장음표시 사용
131쪽
solo, vel a quolibet alio agente extrinseco incertum eis: sicut A incertum est qua ratione multa alia euemant rica Hostia in consecratam, in qua quicquid saluari potest sine mire culi, sapienter saluatur: qui quid neqnit sine miraculo eo ipso sapienter admittitur non sine necessi rate mira iaculum.
Dices. Si ignis spoliaretur toto suo calore&per diuinam omnipotentiam si conseruaretur, adhuc calefaceret subiectu sibi proximum ergo ignis calefacit per suam substantiam immediate, non autem Perii tutem sibi superadditum. Rela rogando Aduersarium unde hoc sciat Resp. secundo negando anteccdens; quod eo ipso non gratis negatur quia sne
ratione affertur, immo contra rationem
Nam aqua suo frigore spoliata non frige facit rergo pariter ignis suo calore spoliatus non calefaceret. Ex hoc ipso habes argumentum pro tua sententia. Substantia crum agit secundum mensuram qualitatis activae,puta aqua lepida in frigidam vergens leuiter frigefacit si autem per sua rasubstantiam icur non vehemeuter
132쪽
De Virtate immediate productiva substantia. ARTICVLVS I.
IN assignanda virtute qua immediates,
fluat substantia tres potissimum factiones inuenies in Philosophia . Prima est Thom istarum, qu in solis accidentibus, i m. mo sola accidentia virtutem adaequat immediate productitiam subhatiae agnoscunti. Secunda est Scotitiarum, qui solam substatiam hoc honore insigniunt, ut alia substantiam immediate producat, ita ut accidentia agant disponendo subiectum , nullo autem modo immediate attingant ipsam substan-riam in ratione termini immediate producti. Tertia est P. Suata j qui ct accidentia &substantiam simul ponit pro virtute immediate essectu ia substantiae. Hanc tertiam sententiam ex recentioribus plurimi ample
Ad resolutionam controucrsiae tenendum est quod alibi dirimus, in subitantiis adaequale materialibus, quales sunt omnes substantiae sensibiles, uno homine excepto, epotentia subiecti educi hon solum unione se ipsam Met or*am. Quaeritur aute hic
133쪽
qua virtute immediata educat ardorma huiusmodi , con quenter hic habemus pro uno eodemque educere formam substantiale ac immediat producere substantia quoreipsa etia in nostra sententia eadem sit indivisibilis actio eductiva sormae productiva substantiar, ut patet ex dicis. Dicendum est primo Accidentia mine Ciate producunt substantiam. Probatur haec
conclusio ijsdem rationibus quibus proba.ri potest ignem urere;aquam frigefacere
ignem producere ignem potius quam aqua de sic de caeteris quia videt ieet quotiescunque ignis applicatur subiecto combustibili illud coburit rignis proximus manu illam calefacit: siue potius: combustibile prope agnem eonvertitur in ignem e manus prope Ignem incalescit. Hoc est probare a poster Ota. Non autem aliunde stimus hoc illuas rei causam esse quam quia ad praesenti an lautus&illlus, hae Villa res ponitur is rerum naturata unde si semper contingeret ad quod semel contigit in fornace Babi Ionica,&alias in aliis huiusmodi occasionibus, negaremus ignem esie calefaci uum
nisi quod ipsos Tranni ministros comis
Probatur igitur nostra conclusio. Saepis-ι me nullo igne praesente nec ulla substantia cui sapienter tribui possit ut effectus
noua substantia sed praesentibus accidentibus eius generationi proportionatis, pro-cit de nouo substantia in natura. Puta ad
Qtetasionem caloris sequitur a subiecto
134쪽
De virtute immeL egea. substant. 8
sormalgais, adeoque nouus ignis etficiis tur; ergo calor ille recte dicitur immedia. te concurrere ad productionem illius no
uae substantiae. Apparet hoc quotidie apud
Nautas Molitores, Architectos, & alios huiusmodi qui vident suos funes accendi, aliasque machinas inflammari ad intensio nem caloris excitati per motum. Hoc idem accidit in attritione aeris inter calibem desilicem alijsque huiusmodi, in quibus aer
attenuatus&motus, ita rarescit, ut male-
ita ipsius euadat inepta forma aeris, de apta formae igni S; ideoque aer conuertatur in ignem. Pretterea constat experientia pullos calore clibani educi ex oujs , tua ipsa mutari in pullos, absquesso quod ibi adsit vlla substantia cui generatio pulli tribui pota sit. Stulte enim calcem uateresin quamlibet aliam huiusmodi subitantiam, qua constet surnus pro virtute pullorum generativa assigna res. Nihil igitur ibi pro vu- tute effectiva reperies nisi temperamentum illarum qualitatum quae in substantiarnis oui immediate agunt illamque conuertunt in pullum.
Non pauci ad generationem huiusmodi
caelum inuocant .pro causa immediate
fluente. Non est dubium caelestia corpora esse causas uniuersales effectuum inferiorum'. sed pro isto partu nequeunt specialia Ier aduocata ob argumentum quo Adue . far ij parant uti contra nos; videlicet tem-zamenzum qualitatum quae sunt in Q io,
135쪽
circa ouum non est neque ossealiter neque eminenter quid vivens:ergo nequit esse virtus immediale productiva viventis Antecedens probant facile, multro conceditur consequentiam putant aeque euidentem, quia videlicet nequic virtus productiva vilius cssectus esse minoris per femictionis effectu omne autem non vivens est imperfectius quolibet vitente Vita autem pulli non est in infimo genere vitae; cum sit vita sensitiva. Hoc argumentur , quanti faciendum sit, patet ex dictis,
patebit magis. Obserua hoc aliud magis urgere in oppositum Constat a solis accidentibus produci quandoque substantiam accidentia sunt ex toto genere in perfectione infra
substantiam , ergo constat quandoque perisfectius ab imperfectiori immediate produci. Maiorem p obabis inductione ser per omnes substantias; nam cuignis saepis-Fime, si pius autem species innum crae vitientium tam in genere vegetat luorHm quam in genere sensitivorum praesentibus
solis accidentibus, nulla antem causa particulari subflautiali secunda,Ormmur. Ig tur his omoebus constat non aliam esse viruIutem immediatam creatam quibus debeant sui' eiti quam accidentia. Dicendum est secundo. Substantia est iro mediat ea solis accidentibus ut a virtute ad
Hare con lusio est contra aliquos ex re-
136쪽
De virtute immed.efect. abstant Sy
tia totam virtutem acturam alunt esse accidentia, illam autem praesentem simul cuaccidentibus opinantur immediate concurrere ad efffectum. Puta dum funes Molito ris aut Nautae ex motu&atulctu inter se vel cum alijs corporibus ita incalescunt ut conuertantur in ignem , sola accidentia
sunt virtus adcquata ex qua Duus ignis Si autem ignem admoveas stuppae non M. lus calor sed cum calore simul brma substantialis ignis applicati, stuppam conuertet in gisem forma substantiali e calore
se mutuo attemperautibus in unam virtute ad equale productivam effectus.
Hic modus philosophandi non placet Constat enim a solis accidentibus quo id iacunque ut lassiciens dispositio ad formam, produci formam, igitur etiam praesente a substantia, ab iis, non ab ipsa producitui. ut a virtutes dixi ut a virtute quia non est dubium rectius ignem esse causam guis dedi ci quam calorem. Probatur aucem conclusio posita primo ex Philosopho passim , notanter in libro de sensu sensili capit. de sapore Uua igitur ignis qua terra nihil natam est agere vel pati , nec aliud
quicquam qua autem inel contrarietas iaeis, hac omnia agunt potinutur. Igitur secundum Philosophum non agunt haec se, cundum quod sus lamia sunt, sed secundum quod talia, quia uti dictum est cum actiones huiusmodi sint corruptiuar, necesse est
ex contrarietate esse contrarietas autem in accidentium cum forma, aut accidentium
137쪽
Philosopho consonat D. Thomas qui
multis in locis comparat accidentia agentis naturalis cum agente, sicut comparari-iu instrumenta artificis cum arrifice. Que admodum enim Arrifes per serram malleum asia milat opus formaeqnam habet in anima, hoc est idearis agens naturale: puta ignis per calorem siccitatem assimilat passum ibi secundum formam nauralem inducendo in ipsum formam milem illi
quam habet. Denique consonat haec eadem ratio cum alibi dictis, quod videlicet substantia non agat extra se per seipsam immediate. Vetu vadem est praesente igne facilius lignum comburi quam absente, quia praesente igne facillime indicuntur ita accidentia quae sunt dispositio necessario inuehens forma.
Non autem illud dictum Philosophi qua ignis O qua terra nihil natum est agere
'el pati, nec aliud quidquam, qua autem ineflc ηtrarietas in eis hac omnia agunt patiantur Ex quibus vides diuad agendum ex ad patiendum contrarietatem requiri adeoque si ponere ignem prope aliquod subjectum , quodcumque illud esset, non habens ullam contrarietatem Liuxta Philo, sophum nihil ageret. AR-
138쪽
De virtute immed.esea substant si AR Ti CVLVS ILAudiuntur aliqui soluuntur
Contra conclusionem ultimo loco po
sitam pugnet primo loco Aduersariorum Achilles Obicitur igitur i. Nemo dat quod non habet ergo accidentia non sunt virtus adaequat productiva substantiae . Antec ex libris iuristarum assumit ut ut indubitatum, videtur naturae lumine euidens Neque enim tradit librum Petro aut nummum, nisi qui aut librum habet
aut nummum . Probatur autem consequ.
quia virtus adaequale productiva substantiae dat substantiae persectionem substantiae
dat enim illi totum suum elJet ergo virtus adaequale productiva substantiae debet a. here perfectionem substantiae sed nulla col. Iecstio accidentiu habet perfectione substarutiata. ergo nulla collectio accidentiu est virtus adaequale productiva substantie .
Hoc proloquium: Nemo dat quod nc habet sicut non retinet apud Physicos eundem sensum quem apud Iuristas, ita nec
eandem vim. Eos autem decipit qui cum identitate vocum non aduertunt ad diuersi. tatem conceptuum. Apud Iuristas identanumero praehabetur quod datur : apud Physicos habete est esse vel eiusdem perfectionis, quod conuenit causa uni uocaea vel maioris, quod aequivocae, cum effectu Si tamen neges virtutem immmediate et D.
139쪽
Guam debere esse persectionis saltem aequatis cum effectu arguunt contra; quiariem dat quod non iet non animadue leni esse vel pure contradicere, adeoque nihil probare vel etiam in suo sensu manifeste falsum dicere dum persectionem effectus,hoc est effectum ipsum imaginantur propriori ad esse realiter existentem in tracausam , sicut nummus praeexistit Crum a dantis , in quo sensu est manifesta
vis pr dicti proloqui. Vndem Thomas
tant esie contra rationem accissentis quod excedat suum subiectum in agendo , it imaginari idem numero destruere ab agente
ingatiens , sicut imaginabatur Democriis
tu squi ponebat fieri actionem per defluxum
Praeterea habere, ut sonat hic idem estae esse R dare idem ac efficere. Ιηis ba. bet perfectionem Itibstantile idem est ac Ignis est substantia Ignis dat essecta perisinionem substantiae cum est ac uni est,
cit substantiam. Ex quom fer ergo Nemo dat quod habet probatur qui a nulla causa est suus effectus , seu nulla causa est id quod ipsa emcit scuri nulla causa per idenritatem habet perfectionem quam facit Aiunt hoc esse euidens nec explicatione nostra indigere . Quaerentibus autem quid igitur velint per illud proloquium : Nemo dat quod non habet respondent se nihil aliud velle nisi quod in causa immediata , adaequatast tantumdem saltem persecti, nis
140쪽
Die virtute i med. effectJubstant sa
his quantum est in effectu . Si autem asserti rationem petas: assignanici quia Nemo daequo non habet Quod quidem dedatione quae sit rei traditio , axioma est: de datione vero quae si effectio, distinguenduit infra
Si de nomine conueniret inter Aduersa
rios triscos sapientes hoc dictum: V mo dat quod non habet in eo sensu que aia
ferunt viden cetri omnis causa est vel ar- qualis vel maioris perfection: cum suo effectu posset admitti pro veto. Nam prisci sapientes distingunt inter causamin viris
Iutem causae: virtus causa est aliquid distin. Ctum a causa, qualitas videlicet activa causae puta calor est virtus activa ignas dumque ignis dicitur causa alterius ignis, dum virtus ignis immediate pioducit aliunia,
ignem: est que satis consuetum dare nomen cause, non illi a quo immediate est effectusci sed radici de principio illius a quo immediate est effectus. Habes hoc in arteia factis Pictura non imbuitur ut causae pen- cillo aut motui pennicilli , sed Apelli aut Te usi di penicillum mouenti unde qui omisso Apelle prorumperet in laudes penis Die illi ob insignem :cturam , esset ridicuis Ius . His positis cum accidentia nihil sint nisi virtus huius vel illius causa dribuitur ipsis
Eflectus non ut causae,sed ut virtuti Rursus non in omni eo quo immediain te procedit effectus debere esse tantumdem
callem perfectionis quantae est effectiis, ma- mi fetium est Effectus enim immediate est