장음표시 사용
101쪽
placi ) materiam coeli cum materia A serentia sit actus, habebunt utique Iaan seriorum corporum specie conue e re Mnire. Ita sensit Trismegistus. Empedocles, Heraclitus, Thales Milesius. Xenophanes, Anaximander, Xenocrates . Ana1imenes, Plato, di alii, qui ante Aristotelem de natura disseruerunt. In eandem postea tuere sentetiam Avicenna lib. t. suae iussi c.
cap l. D. Bona uentura in z.d. I 1. q. I.
Ochamus in x. q. Aegidius in a. d. sua essentia aliquem actum, atque adeo non erunt purae potentiae . Praeterea: Si duplex esset materia 3 . Argut secundum speciem, cum utraque pM rem nobilitatem sertiri non posset sunt enim species veluti numeri . t e Arist.lib. 8. Metaphcap.3. tex. ro. sequeretur earum unam altera pertactiorem esse: hoc autem fieri non po- test: ergo neque illud. Probatur asia 34. & in opusc. de mat. coeli,ali que B sumpti oz tum quia pura potentia unon pauci
Probatur vero his opinio hisce
argumentis: In quolibet causarum genere datur una prima causa, ultra quam excurrere in uestigando non liceat; ut demonstrat Ariuol. 2. M
taph. caeit. 6. igitur in genere causae materialis deuemediana est ad unam materiam primam. Hoc autem fieri nequit, si coelestis & sublunaris m puro actu maxime distat, tanquam unum extremum ab alio: tum quia materia illa,quae excellentioris notaresset, non recte diceretur prope nihil; siquidem longius distaret a nilii Io , quam ea quae esset deterior, cum tamen D. Augustinus indiscriminatim ac simpliciter materiam vocet prope nihil sic enim ait lib. tr. Conitiss. cap. 7. & 8. Duo feriai, Domine rteria specie ditim antur; iam enim C alterum prope te , id es , angeticam non una dabitur materia,sed plures: non est igitur putandum , materia Sinter se specie diiserte. Confirmatur arguinetum: quia sicu test unus dumtaxat purus actus I ita oportCt unam rantummodo puram potentiam in natura rerum existere.
Deinde,ut est apud Aristor. 7. M taph. c. u. tex. 49 Omnis distinctio fit per aliquem actum : sed malet iacoeli, & materia mundi inferioris , cum sint purae potentiae, nullum sibi actum vendi cani: non possunt igitur inter se specie differre. Ouod si quispiam occurrat, Aristotelem docere omnem distinctionem fieri per actum: vel intrinsecum, quo pacti
diuinguuntur ea quae ex materia, &forma constant; vel extrinsecum,
quomodo coelastis & sublunaris materia inter te disserunt, nimirum
Item : Si Deus sit blunarem aliquam formam cum materia, coelest coniungat, fiet ex iis unum qui piam: ergo utraque materia serti tur unam specie rationem. Antecedens ostenditur: quia ex pura potentia, di puro actu suapte natura fit unum .
Consecutio inde patet: quia si malo D ria coelestis & sublunatis forma in
unius compositi naturam coalescant. iam utraque materia eundem specie
transcendentem respectum habebit, eundemque ordinem ad formas. Ex o sequitur. v tramque sub eadem specie contineri. Accedi i commune illud araumen. tum : Res no sunt a Philo.phis absque necessitate multiplicandae: sed nulla necessuas cogi t asserere, male A. Argur s. Argum. per sermas, ad quas reseruntur: quod E riam coelestem , & in seriorem esse,
non adrimi rationem potetitiae. Sic
urgent aduersaris: Quaelibet duae species diuersae habent intrinsecas, raestentiales ditarentias , quibus disenus contrahant,& inter se mutuo dissideant: ergo s praedictis materiae specie distinguuntur , aliquam lmtrinsecam & essent talem di flaretiam ωbtinebunt. Quare cum omniis e L
specie diuitis: recti iti ergo philosephantur , qui utramque sub una
specie collocant. Probatur minor γquia necessitas ac praecipua ratio, quae ab aduersarijs affertur, est ea, quam a coelestium coreorum i nc ruptibilitate ducunt. Aiunt enim, incorruptibilitatem, quam alioqui ratam esse volunt, defendi non posse ab Praecipvulanda mentum DPp sitae opianionis.
102쪽
ab iis,qui coelo,& inferioribus ean- Adem tribuunt materiam: propterea quod si utrob que eadem materia sit, idem erit utrobique communis appetitus ad easdem formas ; sicque materia ignis appetet formam lunς, materia lunae sormam ignis. Ex quo sequitur transmutatio subiecti, Semutua formarum vicissi nido in vir uu materia, atque adeo coelestiumphaerarum dissolutio . At quod haec
ratio non concludat. probatur: quia Bello coelestes orbes ex eadem mat ria componantur, non continub sequitur, eos poste dissolui; si constent se a forma, quae vagum materiae appeti-- tum restenet, nec sinat materiam recipere qualitates interitus effectrices: qualem formam putandum est
esse ea imi, ex qua c*lalics globi compacti sunt. Quo sane modo,aut ad Empi reum corium efformasse. Pro quo faciunt verba illa, viritus
dicant Diuini Spiritus quasi artificis curam, aquis, tanquam materiaris qua opus moliebatur. insidentem ac velut incubantem. Vnde Sc in alia versione legitur : viri ur Domini ια- cubasar aquis. Itaque D Augustin. lib. i . super Gen contra Manich. cap. 7. 5 lib. i 1.coii scis. capit. 2 o. asserit. Deum ex eadem materia coelum Seterram fabricasse. Et Theodoretus, quaeli. it. in Gen. ait, ex aquarum
fluida substantia compositum nisi se Coelum Denique Patres communi voce coelestis& inferioris mundi materiam unam esse inquiunt: Ambrosius, Datnascenus, Basilius , Gregorius Nus. Chrysostomus, Hi ronymus, Beda, Strabo. Hippolytus , Seuerianus, Alcvinus, Rabbaia
- . , iit pesiimili, D. Aug. lib.3. de Gen. ad lit .c. I o. cum daemones corpore eraeditos C nus, quos sequitur Magi iter Sent. securat, eos tamen ab interitu libe- in x.d. i . capit. i. Non eit ergo aste-6.argum. rauit alens,prsualere in eis naturam
ad agendum , quam ad patiendum
Denique huiusce opinionis defensores, ut aequiori iudicio causam tueantur . a Philosophia ad Theol giam prouocant, ni runci: rq, astru re, suam hanc positionem magis esse consentaneam diuinae historiae i. Genes. ubi, dum ea, quae prima die Dcreata sunt, commemoramur, illis nempe verbis: In principio ere
nit Deus caelum o terram: terra autem erat inanis O, tua,' tenebra erant
Iuperfacyas risi, Ospiritus Dominis obatu super aquai non fit metio nisi trium corporum : nimirum coeli, quo nomine videtur coelum Empyreu designari; deinde terrie,&aqu rum . seu abyssi. Itaque prima die, rendum , materiam coelestem differre specie a materia inferiorum
Opinio eorum. qui materiam extissem, sublunarem Decie diactinguunt.
tiam permulti e nobilissimis scholasticae Theologiae professoriabus acerrime tuentur. D. Tho. I. p.q. 66.art. . ibidem Catet. Alensis 1. p. qu.r ε . memb. 2. Henricus Quodl. 4.q. 16. Richardus in a.d. 32. la quo
loco pro se affert Rabbi Moyseni :Hispalensis eadem ilist. it que C
vi ex ipso historiae contextu licet E de materia coeli, q. 3. Ferraii en sis 3 colligere, totum spatium a terra us. sue ad coelum Empureum abysso, id est, aquarum immensitate occupa- De produ- tum fuit. Tum die sequenti diciturctione fir- Deus condidisse firmamentum, eius mamenti. que interiectu secreuisse aquas ab aquis. Quare non Ex alia,quam ex illa aquarum maloia, videtur mus mPaῖCoi corporum a terra usque
contra Gent.cap 2 o. Maior I. huius operis,' H. Alexander I. nai.qu cap. is. Idem etiam seivire videtur Bo tius in lib. de Trinit. ia Dion usius . cap. de diu. nom. quem D. Thomas a. sent .d. t . q. I .art. 2. hac in re. vis
realias, Aristotelis doctrinam secutum suis te ait. MQuod ergo materia orbium coelo.
103쪽
stium a materia inferioris mundi specie dissideat, hunc in modum sienda ur: Materiae, cum ad sermas respectu transcendenti reseramur, necessario per cas distingui debent; non quidem secundum citiusque naturam praecise spe latas sic enim materia es cmentaris, quae comi lures formas spccie distinctas respicit, non pollet este unus speciei sed sta
n lum diuertum in rinandi in dum: atqui is modus in materia Plesii de sublunari non idem cli; cum illa indis lubili ,hae dii iis lubilin xu informetur: ncccsiario igituri emateria ab illa specie d si ungitur.
Secundo, idem confirmatur haς ratione, qua prae pilum est, ac pone totum furiis sententiae sun damentum ; Si coestis & inferioris
mundi materia eiusdem est nisi' citi, sequeretur,celum suapte tratura caducum esse: aioc autem falsum est: ergo & illud. Assuinptio, cisi a quibusdam negetur , Astruitur tamen, probaturque ab Aristo t. hoc in lib. c., .a tex. 2o. Se a nobis etiarn suo loco illustrabitur. Maior propositio siue consecutio suadetur: quia si praedictae materiae in v ni specie nconuenirent, haberet materi ac lesiis ordinem ad easdem Q mas, ad quas sublunaris, ici essetque utrique communis priuatio & desiderium onmitim Qrmarum: atqui ex priua tione formae, ut Philolopha communi asse .su docent , corruptibiliatas sequitur: esset igitur ritum corruptibile. Huic argumento occurrunt Aduersata; et tunc solum priuationem Scappellium aliarum formarum in mater ia dari, euin ea non possidetur ab aliqua serina, quae ceteras in se vi tute siue eminenter coli, at, quinque omnem materiae appetitionem expleat: quo pacto, inquiunt, sese habeat sorma cflestis, quaecum ad omnes inferiores formas producem das vini Noucuriunt praestet, ne,ce Iario eas omnes in te virtute co- et . Verum haec responsio non satisfacit. Primum. quia sorma orbis Lunae non cunt luci virtute BD
A mas superiori morbium, ut planumeli. Quo fit, ut mrma Lunae nec iam
suae materiae appetitum exhauriat, nec omnem aliarum formarum priuationem remoueat . Vnde sequitur,ol iam Lunae cum Mercurio, I ire, aut Sole comparatum, corruptibilem esse. siqui lam illius materia
potest horum corporum sormas r cipere : quas non recipiet,nis prius suam intereundo deponat. Quin Lege Diu . B ei iam nec omnium inferiorum Th. I. P. q. rerum serinas cς luna eminenter m. .ar. 2. Diani bet; sedeas tantum, quas propria ran. in l. d. vi, ut principalis earum causa, valet q. 2. Caproducere noc enim Theoloῖi in preo. itaveo, quod aliud eminenter continere I. art. I. dicitur, requirunt: at inter huiusmodi sermas saltem animae perfectorum animalium nequaquam c sentur ; cum excepta rationali, quae
a Deo creatur principalis earum C causa sint alia animantia, ut uiolOco patebit. Hoc igitur amisso praesidio, ad a- Alia respoliuit se recipiunt aduersariae partis sio Adue
defensores,contendentes, eam dii n- sariorum. taxat materiam alterius sermae pri- . . uationi obnoxiam esse, quae subest serniae habenti contrarium setanam autem cetii contrarium non habere, ut proximo tex. 2o.docuit Aristoteles. Sed neque adhuc vim argumen- Que etiaD ti evadunt. Nam siue materia li refellitur. occupata sit a rma habente, siue anon habente contrarium; si tamen ponatur, eiusdem esse rationis cum Aristo t. s. sublunari, necessario erit apta nata Met. texta ad inferiores formas suscipiendas : 12. & in atque ita, dum eis caruerat, earum noli r. Phyhabebit priuationem : si quidem pri- sic. l. I.c.9. uatio non est aliud, quam negatio q. 6. art. I.
sormae i n subiecto apto. Persis iam tamen Aduersarii, re- Aduersa E sporulantque: hoc argumento solum riorum reconfici , dari in materia Hii Poten- pugnatia.. tiam remotam ad alias formas, non vero proximam, ex qua duntaxat corruptio exiiiii: esse autem pote tiam remotam materis natiuam eius binclinationem a duas sormas uae . . . Itamen per nexum serinae non na-bentis contrarium est impedita, ne
possit in actum egredi , re ipsa
104쪽
eiusmodi formas suscipiendo. P A,
tentiam autem proximam vocari eandem propen uouem nihilo impeditam, qualem habet materia a ris ad sormam igni ; cuius aeris forma. cum neu liquam inhibeat ingressum qualitatum sibi aduersantium, quibus ignis generatum: fit ita, ut in eius materia in sit compleata priuatio& potentia proxima adsormam ignis, ceterasque i Ormas inseriorum corporum . Sed quod ii e B solutio non diluat argumentum , in eo probatur: quia mi ninic congruit, ut natura una ex parte tribuat inclinationem de appetitum ad aliquem actum,& ex altera parte expletio. ni talis appetitus obstaculum ponat: iam etenim ea potentia frustra esset. Nec ossicit, quod materia corporum beatorum per dotem immo talitatis impedita erit, ne formasa ita squeat recipere: quandoquidem Cid non ad aliquod naturae donum, sed ad supernaturale beneficium, &illius i latus praerogati uana referen dum erit.
sertis verbis assimat, qua pium
is sim causian/ plana diuersam. Secunda assertio: In utramq; par- a. assertio tem probabi te est , materiam Loel
item specie distingui vel non distin
guia sublunam . Hanc assertionem
probant primi & lecundi articuli tationes,quas qui aequo se attento ani 3mo expenderit .paria fere momenta, uti nobis videtur , habere iudic bit . Nos tamen in decursu nostrarum Commentationum in Ar,so telem, cuius doctrinam. saltem
cum ς qua probabilita e defendi potest, piofitemur,decrevimus eam paerem tueri,qus p rq dictas materias inter se specie disiungit: ne,cum de huiuscemodi distinctione mentio inclis derit, quod non raro accidit, cogamur ambiguitate sententiae nos ad utramque partem accommodare.
Qua via protrediendum sit ijs, qui ma-
μυ- coelestem a materia inferi
ustionis dissolutio. DRopositis ad utramque contro. L uel siae partem argumentis,quid Dnobas statuendi ina videatur, duplici assertione exponemus . Prima haec ello: Secundum Peripateticam doctrinam dicendum est, materiam coelestem differre specie a sublunari. Hanc probant teli imonia Artilol. multis in locis. Nam l. de ortu & inter cap. 6. text. 3. docet. ea tantum
in materia conuenire, quae in se mutuo agunt vicissim q. transmutantur suod etiam inculcat cap. 7. eiusdem Elib. text. 13. 8e q. 5c capit. IO. text. 87. Constat vero , inter coelestia se inferiora corpora non dari actionem S passionem reciprocam. Praeterea 8. Metaph. cap. q. text. II. ait, insubritanti's naturalibus perpetuis somι se nou se materiam , aut non talem, quatis in rebus caducis reperatur. Et lib. ι z.eiusdem Operis, p. 2. text. I O. di
s Orib ad maiorem illustratione
huius sententiae , cui adstipui mur, nonnulla diligenter animaduertenda erunt. Quorum primum sit: cum ei lentia materiae in ordine potentiaue, siue respectit transce denti ad formas consistat, eas mat rias specie inier se conuenire, quae easdem formas respiciunt,seu quod eodem recidit in quet easdem formas suapte natura induere postunt: quae vero aliter se habent, specie dii Gre. Unde collige, non modo coel sena materiam a sublunari specie diu ingui, sed omnes sublunares sub
una infima specie contineri. Sicut enim, materia coeli nullam inseri rum corporum sormam suscipere potest: ita nulla forma est in ins rioribus corporibus, quam horum materia subinfe non admittat, ut ex mutua ipsorum tral mutatione pera occupa.
spicue patet. Neque obest, quod tio. C a Iu
105쪽
in mundo inferiori tam multae for- Amae specia dillinctae reperiuntur. Etenina materiae identitas & discrimen, ut ad initium z.art. disputat,
mus, non debent suini ex formis spe , . etatis in se prςcise, sed secundu mo-- dum informandi: qui in cunctis formis inferioribus unus secundus peciem est,quatenus omnes dissolubili nexu separabiliterve informanti obiectio. Erit tamen qui ira opponat: Si distinctio materiς esset petenda a sor- Imis secundum modum, quo in B mant;etiam distinctio formarum esset desumenda a materia secundum modum, quo recipit sotietque so
mas: quandoquidem, ut materiar i. spicit formam. ita sorma materiam.
At quod sormarum distinctio non
eo pacto a materia accipiatur, ex eo ostenditur: quia materia sublunaris, ut est unius speciei, ita vendicat sibi unum specie inodum, quoomnes in- cim feriores formas recipit. Quare, si i, materia secundum talem modum spectata formae in seriores speciem distinctionemque sortirentu , Omnes in eandem infimam speciem
Resp. Ca- Huic obiectioni respondet Ca
eodem pacto, quo ad hoc, sese rem habere in materia,&in forma, quia, cum sorma sit actus, no pendet eius adistinctio a potentia ,sive a modo Potentiae; licet distinctio ipsius potensiae, quae isnobilioris entitatis est,
pendeat a forma actuque secundum praedictum modum. Haec responsio non satisfacit . Nam cum materia &forma sint relata transcendentia
mutua; sicuti illa ab hac, ita haec ab illa, siue inordine ad illam dii linctionem capiat oportet. Aliter ergo occurredum. videlicet: formas su,
Resp. vG lunares distingui specie per ordi-ra. nem ad materiam sublunarem, conis sideratam secundum modum recipiendi Guendique ipsas,qui modus in tot species diuiditur, in quot somniae ipsI. Cuius rei illud esse potest
argumentum: Quod, t quaeque so ma sublunaris a o alia secundum speciem di ilingui tur, ita ut illam materia in se recipiat foveatque; exῖest
diuersum temperamentum Se dispositiones, quae quidem se habent ex
Parte materiae, quatenus earum interuentu fit habilis aptaque ad recipiendas formas. Deinde, ut institutum circa disi nctione interioris &superioris materiae persequamur, illud est etiam prae oculis habendum: non ex priuatione & appetitu cuiusque for-; mae, sed eius tantum, quae specie dis et sert ab ea , quam materia possidet, corruptibilitatem argui: sicut enim materia formam , quam pollidet , non nisi accessu alterius specie disserentis abi jcit, & agens natiarat non nisi formam specie distinctam ab ea, qua materia informata eis, iamateriam inducere conatur, ut experientia ipsa docet : ita quod con- qua prisectarium est in sola priuatio sormae uatione ac specie diuersae interitum rei inoli- guat cortur, ac proinde ex ea duraxat rei dis- ruptibi lia solubilitatem deprehendere licebit. ta4. Ex quo patet, quamuis uniusc xlimateria alterius formae cstellis priuationem haberet; si tamen coelonia corpora eiusdem essent speciei. non inde recte arguendum, coelum caducum esse de aliquando interitu irum : cum sola priuatio sormae sp eie disserentis malefica fit. solaque a agens naturale ad rei compositae corruptionem invitet. Tertio nec illud est praetereun- οῦ dum: etiam inter eos, qui materiam coeli a materia horum inferiorum specie distinauunt, controuersiam versari, num in omnibus corporibus cslestibus eadem sit specie materia, an non λ Partem affrinatiuam amplexus est Capi eol. 2 sent dist. ι 2.q. um c. articJ. Hispalensis ibi. &-n- E cin. a. Metaph. q io. Quibus illud potissimum fauet argumentu : quod sicuti modus informandi separabit iter. qui conuenit sormis sub co testibus , est unus secundum speciem infimam; ita modus informandi inseparabiliter ,qui cslestibus formis competit: cum par utrobique ratio oecurrat. Addunt praeterea, nos equi ex hac positione , materiam via as
106쪽
unius coeli expetere formam ait vitis, aut esse in potentia ad illam :quia potentia, inquiunt, Lappeti-
. tus materiae cuius aue orbis a suasorma omnino expletur. Aduers ria tamen sententia verior est,quam asserit M Alberta in tract.de q. coae- .
bib. q. x.&alij. Nam si eorum materia unius mi et speciei, necessario materia orbis Lunae respictaei non modo suam formam, sed etiam so mas aliorum orbium, haberet q. illarum priuationem : siquidem p tentia eadem specie eundem specie terminum sortitur. Quare cum forisurae globorum Hleltiu inter se specie distinguantur, ut suo loco oltcn-d mus, teque tetur.cstum dissolubile esse. Resellitur Nec satisfaciunt, qui dicunt, se quoi uir da mana cuiusque orbis satiare appetice sponsio. tum luae materiae. Non enim potentia, quae multos actus specie dis linctos respicit, unius dun taxat possessone expleri valet; cum eo adepto non minus adhuc ad ceteros obtinendos suapte vi inclinetur. Arg solutia . metum vero, quod pro aduerso par-
aduersaris te adduximus, facile dissoluerit qui Partis dixerit : et si modus informandi i parabiliter sit unus specie; modum tamen inseparabiliter informandi in tot species distribui,quot suntcPlestes globi. Rationem autem discriminis esse, quia ibi diuersus ii Armandi modus deprehenditur, ubi sic materia a Drma actuatur, ut ab alia forma di ueris speciei inso . mari nequeat; quod praeliat qua i-bet Arma c leti is suae materiae. Etenim sic illius capacitatem explet, et aliam sormam iecie diuersam nec desideret, nec suscipere valeat: sed tum sorina, quam materia ex
sua natura inter te mutuo approprientur.
obiectio . Obijciet tamen aliquis : viderinos ex parte recidere in sententiam. Quam oppugnamus, dum asserimus, quamlibet cςleliein formam ex Pl re suae materiae appetitum &capa-
Dilutio. citat in . Sed occurrendum z uOIA haudquaquam admittere posse, ullas rinainc testem talem appetitum satiare, si eius materia respiceret simul alias formas specie discrepares
quod in Aduersariorum opinione, constituente praxi ictas materias sub eadem specie, fatendum est sed tantummodo asserere, cςlestein socina satiare eiusmodi appetitum, quia eulimitat&circumscribit, ita ut ad alias formas ulterius non reseratur: B & quemadmodum ipsa forma altam materiam actitare nequit ; ita nec materia aliam formam possit indu re,cuin sit tantummodo potentia i lis actu S.
Sane verb, qu bd non libere, nee Modus in sine optima ratione pronunciatum separabilia nobis sit, modum informandi in- ter insor- separabiliter in varias species tri- mandi curbui, ex eo suadetur : quia minime in varias videtur inficiandum, poste a Deo species di C creari orbes cslestes natura sua in- ut latur. distolubilas, coagmentatos ex sormis & materi; s, quae non modo a sublunaribus, sed a se mutuo specie dissideant. Quo dato,haud dubie admittendum toret,modum inseparabiliter inserinandi, qui tunc eςlestiabus formis competeret, esto. unam communem rationem haberet.di si ctum iri nihilominus in plures species, pro cςlestium sphaerarum mul- D titudine. At quod in eo euentu esse fierique poste Aduersari concedet, id nos hoc verum statu factum iam
Solutis argumentorum qua primo arti ruto pro sita fuerant.
NVoc primi articuli argumenia Sol. I. arseta diluamus. Ad primum G pro Opri .s spondemus: etsi in nullo senere inu quae cSKsae detur progressus m inlinitum. ut item di m Ar. I teles loco cit. demonstrat. ro seriorema Oportere tamen in genere caus* m terra spe-terialis venire ad unam materiam cie n. dico pacto, quo in genere caulae fina- stinguri. lis deestici eutis peruenitur ad ultimum finem, unumque primum e sciens: ita ut, sicut datur unus finis su
107쪽
M. AIb. 2. corpora, e quibus nunc constat uni- P. sum. tra. uersum , eodem puncto temporis Σ1. Ria. Αο. condidisse. Itaque diuinam histo- Philo Iud. tiam nomine coeli totum coelestem in ii. de al- orbem designasse: nomine terrae &I . Caiet. aquarum, quasi in summa, inferiore ad 1. Ge. mundum. Quadere lege D. Thom.
Procopi , differentem prima parteiaquq stione Ga zaeus di septuagesimaquarta, & in secunda Mia. distinctione duodecima, ibidemque
alios Doctores . Ad Patrum vero testimonia re- Bspondet D. Thom. prima parte quaestione 66. articu l. a. ad I.& in a. sent. distinet. M. quaest. Unic. artic. 2. Patres eam opinionem non tam asseuerasse, quam ex disciplina Platonis Se aliorum Philosophorum , quibus O- eram dederant, retulisse. Itaque ac in re, quae Scholasticae & Philosophicae palaestrae, magis est propria,
non maiorem habere auctoritatem,
ruam dicta Philosophorum, quos C
equuntur; nisi quod ab omni im- sietatis suspicione longissime a
uiat: vel certe fecisse omnium comporum materiam unam, non unitate infimae speciei, sed unitate ordinis : uo pacto omnia corpora unum unt in ordine naturae corporeae.
O PACTO ARGV MENTIS Dsecundi articuli responden-
que argumenta, quae pro sententia, quam tu enaur, proposita sunt, dissoluamus: quandoquidem utramque controuersiae partem aequa fere
probabilitate nixam esse statuimus. ResP. ad a. Ad primum responderi potest: diuertas illas rationes informandi no Eterminare per se respectum materiae ad formam; sed accidentario sese habere ad illam. proindeq; non ei inuehere specificae naturae distinctionem. Quod si quis petat, unde
nam materia nabeat, ut sit una specie , cum non accipiat unitatem a
formis absolute sumptis; si quidem una speciet materia ad plures formas
specie distinctas reserturpOccurrendum erit. materiam habere, ut sit una secundum speciem, a sua differentia specifica. per quam conli uuitur; in ordine tamen & respectu ad formam, spectatam non absolute Sesecundum se,sed secundum r/tionem informandi altilandiq; ipsarti materiam. Quae ratio est via ius infimae speciei, licet somae inter se specie dictinguantur: sicuti Si ratio vi sibilitatis,qua colores terminanr, specificantq; potetiam videndi, est unius speciei infimae, quantumlibet colo. res specie differant. Ad secundum cocem maiori pro. Resp. adpositione neganda est minor, & ad
eius probationem diluendam accommodanda posterior solutio , aiendo e etsi materia coeli referatur ad formas horum inferiorum, non tamen habere eorum priuationem . saltem completam; nec esse ad eas inpotentia proxima. sed remota, ob rationem, quae inibi traditur. Ad cuius confutationem rursus dicendum : nihil mirum esse, quod natura impedierit cohibueritq; materiae coelestis appetitum, ne alijs formis re ipsa interdum potiri queat; cum inde non sequatur, eius potentiam& appetitum frustra esse. Neque. n. frustra esse docitur id, quod tametsi in uno , aut pluribus lingularibus non exeat in actum, exit tamen in alijs; uti in re proposita euenit. Nam v. g. potentia, quam materia orbis Luns obtinet ad formam ignis recipien
perducitur adactum iamateria, quae nunc
108쪽
l Vm a eorum.' J Probauit, dandum esse quintum corpus i sublunaribus distinctum: accedit nunc ad propitiis scrutandum eius tum naturam tum disterentiam a ceteris corporibus simplicibus: primo quidem localem; deinde ad alios motus. Ollcnsurus
inita comparatione ad motum igitur.coelum nec graue et te,nec leue, nec ulli motui obnoxium, prae
terquam ei, qui loco sit; hypotheses quasdam praemittit: quod de se iam su per uis secisse inquit, ubi quaedam sumpsit, alia demonstrauit. Multa: . enim in Philosophia ponenda 1 unt,&sine ulla eorum probatione a diis scipulo concedenda: dum ea vel se te non intelligit, vel falsa esse credit: quae Postulara dicuntur. P stulantur enim concedunturq; pro tempore, ne disputationis ordo tur-N5 omne belu Gahas tamen confirmanda. corp esse cet ergo ex dictis notum haberi, noraue, aut omne corpus graue aut leue esse; cu
circ. non omne corpus sursum aut deo
sum seratur. Sumit vero hoc loco. quid graue, quid leue,quid grauissimum, quid leuisti num iitade quibus4. huius Operis lib. accuratius disputabit . Deinde vult ex quattuor elementis duo esse, quorum virum dicatur simplic ter leue, nempe ignis; alterum simpliciter graue, numirum terra; reliqua duo non abs Iute leuia aut gravia; sed comparate
Cflu nec b Corpus iri u id I Quod c tu nec ς: au tate graue, nec leue sit, hunc in modum nec levita collagit: Quidquid leue aut graue terret litu est, id a medio. vel ad medium ser-
csic. tur, ut ex proxime dictis conuat:cς-lum autem nec a medio, nec ad medium sertur: ergo nec graue est,nccleue. Assumptionem confirmat: navel cstum eo motu naturaliter agerctur, vel prater naturam. Non naturaliter : quia cum unius corpo ris simplicis unus tantum motus simplex naturalis sit, sequeretur, cf-
CVm a eorum . qua dicta sunt, alia Text. IT. si 'posita sint: alia demonstrata ;
patet, non emne corpus Duιtatem , aut
grauuatem habere . Atquesupponatur.
quidnamsit id, quod leu. , c, quid id ,
quod raue nuncupamus, portet, quo ad
satis s id ad osem prasentem: examus autem rursus ricemus,cum substantiam ipsorum considerandam aggretemur. Grave igitur id sit, quod aptum ess ad medium ferri. Due id, quod aptum esa medio ferri. Grauissimum tu, quod sub his omnibus eo Iocatur, qua riosum feruntur. Letit um id, quod sup omnia eo Iocatur qua susum pergunt. Omne autem . quod fertur sursum. ami
deorsum.aur leuitatem, aut grauitatem habea ,aut utramque s at non ad idem,
necesse est. Ad alia namque grauia sunt leuiagris aer ad aquam , is aqua adrerram. Text. 18. Corpus b u fu id. quod versatur, impossibile est grauitatem aut leuitatem habere. Fieri euιm non potes. ut ipsum
aut secundum naturam . aut prater naturam ad medium aut medio moueatur . Latio enιm recta non competit ipsin Iura: uam uniuscuiusque corpo iis
plieis tina esse latio dicebatur . AEareeris idem quod ignis, a ι cetero u sui
pi tm co ρ rum, qua tecto m tu cientur.
Quia si prater naturam feratur, si ea latio qua deorsum itur praeter na u-ram , ea fatis qua Drsum pergitur is competit secundum naturam: s prater
naturam sit lina , secundum naturamilia competo sanγ . Posuimus enim , si contrarιorum motuum alter ess empta
ium ignem esse,aut aliud equattuor elementis, quibus motus rectus naturalis est: quod iam fuit superius confutatum. Non posse autem cstum eo pacto Praeter naturam incitieri , probatur : quia si vi motus ad medium verbi gratia praeter naturam convcmret , eiacm naturalis esset motus a me- QU,
109쪽
piis dio, ista conuerso sinu idem , Zoties duorum motuum sibi aduerint tum unus alicui corpori prςier
naturam competit. alter ei naturaliter ineli et go cum neuter motus rectus c lo naturaliter conueniat, neuter quoque eidem praeter naturam competit.
Consect. e Ctim autem ad J Ex dultis duo consectaria deducit. Alterum est: nullam coeli partemigrauitate aut cuitate praeditam essu ; cum eadem sit, . quo ad hoc, ratio totius & partium. Alterum: si portio aliqua coeli a i in diuelleretur, eam nec a medio, nec ad medium agitatum iri, obr tionem proxime adductam .d Simili mado. Ex elicit differentiam quinti corporis a subcstellib., coparatione facta ad cetero, motus. seu mutationes. Probat ergo,ipsu in ortus & interitus expers esse. Nam
quidquid gigniture contrario Se eiu biecto gignitur, hoc est,fit ex materia contrarias affectiones subeun- te: similiterque omne, quod interit, in contrarium dissoluitur: ut in I. Physausc.lib. dictum fuit: atqui c*io nihil est cotrarium: igitur celum ortus Je interitus expers est. Assum. ptionem probat: quia substantiis,in
quas contrariae auectiones cadunt, conueniunt contraria motus: motui
autem coelesti nullus est contrarius, v t progressu patebi t.
Coelu nec e Aιzeroo id. JQubd coetu nuti accrescere, lopacto accretion is aut decretionis nec decre- motum subeat, ita concludit: Quid-scere. quid accresci t, quodam odo oritur ;quidquid decret cit quodammodo . . interit: accrescere enim non potest nisi adiectione alicuius , quod cum antea diis nile esset, postea assimilatum,& in substantiam rei,qus alitur, conuertum fuit: nee licui poteli decrescere nisi dispendio alicuius partis , quae priorem formam abiiciat , &intereat. Sed coeluni, ut proxime demonstratum cit, nec oriri nec interire potest. Ergo nec accrementum aut deciemcntum luis
I si h qu . a Diobat, coelum non alterari. Nam a licratio est motus
ad qualitatem, non quamlibet. sed quae passio, aut patibilis qualitas sit. Quidquid vero sic alteratur , inoueat ut ab una qualitate lii contrariam . Rurius, quod ita se habet . accretionem& decretionem sulcipit; ut in animanetium& stirpium generibus , atque in Mementis videre est : at coelum non acia crescit aut aecrescit, uti nunc ostensum fuit : ergo nec alteratur . Adue te, lodui Aristotelem hic non de qualibet alteratione; sic enim ei iam Luna
alictari dicetur, dum lumen recipit ; scd det ea, quae ad intcritum ducit:
prater naturam, alterum e dens eo et re secundum naturam . e Cum autem Text. Imad idem fotum fi pars secundum naturam feratur . t elutι tota terra paruaqua
Ium moneatur motu ad Deum aceo
modato,aut sursum,aus deorsum subie detractionam.Nenenim secundum natu
ram, neque preter natura alio motu mJ
Nera potest,aut ipsum, aut pars ulla. Eadeenim es ratio de raro se parte. d Simili modo rationDonsentaneum Text. 22.es..in ζenerabile, ain incorruptibila ipsum esse existimare, γ neq; incrementa decrememat suscipere, neque atierationibus suisci Aser propterea quia omve quod generatur, ex contrario γε ex sub iectam quodam; is identidem , quod cam
rumpitur susiecta materia cono rio ad eostrarium sanὲ eorrumpitur , υν nimis in sermonibus diximus . Contrariarum vero rerum o lationes contra
ria fluui. Si igitur nihil huie eontrarium Use pote Uropterea quia is conuersiani nuctus
es contrarius mortis natura ecte idae traxijs excepissa videtur, qu divenerabile atque incorru ιιιιlo ess . Generatio nam Iue eorruptroq. in ipsis contrarus I. e Arverbo' ιd quod accrescit , AE Text. 2I. prostrinquo quodam acceάente suseunteque resolutionem in materiam augeturrhae autem non habet id. ex quo ea om
110쪽
hanc enim coelum auersatur. Adue Accretio te etiam, licet accretio propria fiatduol . mo- recepto attractoque intus alimento; dis dicitur ac proinde solis viventibus competat : suso tamen vocabulo comprehendere quodlibet accremetum rei.
siue adacto intus alimento, siue alio corpore iuxta posito, &in prioris subitantiam conuerso, fiat. Hoc igitur loco sumpsit Aristoteles accretionem in posteriori sensu: quo pacto etiam iis , quς expertia viis sunt
conuenit,ut igni. g Vιdetur amem ct ratio. I Nonnullis indicijs comprobat, coelum ab ortu & interitu exemptum esse. Primum: quia omnes, etiam Barbari, coelum Dei sedem facerent, non nisi quia immortali &sterno numini sedes perpetua,& nunquam interitura conuenit. Secundo: quia ab eo tempore, quo Astronomi siderum &coeli motus contemplari coeperunt, nunciuam vel in supremo orbe, vel in spn risei subiectis, mutationem
li Videtur autem , J Sua sententia de diuersitate natur cstellis ab Elementari, etia antiquis Philosophis probatam suis te inquit: quod ex coconi; cit, quia celu diuerso nomine abiis appellatum est: nempe vi si .
noninignitu flagret, ἀπο του αἰθειν, quod est ardere; sed α ὀ αειθειν, hoc est, semper currere: P nimirum Reprehen perpetua circuitio nevolvatur. Vndeditur Ana in reprehensionem venit Anaxago-xagoras. ras, qui hoc abusus nomine Aethera pro igne usurpauit. nec mirum,cum coelum igneum, & solem nihil esse aliud, qua ferru igne accensum ci deret. Idem de etymologia nominis Aetlber. traditur in lib.de Mudo ad Alex li iste verbis: Aetheris appellatione coelum ipsum pelu . , omnissidera eL p geto intelligitur: non, υt quidam putat quod en eus si is incenso.sed quo Ieti fibus rapidis, sempeν rotetur. Ceterum Tull. lib. 2. de natu. Deor. placuit, aethera ab ardore dici. Pa et autem.J Ex dictis,quibus ostensu suit dari quin tu corpus pr ter grauia N: leuia, compertum es inquii,no posse reperiri ampliorem
posse putare ; alseratio enim motis ea in qualitate. Qualitatis autem habitus qui se dispositio non sine mutationibus in passionibus ni,visanitas, atq; morbus. Qua tera naturalita eo oria in passionib.
mutatur,ea uniuersa incremptas eis re decremElaq. videmus,ut animatiu eor
por e rte . ipsoru atri plantarum Et, ct elementorum mili modo. Quaresico
pus quod versatur neq sincrementa nequε
decrementas Vere 6 expers ipsum is alterati nil esse consentaneum ebi rati ni. Pater igitur ex hisce qua dicta sunnia Text. 2 1. quia nimia es eorporum perpetuum est
posita, credit. g VideIur autem ratior sis his esse, qua apparent, , ea qua Ap
parent testes se etiam ratιoni. omnes. n.
homines de diis exi mationem kEns: O uniuersiqui Deos esse putant, am Graci, quam Sarbari , ipsum supremil lotia Di itribuerunt, propterea quod ιmmoriale ail immortale es accommodatum alio naq;
modo est impossibile. Si igitur qui via est
dimnu,quemadmodῶ ct e Leasan e. ade prima corpor usuantia dicta sunt. bene rectea. sunt dicta. Emergis acts hoc
persensum respectu ei humana sus
fienterran toto namq; praeterito tempore. per roditamIuccessione memoriam posta risino mutatum dilo pactofuisse videtur, aut in toto ultimo coelo, aut insuaria partium Qu. h Videtur autem ct ipsum n men usq; ad hoc tempus as antiquis laevinatis.qua , nos dicimus ,sute sone traditum esse. Non enim semel. seque bis. sed infinities easdem opiniones ad nos aecedere putare oportet. Quapropter, qui primum corpus diuersum quiddam ectarerra,/gue, aere AEt'; aqua, Aetherem superum locum spectaueruo . a semper cut-rendo perpetuo tempore posita appestati ne . Anaxagoras vera hoc nomine abutiatur non rem pro igne enim Aetherem diaris. i Patet autem ex dictis , O Gιν im- Tex 3. possibile ea numero plura ea, quasi ticia corpora dicuntur simplicis enim eos ris matum si Leem e se necesse es. lus autem motus hosce plices dicimus esse, circularem is rectum , huius duas parier, am qua a merio , alteram qua ad mιdium pergitur.