장음표시 사용
111쪽
simplici u. plato non nativa, sed
numerum simplicium corporum: quia, ut supra explicatum est. oportet cuiuslibet simplicis corporis aliquem esse motum simplicem: non est auic in alius motus simplex,prster eos,qui traditi sunt,quorum unus est circularis .alius reetus: rursumque rectus aut a medio, aut ad medium: e quibus is,qui est a medio, conuenit corporibus leuibus; nimirum aeri, & igni: qui ad medium, grauibus, videlicet aquae & terrae: circularis autem primo ac supremo corpori. Quo patet, praeter eiusmodi corpora simplicia non inueniri in natura rerum aliud coi pus simplex, proindeque Universi integritatem & persectionem in his consistere.
ῖt-ne coelum dissolubile , ct alia quando re ipsa dissoluen
Quibus Atio 'oribus pars as rmativa quaruionis vera traeaturae, quibus argumentis. B
FVit de re proposita inter vetue
i s Philosoplios dissilium : ut conliat ex iis , quae scripsit D. Hieronymus Esai. si . Theodoretus in lib.de Mat. &munii. Eusebius lib. I . Praepar. Euang. Plutarchus a. de plac. cap. .&alii. Plato in Timaeo coelos natura sua mortales & caducos, sed diuino beneficio ab interitu liberos fecit. Sic Cenim Mundi opificem pro Deorum concione corpora cς lustia alloquentem inducit: Natura ιsra eriis diis
lubilia, votan aia autem mea indissolubilia r neutiqu- m tamen vos ulla mortis fata perimen tauia n. ea voluntas maius potentiusque Lobis tia : intulum ad te petuitatem vorram, quam i Pud quose His tune cam gignebamini eo uata .
Heraclitus etiam & Craiylus, non solam terrena, sed coeteli ia quoque Dperenni futu dilabi existimarunt. Praeterea Empedocles, Anaxagoras, Democritus, & Epicurei, itemque ςhrysippus, Posidonius, Cleanthes,
Antipater, Panaetius,& horum princeps Zeno,atq, eiusdem sectat alumnus Seneca, arbitrati sunt: consumptum iri aliquando, non solum munis
dum hunc sublunarem, sed etiam cet-lum. Quod Sibyllax. lib.orac. hune
in modum cecinit: Tune ardens uitis eaelo manabit ab alio laneus, atq; locos tonsumes funditus
Terram . . Oceanumq. ingentem , csearula ponti stagna laeus, Hos fontes, Direm r. seuerum: Coelesemq. potam caeli quor. Iumina
Fluxa suens, forma delera prorsus
Aitra eadent etenim de tacto euncta reuulsa.
Ad haec multi Patres variis in I
eis orbes coelestes natura sua dis Iubiles esse tradiderunt . D. Basl. ho m. I. de 3. in Gen. Theodoretus in Comm. super 8. cap. epi st. ad Rom. D. Damascenus lib. 1 fid.orlli. cap. 6. D. Chlylostomus hom. 9. de io .ad pop. Antioch. Iustinus Philosophus de Martyr respondens ad quaestiones Gentilium, quaest. 93. 94 9S. & in opus c. contra Aristot. quod etiam in parat ne si ad Gentes ait, Platonem odiuinis literis accepisse: item It nςus lib. q. capit. 36. D. Ambrosius lib. I. Hexam. cap. 6. Gennadius in lib. de Ecclesiast. dogm. cap. 7. A alij. Suffragatur huic lententiae diuinatum literarum auctoritas, docens ce .los, qui nunc sunt, vetii state consumendos periturosque, vel saltem in alium statum& formam trasmutan dos. Nam Psalmo Ior .dicitur: Operamantium tuarum sunt caeli: isperibat, tu autem permanes: γ omnes sicut vectiamentum veterascent, ersicut operiorium mutabis eos.6 mutabun tur. Ecclesi
112쪽
ubi , cum Apostolus coelos ab Heia mentis distinguat, dici non poteit
coplorum nomine aerem intelligcre,
sed ipsos globos coelestes; proindeque palam asscrere videtur , eos agni
uc fiagraturos. Praeterea non desunt ad idem in- nuutum confirmandum argumenta. In primis enim Ioannes Grammaticus , qui eam partem tuetur, ita iere disputat: virtus finita, ut constat ex iis, quae docuit Aristoteles libro S. Phys cap. Io. text.78. nequit persi ucre infinito tempore; cum necesse sit,
Proportionem dari inter virtutem eiulque durationem atqui virtus co
It finita est, sicut & iplum coesum ,
quod finitam ac limitatam cohibet persectionein: fit igitur consequens, ut coelum non possit infinito tempore durare; atque adeo ut debeat tandem aliquando fati icere vetuit te,aut virio aliquo ex tabcscere. Secundo: Id quod contrarias subit motiones, frangitur ac labefaciatur: sphaerae coelestes subeunt contrario motiones; siquidem omnes infra Prismam commeant simul ad ortu ad occasum, & ab occasu ad ortum, quae locorum disserentiae inter se oP- positae sunt: necesse est ergo, machinam coelestem faccidam & ruinosam esse. Tertio: tam Aristoteles, quam eius Sectatores,ea potissimum ratione cς-lorum immortalitatem astrucre nituntur, quod in eis nulla corrupti nis indicia deprehendantur: ted haec ratio falsum assumit: non est igitur, cur coelos indis lolubiles putemus . Minor propositio suadetur: nam, ut ex libris M Varronis D. Augait 2 i. ce Civit. Dei, cap. 8. refert, liella Venetis dicitur semel mutasse magnitudinem, cursum S figuram . id, quod accidasse, Rege Ogyge, nobiles Ma thematici , Adrastus Cyzicenus, &Diota Neapolites, tradiderunt. Praetcrea aano talutis nourae 17 a. supra
A millesimum, apparuit in Cassiopea
noua uella, quae post biennium eu nuit. Quare non est cur a Trinent, corpora coelestia ab omni labe, &dissolutionis nota aliena esse.
mus fatis . praenotandum cst : multipliciter posse quidpiam inclissolubile, siue immortale dici. Primo Incorrum modo, quia ex sua natura habet el- tibile mulsendi necessitatem, ita ut nulla vi a tis modis suo esse decidere queat. Secundo. quia accipi. nullam habet cum materia contunctionem. Tertio, quia etsi materia constet, ea tamen eiusmodi est,ut noteneatur aliarum formarum descerio: unde fit, ut nec interit , nec pe-
C regrinas qualitates admittere possit. Quarto,quia,esto illius materia alias formas appetat ; en tamen aliunde praeditum aliqua qualitate, quae Omni aduentitiae allectioni corruptionem aut noxam inuehenti aditum praec Iudit. Primo modo soliis Deus Opt. Max. immortalis est , cum habeat cisse omnino independens , &Omnes res creatae possint ab ipso in nihilum redigi: in eoq. sensu docuit D sextum Concilium generale, actione tr. Angelos non esse immortales per naturam, sed per gratiam ; quia videlicet ex se pollunt non existere, nec nisi Dei creantis beneficio esse habent. Secundo modo dicuntur Angeli in dissolubiles, quandoquidem
sunt omnis corporeae molis expertes. Tertio modo controuersum est, num coelestes orbes incorruptibiles
haberi debeant, idque in praesenti
E disquirimus. Quarto inodo erunt im- ,
morialia beatorum corpora, Vt dO- - .cet D. Thomas l. part q. Marti c. I. ex
D. Augustino in epist. ad Dio: cor. asserente, adeo potenti natui a Deum fecisse animam, ut ex illius is aliti dine dcfluxura sit in corpus picn ludo sanitatis , se incorruptionis vigor.
113쪽
filo duplici assertione explicada est. AG aTettio. Prima hi: Corpora coelasti a suopte ingenio indissolubilia sunt. Hanc
statuit probauit q. Mittoteles 3. cap. huius lib. 3c cap. I. lib.a. Et in lib. de
Mundo ad Alexand. si eius est illud
opus. Eandem amplexus est D. Diom . c. de diu. Nom. SI tota sere Perip tetica schola communi assensu. Ea vero non alio argumento m
Iliis stabili vir, uuam experientia tot aetatum de saeculorum, quibus mira- 2bilis constantia in coelesti inudo o seruata est; cum tamen in inferiori, .r L. quia corruptibilibus constat corporibus, tam multiplex sit varietas, tam perennis mutatio. Sat se qui dein, si Lunae globus dissolui posset, non es. iugeret acrimoniam se voracitatem ignis sibi cohaerentis, nec posset non ab eo indies absumi. Fuit etiam per-
sectioni α pulchritudini uniuersi. conueniens, ut, quemadmodum in natura quadam sunt corpora animvla,alia inanima; ita quaeda essent corruptibilia,alia interitus extertia. Praeterea naturae ordo postu laba t, ut si perior mundus, a quo inferioris vis magna ex parte dependet, de gubem natur, immortalitatis praerogatiua excelleret. . Quaeri autem solet, num, licet compora coelestia naturae suae condi tione immortalia sint; diuina tamen virtu
te quod procul dubio fieri potest re ipsa post diem iudici j dissolui de
beant Cui dubitationi hunc in m agertio. dum respondemus. Su secunda assc
tio: Astra corporaque coelestia post diem iudicii non sunt dissoluenda,
recim mutanda,quo ad subitantiam sunt autem nouae lucis accessione d vinitus illustranda. Priorem paretem hui u sce a s sertio n is a istina tI . Dama
ronymus in illa verba Esaiae; Creti cu fumus liqvsor. Item I roclus de Methodius apud Epiphanium haeres. 5 . &Oecumenius ad cap.3. epist. 2. Petri. Potestque id probari ex illis verbis cap.3. Ecclesiallae: Didici qu d
in Memum. Pro quo etiam facit illus
I. ad Corinth. 7. Praterisfigura murmundi r non enim dixit Apostolus Praeterituram substantiam. sed figuram . Posterior veris assertionis pars collat Sacrae paginae testimoniis, pr sertim illo Esaiae 3 o. Erit lux Luna Itaeut lux Solis. O lux Solis eras Rptempliariter: hoc est, septuplo maior, quam modo est. Idemque afferunt unani iniconsensione Doctores sacri ad eumdem locum , de Scholasticae Theologiae professores in η. Sent.dist. 3. :
conclusiones a nobis propositas labefactare videntur. In primis. quod multi Patres coelestes globos incorruptibiles csse negarunt, dies-
nunciatum id ab eis ex mente Platonis, qui docuit, coelos nonatura sua,
sed Dei conservatrice beneficentia ab interitu seruari. verisimile quoq. est, eorum aliquos accepiste incorruptibile non tertio modo, de quo nostra quae illo est: sed iuxta primam illam notionem , qua incorruptibile loli
Quod ad diuinarum literarum te stimonia attinet, respondet D. August.3.de Geruad lit.cap x. de 3 . Et in
explanatione Ps. o I. omnia eiusmodi loca,quae significare videntur, c
tum esse dissolubile, interpretada esse de aere. Est enim familiare Scripturae diuinae, aerem coelum nuncupare: ut Psal. io3 .dicuntur volutos corti,
id est, aeris. Quo etiam modo,coelorum nomen usurpauit ' D. Petrus Interpreloco citat. ut in antecedentibus coim te D. Aug. stat. Nam cum prius dixisset. terram h .de Clu. coelo'. illuuione aquarum periisse; Dei c. q.
subdidit,esse illos iterum in diem iudici j sui delimatos . Quare cum manifestum sit , aquas diluur j non attigi sie coelestes gl0bos, patet, non
114쪽
significari ab Apostolo eos extremo incendio perituros. Adde, si quando in diuinis libris sphaerae coelestis, aut
sueta finem habitura mutanda vel guntur, intelligendum id esse non
de fine, seu mutatione quo ad se
staturam, ut docet D Hieronym. in comm .adc.6DEsa.dc D. Greg. lib. II. Moral. cap. . sed quo ad illotum a .ciden t ias cuiusmodi sunt vocatio 1 priori ministerio, vi & opere,& v riatio conditionis, aut promotio in meliorem statum: cessabit enim post diem l udicia eorum motus & influxus , accipientque noua lucis incrementa, ut in secunda assert. diximus. Tam cisi quidam sacrorum voluminum Interpretes existimasse videantur,totam Asi rorum se coelestis mu- ei compagem dinina virtute penitus euertendam, aliamque in eius locum subrogandam. Ad primum verb argumetum eorum , quae t n eodem arti c. proposuimus, dicendum cum D. Ilio m. I. contra Gent.cap. 1 o. Omissa alia quadam responsione Commentatoris, qua in
ibidem resellii: Id, cuius esse a lcmpore per se non attingitur . sed eli t nam si in ut & omnino fixum atq; -- mutabile, etsi virtutis quoad intensionem finitar sit, posse tempore infinito perustere Nani cum scar per eodem modo se habeat, hac ex parte eius virius quodamodo infinita eii, ac nihil ditari, d Que an momento duret: atque hoc modo sese habere corpora ccclesii a quis ad tuam tu stantiam. Quare minime requirendam esse aequalitatem inter natiuam eorum perrectionem & moram, qua perdurant, quasi necesse sit, quantum
haec exieiaditur, tantundem illam intendi ac perfici. Aristotel. autem s. Plus loco cit. agit de virtutem Oueuis te linita, uae lepore languescit. Consule D. Tnomam loco ci tat. de Ferrariensem ibid. Ad secundum respondemus: Id,
quod motibus vere ac proprie contrariis cietur,dissolui: aut ex toto,u taniman tes; au t ex Par te, v t et menta. Scu talcs motus non conuenire cinisi O . quia non lubitat crationes, quae
A versantur inter qua states proprii
contrarias, ut calefactionem. 5c fria , . gefactionem. Itein,quia propria latronum contrarietas non deprchemditur nisi in motu,qui per lineam rectam fit, ut capit. . text. 16. huiua lib. demoniliauit Aristoteles . Nec vero motus orbium coelestium ab Orie te in occasum , de ab occasu in Orientem sibi inu tuo repugnanta cum non fiant super eosdem polos, nec B versus partes simpliciter repugnates, ut luo loco planius ac plen iis dicendum erit.
Ad tertium concessa maiori pro- solutis. positione neganda est minor, dicendumque: si Veneris stella eiusmodi subi; t mutationem, id no ad aliquam
naturae vim referendum esse , sed admiraculum,& ad diuini nuntinis p tentiam. Solet enim aliquando Dcus non sine caula, licet interdum nobis Eiusde C ignota, talia portenta siue miracula clipsis me mundo exhibere: sicut etiam indiui. nunit ex nis lueris tos. io . legimus, ut Iesus Ethnicis Naue inchoatum praelium victoria Scriptor finiret, Solem diuina virtute confii. bus i histisse. Et Ela q38. etrorsum commeat- gon in suisse, ut Regi Eacchiae quindecim anni Chion.t 'ad vivendunt diuinitus concessi hoc sic Oris prodigio significarentur. Et cundem ne irata. 3. Solem Christo moriente obscura. in Mariti.
tum sitisse, testante sacri Euangeli; D historia.
Diluitur reliqua pars ter ij argumenti ragitur denotia Heri Cabse
Quod ad Cassiopeae stellam atti-
ncliqua ipsi vidimus cinagnam' illa omnibus, qui rei nouit tem nota iunt, admirationem pep rii; confestimq. Astrologos, quorum eae partes erant, ad speculationem deferendum de ea iudicium excitauit. Apparuit Anno is 72. durauit iure biennium , & initio quidem maenitudine de claritate Veneris nesam supcrare videbatur; deinde aliquot transactis mensibus usque eo decre-itit, ut non maior videretur, quam quod-
115쪽
quodvis sidus tertiae magnitudinis,
canaq. retinuit quantitatem reliquo tempore donec euanuit. Vna cum tribus Cassiopeae stellis figuram, quam
Geometrae rhombum vocant, ex Priamebat : non alio quam diurno motu simul cum aptane progrediebatur: ubique locorum , cosentiente Asir nomorum obseruatione, eundem situm inter stellas fixas habere vi
Prima opi Igitur suam de ea sententiam lite
nio deno- ris consignarunt nobilissimi aetatis Da stella. nostra: Astrologi. Quorum non- Mauro. nullis visum suit, hoc iubar stellam lycus, Ab non fui sim, sed cometam nec in regi has Messa- ne aetherea, sed insta Lunae globum ne sis, Pau- emicus me. Verum hos ratio illa con- Iinus, Pri- futat,quod cometae, qui in element dianus , ri plaga vitiamur, non ubi q. eundem Christo exhibent cernentibus aspectum, sed phor Cla ob propinquitatem ut inter Astr uius .Ha- nomos ratum simu inque habetur deus , & nunquam eodem in loco notantur, si Agessitus . ad stellas inerrantes collatio fiat. Praeterea, cometae tardius quam sidera feruntur . sicut & aer cui insident. At in noua stella nihil horum obse uatum fuit. Mesda o. Ali; arbitrati sunt, eam stellam inpimo bi. regione aetherea consistere. Qui in Partita. diuersum abiere: quidam enim put runt, haud nouum esse astrum, sed unum e tredecim quibus Cassiopeae
sidus constat; atque ob ingentem expiration uin terrestrium copiam,quae . . . . per id tenaeus inter ipsam,nostrumq.
aspectum interiecta suerit , solito maius&splendidius esse visum. At
. , horum sententia ex eo palam coarguitur, quod multi Astronomi, qui
rem attente inspexerunt, Praetern
uum illud astrum alias tredecim stellas obseruarunt in Cassiopea. Quidam iudicarunt, esse stellam aliam ex ominimis i quae in aplane sitae sunt, di
prae ex leuitate obtutum effugiunt, tunc vero interposita inter nos & i insam exhalationum multitudine, sese in conspectum dedi se . Sed quod neque hi veritatis scopia in attigerint, ea ratio probat: quia non posset tantas irationum vis inter illam dea spe . Gutu nostrum interiIci , quia eaedem
Λ spirationes simul inter aliud vicinum, diis eiusdem Cassiopeae & nostrum
visum interponerentur , pro diuersitate, videlicet, regionum, praeserti in
longissimo interuallo di stantium, sicut de Cometis antea diximus. Quare non ubique eadem stella, sed alia atque alia nouo illo magn)tudinis incremento conspiceretur . Quod tamen ita accidisse Astronomi negarunt .
B Restant duae aliae sententiae: qua- Tertiae rum una statuit, hoc iubar effulsisse nio. quidem in octa ita sphaeia,non tamen veram stellana su i sse, sed cometam, qui citra ullum miraculum solius naturae vi exti terit: neque coelestia corpora ita esse ab interitu soluta, ut aliquando hasce transmutationes subire nequeant. Hoc placitum,praetem quam quod refellitur communibus argumentis Peripateticae scholae .coe-- lorum immortalitatem ab istiusmodi alterationibus liberam astruetis; potest etiam priuati in hoc pacto reui ci: Cum stellae sint partes coeli den- stellae parsiores &nouum illud sidus non nisi tes coeli ex coeli materia, qua tenuissima est, densioris. coagmentari debuerit: generari certe nequiuit. nisi aliae partes coeli rar scerent,aliae densarentur. Hoc autem non fuit possibile per naturam: ergo neque illud. Probaturasumptio: quia coelum no est naturae fluidae: sed con- si stetis & solidaeot annotauit Aphrodis rus in i . Meteor. ubi Aristoteles ait,motu Solis alteri & attenuari a rem: quod minime accideret,nis corpus Solare ac coeleste soliduin esset. Item . quia alioqui stelle fixς aliquando sibi mutuo magis appropinquarent, &a se recederent. Item, no posis et primum mobile aequali celeritate inferiores orbes secum rapere: v t aeri accidere videmus . cuius superior pars Lunae globo circumvehitur, sed quia fuidae naturae est, ac dum elabitur, totum coeli rapientis impulsunt non excipit idcirco minori velocit
te circumuoluitur: ut constat ex na tu cometarum. Denique cap. 37. lita
Iob, dicuntur coeli solidi mimi esse,&quasi aere fus. Non igitur fluidi sunt, atq; adeo nec rarescere possunt, nevadde
116쪽
addensari. Praeterea ,si natura vel Par- es addensando, vel alio quouis m do, tua tamen vi,eam stellam prosta re potuit, cur non hactenus inulto plures eadem vi in lucem extulit 3 cur non aliquas materia rarefacta distatuit maxime, cum non sit veri simile, tot 1aeculorum aetatibus ne id faceret imoeditam fuisse.
vltima c- Supeteu ergo, ut verisimilior sit te tia, quae alia opinio omnium ultima, quae as- Pt Obazur, serit, nouam hanc stillam, non Physica, sed supernaturali generatione a Deo fuisse procreata : licet quidnam ea portendat, di qua ob cai iam Deus
tam insolitum spe taculum nauia exhibuerit, adhuc lateat. Nec cit, cur quispiam hanc calumnietur sententiam, nobisque vitio vertat, qudiu admiraculum confugiamus: non enim hoc prunia in extitit eorum, quae pro ter visitatum natura cursum, solaque diuina virtute in coelel 'tui ado a ciderunt,ut ex superi, ut et is coitat.
on a esse aurem aliam lationem
Nou a Je autem. I Probat hoc capite, aullum motum couersioni esse contrarium, quod sibi antea concedi voluit sine ulla confirmatione, ne di- Nullu mo sputation is series perturbatetur. In primis ergo ostendit, non esse illatum con- contrarium motum rectum, qui ei maxime opponi videbatur , sicuti delinea Nersioni recta circulo : ratiocinaturque hoc pacto: Rectus motus recto motui contra ad Ostii. rius est: ergo sit rectus etiam circulari contrarius sit, duo una erunt colata iij. quod eli absurdum. Quod autem motus recti, id est, qui lineis rectis Peraguntur, contrari; sint, probat: quia tendunt in locum superum &, inferum . quae loca ut inter se maxime
diliant, ita veram Pird q. motuum contrarietatem dc repugnantiam a
b Deinde si quispiam. J Ostendit, nec motui circulati alium circul
rem contrarium esse. Etenim ea coimirarictas uno e quattuor modis accuceret . Primum, si diceretur motu&, quo decurritur linea circularis Alli, aduersari motui quo transitus linea circularis ducta inter eadem puncta ,
Et a vel insta lineam A 2. Secundoceretur mouis, quoi turper unusemicirculum ab A in D, aduersari nolui, quo itur per eundem lamici intum a B in A. Tertibi, si diceretur inocus, qui sit per unum semicirculum xlicuius circuli ab P in D, coimtrarius esse motui , qui fit perali iunx semicirculum eius deni circuli a Din F. Quarto, si poneretur motus factus per integrum circulum ab A in idem A, per unam partem aduersati motui stacto ab A in A ver partem oppositain . Sed nullo horum modorum potest auarietas acclaac: zrgo tuo circulari altcri circulari couiratius eue u
eonuersioni conreariam, ex est
Pr- quidem ex eo , quia circumflexa tinea rectam opponi mamma ponimus. Concauum raram ct curuum non flumini rhse opposita esse via iuri se a Mi ira
per linea recta fiunt, in ιν sese opositis ni u loca; supra enim S insta , .
νεηtia Dei atque conrearaetas es.
ratimem et in recta linea ct in circumflexa, stationem enim ab A ad B ei eonnariam esse dici ,qua a Baa A pr simi is eam lationem dicit, que supere linea rectasi ,h enim finita es: ci eum gro auum circa ea. punctam. nil sese ut .
117쪽
quit. Trimam assumptionis partem ostendit: quia cum inier puncta AB possint infinitae lineae circulares describi, sequeretur, uni motui adue sari infinitos; quod fallum est.
e Similiu iis. J Confirmat s .cundam partem allum tionis: quia, ut motus contrarii censeantur, Opus est terminos quam maxime inter se tare: maxima autem distantia inlationibus spectanda est, &metienda secundum lineam rectain,non Pe nes lineam in fiexam. Si quidem Om- Metaplo. nem mensuram certam & definitam,
C. Σ. texi 3. minimamque eiti oportet,cui ulmo t.
ει α huius di est linea iccta racem inter duo operisc.q. puncta : qitat in primis non potest a. as. cilem si una; deinde est omnium linearum, quae inter quaelibet duo pu-eta delccibi possunt , breuissima: cum insiliitae curuae siue inflexae inter eadem duo puncta duci queant, quarum quaelibet malor est, quam Iinea recta descripta inter eadem duo puncta . Cum igitur ad contrarietatem maxima dii tantia exigatur , & distantia quae inter duo puncta non secundum lineam inferam. sed rectam mensuretur: cons quens est, ut motus, qui per semici
culum fiunt, veram contrari elatem minime sortiantur . Et hac etiam ratione probata manet terita pars assumptionis : tum praeterea , quia portiones, quibus integra conue soconstat, cum inter se continuari possint, mutuos bi aduersam n
dicta , partes motuum circularium e Simili re ct in femicireulo uno , et in Text.28. lut a C.ad D. , a D ad Cres enim illa. qua super diametros. Semper enim se numquodque per lineam rectam dictare ponimus.Similiter νυ sese habes, esi qui Text. 2'. suam circulo facto lationem eam , quasser almo si semicirculo. couariam posuerit lationi, quasuper alterosit: veluti toto in circulo eam qua ab E ad Fitur. se per G semicirculum , ei qua ab F d E pargitur.in semieirtuti m d P. asi ha sol eonira ia;a non ea sunt ob hoc interes contraria lationes, qua I periora cir uti κ . e Ar et ero neque ea Text.3o. cratio circularis qua D ab A petitur , ei contraria ea qua ab A ad C pro se
eur. Ad idem enim Laee ex eodem es motior eontraria et ero latio confra dis era i eis G iratai contrario enim asi contra-νium itur. s Leu d si cireularis motis Text.3 P, circulaνι esset eontraria . frustra altera esset . ad idem enimsit profectio per utrasque. Praeferea, id quod versatur, a que-cunquesse o inteper i .ad omnia similiarer accedere contraria loca necesse ess Dur ausem loci contrarietates .supra o
infra, ct an is se retro, dex rum se sin
qualia e sens motus tuorum non esset: si alterum superaret . alter profecto non esset. Qua invi aqu/ Uscnt, fusi fana Text.3eorpus alterum esset, suum non subiens
motum: fructra enim calceum erim diacimus esse uius usis non eis. At Deus
ct natura nihil prorsus faciunt seusra.
Verum,etba haesaris emerserunt,de reli- Text. I. suis coxsideremur oportet.
CAP. essent contrariae; non proinde absolute concedendum, dari in motibus circularibus contrarietatem. Nec. n. talis partium contrarietas sat est,ad appellandos motus simplici ter contrarios. e Atque Lero neque. J Suadet quartam partem eiusdcin minoris. Primum. quia motus contrarii pol cum terminos sibi aduersos. cuiusmodi non sunt, qui
eo pacto per totum circulum ciliciuntur, cum si tit ab eodem puncto ad idem punctum
In Iinea f dis siri eularii.J Idem turius confirmat in hunc modum : si prYdictis
recta duo motibus inessei contrarietas. deberent in circulo dc signari contraria loca i in solumodo recta autem linea designantur duo tantum loca contraria,quae videlicet mari. ioca con- me distant alta. n. persectam contrarietate non sortiuntur): at in quolibet puntrarietatu elo circuli licet maximam distantiam accipere,ducta ab uno puncto circuli ad cicent. aliquod aliud diametro,quae rectarum linearum cadetium in circulo maxima lau- ca,quae cotiar IS moubuo sciuatur, dc ai opposita loca verti
118쪽
rere; necesse erit, si mo tus circulares snt contrari3, ut utrumque corpus in o bem a ita tum, undecumque moueri incipiat, ad omnia circuli puncta peruo. niax cum omnia contraria snt. Ex his autem absurdum illud cosequitur. Nam aut ea corpora haberent aequalςs vrres, aut inaequales. si aequales,certe dum inter se concurretent,neu trunν alterum superaret: sicq. ambo perpetva quiete vineta tenerentur, atq; ita frustra essent. Quod si alterum vinceret,id tantum moueretur: atque ita non obirent ambo si una motum di operationem, cuius gratia existunt, proindeque sius ira essent; cum tamen neque Deus,neque ii tura quicquam seu lira moliatur. Obseruat hoc loco D. I ho agnoui sie Aristotelem, Deum esse caulam inicientem corpolum ccclesii uni;cu in dicat . illa fiu- stra esse non posse : quia nihil frustra a Deo fit. Ac sane quod mundi creatio etsi non noua, id eli. qu mundus a Deo initio temporis e nihilo productus fuit, vii fides docet Aristoteli innotuerit, multorum est Theologorum sententia: D. Thomae, non hoc tantum loco, sed etiam 3. lib. Physsau:c. ad tex. Alberi. Magnide 4 comitis quaeli. I. Scola D a.dist. l . quaest 3. Heitiae: in tract. de aeter n. mundi quaest. . & aliorum. Lege, si placet, quae in hanc icntentiam scripsimus s. lib. i hys. cap. 2.quaest.2ari. a.
Rectene Armoteles probaris,nuia tam motum circulari esse
Iuuus argumen is Arisso elica rationes oppugnentur.
ciatum Aristotelis, aientis, nullum motum esse contrarium circulari, potest opponi id,quod i ple d
ctos in circulo ad partes oppositas esse contrarios, quia se impediunt:&quod asseruit cap. y eiusdem lib. text. 7 .morum factum per semici culum ab A in B, non posse conti-Nuari cum motu reflexo a B in A, quia hi motus sibi aduersatur. Quare videtur plane in Physicis concedere , dari inter circulares motus
Deinde contra id quod in prima
ratione supposuit, una unum rariam contrarium csie quod pronuncia tum cognatum eli alteri, tradito in
iere in hunc tu modum obi tur: Li- A beralitati aduersatur no soldm auaritia, sed etiam prodigalitas: ergo
uni plura sunt contraria. Item contra secundam rationem 3. Argum. ita disputat Ioannes Grammaticus: Quemadmodum inter duo puncta describi possunt infinitae lineae circulares; sic etiam a centro mundi ad circunferentiam possunt duci infinitae lineae rectae: sed ex hoc non sequitur , motui recto infinitos esse B contrarios: ergo neque ex illo recte colligeretur, circulari motui infinitos aduersari. Contra tertiam ita argumentatur 4. Argum. D. Thomas: Motus ad medium & a medio, ex communi consensu Philosophorum, sunt contrari j ; & t men non sunt secundem maximam distantiam et ergo contrarietas in motu locali non est secundum m ximam distantiam accipienda. Pr C batur minor: quia in mundo maior est distantia ex uno polo ad alterum,
quam a centro ad circumferentiams in illa porrigatur per integru diametrum, haec per semidiametrum: tamen cotrarietas in motu recto de- sumi tuta distantia, usta inter cen- . t trum&circumserentiam. l ni q. postremam rationem ita s. Argum impugnat Ioannes Grammaticus :Vt duo illi motus circulares se mu- a
tuo impedirent, sic etiam duo motus
119쪽
tus recti per eandem lineam: sed ex
hoe non liquitur, alterum motum rectum esse superuacancum e ergo neque ex illo apte arguetur,alterum motum circularem superfluum tae.
Solutio argumentorum superioris
Resposio T TAG tamen argumenta nihil
ad i. aret. II contra Aristotelem conclu- Lege D. dunt. Ad primum dicendum: nomen Damas in contrariorum accipi ab Arastoteles. Phys. c. c. &y. cap. illius libri laxiori significato, videlicet pro iis,quae sibi quomodolibet repugnat: hoc autem loco sumi pressius quo pacto circulari motus nullus est contrarius. Ad a. Ad secundum: prodigalitatem &auaritiam comparatione liberalitatis habere rationem unius cotrari',
Quod communi nomine illiberalitas dici potest. Alii respondent, auaritiam duntaxat & prodigalitatem inter se absolute contraria esse , tanquam duo extrema nec his liberalitatem persecte aduersari,sed eo modo, quo colores medii aduersantur extremis : qua imperfecta contrarietate uni multa repugnare nihil
Ad 3. Ad tertium respondet D. Thom. Lege Sim- lineas rectas infinitas ductas a cen- iliciu hoc tro ad circumferentiam aequales eia oco ad- se inter se, habereq. eandem distan- uersus Plii .
Aitiam,ac proinde eandem specie ton
traru tatem: quare non sequitur, uni
motui recto diuersos specie cisi in clos contrariari. At cum in fin 1tae Iineae circulares necessario dispares sint, habeant q. maiorem viamin rem distatiam. ac proinde diuersam specie contrarietatem: recte colligiis tur ex livpothesi Aduersam3, circi lari motui contrarios esse infinitos specie diuersos. B Ad quartum dicendum: miraris Ad tatem in motu locali solum spectari cosule n penes maximam distantiam secun- Th i. hui dum lineam rectam, quae est semi- operi ieet. diameter inundi. Haec est enim di- s. Ferrat. 4lantia maxima, per quam naturalia contrater potest fieri motus rectus : non Genti ad ea, quae inter utruinque polum ex- c. 8.tenditur.
Quintum bissariam dissoluit S. Ad s.
Τhom. sed eius solutionibus omissis C aperitus res poderi potest: cum comtrarietas in rectis motibus se dum rectam lineam sumatur;rectae autem I meae,quae a centro ad circumfere tiam proῖrediuntur . plurimae sint numero inter se disserentes': fieri posse, ut per diuersas illas lineas, ac vias citra impedimentum coir ijs illis motibus corpora cieantur. Nec enim ad eiusmodi contrarietatem Opus est. vi corpora per eandem haD neam sibi inuicem occurrant, atque adeo ut sese impediant. At enim circularis motus sit ab eodem ad idem, si unus esset alteri contrarius, sescinu tuo impedirent. -
ATDe a 'im I Explicauit hactenus, e quibus corporibus mundi moles
quattuor elementis, & quinta substantia coelesti: nunc quasdam uniuersi persectiones , & attributa ex D scepte- plicanda aggredi tur. Ac primum ditio de com squirit, num aliquod corpus infini-pore infi- tum ex illet, ut pleriq. veterum eximio , num stimarunt: monetque, haud paruam
sit. huiusce disceptationis utilitatem futuram; quod hinc principium omnium dissensionum quae olim viguerunt,ductum fueri t. Da b Siquia ADVe a primo eo siderandum est,
nitum, is compluus antiquorum tui ι- tuetu
120쪽
intersit ad veri coguitionem, quidnam circa infinitum statuatiar, ex eo ostendit: quia paruus error in principio in fine magnus euadita liquidem omnia subsequentia dependent a principiis . Quod illustrat
exemplo eorum . qui insectiles m gnitudines inuexerunt. ut Democritus: posita enim minima quantitate, quae in minorem diuidi nequeat, euertuntur plurima et fata Mathema-y ticorum, iubentium, lineam datam secari in duo media. Principia c Idcirco quod in.J Eius quod di-
mole par- xerat causam esse ait: quia princi-ua virtute pia , etsi mole parua, Virtute magna magna. sunt; ut in seminibus, alijsque eluia
modi rebus cernere est. Veteres autem Philosophi, qui infinitum p . suere , principium id esse praedica-hant, ut lil, 3. Phys. ausc. fusius e , plicatum fuit. Quod si etiam principia, quae quantitate parua sunt. tam tum momenti habent: utique multo maius habebunt , quae non virtute tantum, sed magnitudine etiam Y lent; ut infinita. . d Omis itaque rarius. Cum omne corpus e numero simplicium, aut compositorum sit,oportet infinitum corpus si detur, aut simplex esse, aut compositum: oportet item,si corpora simplicia & numero de moleo cumscripta sint, omne compositum pari circumscriptione definiri , nec enim compositum quantitatem si in- bcium excedere valet. Octens uiri autem superius est, corpora simplicia i π o numero comprehendi zquia.
Nulla da- nul stim , praeter ea , quae recensitari corpus suci csse potest. Tantuin ergo restatia finitum. e Ecutiendum . sit ne aliquod corpus simplex infinitae extensionis, an tio pNegativam partem veram esse ait Mristoteles: atque in primis hoc capite sex rationibus suadet, nullum corpus simplex , quod in orbem agit tur, infinitum esse posse. Nam si, v. g. a. ratio. coelum infinitum esset, lineae Adacen tro ductae e sse ni i ii fin i tae, v tpo te per infinitam magnitudinem porrect myrς terea i Variam im dineas susum infinitudincni haberet: sicque virunt; an id ipsum uta sis e semqua lari neque r. Hoc enim .an ita κί - . do rosese habea . non parum. Ied terum ad veritatis eontemplationem viis r . fert. Etenιm Me fere cotranet um nium hisce . qui de natura tota aliquid
dixerunt principium fuit, is fieri δε-n potest. b Siquidem spartius exitus a veritate M hisca qui εxorbitarunt, si lonise progrediuntur decies millies ma-Dν : veluti si quispiam munitudinem
Mum es. r. l msna valde magnum eme sti . Infinitum autem G principi' et imo quantitatis maximam habet: quare non es absurdum,neque egreditur νati nem , admirabilem disse entiam esse ex
infiniit position ,siquis iam sumpsν iri nitum corpus m ratione rerum quiditiam Usι. aeuamobrem a principio repe
tentes,ue ipso Leamus oporael.
d Omne uas corpu/;aut simplex, Tex.3 aut compositum . . necese ei quam
infinitum ipsum, aut simplex aut copo tum erit. A quipaleis plicia i
nita compositum necessario finitum esse. Σ κ .n. ex multitudine fini υ ae m ruit ine consa , id o multitudine omagnitudine ea finitum : taurum enιmerra, aura sunt ea,ex quibus eo niturari, conctat. Refiat igitur vi re, et 1rum rix.3 s.
simplicium quippiam corporum infinita magnitu ine esse posis, an hoc fera n
queat . Atque priri hoe deprima corps e. viso Meper/ractato , de reliquis deinceps consideremus. Corpus uritir quod vos fur,necessaria omne itum esse. x hisce patere potest. Nam, corpus. quod versaris .efit in ita, in iraprofecto erunt o recta linea,qua ὶ medio protrahQur. -- finitarum autem interuallum infinitaraiam es . Atque intema tam linearum id uico,extra qued nulla magnitud' i seni lineas fumi poteri . Hoc igitur ι nitum se necesse ei Z finii arse enim μ- teruallum semper rium erit fierιμ te ea potes. υtro maius se εν s. mat 'quod datum es. Quare eadem' at/o