장음표시 사용
711쪽
pleantur ad percipiendum obiectum , illud
idem sine tali complemento percipere impotentes. Hac in re.
Dico primo: In potentia vi sua data species huiusmodi Habet haec conclusio experientias pro se non tot quin plures . Prjma sit in speculo, in quo&te, a quae tibi a tergo sunt, inspicies cum tamen ad eadem obiecta non sit conuersa potentia, quae aspicit Species igitur ab obiecto ad speculum iactie,& a speculo reflexae doculum , complent illum in ratione immediate pCtcntis aspicere Secunda sit in multis speculis ita inter se dispositis , ut alterum in alterum specie acceptas reuerberet unde accidit unum obiectum in instanti apparenter centuplicari Tertia Phaec. Si cubiculum bene clausum estia in fenestra exiguum foramen , cui in distatia debita opponatur charta, vel alvid huiusmodi a Tunc videbis in . illa depingi obiecta , quae sunt exta fenestram , quod nillil aliud est , nisi recipi in illa charia species ab obiectis emissas . Sldebis autem obiecta inuersa , propter decussatio lem specierum in foramine . arao nania peria fenestra eo modo evanescunt, quo ab Ain te Ganimcde, Ganimedis vultus
Ratio a priori necessitatis specierunIahuiusmodi cst, quia quotiescumq; potenria necessaria non est magis huius, quam illius obiecti perceptiua .sed indifferebs ad hoc vel illud, debet per aliquid determinata, ζboc Pa; ius, quam jllud obiectum sit proxime
712쪽
De speciebus intentiones. gstine pol eas attingere cum igitur potentia
visiva secundnm se non sit magis repraesentativa huius, quam illius obiecti intra genus colorator0m sed indifferens ad quod,
libet debet reddi proxime potens hoc pO-aius . quam illud repraesentate per aliquid sibi superueniens. Hoc autem per opticationem obiecti huius potius quam illius ad potentiam: per applicationem,inquam, non physicam, sed intentionalem hoc est media specie . quae propterea dicitur obtest vicaria; quia videlice facit ut potentia sit ita actu intentionalitet hoc potius, quam illud obiectum. Ita loquitur D-Thomas dum ponit potentiam cognoscitiuam fieri quodammodo rem cognitam unde est illud dictum Philolaphin Intellectus est quodammo.
do omnia; quia videlicet intellectus omnia intelligit, intelligens aute fit quodammodores intellecta, quocynihil aliud est, quam actu repraesentare rem per unionem sui, cum similitudine obiectiva rei seu potius per similitudinem obiectulam rei,determinari ad exprimendum in se rem ipsam cuius speciei unitur. Vnio enim huius ad illud facit quoddam unum ex hoc. illo Confirmatur praedicta poatio , quia non
pote reddi ratio congruentior cur obiectum in tanta distantia, non autem m malo ori, determinet potentiam ad vitalem per.
ceptionem sui, nisi quod ad tantam. non ad maiorem distantiam transmittit species sui. Non enim ex quodlibet loco quodlibet
obtudium vides. Hinc et jam est perspici
713쪽
liorum usus, recolligentium species ud cum q. dispersas, easq. unitum deserentium ad potentiam visivam . Vnde habes obiectum prius agere in potentiam , quam potentiam operari circa obiectum. Non dixi: quam potentiam opereri in obiectit m e. re enim paries agit in oculum , oculus autem nihil agit in parietem . Denique hac apsa conclusio clarior solutione obiectorum fiet.
An etiam in aliis potentui dentur species. SPecies obiectorum vicatias sunt qui
Ii inter externas , potentiae visiva a tribuant Iij liberalius omni, omnino po-rentiae, siue externae, siue internae Et primo quidem de polentia auditiua eodem fere modo ratiocinantur, ac de visiva. Quemadmodum enim vis bile per varias reflexio ves multiplicatur , sic etiam constat multiplicar audibile nemo enim est, qui non aliquando audierit repercussionem soni sive potius sonum etiam multi otes reper cussum , qui communite dicitur echo Queamadmodum autem repercussio rei visibilis non est ipsius secundum suum esse physicum: sed secundum esse intentionale, ara etiam repercussio rei audibilis, seu soni,
non est, aiunt, secundum ipsius esse physi- um, sed secundum intentionale. Qui di
714쪽
eunt nihil aliud esse perceptionem soni, quam impressionem aeris Oli in γmpa num ausculatorium Hspec es huiusmodi reiiciunt dispalitatem autem asti runt inter hanc. illam potentiam Nuta poIentia visiva percipit sine motu locali i adeo quo sine impetum recepto ab obiecto auditiua vero non percipi nisi pet hoc , quod moueatur motu quodam concussionis a medio moto, imprimente in ipsa motum simile illi, quem accepit a sonante. Multo facilius putant sustineri posse adsensationem tactus non requiri species intentioales obiectum aiunt , potentiae tactivae sunt qualuate tangibilesci cuiusmodi suunt calor, frigus c. Hae autem propagant se per medium per productionem physicam sibi physice similium: recipiunturque realiter, secundum suum esse naturale in-ipsom et erga no potentiae ipsas percipientis Puta in neruis, qui sunt organum tactus recipitur calor, irigus realiter , phasce quo modo certum est non recipi obiectum, quod vadetur in potentia visua. Hoc tamen non obstantem Thomas in
prima part quaest. 8 art. 3. Orp. exlsit mat etiam ad sensationem . quae sit perta ctum, necessarias esse oecies intentionales res, vel qualitatis, quae tanguiar En ipsius
verba : Maatem sensus Odam potentia passiua, qua nata olimmutari ab exteriori sensibili est autem duplex immatatio: una naturalis, o altera spiritu otis . naturalis
qui Iecandum quod forma imMutantis
715쪽
6 Up. 2. Vuaest. Io. recipi:ur in immutato secundnm esse a. turale sit ut calor in calefacto spiritualis autem, secundum quod forma immutantis recipitur in immutato suundum se spirituale, ut forma coloris in pupilla, qua non fit perio colorata soperationem autem sensus requiritur immutatio spiritualis,per quam utentio forma sensibilis at in organo Iensus. Alioquin si Iola immutationatu. ratis sugiceret ad sentiendum, omnia corpo .ra naturalia sentirent, dum alterantur. In quibusdam sensibus inuenitur immutatio spiritualis tantum, sicut in visu: In qui busdam autem cum immutatione spirituali tataralis. Haec od alia ibi D. Thom. In hac doctrina Angelica plura sunt noranda Primum est, quod immuta ionem quae sit per receptionem formae secundus suum esse naturale, vocat natura lena: immutationem vero quae fit per speciem formae, vocat spiritualem dicit enim in visu inueniri immutationem dumtaxat spiritua-sem quia non color, sed species coloris in visu recipitur. Vnde patet formam sita tualem hic, seu secundum esse spirituale, non accipiendam esse in toto rigore spirituali- raris sed nomine forma spiritualis nihil aliud intelligi, quam speciem intentionalem, siue intentionem ipsiusmet formae sen. 5bilis. Secundum est hic discursus. Si sola immutatio naturalis sufficeret ad sentienduetiam lignum, dum alteratur, sentiret. Li-g'um, dum, IIcratur,non sentitiergo sola
716쪽
immutauo naturalis non lassicit ad sentien. dum. Minor est indubitata Maior est euidens nam in ligno fit immutatio naturalis forma enim natura sua sensibilia' puta calor, aut frigus,secundum suum esse naturale recipitur in lignu in quolibet alio corpore naturali. Vide ne replices lignum
dum alteratur non sentire, sentire autem manum: quia haec est potentia vitalis, non autem illud, nam Prima, non Omnis potentia vitali sentit qualitatem a qua alte ratur, ut constat de plante, sed solum potentia cognoscit tua Secundo ideo sentitontentia cognoscit tua, non autem alia, quia in cognoscitiaa qualitas recipim secundum modum potentia cngnoscit Iuar, hoc ei intentionaliter; quia immutatio secundum formam naturalem non est apta mouere potentiam intentionalizer, quod et intentum S. Doctoris. Tertium est quod haec doctrina tota elii uxta principia Philosopi , docentis , O.
tentiam sensiuiuam, quamuis sit materialis, eleuari tamen aliqualiter supra materiam ad percipiendum oble ista, quae percipit. Obieeta enim, quae a sensibus Percipiunt tir, non per hoc percipiuntur , aut potius fiunt
immediate percepi bilia, quod ponantur physice supra sensus 3 sed per quod , quod
per specie sui mus materialem quam plasint eleuent sensum ad perceptionem sutum
Hinc est illud sensibile positum supra sen
sorium non facit sensationem, quod probatur a Philosopho per calorem positus
717쪽
supra oculum Cerrum est enim visionem non feret,nisi coloratum ita disponatur, ut ad potentiam visivam immittat species sui
adeoque nisi in aliqua distantia ab oculo
Doctrinam hanc nos etiam pro vera admittimus putamusq. nullam sensationer laeta nisi concurentespccie rei, quae sentitur,' organum eleuante ad operationem nunismodi. Qualitates quae realiter rectapiuntur in organo tactus , pertinae ad ipsius rem peramentum, aciuntq ut se habeat hoc vel illo modo , secundn qualitatem ipsi debitam: sicut Malia corpora, quae non vluunt.Adpehcipiendum autem vitaliter has ipsas qualitates, debet coadiuuari per sepetem spiritu elem, seu intentionale earuncem. Ratio est quia species facit Drmal ter ut qualitas aliter se habeat in ratione immediate sensibilis,quam in rati Oae pure
Confirmatur haec D. Tho. de Plutosophi
Coctrina, quia tactus percipit qualitates e. tiam non receptas in se. Potes enim etiam manu calidissima sentire frigus, stigidissima calorem obiecti tibi applicati; quae se- satio proculdubio non oritur ex immutarione Organi per praedictam qualitatem se
cundum suum esse naturale. Hinc omnes a-Ctου sensitivi vocantur intentiones quod nomen ex duplici capite illis conuenire Potest, Primo;quia sunt cognitiones quae-Mam obiecti, cum cognoscere si potentiae anientionalis: secundo, quia ipsam et potentia
718쪽
De speciebus intentiones. 667tia ad cognitiones huiusmodi per species quae sunt forma intentionales , eleuatur Hic discursus, qui nobis probabilissimus est , militat aeque pro potentia auditiua, de qua dicebatur supra, ac pro activa; nam si immutatio per qualuatem physicam δε ea tem non facit sensum tactus immediate perceptiuum eiusdem qualitatis mulco statuus immutatio po entia auditiuae per impulsum vel motum concussionis , faciet sensurro auditus immediate perceptiuum se obiecti. Actus audiendi est etiam ipse vitalis perceptio obiecti , hoc est exercitium actuale potentiae intentionali er operant scirca sonum & consequenter debet etiam
ipsa potentia auditiua per speciem solii spiritualigari, hoc est, aliqualiter eleuata supra materiam . idque etiamsi suppo lassonnm ipsum realem mouere secundus T suum esse naturale organui auditus. H. e com nia nobis videntus probabiliora oppositis.
De speciebus potentiarum interirarum Longe manifestius est species rerum es.se in sensibus internis, quam esse in externis Et iam somniantes videmus h bilia, fruntque in cerebro nostro com lima - tiones plane admirandae phantasmatum, ut unicuique experientia constat. Imo aliqui
per huiusmodi specierum reuolutionem
719쪽
deierminam tu ad operationes quasdam quas vix, ne vix quidem vigilantes au- cercia r. Certum est autem obiecta illa non cile in anima, ni spe species sui, lepotem illum, quem venator dormiens insequitur: coronam illam auditorum, ad quam Orator Olmiens dicit, non esse nisi
lacu duri, speciem sui, in anima tum Vena lotas luna oratoris-Hoc idem accidit in ementibus su actu, siue habitur qui oculis apertis vident 'aetciis omnibus inuis hilla, Vales sunt qui Tragedias in solo vacuo admirant utin stupent plauduntque huic, cilli personae pirae neque; bi, neque alibi est. Habes unum ex
his egregie descriptum apud Horatium in
arte poetica Speries igitur emittuntur ab Obicctis ad sensus externos , a sens bus externis iransmittuntur ad internos. Haec aurem non ita inrclligenda sunt, quasi obiectaci aculentur ad potentias externas corpuscula quaedam, quae cum sint subtilissima peruacant&perserent organum sensus extarim , dia ac via in organa potentiae in te. I iocis sese insinuent. Dicuntur autem trans. mriri speci cs per sensus externos ad interinos, per hor, quod a specie recepta in poten-ria externa determinetur pnrepti interior
ad aliam adque subtiliorem, magisque im-n a malam sibi elaborandum, vi cuius ipsa cicrminetur ad perceptionem obic-
Intellectiis etiam ipse indiget speciebus qua elaborat consequenter ad operatione sensus
720쪽
De speciebus intentionalibet s. 4 9
sensus interni. Hinc est quod dicitur in tela lectum conuersum ad phantasmata specula- ri. Vt autem qua ratione quibusve id fietip ssit explicetur, inuenta est celebris illa diuisio Intellectus in Agentem, lassibilem de quo aliquid indicauimus primo anno huius Philosophiae in tractatu de V niuersalibus. Inrcllectum possibilem considera per modum tabulae rata intellectum Agentem per modum Pictoris, siue Scriptori Tabula rasa se ipsa nihil dicit aut ex primit accedat opus Pictoris aut Scriptoris, tridlibet repraesentat loquitur. In
tellectus igitur agens ad imitacionem phantasmatum in internis sensibus receptor uiri
pingit , seu scribit in inrellectu possibili species in te ligibiles objectorum, puta ho-iarinis: leonis,&c. unde quae materialia sunt in se, dicuntur esse immaterialiter in intellectu . Intello tus possibilis per impraestionem seu recept onem talium specletum reduci tu nactum cognoscentas,& ex tabula rasa evadit tabula parrhasii vc Homeri omnia epraesentans&cantans.
Deuellant hic authores alij pro praestantia intellectus agentis upea possibile is alii pro possibilis supra agentem . Nos quibus
super omnia place pax, atque concordia ex utroque facimus unum pro quo ne lis alia oriatur aduersus animam: illium in sum cum anima identificamus. Non tamen controuersiam propositam curamus effuger ii Iam sensu fot mali instituentes. Reducitur igitur quaestit an intellectus ut agens sit