장음표시 사용
791쪽
An bonam necessariὸ ametur. Voluntas humana non solum est potentia libera, sed etiam naturalis axhoc quod sit libera, est de ratione ipsius L se dominam suae actionis ex hoc quod si
naturalis est de ratione eiusdem per natu in ram , hoc est per innatam propensionem tetri in aliquod obiectum. Hinc alibi diximus libertatem voluntatis humanae non Lia circa bonum, vel non bonum; sed circa hoc, vel illud bonum . Haec tamen disiunctio dupliciter intelligi posset. Print, o laus volimras non sit libera ad amandum O. num , vel non bonum secundo ita ut non sit litura ad amandum , non amandum O. niim primam libertatem, quae dici potestct, tragiciatis, abstillimus voluntate, ubi saluinius non amari, nisi bonuua Adversea: llem libertatem hanc contrarietatis dici, non contrarietatem actus cum actu: comparatur enim amor, Iam orci sed percon et rars et a Iem obiecti cum obiecto com paraturin: m bonum cum no bono 'deoq. non agamus hic de libertate contrarietatis quoad actus circa idem obiectum , sed . comi arietate in objectis , circa quae actu non conἰrarii exercentur.
792쪽
tradictionis, agimus Uc quaerentes, an is L voluntas non possitam ire malum , ut non
possit non amare bouli. Pt , ius distinguere oportet inter bonum, in bonum Est enim quoddam bonum, quod ita bonum est, ut, hil habeat admixtum mali, lant quaedam bona, quae ita bona sunt, ut aliquid habeant admixtum mali, Rursus illud ipsum bonti, quod re ipsa non habet vllam admixtionem mali potest apparere cum aliqua admixtione es cuius maJi illud autem bonum, quod habet admixtionem mali, ita apparer ut nihil praeferat, nisi rationem bom . Exe'm plum sit in viroque Deus est tale bonum , ut ea iter nullam obeat rationem mali ἐpotest tamen apparere cum ratione mali dupliciter damnato sub ratione inimici viatori ratione ardui , hoc est disti illic rassequibilis. Est autem malum damnato quod Deus ipsum o crit, aut sane apparet ut malum de sim: lucr apparet ut malunt L. viatori, quod sit difficulter, dolum permul os labores assequibile Dissicultas enim&, ut ita dicam , laboriositas est aliqua spe cies nati Molestum enim opponitur tuiscundo mona creata, quae lis umq sequimur ita sunt mixta malis, ut aliquando nihil in ipsis appareat ab , quod habent. Vindicta .g. vel mors inimici sic habet ra
tionem iucundi, ut habeat simul ad arax tam ra Uondita noxii , nocet enim tibi inimicum
occidere, ramuis hoc ipsum te dilic et Contingit amen ita tibi repraesentata a
793쪽
tionem incundi, ut nulla alia ratio tibi sor-matiter appareat obiecta hoc modo repra sentata determinare solent voluntatem ad illos motus, qui vulgo dictantur primo primi, hoc est praecedentes omnem omniis
Praterea tenendu est hic quod in physi a diximus de distinctione inter appeti-
ius innatum&clicitum . Appetitus innatus nihil a ud est quam proportio quaedar im x rem appetentes D in appetitam, ut inter potentiam ionum polentiae. Cur 1guti voluntas sit potentia haturalisci cui naturali Ieraliquiis proportionatur per mo- dum finis, seu boni certum est etiam in ipsa esse appetium innatum ad ab quid , ut ad finem suum, hoc in ad suum bonumia. Hic appetius ex alibi dictis est idem realiter cum re appetente sicut igitur appeti. tus materia prima ad formas est realiter ipsam et materia prima ita appetitus volun talis adfinem eiusdem innatus est ipsam et realiter volutas Finem autem voluntatis esse summum bonum eiusdem est indubitatum. Quamuis enim inter Philosophos disputatum fuerit de ultimo fine hominis: in hoc conuentum est ab omnibus, illum msummo bono eiusdem consistere. Ad quam deinde materiam contraheretur ratio illatu: mi boni, non fuit una omnium sententia. Epicurei rationem summi boni in vo lii plate positam exist amarunt, dignitate humana natura ad felicitatem bestialaad primentis intelliguntur enim communiter
794쪽
we amore boni. γέφter ita sensisse de voluptate corporis. Vnde
aliqui ex ipsis merito porcorum nominae sibi usurparunt. Hic Horatius: Mepinguem, nitudum, bene curata cute vises,
cum ridere voles, Epicuri de grege por
Quod ii Ohiptate corporis , ad ammi
voluntarem animum transferas, merito dices summum hominis bonum vuluptate coissistere,qia summa est in contemplationi: a primae cta latis, dc amore primae bonitatis. Si pici non m voluptatae, sed in virtute
summum hominis bonum reposuere: in hoc errauerunt, loquii sunt falsa . Viritis enim non habet rationem finis, sed me dij: in tantum Fortit ad in Temperantia , Iiaeque huiusmodi habent rationem boni inquantum ad illud bonum conductit, quod amatur ut finis. Dubitari posset viri permisciosius arraueti it auae dubitatio, si a nobis resoluenda esset standa est Scotuls suprae Epicureos in errando victoria . Ratio est quia facilius est immines etiam bona indolis iralii in errorem Stoicorum , quam in errorem Epicureorum labet enim Stoicorum stultitia speciem quandam sapientiae dum pro fine ponit id quod re ipsa bonum est , honestum, quamuis neque bonum neque honestum in ratione finis. Praeterea virtutis exercitium habet 'vim alliciendi homines etiam modestos cum ex eicitium crapulae, aliarumq; voluptatum facile conistem natur . Imo illi. ipsi qui inter voluptates
795쪽
tes, besti arum instar volniantur,agnoscunt hoc esse infirmitatis humanae cum contas qui virtutem sectantur, sua virtute facile glorientur . Hinc di mort Stoicorum error ab errore Epicureorum sicut vero similata,
ab euidenter falso facilius autem est decipi pervi mile vero, quam per oppositum Rem explico Tam Epicureus quam lol. cus recedunt θ vero quia summum bonum
neque m virtute, neqNe in voluptate consit.
Bit Exercitum tamen virtutis est bonum usus intemperans volun ptatis est malus; est igitur similior summo bono virtutis usus, quam voluptatis conuenit enim cum sum. n. o bono in ratione boni. Adde quod ipsa metaptitudo conducendi ad summum bo. num est aliqua similitudo cum summo bano haec igitur cum reperiatur in usu virtu tis, non autem in usu voluptatis ianist.
stum est hunc minus assimilata, quam illum,
Denique cum pulchritudo virtutis sit se. cundum partem hominis praestantiorem, hoc est secundam rationem , facile est illam amare, cilla conquiescere quasi in fine , ut apparet ex infinitis Stoicorum axiomatis, quibus generosos se,& Qitcs venditat, eo quod virtutem propter se ipsam ament, seque a vulgo segregent per hoc ipsus quod nullum virtutis premium, nisi virtutem ipsam expectent. Hinc Reges ipsos, imo, ut aiunt, meos prae virtute parui- pendunt: quia huiusmodi homines habentur pro sapientibus, propterea error
796쪽
hic est peniciosus qui enim a caeteri ut sapientes colim tur, assumuntur in exempla vivendi : ita ut qui aliter munt se ipsos damnent, fateanturque se non recte luere. Lege Senecam,& videbit quam speciose in suo Stoicismo superbiat. ontra vero vo in luptas corporis, cum nihil habeat quod sit hominis proprium , imo quod non aeque sit in bestus, habet cle fcrialitatem quandam dignitatas humanae depi tuam, S consequiter fac dem fastidiri a oe , qui se hominem esse, hoc ult rationis compotem attente consideIcta
Simili fere ratiocinio probantri Augustino duce, Patres spirituales facilius csse malum hominem euadere bonum, quam zpidum,& in virtute torpentem , euadere in eadem feruidum gcnerosum . Nam malus homo ab ipsa vites deformitate urgetur,
ad virtutis pulchritudinem: ctim autem vir
tus ipsa remissa nitidiscit serat deformitatis. caret hoc stimulo horno tepidus, adeoque difficilius fit ex mediocriter bono optimus, quam ex malo, Huc facit doctrina Philosophi in Eth scis quod quando concupiscibilissimul&'irascibitis in unum idem inque conspirant, ad illud longe vchementius tendimus, quam quando solum alterutra Puta accius ilicum bis tuendae vitae quando instat postis , quam hoste remol , quamuis etiam sine holle vitam citres. In stante hoste conse sua non vita milita racirascibilis contra persequentem concupiscibilis pro re consertiandaci mo Lasci-
797쪽
hilis milita tunc sub vexillis concupiscibilis. Iclem proportionaliter accidit quanis
do a deformitate viti impellimur a civir. tutem hanc enim ob suam formositate concupiscimus . illud ob suam de Mimitate
hortem usi unde aiebat Eucherius nescire se an bona vitae futurae magis traherent, alia magis mala praesentis fugarente corte traque in bonum nostrum conspirant. Haec de Stoicis QEpicureis obiter, In quo autem ratio summi boni sit sta conuenit fere in
ter omnes; nam etiam qui verum Deum tignorant, sub aliquo illum nomine agnoscunt, putantque Deum esse is quo nihil
rnelius cogitata polent:&in hoc habent verum conceptum Dei: quamuis distincta . iusdem praedicata non norint. Non autem hoc intendimus praesenti quaestione vi n. ueniamus an per hunc vel illum actum, huius vel illius potentiae , bonum hoc sumum umbea istice possideatur: qua in re si-plex est communi sc talentia. Prima est Thom istarum fatis communiter aientium summum bonum beatis epossideri per actum intellectus, Vel em fes-mo est de beati tu line supernaturali , vel de naturali supernaturalem aiunt consistere in visione clara, Mintuitiua Dcimariiralem ainem in contemplatione ciusdem persectissima. Dico naturaleIn non quod iamiabcatitudinem naturale ullus hominum a sequatur j ita e uim eleuati suarius per gratiam, ut vel Dicitatem supernata rate cos sequi nccesse sit, v ci m at crinam discriar
798쪽
tibi. Vocat autem Ethici naturalem illam quae esset secundum naturam hominis pute praecise secundum se consideram, qualem v. g. agnouit Aristoteles, aliique huiusmodi, cui supernaturalem ignorat uni Ratio su udamentalis huius sententia est :quia per actus intelictus primo possidetur summum bonum , fitque possidentis iuxta illud obiectum cognitum est in cogno
scente, laeto fit unum quodammodo cum cognoscente; cetera autem, ut sunt amor,
gaudium de obiecto cognito, sunt quaedaneeessalo consequentia . sic ni v. g. OnOTum communitas, arcanorum communicatio sunt consequentia a micitiae, consi- Dentis formaliter in amore tituo neu tum latente ex amantibus. Primam summi boni possessionem haberi formaliter per iaetiam intellectus est certum, &etiam ab iis qui contra homi stat sentiunt, ultro conis cessum. Certum est tam operationem intellectus prae ccdere natura operationeIT avoluntatis, xta illud nihil amatum quiuprrecognitum beatitudinem autem consistereri cognitie ne summi boni , videtur tum euidens, tum ab Augustiuo definitum,
aiente illii micatum esse, qui habet quod vult, illiti mali vult. Est antem mam se- sum quod ille quiri eum possidet, habet quicquid vult, Quia in Deo haber omno bonum, illis ivi i vult, quia nihil vult praeter Deum aut si aliquid praeter Deum vult, vult quod Deus vult ipsum velle QDeus aule non vult, ut aliquid mali velit Secunis
799쪽
Secunda sententia, si Scotistatum aientium beatitudinem formalem consistete , non in actu intellectui; sed in aetii voluta. tisci videlicet m ipsam et fruitione boni possessi. In hac sententia visio beatifica diaci uti beare non formaliter, sed redica liter seu essicienter quatenus videlicet haec ipsa visio determinat ad amorem fruitiuum siue ad fruitionem, gaudium de summo hono Suam hanc sententiam fundant primo in concepti communt mortalium, apud
quos idem fere sonat esse beatum, ac fruieu gaudere de obiecto quod dicitur beatificare Conceptum hunc communem placet hic expIcate per falsas felicitates, seu
potius per imitamenta quedam laticitatis, quibus homines capiuntur. Da duos aequaliter auritos ad musicam dabis obiectum propollio natum aequaliter utrique potentiae audi ziuae, ab utraque aequaliter se cunis dum suum modum possidem , contingit tamen ex his alteium delectari alterum vero non alter g tur licet beatum esse se musica, alic autem negabit Ratio disparitatis in utroque est promptara quia videlicet quamuis uterque idem possideat, alter tantum delectatur in re possessa delectari autem est potentiae appetit tuae. Qui contra sentiunt etiam m potentia appraehensiva rationem fruentis, seu delectantis se in obiecto bi proporIlo naio, in. ueniunt a Aiunt enim intelletum per On- templationem primi veri forma litet tu.
cundari. Quia cundatio vitalis consistit
800쪽
De amore boni. 7 9sormat iter in vitali quiete potenticem obiecto sibi proportionato: cum igitur verum sit obiectum proportionatum potent lar intellectivae, haec in veto vitaliter quiescit hoc est delectatur, Delectationem timuia modi reperiri aiunt in qualibet Potentia is vitali siue externa, siue interna. Puta Phantasia delectatur formaliter per percepti O-nem pulchri phantasmatis potentia visiva per visione tu pulchra obiecti auditiua Per auditionem soni numerosi Qtio aut cir
hic hoc sono delectetur , ille mol stetur,est ex eo quod hic sonus huic, non autem illi
alteri potentiaepi oportionetur. Nam sicut
definitionem boni , videlicet quod omnia appetunt ita intelligi , ut ad iacionem pis sita insin exigas, idem omni na ab Ommbusep peli: eo ita ut sit bonnm huic, quod ab hoc . sic num illi, quod ab illo appetitur: lonum omnibus, quod ab omnibus: ita etiam cla fi lioncm pulchri , videlicet:
cuod omnibns placet, sic telligere debes vi pulchrum si huic, quod huic pulchrum illi, quod illi placet, pulchrum onibus, si a iud est, quod omnibus placeat. Hinc musica illa qua delectatur PQ rus, non aulus, erit puli lira, & numerosa auribus Petri, non auribus Pauli adeoq, iucundabitur
in uia auris Petri, non autem auru uult. Idem dic de obiecto potentiae visivae contingit enim codem obiecto oculum unius delectari,& alterius offendi.
Alii vero delectationem huiusmodi alui haberi sormaliter notisci actum ipsus met