장음표시 사용
771쪽
nati ei, qui accidit in Angelis, accidet etiam in anima separata, inter species intelligibiales has excitari pre illis. Quamuis enim ponantur in Angelo congenitar, hoc est impressae intellectui Angelico a Creantes, in anima autem hominis acquisitae, non est tamen specialis dissicultas ex hoc capite mconsequeuter de unis philosophari poteris cum proportione ad alias. Dices non est explicabile quomodo ipsa phantasmata praesententur animae, hec prae illis determinent ad hanc , pree illa,Ope- Iationem: ergo excitatio specierum intelligibilium non recte explicatur in nobis per excitationem phantasmatum Ant prohatur: quia phanasmatit omnia sunt semper intinae praesentia animae: cum anima sit in-t irrepenetrata cum organo, in quo sunt hoc enim organum est animalum. QuomC-do igitur hoc prae illo ita praesentatur', ut animam determinet ad operandurn 'Resp. neg. ant. Quamuis re ipsa dissicile excitatio huiusmodi explicetur, explicatur ramen permotu mearu fibrarum quae sunt in cerebro, in quibus ut in propriis subie . eris ea phantasmata resident. Motus aure illest ex imperio, vel voluIatis, vel apse eritus senstitii determinati ad hoc , per alido id connexum cum hoc potius, quam cum illophantasmate, modo iam supra expli Cato QIamuis enim quicquid est in corpore , si aequaliter praesens Anima , quePniim Penetratur cum corpore, non tamen aeqUa Irtermove, animam, quia non aequaliter moti z-
772쪽
Te intens corrup. babit. 72ltur . Non igitur per solam prasentiam sui
sed per sui motum animam molian mou C
tur autem ipsa ad motum subiecti, sicut a cidit in alijs accidetibus-Sub lectit autem ipsum , cum sit corpus, nun disti ite in te ligi qtro modo moueatur. Sunt qui principium motivum fibrarum huiusmod in quibus , species 4 spiritus residente ponant in nucleo quodam sit in cento cerebri, ipsum autem nucleum determinati aiunt ab extriniec O, puta nouis impressionibus ab
hoc vel illo obiecto in ipso factis ad mouendas has, vel illas fibras. Haec autem omnia, ut vides quamuis intianos fiant, nos tamen latent. Ceri uest principium mouens
istorum omnium esse animam ipsanu, quae sicut in vegeta suis qualitates corporeas spiritusque vitales undecumq; diffundit intra plantam ad eiusdem conseruationem , operationes , ita in sensiti uisis spiritus Rspecies mouet ut oportet ad operationes proprias eorundem . Anima autem insuper rationalis, cum eadem in homine, quae sensitiva, facile per unam speciem operationis determinatur ad aliam; sicut idem intellectus v. g. ab apprehensionesvnius oblecti, determinatur ad iudicium: Maii dicio ad discursum circa id ema quod idem proportionabile a ccidit in voluntate, quae a
simplici complacentia impellitur ad de si derium a desidemo ad spem obiecti , in quo
vel est, vel apparet ratio boni Dices: obsecuim per speciem sui est in anima quantum sussic: , tis: deatur ab ani-
773쪽
rna , ergo semper actu videtur abranimata, cons probatur quia anima in uidendo est
causa necessaria: de ratione aluem causae ne cessatiae est agere quantum potest, in quacumq; circumstantia adeoque implicat in ipsa poni sulficientiam adaequatam ad agendum N ipsam non agere Ant. autem pro .hatur ex dictis alibi; videlicet completa l. timo potentiam vitalem in ratione perce. ptiua per esse intentionale, seu per speciem obiecti per c cptibilis.
Res dist. ant. obiectum per speciem sui
est in anima quantum sumlait, ut videatur habitualiter ab anima,concedo, v videatur adtualiter: nego. Per speciem habitualem anima habitualiter videt; sicut per charita tem habitualem, habitualiter amat. Sicut autem habitus charitatis non semper exit in actum, ita nec habitus sciensi, quicunq; ille sit. Et iam incogitans de ente naturali di, citur sciens elliis naturalis , eiusdemq; ptOprietatu,&passionu Vt aute illa ipsa scientia exeat in aca um,debet detrerminari ab huc& illo obiecto proposito-Ratio a prior est, quia habitus est in hoc similis potentiae,quae ratione suae indiflarentia ad tendendum in hoc, vel illud obiectu, deber ad hoc ipsu determinari ab extrinseco Hoc apparet pre: cipue in habibus scientificis. Hi enim cum sint secundum species abstractas, adeoq; in-dlifferenter se habentes ad ij finita , non est
potior ratio cur circa haec potius, qua circa
illa obiecta ratiocinentur; Debent igitur ad hoc determinari perspectem actualem illius
774쪽
De intensis corrup. habit. 723
lius obiecti, circa quod prae alio operant ut quae species actualis, cu ex cyetur ad actualem apprete hensionem obiecti, excitat consequenter ad philosophandum de ipso. Quod exemplificamus in habitu intellectus, exemplificari posset in habitu voluntatis, siue naturali, siue supernaturali. Habitus chartistatis v. inclinat ad contemnenda caetera
bona prae eo bono quod est omne bonum. Non autem semper afferunt sese anim pomis
ni bona, qllae cta sumo comparari possintae prae ipso co emni, sed modo hoc modo Lllud aliud puta modo bonum famae, modo bonudignitatis, modo volutatis secundum quod autem haec vel illa se offerunt, elicitur hic, vel ille actus charitatis amplecte do praei. s illis sensibilibus,bonuinscnbile, illudque alijs praeferendo; eo autem est ex natura rei actus naritatis perfectior, quo vehementius illa sensibilia animam trali unt, siue alliciunt. Idem dic de habitu Temperamiae cuius exercitium circa hoc potius , qua ciseca illud pendet ab extrinseco determinate. Quod autem species relictie ab act bus ne q. actuum, neq; obiectorum ita sint similitudines, ut non aeque sint actuum, Mobiectorum si mi Lum, habes ex dictis in Logica, ubi de perfecta similitudine eorum.quae sunt in tra eandem speciem . Cum igitur nec ullus
sit actus . cui nequeant esse infiniti alii omnino similes, nec ullum tere obiectum cui nequeant esse infinita similia nulla est spe cies quae non possit constituere habitum complente potentiam in ordine actus in-
775쪽
fini: os circa h c, vel illa obiecta elici edos Ratio horum inium adducta est in loco.
cuodnam sit obiectum voluntati. O Vr tio intellectus operata Orael
voluntatis praecedit . Propterea desiderare quis posset , ut G obiecto intellectus , priusquam de obiecto voliin aris , agric .i . Id a me ta praestitum est 4 nobis, ut superio. ra considerans, ususcemodi deli derosa tis faetiim existimet. Nam de ente, de intel. ligibili ramo e de ipso non ente non intelligibili , tam multa dixitnia S, ut sis.cundum aliquos non solum adaequauerimus, sed et lam transcenderimus obiectum Intellectus . De obiecto igitur voluntatis, de quo vel nil, hactenus, vel fere nihilo aliquid saltem dicendum cst 'constituto voluntatis obiecto, quaerendum quomodo circa ipsum eadem voluntasset habeat. Obiectiim voluntatis esse bonir satis communi se aiunt ; cur non etiam altrix Si ea recolas quae dicta sunt in rcoemial bu Logicae, iuuenies id omne dici obiectum
776쪽
Potentiae, circa quod potentia occupatur si igitur non solum circa bonum , sed etiam Circa malum occupatii voluntas , non solubonum , sed etiam malum pertinebit ad obiectum voluntatis. Quod autem circa vir unisque occupetur suaderi posset ex eo, quod non solum per volitionem, sed etiam per Politionem operetur voluntas Quicquid sit autem an volitio solius boni sit, certe nolitio vel est, vel esse potest mali, ex
quo sic philosophaberis , omne id circa
quod operatur potentia, est obiectum potentiae: sed etiam circa malum operatur volun tar: ergo etiam malum est obiectum volui Liatis Minor est probatu facilis, cum ipsa mali nolitio sit operatio voluntatis. Ex his liquc quod accipiendo nomen obiecti pro
ratione circa quam quo nodo tib et versa riri pote ia, malum intra obieci tam voluntatis adaequam comprehendi necesse est. Diccs quod ipsemctactus, quo malui , auersamur,est amor boni oppositi pura diu infirmitatis est amor bonae valetudinis: Odium ignotantiae Nerroris est amor scientiς cum igitur nullum sit malum , quod non sit alicum boni priuatio, nullula erit dium, quod non sit aliquis amor; nulla nolitio, quae non sit aliqua volitio. Hinc argues obiectu voluntatis adaequatae contineri Intra rationem boni, Nam nullus est achiis voluntatis, qui non versetur circa bonum
si autem omnis actus est circa honu , singulis actibus assignabitur pro obiecto bonum: adeoq. vltra actuale dentes in bone , nullus
777쪽
7 1 6, Disput. 2 ctiast. I erit actus voluntatis, consequenter obiectum adaequatum potentiae erit solum bonum . Praeterea eodem ratiocinio probari posse non solum verum sed etiam fallar esse obieetum intellectus. Non enim solum assentitur vero, sed etiam dissentitur falso. Tam autem dissensus est actus intellectus
quam assensus, Si igitur id omne est obiectu
Potentiae,circa quod versatur potentia cum intellectus aeque versetur circa falsum dis. sentiendo ac circa verum assentiendo Peo. dem iure intra adaequatum obiectum pol e lite intellectiva continebitur falsum, ac intra obiectum ade: qua tu volitiuae malum. Haec omnia, ut vides, sunt potius de vo ce quam de re. Diximus alibi obiectum potentiae intellective esse ens, qude ab omnibus admittitur , accipiendo li ens saltetria, transcendent aliter Dicitur autem ella verum quia intellectus sor maliterit talis versatur cilcaeens cognoscendo hoc est repra sentando sibi palliones eiusdem: cognoscere autem quae nasmi passiones obiecti ,est considerare obiectum ut verum: attinge do videlicet passiones, quae ipsi vere conueniunt
dissentiri autem falso est iudicare quod hec aut illa praedicata,hae vel illae passiones non conueniunt huic subiecto,quod est forma lissime assentiri vero hoc est , cognoscererem ut est, illamque sibi repraesentari, ut
Omittendo igitur quaestionem de voce & nomine obiecti intelligendo obiectura ,
prosecutionis, dicendu est solutonu esse
778쪽
obiectum voluntatis. Ratio est quia voluntas non amat nisi bonum ergo obiectum adaequatum voluntatis continetur intra a.
tionem boni. Ad intelligentiam hultis conclusionis tenenda est diuisio obiecti alibi adducta Pin materiale formale. Materiale vocant id ad quod terminatur actus formale, a lo
sub qua ad hoc, vel illud terminatur De , hoc obiecto formali intelligenda est nostra
conclusio Rationem formaliter motivam
appetitus esse rationem boni probatur ex ipsam etdcfinitione boni communitet recepta. Bonum est quod omnia appetunt. B u igitur equi est quod ab equo appetitur num hominis, quod ab homine. Neq;enjmita inreli genda est definitio, ut id solum bonuo fit in quod omnium appetitus cn- dit. Hac enim rarione nullum erit bonum.
Puta felicitas hominis non erit bonum, quia non omnia appetunt hominis selicitatem Quid enim curat canis, aut equus de hominis felicitate Appetitus igitur, seu potius appetibilitas explicat in obiecto rationem boni, d consequenter implicat alterius es.se,quam boni si enim des appetitum edere posse in malum, iam appetibile aeque erit malum, ac bonum: adeoque non definietur bonum per rationem appetibilis, sicut v. g. coloratum non definiretur per visibile, si- etiam incoloratum visibile esset. Obijc. i. Appetitus tendit in non esse appetentis non esse appetentis est malum: ergo appetitus tendit in malum in conse-
779쪽
quenter nec de fi lio Aristotelica subsisti nec bonurecte assignatur pro obiecto adata quato voluntatis, ut est te dentia in & pro . secutio. Probatur mai in eo, qui optat non esse,& facit quantum potest ut non sit. Huiusmodi est qui se interimit , putans se post
mortem nihil futurum. Praeterea damnati appetunt non esse:& sic de alijs Resp. malum posse term mare actum appetentis, non tamen sub ratione mali. Peccatum ipsum malum est, ut tale cognitu: non propterea non appetitur. Appetitur adtem vel sub ratione utilis , vel sub ratione iucundi. Furtum v. g. a Pure appetitur sub ratione utilis, adulterium ab adula ero sub ratione iucundi. Eodem modo ipsum non
esse, quam nis absolute non sit ullum bonua peraehenditur tamen sub ratione alicuius boni, saltem comparative. Puta qui se n-rerimit, putat in carentia essendi esse caten, tiam miseriarum &qtria summum mali putat illas miser as, ideo putat melius esse
non esse, quam cum illis miser incesse. De hoc alibi dichim est In forma igitur ad argumentum dist. min. non esse est aliquod malum , apprehensum ut tale in talibus circumstant ijs ab appetente nega; de ap- praehensum ut bonum saltem comparative:
Dices implicat quod in non esse appareat ulla ratio bonari ergo impi: cat quod
non esse appetatur sub ratione boni Ant. probatur quia in non esse non apparet ulla ratio entis ubi non apparet ulla ratio en- tio
780쪽
De obiect. volunt hum 729 tis non apparet ulla ratio boni, ergo in non esse non apparet ulla ratio boni. Res p. diu ant in non esse non apparet vlla ratio boni absolute concedes compa - raritae nega Appare enim minus malum esse ipsum me non esse , quam misere Ae dc in hoc sensu explicatum est a nobis hoc dictum Christi Domini deciscariotes: meis lius ei erat, si natus non fuisset horno ille , Vbi aduerte no diς solum melius erat, sed melius et erat. Posses enim sic urgere , si non fuisset, non poterat ei esse nec ullum bon si nec ullum malum , igitur non esse non erat
ei melius. Ad hoc respondetur quod ne no
accipitur cum esse physic sub utroq, On- dictori , essendi non essendi , impit cat enim quod idem per esse, cum Axta,
physice sustineat utrumq; cum alterum X pellatur formaliter per ipsum me esse phy
sce. Quamuis autem idem si esse physice, non sustineat truae q. idem tamen utrumq.
sustine, quia de eodem diuisi qe dicitur est&non est. Ille igitur scariotes, Pti est subiectum propositionis, qua de ipso dicitur est, est etiam subiectum propositionis, qua de ipso dicitur non est. Consideratus igitur in esse obiecti dicitur melius se habet sine esse physice cum culpa , hoc est simul cum
vera miseria, quam cum esse simul cum culpari adeoq, hoc ipsum mei obiectiam, cliam
dum est si cum suo esse coniunctam ha b c t talem miseriam debet appetere suum non esse, quia melius est de hoc erificari quod non sit quam verisicari quod sit, si simul Hi veri-