장음표시 사용
331쪽
Ioci quae temporis, sicut ad agendum reis quiritur identitas temporis , ita requirerCtur identitas loci . cu sicut a calo in passurru, non fuit immediate, nisi ab eo quod est in eodem tempore extrinseco cum passo, ita non fluet, nisi ab eo quod est in eodem loco extrinseco cum ipso adeoq non dabitur actio, nisi penetrati in compenetratum quod est euidenter falsum Resp. 2 cone antee neg. conseq. Ratio est, quia eo ipso quod res non est nunc . simpliciter non est , agere autem suppnit
esse. Quod autem non est hic, non propterea non est. Ad cor firmationem. Deus nequit supplere defectum durationis, nisi vel curando pro ipso, vel substituendo aliquid quod duret loco ipsius e durare enim quod Iit ipsius supponit ipsius esse; si autem aut Deus, aut aliquid pro ipso duret, agat.
ipsum non agit, puta si pro virtute A. ponat virtutem Γ, actio quae erit a non facit agens Aes& consequenter non aget virtus, quae non est, per hoc autem quod suppleat propinquitatem agentis, seu virtutis iam existentis, non supplet virtutem, seu pro virtus e de consequenter recte intelligi.tur etiam non proximum hic agere hic , cunon intelligatur non existens nunc agere nunc loquendo de eo a quo immediate effaetio.
Obiic. r. In sensu composito predictae distantiae neque per diuinam omnipotentia clari potest contactus agentis,&passi sine contactu agentisin passi dari nequit actio
332쪽
agentis in passum: ergo insensu composito praedictς distantiae nequit agere agens ista, passum, Minor probatur quia actio agen ltis in passum est formatissimus contactus ais gentis cum passo. Resp. per probationem minoris tolli aequi uocationem, ostendi falsitatem maiori L In sensu composito praedis e distatiae
implicat contactus mathematicus, non con. sistens in alio, quam in propinquitate unius ad alierum. Non implicat autem contactus physicus,vt ponitur in probatione mi noris, hoc est actio unius in alterum. Contactus mathematicus est necessati mutuus, ut paret, non autem physicus: de hoc ultimo dicebat B Iob: Manus Tomini tetigit me. Ad
argumentum in forma vel nega, vel distingue maiorem assignando duas rationes coistactus, ut supra.
Quaeres 1. Quomodo agens plus agat in
rem Olo, quam in proximo tAgentia etiam quae in orbem agunt, intensius aliquando agunt in magis, quam in lius remoto . Puta Sol regionem aeris terr proximam magis calefacit, qua remotiore a terra, adeoq. Soli ipsi propinquiorem. Si phiala vitrea aqua plena opponatur lucernae, in aliqua distantia post phiala reta, lumen habes intensiu , quam ante phialam, cum tamen spatium phialam antecedens sit lucernae propinquius. Radii solis per speculum,ut vocat, storium uansmissa ignem excitant,cum ante speculum vi sentiantur.
Constat igitur intensius aliquando agi ii
333쪽
magis,quan in minus remoto Quaeritur hie quomodo hoc accidat.Ad intelligentiam. Sciendum est triplicem esse . quantum ad praeses attinet.actionem, Prima est directa, secunda reflexa,tertia re si acta. Di recta est illa, quae per lineam omnium breuissimam a suo principio procedit sine ullo angulo. Per lineam huiusmodi ruit lapis ex alto
dummodo in nullum obicem impingat. Actione huiusmodi operatur quandocum quae potest natura. Qui almea recla cum sit Omianium breuissima , per hac celerrime agitur; Datura autem agit quam celeri me potest in
quibuscumqcircumstantiis. Actio reflexa e iis , que in processu a suo principio per lineam rectam impinges
in obicem, retrocedit versus suum princi pium. Huiusmodi actione speetes emiscet a vultu Ganimedis in specillum, reuertuntur
ad ipsum,&ad quoslibet ipsum in speculo
Rctio refracta est illa , quae incidens in mediu i diu et se ratiatis, aut densitatis, non reuertitur Osus principium , sed ulterius pergit, non tamen per eandem lineam, sed per diuersam que cum prima facit angulum. Hac actione species baculi recti in aqua immers transmituntur ad Oculum qui propterea stactus apparet. Tam circa rei Texionem quam circa reis fracti:onem dantur alique legas quas breuiter indico, primo pro reflexione. Sit mea actionis cadat supra corpus i effetiens perpendiculariter etiam perpendiculariter Tom. Q. N ver-
334쪽
29 Tiout. s.curit. Αἰ versus suum principium reuertitur cita viri linea incidentiae , Desine reflexionis sit omnino eadem; ita pila lusoria e manu de- i ides in panum perpendiculariter , veris
sus eandem manum reuertitur, facitq; cum: plano duos angulos rectos, Si vero linea
actionis directa eadat supra planum nota per pendiculariter, sed oblique Pitaut faciat
angulos inaequales unum actum in alte. rum obtusum, tunc reflexio non fit pecean' dem lineam, sed per aliam quae faciat anguinium reflexionis aequalem angulo incidentiae
Vltriusqie refllexionis exemplum faciae ' tibi ipse repraesentabis.
a Contingere tamen potest ut corpus percussium non moueat vi per lineam refle-
xionis facientem angulum aequalem angu- lo incidentiae, ratione gravitat illud inelia naniis deorsu, sed hoc non accidit in actione propagatiua lucis', aliaurmue huiusmodi qualitatum, pro quibus,&in quibus praed ae leges seruantur. In refractione atem natura seruat has leges. Si actio directa transeat a medio ra- tiori ad densius, refractio fit ad perpendi- cularem. Si autem a desiori ad rarius, re is 1 actio fit a perpendiculari Ratio huius diuersitatis est, quia in medio ratiori magis dispergitur, in densiori magis unitur actio. Rem ob oculios tibi potias tum in specie bus ab ea re popagatis intra aquam , tum in propagatis ab aqua per aerem Ptama In, tra aquam franguntur ad perpendicular zmi secundet inacte a pendiculata
335쪽
Ex hac reflexionum refactionum q. hreui facilique ostrina habes unde explices quomodo aliquando accidat agens princi . pale plus qualitatis producere m parte a se
remotori, quam in minus remota. Ad productionem enim qualitatis concurrit non
solum qualitas diffusa per medium, sed etiailla quae est in principali agente unde principali tabili tu talis productio. Docet hoc expresse Philosophus S. Phys tex. 32. ver sus finem , ubi dicit impetum quo resilit
sphaera a pariete repercussa esse non a pariete, sed a proiicente. Dicendum est igitur per reflexionem auis geri siue intendi qualitatem in parte remotiori magis, quam in parte minus remotari quia tantumdem agit caeteris paribus agens principale in linea reflexa, quantum ageret in directa, si haec protenderetur ulterius adeoq. qualitas illa, quae produceretur per lineam directam producitur periret lexa, deposita simul cum ea quae directe producitur, facit illam maiorem Exemplum sit in radio Solis incidentie in terram Hic radius
s non impediretur a terra, ulterius procederet, versus centrum mundi; sed impeditus retrocedit versus Solam ipsum in suo retrocessu producit in aere illam eandem intensionem lucis, caloris, quam produceret in linea directa versus cenarum mundi. Rursu cum iam in eadem ac is parte dire-ci e producit aliquam intensi nem lucis, ct caloris, narc noua intensi prior v ta maiorem intensionem constitit . Et quia
336쪽
ubi est quilibet eorum, quibus vere,&prooprie sum praesens . Odem modo quaelibet causa vere, proprie dicitur adesse effectui ut causa essendi, puta Sol luci quae est in aere , quamuis re ipsa non fit in eodem loco in quo est lux. Et Princips recte dicitur per potentiam esse in sibi subditis , seu potius subditi Principis recte dicuntur est. subditi potestati eius,etiam si persona Principis non sit in quolibet loco, in quo est quia libet ex subditis. Confirmatur igitus conclusio posita; quia facta hypothes, quod Deus non sit ubique nisi modo explicato nihil tollitur de diui. na omnipotentia: sed pertinet ad diuinantia zmnipotentiam ubiq- agere posse,ergo facta tali hypothesi adhuc manet, quod diuiana omnipotentia biq. agere possit. Rursus non est de conceptu diuinae omnipotentiae ita ubi magere, ut ubique necessario agat . sed ubicumq agat, ideo agat quia agere vult si autem ubicumq. agit, ideo agit, quia agere vult. manifestum est ex eo quod agat hic,non recte ferri e agere in toto spatio, quod inier ipsum, di hunc locum diffun
Dces Apostolus ex eo quod Deus bique operetur infert Deum esse ubiq; ergo valet haec consequentia; Deus operatur hic,
ergo est hic Ant. prob. quia sic ph losophatur Apos olui Non longe abest ab unoquoq;
nostrum, in ipso enim tu mus,mouemur, sumus , quasi sic diceret Deus nobiscum vivit vitam nostram, nobiscum mouet nos
337쪽
&eonseruat nos in esse, ergo non distat a nobis, sed si ex eo quod hic agat non infertur quod sit hic posset concedi Apostolo antecedens, negari consequentia, ais deoq. dici, quod Apostolus male arguit Hoc autem absurdum est, cum longe certior sit,&scientior in arguendo Apostolus, quam Aristoteles. Resp. non posse negari Apostolo consequentiam Apostoli,posse ramen negari conquentiam Aduersarii , putat Aduersarius
inferre Apostolorum ex operatione Dei reais Iem, physicam praesenIiam Dei, non modo secundum virtutem,aut Operatione ι,
sed etiam secundum suppositum. Negamus
autem hanc esse Apostoli consequem Iam , diei mu .ex eo quod in Deo vivamus, O neamur, simus recte inferri Deum esse in nobis per praesentiam,pOἰentiam, messe nistiam,modo explicato per D Thomam prima pari. quaest. 8 art. 3. quem supra retulimus,non autem esse in nobis per physicam, realam compenetrationem suppositi. gitur ad argumentum Apostoli: concede totum,in explica illud non distare, ut expli- earum est supra Praeterea Apostolus, aiunt alii, non intendit ibi probare existentiam Dei physica,
realem ubiq;ex eo quod ubi q. operetur, sed existentiam intentionalem Concio Apo stoli ad Athenienses est haec. Viri Athenienisses colitis ignotum Deum, ut testatur ara, quam inscribitis Ignoto Deo hic tamen Deus non est ignotus, cum bt q. Operans. v biq.
338쪽
vbiq; se manifestet , illum igitur eundem , quem aliqualiter ignoratis, aliqualiter etiapotestis agnoscere dcc. Sic idem Apostolus ait in epistola ad Rom. In diuisibilia Dei per ea quae facta sunt intellecta e sputun rursempiterna quoque virtus eius, ct diutinitas, cum igitur ubique sit aliqua creatura Dei, ubique est aliquid virtutem , omnipotentiam creatoris depraedicans. Iuxta
hanc Apostoli interpretationem facile est respondere Deus ubique operatur , ergo ubique est per physicam,vi realem praesen-riam suppocli,nc ga consesper praesentiam intentionalem subdistinguerper huiusmodi praesentiam in actu primo; concede ili actute cundo, nega Vel etiam si absolute conceis das, nihil dicis contra te. Etiam si enim des non solum Deum ubique cognosci posse per suam creaturam, sed de facto ubique cognosci, nihil dicis contra hactenus Dices, non esse ubique secundum suppositum est realiterin physice limitatio inesse, eximitatione in esse recte infertur fimitatio in operata , ergo ex non esse ubi q. secundum suppositum recte infertur limi. ratio in operari, rursus cum limitatione in operari non stat posse agere ubicumq. v Ol. Derit e vicum q. voluerit, ergo cum non esse ubi q. non stat posse operari biciam q. Voluerit, Mulcumq. voluerit. Mmor sub sumpta probatur quia cum limitatione in C perari. non stat virtus infinita operandi vi consequenter sui fundamentum conclu sto,
339쪽
. sonis suprapositae, posse enim agere mo-
do praedicto fundauimus in infinitate virtutis activae, quam diximus remanere etiam
in hypothesi Dei non existentis ubique secundum suppositum.
Res rogando Addersarium an facta hypothesi,quod Deus no sit misericors adhuc possit Deus agere ubique Certe respondebit praedicatum misericordis impertinenter se habere ad agendum hic, vel non agendu tamen idem omnino argumentum facies pro misericordia, quo 1 fecit ipse pro b, quitate secundum suppositum Patet hoc , nam no esse misericordem est limitatio inessera limitationem in esse sequitur limitatio in operari, ergo&c. Id dic de quolibet praedicato. Nec tamen dabit ad utit sarius, si Philosophus sic , ex quolibet piaedicato quilibet aeque sormalit c inferri, puta non dabit hanc conseq. Deus operatur hic, ergo est misericors , vel ergo est iustus ac istam . Deus operatur hic ergo est hie . Vtili igitur aduersarius ex defecti ubi quitati s negari desectum operationis ubique . tamquam ex praedicato specialitc hoc inferente, ex ex operatione hic inferri existentiam hic, seu priesen: iam hic ipsiusmet operantis, ex speciali necessitate adcOq. exspeciali connexione operationis cum praesen .
tia . Caeterum ex defectu cuiuslibet praedicati in Deo inferri defectum cuiuslibet alia teritas ultro concedimus, cu deficiente qn libet , deficiat ipse Deus, Quodlibet enim praedicatum Deo conueniens est Deus -
340쪽
Ex his patet ad argumentum ex defecta obiquitatis infertur limitatio virtutis spe cialiter; ego, sicut ex desectu cuiuslibet vlterius praedicati diuini Domitto: sic ad reliqua . Sufficit pro veritate conclusionis non magis inferri diuinam immensitatem ex operatione,qua ubique agit, quam diuinam misericordia aut iustitiam aut quodlibet aliud praedicatum Deo conueniens
Satisfit nonnullis qiuesitis. QVarres . An agens creatum saltem
de potentia absoluta agere possit tria. distans Respondetur assit maliue .Ratio est , quia
non apparet repugnantia. Agere enim in distans non dicit neq formaliter, neque consequenter agere, non agere , au quidli-het aliud huiusmodi. Obiici 1 ut agat debet esse simul tempore cum pata ergo etiam debet esse simul loco, ergo neq diuinitus aget in distgs. Confirmaturi quia si ideo agere potest it distans, quia potest Deus suppplere proximitate, poterit etiam agere non existens in hoc tempore, quia Deus supplere poterit pro duratione, nequit hoc ergo neque illud,vel e conuerso e potest illud, ergo a
Resp. r. hoc argumento, quia nimis pro bati nihil probari. Nam si eadem est ratio