de abessectu . Sed quia qui sic arguit idem vult intelligere per virtutem causae , quod per causam 4 id vocat causam immedia tam , a quo immediate fluit effectus; propterea omissa maiori, neg. min. Dictum est supra substantiam praecontineri in colle inctione praeuia accidentium virtualiter , ad

ce&aliud vocabulum Linstrumentaliter continetur enim in ipsis , ut in instrumento causae Contineri autem constat ex eo quod fiant nec aliud intelligi potest peti contineri Pantas illa de caeso inferiori ruspectu superioris est inepta,& laborat in aequi- uoco quo laborant Aduersata in hac conistrouersia. Imaginantur enim effectum intra virtutem, vel causam , sicut aquam mira sontem , vel puteum vi quia magna aqua nequit contineri in paruo puteo, a imaginantur substantiam,quae est magnumens, non posse continera m collectione qualibet accidentium, quae semper est paruum ens Coelum minus non est virtus maloris, vel aequalis qua contii eit, vel potius etificiat aequale, vel minus: collectio accidentium est virtus causa , vel aequalis effectui vel nerfectioris effectu. Ad aliam probationem minoris patet ex

dictis. AEqualitas, vel mutoritas perfectionis impertinenter se habet ad rationem causae,

146쪽

effectus. Multa aequalia non sunt productiva suorum aequalium multa persectiora non sunt productima imperfectioiu, nec lapis lapidem, nec elephas muscam producit, unde qui ad perfectionis mensuram, vel aequalem rei producenda , vel etiam aiorem re producenda, recurrunt in as-sgnanda causa, hallucinantur cum nobis mortalibus non aliunde constet his aut illis rebus inesse vim horum, aut illorum Lfectuum pro luctivam, quam ex eo quod sciamus hoc&ulud ab hac' illa re produci. Puta unde scis calorem esse caloris alterius et sectivum, non autem albedinem alterius albedinis,nisi a posteriori, hoc est ab obseruatione, quam facis calefactibile

prope calorem a calore calefieru dealbabile autem etiam haerens albo non dealbari Si albedo haberet uim deabandi subiectum

efficienter,ut calor habet uim calefacien- , di nullus inter uos esset niger, cum Omnes habeant prope se parietem album. Ad illud de aqua,&igne dic neque aquam etice instrumentum ignis, nec ignem aqua: a , deoque nec aquam calefacere nec ignem iasitigefacere; seu nec aquam essicere ignem nec ignem aquam Dices rirgo acci centia producunt substantiam in uirtute substantiae, sed conse quens est absurdum ergo 1 antec Minoi probatur; quia agere in uirture sub liantu nihil ponit in accidente supra conditiones accidentis sed intra conditionem puta accidentis non habet uim producendi lubsta

147쪽

tiam ergo neque in virtute substantia habet vim producendi substantiam Irem ac cidens agens in virtute substantiae non est supra naturam accidentis sed producer substantiam est supra naturam accidentis; ergo agens in virtute substantia non producit substantiam Resp. conc. seq. neg. min. Ad probatio ne nega iterum morem. Ad aliam probationem idem dic. In hac phrasi, que est apud Thom istas satis frequens. Agere in virtute substaηtiae facile scandalizantur ad uersata j sed immersto nihil enim aliud significat, nisi quod accidentia sicut non sunt gratia sui, ita nec operantur gratia sui, de sicut sunt entia substantiar, sic etiam sunt virtus activa substantiae quia virtus activa substantiae , agunt secundum intentum substantiae, secundum finem substantiar, cuius sunt virtus activa mine

aiunt Thom istae huius dicti Aecidens agit in virtute substantia esse sensum iri transit Luum , adeoque nihil aliud significari per illud, nisi quod accidens ad agendum sit

virtus substantiae, quemadmodum pennicillus agit secundu perfectionem Pictoris, a quo accipit mutum ita accidens agit

secundu perfectione substatiae, a qua accipit esse, cu esse vim activa quandoquide ipsis esse est aesse vim activa substantiar. Hinc dum Aduersarius urget quid addit supra entitarem accidentis lyin virtute

substantia male interroganti bene responiaces, ni sed solum fgnificat ipsum met

148쪽

esse accidentis ecundum veram ct propor priam rationem, hoc est secundum quod est virtus activa sutiliantiar, adeoque recte dicitur agere ut virtus substantiae in qua praecontinetur aliquo ex modis praulictis perfectio tota effectus. Sic etiam in artificialibus persectio effectus est in artifice noautem ni improprissime in instrumentis artificis puta persectio Ludovici triumphantis, est in Bernino non a uir in scalpro vel analleo. Hinc tota operis gloria redundat in artificem. Dicesci instrumentum artificis continet instrumentaliter persectionem arte facti per hoc quod actu moveatur ab altifice sed

accidentia non actu moventura substantia ergo accidentia non continent Perfectione operis naturalis.

Resp. neg. min. Qui sic arguit videtur

nomine motus nullum alium motum intellitere quam motum localem . Hoc autem est ineptum Accidentia mouentura substanti naturaliter per hoc quod sint id quod est virtus activa substantiar, vimque mouendi passum habet formalitur per ocquod sint; ideo etiam absente substantia mouent adeoque debes in quatitate a. Gua considerare per identitatem vim mouendi, sicut in malleo consideras motum aut impulsum receptum ab artifice per que mouet mouet. Accidentia igitur sunt ipsam et vis votiva, sunt a substantia, & in gratiam substantiarie 'propterea producunt

substantiam: quia agunt non propter se, sed

149쪽

propter substantiam. Obiic. . intellectus nequit os e uirtus immediata adaequata ad uisionem beatifiis came ergo neque accidentia possunt es . virtus ad:quata immediata ad substantiam. Antec. est certum ex Theologis Conseq. probatur. Ideo prccise intellectus non e thyirtus adaequata ad uisionem beatam quia in visione beata reperitur aliqua periectio,

putaratio supernaturalitatis , quae non reperitur in intellecti; sed etiam in substantia qualibet reperitur aliqua perfectio quae non reperitur in ulla collectione accidentium ergo neque accidentia poterunt eta se virtus immediata ad c quata ad substantiam Minor est euidens, nam in qualibet substantia reperitur persectio substantiae

Resp. cone antec neg. conseq. Ad probationem respondeo primo transmissa mai. neg. min. Perfectio supernaturalitatis non teperitur nec formaliter nec eminenter nec virtualiter in intellecti quia intellectus neque est formaliter nec eminenter supernaturalis, nec virtus animς quae sit supernaturalis . Accidentia autem quam ni nec formaliter nec emi qenter sint substantia sunt tamen virtus labstantiae. Respondeo secundo neg. maia Ratio cur intellectus se solo non sit virtus ad quata ad visionem beatam, est quia nec ipsi nec animae cuius est intellectus debetur ex natura rei visio beata,cium haec sit supra ordinem naturς,ut supponit ipse arguens, at vero accidenti

150쪽

&substantia cuius accid sest frumenis tum,debetur ex natura rei substantia, altera quidem ut causa,alicta autem ut viri ti eiusdem.

Denique aduertendum est quod inter nos& Aduersarios conuenit de concursu causae primae in omnes enectus, de quo disputatione sequenti . Et conquenter utrique concedimus substantiam numquam procedere a solis accidentibus. Nos autem non aliter exigimus concursum causae primae cuaccidentibus ad productionem substantiae quam concursum eiusdem cum accidentihus ad productionem aliorum accidentiu aut concursum eiusdem in sententia Aduersarii, cum substantia,ad productionem substantiq. ut autem Aduersarius concurissum huiusmodi cum accidentibus ut causa prima no fungatur mero munere causae uni. uersalis, pro aliqua causa particulari , influat in substantia nouam,quoties haec praesentibus solis accidetibus oritur in natura . Putamus autem absurdum semper aut plerumque recurrere ad staplementum cum

fere semper in generationibus reru non sit vlla substantia particularis, ut immediate tribuatur effectus, hoc accidit xiiij quae nascuntur ex putri, in oleribus il antis alijsque finitis quae ex seminibus terrae

mandatis ivtrefactis iuxta illud nisi granum frumenti cadens in terram mortuum fuerit, ipsam solum manet, si autem