장음표시 사용
271쪽
De existentia causa primae . res
Quemadmodum autem quia ita est per se notum,quod duo, tria faciunt quinque QMTotum est maius sua parte ut nemo inistelligens hos terminos possit huic veritati
negare, assensum , haec dicunt per se nota quoad omnes, ita e conuerso , quia aliqui in elligens hosterminos Deus existit potest negare assensam , dicendo v. g. nullum ens existere, quo nequeat existere melius. ideo haec veritas non est per se nota quo ad omnes ijs autem, quibus non est per se nota opus est demostracione.
An sit demonstrabile Deum existerea AD hoc quaesitum respondemus assiria
qui credant demonstrata quali a priora hoc argumento. Est euidens Per rationem opintimi non destrui rationem entis , ergo est euidens esse possibile ens optimum . Sed si est euidenter possibile , euidenter existit ergo est euidens ens optimum existere hoc autem est Deus. Minor subsumpta . probatur: quia positas caeteris perfectioni. hiis melius est existere quam non existere, ergo si non existit non est optimum', potest enim cogitata melius ipso. Probatur iam
primum antec quia est euidens ratione .honi non pugnare cum ratione cntis', ergo nec ratinoem optim. Conseq.prob. quia bonum additum bono facit malius. Sicut a.
272쪽
ri Disput. 4 sua'. pientia addita sappientiae facit sapienti Creta
calor additus calori facit calidus Immo quo plus addis boni phis addis ectis, cum
bonum, Rens dicantur ad conuerrentiam
Confirm.quia est cui dens quod hi mera non est id quo melius cogitati non potest crgo est euidens quod qui concepit id quo melius cogitari non potest non concipit hi,
Totum hoc argumentum sed paucioria Dus vera is sibi proponit D. Tho quasi corr-rra se probaturus esse omnibus per se notum Deum existere & clatissime foluit, alendo quod etiamsi quis intelligat quid significetur hoc nomine Deus, videlicet illud quo maius cogitari non potest , non seqtritur Obiectum significatum esse in rerum natura sed in apprahensione Intellectus tantum,
ita I p. q. a. a. 2. ad 2 instituendo igitur responsioni Doctoris Angelial
conseq. Ad cuius prob. dist. bonum quacuque additione additum bono facit ut denter melius, nego, aliqua addicione: O . Idem dic de sapientia addita sapientiae , Ucalore addito calori si enim sapientiam addas qua malo haberi nequeat. qn est euidens se non addere sapientiam chin e-ricam: sicut si abbis calorem quo majorne ueat esse, addis in sententia multorum calorem chimeri cum . Eodem modos ad-oas bonum quo maius cogitari non possit non est euidens e non addere bonum. clii incricum adeoque te piam, uiusmodi con-
273쪽
ceptus non facere chim eras Ad confirm dist. antec est euidens quod chi mera non est realiter id quo meliusvic conc non it obiective in appraehensione intellectus tantum id quo mellus c. neg. antec dec Si non est euidens hanc rationem : id quo maius cogitari non potes non esse chimeram neque est euidens chim eram non esse id quo maius&c. Dices. Ergo, qui concipit illo reale , quo maius cogitari non potest concipit id, quod est euidens non esse chim eram. Resp. neg. conseq. Vcrum est quod si realiter detur illud reale quo mam sinc non est chi mera , non est autem euidens ex eo quod concipiatur,'iiod detur; Est autem euidens quod etiamsi esset impossibile realiter dari,.
adhuc est impossibile concipi illud reale.
quo maius c. Sicut est euidens pota concipi creaturam qua nihil melius possit dari, quamuis sit euidens hanc esse chime in ram. Vide disp. 4. Log.q. 6. a 3 ubi inter alias chim eras inuenies hanc Chimera existens a parte rei. Ex eo autem quod ita sit in appraehensione intillectus male arguesita esse in rerum natura ut hebes ex D Tho loco supracit. Cur enim Intellectus nequeat appingere praedicatum reali si realiter existentis etiam impossibili quasi vero per hoc quod ita appraehendat, aut etiam iudicet, ita re ipsa sit . Dum igitur concipis. Illud reale quo maius cogitari non potest, est euidens esse obiective in inici lectu illud reale tac. Sed non est euidens
274쪽
se praeterea aut posse esse in rerum natura: quod non est datum, ast Sanctus Doctor deponentibus Deum non esse, Ratio autem cur
non sit euidens non repugnare rationer optimi est, quia ad huiusmodi rationem requiritur tot perfectionum complexio ut non sit euidens unam ab altera non excludi , cum ex perfectionibus , quae nobis hic innotescunt multς sint tales, taliae cum alijs pugnent.
Dices . Nulla perfectio pugnat cum salia, qua peri ectio est, sed solum ratione imperfectionis admixtae, ergo in oblecto, in quo non ponatur vlla imperfecti , sed solum omnis perfectio est euidens non poni Respi trans- antec. neg. conseq. Quia hoc ipsum non est ex se euidens m complexione Omniam persi clion inulta,esse , cui non sit admixta lues m periectio qua cum aliqua alta sit incompossibilis. Imo non cuilibet perfectioni hoc inesse ut cum ahqua aliae pugnet. Vbi aduertends non dicere quod detur repugnantia in complexione omniuomnino persectionum Hoc enim est falsum, sed quod non sit euidens talem repugnantiam non dari. Caetarum dari ens Optimum eodem D. Thoma duce, non a priori quia est essent aliter in causarum , non quasi a priori veluti per causam formalem , quia cum nullum praedicatum proprium Dei sit nobis per se notum, ne qui , nisi aliunde probetur, esse medium addemonstrationem suae existentia, sed aposterioris
275쪽
De existetia cause primae. 9Sit primo loco demonstratio Dei per rationem primi mouentis immobilis, quana Philosophus non semel adducit, D Thomas illustrat. In conceptuitam mouentis immobilis omnis omnino perfectio includitur, quod enim ulterius perfectibile est non est immobile, cum possit ad ulteriorem perfectionem moueri Sic autem proponitur demonstratio praedicta. Omne, quod mouetur, ab alio mouetur ergo datur aliquod movens immobi e . Consequentia
probatur, quia si etiam mouens mouetur, vel ab alio mouetur, vel falsum est omne qlod mouetur, abali moueri, si a 3 tem ab alio mouetur, vel illud aliud mouet imis motum, vel non. Si immotum , habes natentum, si secus, in m finitum procedens, nec habes vllum motum , si enim in mouenti bus&motis in infinitum proceditur, nihil mouetur, cum nihil sit primum unde mo-
Circa antecedens stati tibi occurrit diuiso alibi facta a D. Thomari mobilis videlicet, in liud quod movet se, & Llud, quod ab alio mouetur Ammata sunt mobilia, quae mouent ses in animata vero mouentus ab alio, ut dicemus infri hec diuisione videtur salsiliati hoc princi
pium: Omne quod nouetur, abali mouetur, cum alterum ex membri diuiden tibus mobile, Sst contradictorium huius principii, vadedicet, omne quod mouetur vela se mouetur, vel ab alio. Verum male reducitur huc praedicta .diuisio, an
276쪽
etiam animata cum mouent se ipsa ab alio mouentnr Puta a bono alliciente, si appetant , a maiore pellente , fugiant. Quod autem omne id quod mouetur ab alio moueatur, probamus cum D Thomasic Omne id quod mouetur est in polentia ad id ad quod mouetur quod autem est inpotentia ad ahquid, nequit reducere se P. sum a potentia in actiam,sed uadiget reducia iactum ab eo, quod est in actii. Exempli fuat D. Thomas in calido, quod calidum
actu est, frigidum vero potentia Calidum inquit in acti, frigidum in potentia neis qui reducere se ad actum frigidi, quia rei ducere frigidum potentiam actum frigidi pertinet ad rigidum actit, idem autem secundum idem non est simul in actu
mul in potentia, ergo reducere a potentiar nactum pertinet non ad id , quod est in potentia sed ad id quod est in actu,puta eis reducere potentia frigidum in actu frigidum pertinet ad aquam, reducere potentia calidum in actu calidum pertinet ad ignem Omne igitur, quod mouetur, ab alio mouetur notus hic discursus breuiter sic conprehenditur, Omne quod mouetur reduci rura potentia in actum, sed omne quod reducitur a potentia in actum ab alio reduciatur , ergo omne quod mouetur, ab alio mouetur Maior probatii ex definitione motus , qui est actus enis in potentia prout inpotentia, hoc est actualis quedam tendentia i ulteriorem perfectionem .
Minor habetur ex dictu, quia periinet ad
277쪽
De existentia causa primae. 1 3 Iid, quod ei in actu reducere in actum id quod est inpotentia. Nequit autem respectu eiusdem idem esse m acti,
Multa hic, si per tempus liceri , exami Danda forent circa minorem. Videtur enim quod ahquid reduca se ipsum a potenti in actu . Intellectit a potentia telligendi reducit se in actum intelligendi , voluntas a potentia volandi in actum volendi , imo videtur hoc esse de conceptu potentiae , ut transire possit ad actum , de concepc inqua potentiae activae , si gula dicas hoc principium: Omne quod a potenta reducitur in actum , ab aliquo reducitur, quod iam si lactuci intelligendun esse cum limica
isone ad potentiam passivam probabilites dixeris. Exemplum D. Thomae adhibebis sies: A qua si sit in actu calida, in poten tia frigida, non indiget stigido in actu, ut
a potentia reducatur in actum , sed ipsa
per se ipsam est radix suae frigiditatis ,
principium productivum eiusdem: si autem cst actu frigida potentia vero calida, tunc indiget calido in actu, puta igne , ad hoc, ut potenti calida evadat actu calid . Ritio est 'quia frigiditatis est potentia actium, calatas autem passiua . Ex hac doctrina paret non redire intelligendum eia se principium D. Thomae,& Philosophicis autem non rudi ter, sed ut oportet intel sigas, habes in exemplis quibus uteris contra praedictum principium, probationem crus dum principit.
278쪽
Omne quini mouetur ab alio mouetur dupliciter intelligi potest. Primo ut sensus sit omne id quod mouetur ad Iteriorem perfectionem moueri, consequenter ab ulteriori parsection per modum trahentis, aut aliquo alio modo determinantis ad hunc motum, in hoc sensu verum est
principium .est enim impossibile uod in-
relligas rem inmotus, quin eo ipso intelligas tendentem adulterius bonum, idque Praecipue in his, quae dicuntur mouere se ipsa Puta aqua .dum mouc se ad frigus, ad ulterius bonum mouetur Intellectus cuin actum intelligendi , voluntas cum inoactum volandi sese reducant , ad vitetiora hona permotus erast ditendunt , unde dixit Philosophus solum summum bonum nouere immotum, quia eo ipso,quod ost omne bonum, ad nullum ulterius tendere potest Ladeoque mera omnia mo- Net tu messicienter, ut dictum est ubi de concursu Dei , cum finalitet, quia ipse est omnium vitissimus finis cmera auten etiam dum se mouent,mouentur,quia ab ulteriori bono trahuntur. Reperiri autem in a. Isqumente omne bonum, adeoque impossibilitatem ulterioris boni ex abundactia hoc argurnento non demonstratur. Hinc m-menta ror Doctoris Angelici Caietanus fatetur praedictu argumenio no magis probara mouens immobile, quod sit Deus inuam quolibet aliud: adeoque non aflerri aD Thnisi ut probentur quaedam praedicata, quaeceinde ostendet conuenire Deo.
279쪽
De existentia cause prima et a
Secundus sensuae praedicti principii esse
potest omne quod a non est mouetur adesse, ab aliquo moueri quod fit a se hoc est quod a nullo alio educatur de non esse adesse . Et in hoc sensu argumentum est demonstrativum coinciditque cum demonis stratione, quam hic subdimus.
Secun a igitur demonsitatio est ab effectius. Certum est multa fieri, nihil autem fieri a seipso-Q iod multa fiant, manifestuest nihil fieri a seipso est aeque euidens samentibus ac quod nihil simul est, non est, aut quodlibet aliud rusmodi ex principi j sex se notis allis alitem probatur sic iidem posset facere se ipsum, idem praeexl
steret sibi ipsi; quod enim alicui efficienter dat esse , necesse est, quod priori habeat esse nihil autem est , quod sit prius, quas russit , nihil igitur se ipsum facit sed quidquid sit ab aliquo fieri necesse est . Non est
confundenda hic controuesia impertinens ad rem praesentem , an videlicet domi eractionem pendens ab aliqua causa adaeviata, possit per actionem B pendere si ipso in genere causa efficientis . Sunt qui Concedant, ut videre potentis apud Ouie-dum,&ahos. Qui tamen hoc dant . hoc etiam requirunt, ut id, quod sit, ab aliquo fiat, qui,ssifficit ad rem praesentem. Iam vero si omne quod fit, ab aliquoiat necesse est pari causam aliquam quae nos fiat, sed sit a seri cautem causa est Deus; crgo datur Deus: Haec demonstratio est Aristolica Sper viam cauta prima: . Quod
280쪽
debeat dari ahquod ens, quod 3 nullo sat probatur: quia si etiam ipsum feret: ab alio feret: de illo allo raedit dissicultas , an sit absq: eo quod fiat; an etiam ipsum ab alio fiat: sic in infinitu igitur deueniendum est ad aliquid causans'mnia, cum ipsu a nullo
causetur. Hanc demonstrationem esse ad captum etiam rudiorum nonnulli obseruat, sed in hoc decipiuntur, quod ex eo capite illam minoris aestiment. Esse ad captum ruciorum patet, quia nullus est, qui excurrendo per omnes effectus, statim non assentia
tur, nullum ex ipsis esse sui ipsius causam: immo qui non irrideat Sophistan, si suadere vclit aliquida serpso esse factium. Puta Rusticus o credet hanc caledram esse factam a se, nec hanc imagne nec quidlibet aliud , sed pro quocumque e sectu semper ad causam recurret ab ipso distinctam Quod aurem deueniendum fit ad ahquam causam , oua non fit facta, facile ostenditur per repugnantiam, non infiniti, quod multi,tique sapientes admittunt sed processus in infini-ttina in investigatione causarum essicien-rium, quem processam nullua,nisi ignorans
Demonstratur tertio ex continge otia eorum, q tu vidimus existere. Nos ipsi ita exi- sitimus, ut ab quando non extirerimus: contingenter igitur existimus. Idem dic de ma-aodibus nostris. de uniuersis rebus craatis
quae indiflerentes sunt vi existant , vel non existant. F hac autem indissesentia recte inscrtur existent laetatis nece Bars j.cuius caete-