장음표시 사용
341쪽
Ioc , quae temporta, sicut ad agendum squiritur identitas temporis , ita requirerCtur identitas loci cu sicut actio in passuum non fluit immediate, nisi ab eo quod est in eodem tempore extrinseco cum passis it: non fluet, nisi ab eo quod est in eodem loco extrinseco cum ipso adeoq; non dabitur actio, nisi penetrati in compenetratum quod est euidenter falsum. Resp. 2 conc antee neg. conseq. Ratio est, quia eo ipso quod res non est nunc simpliciter non est , agere autem suppnit esse. Quod autem non est hic, non propterea non est. Ad cor tarmationem. Deus nequit supplere defectum durationis, nisi vel curando pro ipso, vel substituendo aliquid quod duret loco ipsius e durare enim quod Isti ipsius supponit ipsius esse s autem aut Deus, aut aliquid pro ipso duret, agat. ipsum non agit, puta si pro virtute M ponat virtutem Γ, actio quaretata non fa- cst agens Aes consequenter non aget virtus, quae non est, per hoc autem quod sup Pleat propinquitatem agentis, seu virtutis iam existentis, non supplet virtutem, seu pro virtus e & consequenter recte intelligi.tur etiam non proximum hic agere hic , cunon intelligatur non existens nunc agere
nunc loquendo de eo a quo immediate eff
Obiic. r. In sensu composito predictae
distantiae neque per diuinam omnipotentia cari potest contactus agentis,&passi sine
contactu agentis passi dari nequit actio
342쪽
agentis in passum ergo in sensu cofiposito praedici ς distantiae nequit agere agens Ita, passum, Minor probatur quia actio agentis in passum est Brmatissimus contactus agentis cum passo. Resp. per probationem minoris tolli qui uocationem, Mostendi falsitatem maiorix In sensu composito praedictae distatiae implicat contactus mathematicus, non con aistens in alio, quam in propinquitate vilius ad alterum. Non implicat autem contactus physicus,vt ponitur in probatione mi noris, hoc est actio unius in alterum. Contactus mathematicus est necessati mutuus, ut paret,non autem physicus: de hoc ultimo dicebat B Iob: Manus Tomini tetigit me. Ad argumentum in forma vel nega, vel distingue maiorem assignando duas rationes coistactus, ut supra. Quaeres i. Quomodo agens plus agat in remoto , quam in proximo ξAgentia etiam quae in orbem agunt, intensius aliquando agunt in magis, quam inmitius remoto . Puta Sol regionem aeris terr proximam magis calefacit, qua remotiore a terra, adeoq. SoIi ipsi propinqui rem Si phiala vitrea aqua plena opponatur lucerna maliqua distantia post phialam lumen habis intensius, quam ante phialam, cum tamen spatium phialam antecedens sit lucernae propinquius. Radii solis per speculum,ut vocat, florium transmissi ignem
excitant,cum ante speculum vi Asentiantur.
Constat igitur intensius aliquando agi ii
343쪽
magis,quan in minus remoto Quaeritur hie quomodo hoc accidat.Ad intelligentiam.
Sciendum est triplicem esse quantum ad praeses attinet.actionem, Prima est directa, secunda reflexa, tertia refracta. Di recta est illa, quae per iraeam omnium breuissimam a suo principio procedit sine ullo angulo. Per lineam huiusmodi ruit lapis ex alto dummodo in nullum obicem impingat. Α-estione huiusmodi operatur quandocum quae potest natura. Quia linsa recta cum sit Omianium breuiuima , per hac celei time agitur' natura autem agit quam celeri me potest in quibuscumqcircumstantiis.
Actio reflexa est illa , qu in processu a suo principio per lineam rectam impinges in obicem, retrocedit versus suum princi pium. Huiusmodi actione speetes emiscet a
vultu Ganimedis in speculum, reuertuntur
ad ipsum,&ad quoslibet ipsum in speculo
Retio refracta est illa , quae incidens in
medium diu eis rasitatis, aut densitatu, non reuertitur vir sus principium , sed ulterius pergit, non tamen per eandem lineam, sed
per diuersam quel cum prima facit angulum. Hac actione species bacuti recti in aqua immers transmituntur ad oculum qui propterea stactus apparet. Tam circa reluxionem quam circa r fractionem dantur alique, legas quas breuiter indico, de primo pro reissexione. Si linea actionis cadat supra corpus ierlactens perpendiculariter etiam perpendiculariter Tune. Q. N ver-
344쪽
versus suum principium reuertitur 'ita t&linea incidentiae M linea reflexionis sit omnino eadem; ita pila lusoria e manu deiscides in panum perpendiculariter , versus eandem manum reuertitur, faciti cum plano duos angulos rectos, Si vero linea actionis directa cadat supra planum non per pendiculariter , sed oblique ilaut faciat angulos inaequales unum actum in alte. Ium obtusum, tunc reflexio non fit pet ea n dem lineam, sed per aliam quae faciat angulum refleximus aequalem angulo incidentiae
Vltriusqie refllexionis exemplum facile tibi ipse repraesentabis.
Contingere tamen potest ut corpus percussium non moueat vi per lineam reflexionis facientem angulum aequalem angulo incidentiae ratione grauitat illud inclinantis deorsu, sed hoc non accidit in actione propagatiua lucis , ali aut mue huiusmodi quas talum, pro quibus,&in quibus praedictae leges seruantur. In refractione atem natura seruat has leges. Si actio directa transeat a medio ratiori ad densius, refractio fit ad perpendicularem. Si autem a desiori ad rarius, reis stactio fit a perpendiculari Ratio huius diuersitatis est, quia in medio ratiori magis dispergitur, in densiori magis unitur actio. Rem ob ocultos tibi ponas tum in speciebus ab ea re popagatis in ira aquam , tum in propagatis ab aqua per aerem. Prima In, tra aquam stanguntur ad perpendicular secundet in aere a pendiculari
345쪽
Ex hac reflexionum refactionum q. hreui facilique do strina habes unde explices quomodo aliquando accidat agens princiis pale plus qualitatis producere in parte a se
remotori, quam in minus remota. Ad productionem enim qualitatis concurrit non
solum qualitas diffusa per medium, sed etiailla quae est in principali agente unde principali tribuitur talis productio. Docet hoc expresse Philosophus S. PhyLtex. 32. versus finem , ubi dicit impetum quo resilit sphaera a pariete repercussa esse non a pariete, sed a proiicente . Dicendum est ijitur per reflexionem auis
geri siue intendi qualitatem in parte rem Oisitori magis, quam in parte minus remotari
quia tantumdem agit caeter is paribus agens principale in linea reflexa, quantum ageret in directa, si haec protenderetur ulterius adeoq. qualitas illa, quae produceretur per lineam directam producitur per rei lexa, deposita simul cum ea quae directe producitur, facit illam maiorem Exemplum sit in radio Solis incidentie in terram Hic radiussion impediretur a terra , vlterius procederet, versus centrum mundi; sed impeduus
retrocedit versus Solam ipsum in suo
retrocessu producit in aere illana eandem intensionem lucis, caloris, quam produceret in linea directa versus centri m mundi. Rursu cum iam in eadem aei: parte cre-ci e producit aliquam intensi nem lucis, vicaloris, haec noua intens priori v ta imaiorem intensionem constitit . Et quia
346쪽
quo magis elongantur a terra adii reflexi. eo magis inter se disperguntur, ideo aliam eo magis decrescit luci de caloris intensio
Hinc habes cur etiam est a te in verticibus montium sit frigidiusculus aer , qui tamen in vallibus, Min planis est calidissimus, Nimirum in vallibus& planis fiunt reflexiones radiorum quae non prcuenint usque ad vellices montium, vel si eo perueniunt,
adeo dispersi, dura dic micruemunt , trahit, vel fere nihil eificiant 4 In urticibus autem sis montium refla iuntur quidemi ad ij,sed ad latera,& non pei eandem linea, ut constat proticienti pilam supra globum, vel aliam figuram h ut uidi Dices: cacumina montium fere semper aliqualiter ventilata δε hanc csse caulam cur ibi ac non adeo incalescat , aut calor ipsius non adeo sentiatur.
Resp. ita esse . Sed etiam omni vento cessante habes in dictis,cuti ibi non sit ad eo
De refractione eodem proportionaliter modo philosophandum est. Plures radi j Solis, vel alterius luminosi impingentes in vitrum ustorium, vel in phialam aqua plenam transeunt a medio rariori ad medium densus, va patet: adeoque iuxta leges naturae refractio sit ad perpendicularem hoc cst uniunt inter se praedicti radii versus centrum phialta vel vitri ustor ij. Transeuntes deinde a vitro seu phiala in aerem proximum non statim disperguntur, sed paulatim,
347쪽
tim, adeoque aliqualiter uniti inter se egrediuntur ephiala Hinc si in materiam incidunt facile inflammabilem illam inflammant, quia videlicet Sol tantundem caloris
producit in illa materia quantum dispersia
set per praedictos radios tanta autem Intenisso est ad ignem sussiciens in materia caneis roquin idonea. Hic etiam satisfacies roganti, quae sit causa qualitatem intendens in puncto concursus. Ad euius intelligentiam scias opor. t et fieri quaedam specula concaua Solis radios ita excipient , ut omnes illos reflectant versus sui centrum, ibiq. ita uniant, ut in illo puncto, in quod omnes coni fluunt,vhemens luxis vehemens calor oriatur Scribebant ante aliquot annos speculum huiusmodi adeo exquisite elaboratum , ut ad flammam candele aurum ipsum in pu sto concursus liquefieret in in multis du-ptionibus factum experimentum. Quaeritur causa tantae intensionis.
Dic causam esse Solem ipsum, vel quodlibet aliud huiusmodi radios emitens ad
speculum Tantum enim lusis caloris pra ducit in illo unico puncto , quantum produceret per omnes illos radios undecumq; dinii sosa Qui calor in puncto unitus
cum intensissimus sit, est ad formam ignis sufficiens,qui ibi generatur,si materia inueniatur idonea.
Deliquefactione metalli ad flammarria. candae , certum est flammam candela in
348쪽
rem esse quam intra medium eiusdem Hecexperieris si candele cuspidi plumbum p. phces, statim enim liquiescet cum tam in in medio flammae detentum non nisi longo tempore dissoluatur Ratio est: quia nisu. spide tota vis flammarinitur, incusaicie confluunt omnes spiritus ignei eiusdem fla. niae Si verum est aurum ipsum a candela liquefieta in puncto concursum dicendum est praeter calorem, qui in praedicto puncto unitur, confluere etiam spiritus igneos innumerabiles , qui simul uniti intentissimum calorem eniciunt. Quod si dicas candelam non pluees spiritus emittere,quam habeat in se. Respondeo ita esse. Et hic valet ad luteram nemo dat quod non habet. Sed ex materia quam con uertit in ignem flamma candelae, nouos eisper, nouos spiritus gignit,quos continuo eiaculatur in speculum qui in tanta copia congregantur, ut vehementius agcte possint quam ipsam et flamma candelae.
LV AESTIO RDe Duplici actione totali
P sint ne esse plures causa totales eiusdem
numero effectas. DIctum est ad agendum requiri praesentiam agemis ad passum . Dubitari potest an adgendum per modum causa:
349쪽
De duplicia a. tot. 29 ssae simpliciter adaequata requiritur insuper absentia omnis alterius agentis seu influentis in eumdem ei ctum. Hoc est quod sub atris terminis alibi agitatur a nonnullisci videlicet : an eiusdem numero essectus esse possint plures causae totales in actu
Et quidem de pluralitate causarum totalium in diuerso genere causandi non con trouertitur. Namin causa materialis debet esse adaequata in suo genere,in formalis in suo, sic docarteris. Controuertitur autem dei luralitate causarum totalium in eodem genere causaris Puta possint ne ignis A, Rignis Brita esse causae essicientes ignis C, cquilibet seorsim acceptus sit causa tota is, adaequata ipsius. Praeterea non est sermo de multiplici causa totali in actu primori supponimus enim tam ignem B, qua ignem , aut quelibet alium huiusmodi esse in actu primo causam essicientem cuiuslibet alterius ignis. Quaeritur aute, an sicut conis tingit plures esse causas esinentes in actu primo eiusdem effectius rata contingere possit esse plures in actu secundo, hoc est rata ut quaelibet ex illis sit causa totalis in actu secundo effectus. Denique nomine causae totalis M adaequatae ne intelligas eam , vltra quam nulla alia influat in e sectum .Qui enim hoc intel- ligit nonii ne causae totalis, disputare nequitan possint esse plures causae totales eiusdem effectias: cum repugnet in terminis ita in- Ilucre In effectum, ut nulla alia influat osse
350쪽
influere in effectum, alia simul influente Nomine intur causae totalis eam intellige Iluae ita dat enectum, ut qualibet alia ce ante , ipsaq: nihil plus quam influit influente, idem omnino effectus detur. De
huiusmodi causa quaeritur an respectu eiu iadem ellatus queat esse multiplex. Prima sententia asserit posse etiani naturaliter esse duas causas totales eiusdem nu- moro effectus. Hac senrentiam habes apud Suarium, qui illam refellit disp. I 6. Metaphys. laci.6 nu I. secunda negat etiam supernaturaliter pos . se esse duas causas totales eiusde numero eflatus. Haec sententia communis est inter Seotistas , ducem suum sequios ina dist. r. quaest. a. in a. dist. χo. Motistis fauenthac in re non pauci; hom istae, inter quos Caiet. 3. Parte, quaest. 67 art. . Et ex nostris multi cum H Vasquexin tertiam par
Tertia sententia mediat inter utramq; ex epostis ait q: non posse quidem naturaliter esse plures causas totales eiusdem uis moro effectus posse tame supernaturaliter. Haec sententia est Suari disputarione citata, multosque,vi egregios habet sectatores. Priam conclusio sit . Neque de potentia
Dei absoluta possunt esse plures aut Pauciores cause totales ici trinsece eiusde numero effectus Probatur haec conclusio, si explicetur Causae intrinsecae sunt constitutiva intrinseca rei manifestum est autem nori