장음표시 사용
141쪽
tum esse ait, extra mundia neq; locudari,neq; vacuu . neq; tepus: quς 2LDectiones naturalia corpora attingunt. Nodari aut locu probat, quia, cum locus sit ad recipienda corpora, fetiscesse extra mundu non pos- snt, frustra eiusmodi locus daretur. Quoeti aliquet, notari illic vacuu:
cu vacuu sit locus non repletus corpore, aptus tamen repleri. Non esse item extra mundu tempus, inde cocludit, quia tepus eli numerus motus,ut costat ex ijs, quae lib. . Phys. tradita sunt: at ubi nullum est co pus naturale, nec motus esse potest; proindeque nec numerus motus.s aureirca neq; apta.JCu extra coe lum neq; locus sit, neq; tempus ἰdocet,ea,quae ibi sunt, nec cotineri l co, nec ad senemite&interitu compelli, ncc alteratione, aliumve eius
eneris affectu subire; sed vitam abnis omnibus se cretam & liberam in sempiternitate traducere . Videtur aut hic locus desumptus ex Platone in Phauro. Sed qu nam entia ponat Ari sto. extra mundum, non constat inter eius Interpretes. Quidam putant,solu Deum: alij inu, de intelligentias quibus hinc suppetit argunaen tu in iii Peripatetica doctrina, ad probandum, Deum esse a iii in spatio imaginario extra mundum: alii volunt novici ab Ar illotele, hu
summum i se habens tectιs ese dictis. i Neque iusmodi substantias immateriales esse extra mundum,quasi existant in spatio illo imaginario, sed extra conditionem & sortem rerum materialium Physicas eas mutationes subeuntium. Qua de re lege. si placet, qus scripsimus 7. Physic. capiti decimo , qtiaestio. 2.
g Dium namque. J Vox Graca ἀι- ά- ovi, id est . ex eo, quod semper est Argyropitiis transtulit sempiternitatem, Perionius faculum bifariam sumitur : uno modo, prout significat periodum siue mensuram continentem tempus 8e durationem cuiusque rei ; ut pro spatio vitae hu-nian. e secundum naturam praescriptio : alio modo , quatenus designat spatium complectens totam durationem coelio, de omne tempus , Omnemque existendi infinitatem . Hanc posteriorem rationem permane di ait Aristoteles iis conuenire , quae extra mundum 1 unt, a quibus ad res ceteras , pro cuiuique modo & conditione , vita atque esie derivatur. h Iu externis. J Contextus Graecus nabet, εν πεις ἰγκυκλίσις φιλ epi ματι, id est, in circularibus, seu quae coram confusa multitudine habemur, uti uiationibus : quae etiam exotericae appellantur , ut in prooemio Phylic. exposuimus. Confiiunt ergo Aristotelei id , quod dixerat de seM- puer
142쪽
ligenti arvin. testinioniis Philoso-Plaorum, qui in exotericis & publicis altercationibus , quas de diuinis rebus habebant , id ipsum testabantur ol Neque enim a d J Primam causam , qua extia coelum Sc extra omne tempus est, mutatione vacare inde olfendit : quia ipsa mouet alia, nec ab ullo moueri poteth ι alioqui non esset prima caula, nec ceteris diagnitate naturae praestaret: cum id , quod mouet,nobilius ac praestantius sit eo, quod mouent r. Item, quia si mutationem subi ret, sequeretur, eam alicui incommodo esse obnoxiam, aut re quapiam indigere; cum omnis mutatio naturae instituto aut mali alicuius do pulsionem,aut acquisitionein boni spectet. Κ Erine Fabiti Consentaneuar esse inquit,ut primum mobile perenni agi tatione vertetur a prima causa,q 'ς stabilis manens dat cuncta moueri: corpora enim sublunaria a motu cessant, quia tendunt in loca distantia,quibus ad ptis quiete potiuntur: at quod in orbem vertatur, et si partes mutent situm , eundem tamen communem locum perpetuo obtineri. i metua enim aliud pranaἶΠίαι
ea, quod quidem mouerer ; ιllud enim porre dius ius Ur :neque prauitatis e ι quam ea particeps, neque bonorum suorum cur quam indue . Κ Et i csabili igitur motu nou absque rarte ne mouetur. Vniuersa enim curant,
Quibus argumentis eae udi videatur, non posse.
S Tatuimus cap. 8. cum Aristotele,
unum tantum esse mundum :nunc, an saltem diuina virtute plures esse possint,disquiramus. In partem negativam haec se olserunt: Vni- Buersum procreatum fuit a Deo ad exemplar diuini Archetypi , seu mundi intelligibilis,ut docuit Plato in Timaeo: cuius sententiam approba D. Auguilin. i. lib. Retraei. cae. 3 .aiens, mundum in te lygibilem ni hi l esse aliud, quam ipsam rationem sempiternam, atque incommutabilem, qua Deus mundum architin tus est. Cum igitur mundus intelligibilis nec possit esse nisi unus , &Deus nihil moliri valeat, nisi diuinum illud exemplar intuendo,idque externo opere adumbrando ι nevit A quam videntur plures mundi diu iana virtute fabricari potuisse. Secundo : aspectabilis mundi fabrica non poteli sine materia constare: sed hic mundus abripuit,consumpsitque omnem materiam, ut ristoteles pro x imo cap. asserui it non
potest igitur alius mundus a Deo estis ari. Adde, quod, cum frustra
sit potentia, quae in opus nunquam p. odit,s Deus altam materiam posset emcere.cum eam non effecerit, soqueretur, otiosam esse eiusmodi poteti tiam:quod nemo dicat.
Tettio : nihil a Deo in ordinatum seri potes ,cium omnia druina opera perfodia sint: atqui si essent plures
mundi,daretur magna naturae inordinatio : ergo impossibile est effici a
Deo plures mundos . Minor probatur is argumetis,quae Arist. c 8.huius lib.a motu,quiete,situq. elementorum deduxit. Qu bus accedit. tum
illud de unitate primi motoris, tum, quod nonae iplum Vniuersi suo ambit quidquid usquam est, complectitur. Quo fit ut uniuersum non nisi unum esse possit, alioqui uniuersum non esia.
143쪽
superaora argumenta vim habere a
, ut erat impietatis veneno conspersus, inter alia falsa dormata illud quoq; euomuit:
non posse Deum alios eficetias edere,quam editAtque adeo nec plures mundos creare; propterea quod naturae necessitate ageret. Idemq secutus fuit Aba, lardus. Hunc errorem
impugnat Vitaldensis in Doctrinali
fidei antiquae ae io. Eiusdemi fundamentum euersum a nobis fuit in ' Phy sicis , cum aduertus Aristot lem ostendimus, Deum omni no libere operari. Sit igitur conclusio omninis cerata postea Deo plures essici nati dos . Hanc statuu D. Athanasius in orat. contra idola, D. Ambrosius lib i.
Hexam.cap. 2. 8c communis Patrum
aliorumque Doctorum consensus. Quod vero ita sentire oporteat, luquet ex eo: quia pi ures mundos effici , nec repugnat ex parte diuinae potentiae, quae est infinita ι nec ex parte ipsius et sectus,cum exco nulla sequatur implicatio. Respondeamus igitur argumentis in aduersam partem adductis. Ad primum dicendum est: in udum cre tum fuisse ad imitationem diuini Archetypi ; sed Deum non unam talarum habere idem rationem ve intelligibilem ad procreandum mundum, sed in s.litas, ad quarum in tui
tum poteli non tot, quin plures producere. Itaque cum mundi viratas ostenditur ex unitate Archetypi, ideli, Det,in quo omnia rerum faciendarum exemplaria cotinemur quo pacto a mittendum est, vi utat: tam dari Archetypum fundamentaliter, hoc est, unam est iaciam di uinam, in
qua salit u sitiae imi tabilitates, ea ratio probabilis tantum est. Ad secundum concc sia maiori neganda est mitior; si intelligatur de omni Piculus matctia : liccccaim
A hic mundus totam materiam, qualia Deus produxit, in se cohibeat, noutamen exhausit omnem, quia in crcare Deus potest, si velit. Lege Iulii nubtartyrem in lib. de quorundain d cretorum Aristotelis reprehesione , ad cap p. lib. l. de coelo, DBasilium,
hom.1 Hexam.& D. Amb. lib. 2. H xam. c. 2. contra hunc Aristotelis e rorem disputantes. Ad argumenti confirmationem dic: potent ram,qilqB ad opus. tanquam ad finem ordinatur , s in opus exire non possit, frustra esse. Ad diuinam potentiam non ordinati ad opus tanquam ad finem, ut planum est. Ad tertium dicendum: si plutes solutio 3. mundi a Deo crearentur, nihil in eis argum. praeposterum inordinatumve futuis rum: nec rationes Aristotelis id conficere; ut diserte ostendit Plutarchus in eo libro,qui inscribitur: Ω deesC Iauerant ora cula. Itaque faci se Aristoteli re ondebit, qui dixerit, tera Resposio ram non inclinati per septimo ad ad i. ratio- centrum huius aut illius mundi, sed ne in Ari- ad centrum Vniuersi incommune, stotelis. seu indefinite sumpti; ideoq. in qu
cum q. mundo ea constitueretur, per innatam propensione additus mundi centrum contenderet:&,cum Priamum naturali suo loco potita foret, . quiesceret, nec ad centrum alterius D mundi transmeare conaretur. Quod pari modo de ceteris elementis comsaratione suorum locorum natur tum asserendum est. Nec obstat, quod elementorum loca certa 8e de nita sint; sicut enim elementa hoc in mundo determinatas scdcs obtinent: ta 5e in alio respectit illius doterminatas sedes h berent. Adde, superi &inferi loci appellationem . .
non accommodari nisi ijs,quae eiul-E dem mundi anal, tu cotinen tur:pro indeq. creatis a Deo pluribus mund s,neque hunc supra i lium, neq; illum supra huncineque terram huius fuera illius coelum . neque coelum huius infra terram illius, fuisse collocanda. Ad ratione de unitate primi mo- Ada. tor s dicendum est: positis pluribus mundis in quolibet dandum vium
144쪽
primum mobile, unumque primum Amotum: & unicuique applicandam suarn peculiarem intelligentiam ense tricem primi motus . Nec tamen iccirco admitte insum, dari tunc plures causas simpliciter primas, aut plures principes, seu motores uniuersi: quia unus idemque naturae creator Deus sua immensitate mundos omnes impleret, suaque prouidentia gubernaret
Ad I. Ad ultimam, quae ab uniuersi ap- BLege Cap. pellatione deiumpta est,responden- in i d 3. dum: Vniuei sum bisariam accipi:
q. I. art. a. nuc pro omnium rerum creatarum,
Prope fi- quae uspiam sunt. complexu : qu Dem. r. modo unum dua taxat viti uersum in a. d. 4 . dari poteli, cuius partes serent pluvii st.I. res mundi. si extarent: nunc pro iis tantum . ex quibus unus aliquis mu-dus coagmentarur; quo paeto non repugnat, plures rerum uniuersit tes, tanquam eiusdem unperi; pro- cuincias,a Deo condi.
Tossitne Deus mundum hunc perfectiorem reddere, M
Nonnulli, quorumeminit Hugo Victorius , arbitrati sunt, non polle Deum quicquam melius facete,quam facit: qui proinde negabant, posse hunc mcdum a Deo pe I. Argum- fectiorem reddi. Eorum ratio fuit:
ruta, si quicquam Deus posset melius
acere, nec tamen essiceret, hoc ipso non benefaceret: quia posse melius facere, & non optime facere vitium facietis est: quod longo abest a Deo. Corroboraturque vis argumenti auctoritate D. Aug.li bH .contra Maximum, c. 7. Sc lib. 8s. q. q. o. ubi ex eo demon lirat,non potuisse Deum meliorem filium gignere: quia si voluit, de nou Potuit,lustinua cibis F. tui. 8e noluit, inuidus: unde cocluditur, aequalem genuisse filium . Pari ergo ratione, si in diuina potestate esset.
ea, quae producit, meliora escere, nec tamen ea produceret meliora, inuidiae culpam sustinere. Secundo ita licebit argumentari: a. Argum. Absolutio Vniuersi magna expatae coimetur perfectione essentia i sp clerum, quibus constat: sed haec augeri non potest: ergo nec illa. Probatur minor: quia et lentia speciei non potest incrementa, aut decrementaiulcipere; cum species, docete Arist. 8. Metaph. c.3 textu ro sint tanquam
Tertio: Mundi persectionem in D s. Argum. xime ostendit ordo rerum, tum erga multa, quem ut finem ultimum cui ctae respici ut,tua inter se,quatenus, ut quaeque nobi lior est, ita at tiorem locum in mundo obtinet Namq. ve in Phy si eis late disseruimus aqua, Lib. . os eo quod terram dignitate vincit, su- q.3 .acti. I. Pra terra eminet; similiter aer supra aquam: irnis supra aerem: quod ite seruatur in dispositione, situque orbium coelestium. Atqui nec res in liorem finem spectare queunt, ut liquido costat: nec corpora, ex quibus hic mundus compactus est,ali ter dia espensari pollunt, nisi peruerso nat rae & dignitatis ordine, ita ut nobiali ora sub sint ijs, quae deterioris naiaturae sunt, S contra. I itur nullo pacto mundus hic ad altiorem pers ctionis gradum promoueri potest.
auiι intra sita disceptatione satum dum it,aliquot assertionibus
A Dillustrationem veritatis qu*
est Bifariam posse in controuersiam Lege Diu. vocari, nu aliquid a Deo Persectius I h. i. n. q. fieri queat: nimirum, vel ex parte iP- 1 .ar. s. rasius operis, vel ex parte modi, quo in I. d. q. res fit. Secundum est ἰ Etsi est; smm art. . . redis, ut mox patebit, duobus tamen I Dur. e
speciatim posse a nobis concipi ura- dem diit. iocem huiusce uniuersi persteti q.I.
145쪽
neni: nempe, si Deus illius partibus,
α iis, quae iam extant. speciebus, a Iias denuo adiiciat, ut notia corpora coelellia, & nouas lῖecies animantium: vel, si vetera duraxat asci titio ornameto excolat, D perficiat. Tertium est pec et onem aut esse ellentialem, ut rationis particeps comparatione hominis: aut accidentaria in Iut esse cogruenti magnitudine praeditum, recte valere, aliaque huiusmodi. Quartum est. in rebus creatis multiplicem elucere ordinem , ut iam supra monuimus: vides icci, aut partium in toto, aut partium totiusue ad finem. Deinde. ordinem partium in toto, aut esse ordinem, quo una pars ad alterius bonum destinatur, aut esse ordinem proportionis secundum dignatatem, aut situm earundem inter se. Rursus, ordinem partium totiusve adfinem, vel esse ad finem proximum , vel ad finem ultimum .ad quem omnia collimant. a. assertio. His ita conititutis, sit prima asseristio: Si modum operandi. qui ex parte operantis, non ex parte operis se
habet, expendamus, impossibile est, vel Vniuersum. vel aliquid aliud effici a Deo melius, siue persectius, quam ab ipso ede tum sit. Haec probatur: quia nequit mus operari maiori bonitate. potentia, aut sapientia a cum haec sint ipsa essentia diui
potest a Deo ma is perfici, quoad
persectionem es lentialem speciem, quibus conliat. Hanc assertioneni confirmat secundum argumentum superioris alticuli: 3 . assertio. Tertia assertio: Universum potest a Deo perfici, quo ad ascriit Iam, a cidentariam ve persectionem Omnium specierum. Haec ex eo concluditur: quia potest Deus, cum nulla inde otiatur repugnantia , singulis indiuiduis noua impertiri acciden- . tia, quibus magis adornentur: v. g. corporibus coefulitibus, & stellis via luet zm lucem, elementis, ec ani- A mantibus ceteri . mistis corporibus alias perie trices qualitates attribuere.
Quarta assertio: Potest a Deo perfici uniuersum. additione nouarum partium in te rantium: ut plurium orbium corte illium.& nouarum spe cierum, tam simplicium, quam non simplicium ; tam immaterialium ,
quam materia constantium , tam via uentium,quam non viventium Hus ius quoq; assertionis veritas ex eo conspicuae it: quia nulla ex istiuia modi additione sequitur contradictio. sed enim i n hoc euentu, abi'. si nilibus mutationibus, non iam idcprorsus Universum dici poterit,cumcisentia totius integralis ex suis partibus coalescat, proindeq. ijs vel detractis, vel additis, non iam ide omnino totum permaneat. Itaque tale
Vniuersum habebit sese ad id, quod
C nunc extat, velut totum ad partem rvt aduertit D. Thomas in I. d. 44. q.
Quod ad o di ii e spectat,sit q uin ta
assertio: Potest hoc uniuersui Deo magis perfici, quoad ordinem . quo aliae partes aliarum bonu S pulchro tudine pro facultate sua tuentur au- Eetque: imo & quo ad ordioe, quem habent ad commune bonum de decorem Universi. Haec quo ad priore D partem ostenditur: qina, ut intcrii a conclusione statu in is, sicuti omit uspecierum indiuidua a d maiore perfectionem accideratariam prouehi queunt; ita e scaciori conatu Verari, atq; adeo secundu nobiliore modii sibi mutuo adesse,& commodare poterunt: atq; ita hac co sideratione censebutur inter sese persectius ordinari. Posterior vero pars inde suadetur: quia si hoc uniuersum, ut ex E dictis collat, melius perfectius . reddi potest,iam eius partes, du coniu- ne ipsius bonii 3e concinnitate se e ant,ordinatae erunt ad praestantius bonum , obtinebuntq. hac ecparta maiorem ordinis excellentiam. Verum enimvero, si non habe
tur ratio praeliantiar Exi e morum ,
inter quae talis ordo vel satur , sed solus ordinis praecise sumpti; noa
146쪽
oportet secundum mensuram &di- A gnitatem partium naudi uniuersit rem,quo ad ipsum ordinem, perfici: .R . quia, quemadmodum in vili ignihilique instrumento musico possunt fides aeque bene, atque in praestantita affabre claborato, seruare ordincia proportionem , tam unaqua quς ad aliam sibi .vicinam,quam uniuersae ad communem harmoniam exhibendam : ita partes Vniuersi, quantumlibet deteriores, possunt pro fa- B
cultatis suae gradu, & sibi mutuo, Droti uniuerso respondere,ut non mi- nus in partibus inserioris, quam altioris notae, praedictus ordo eluceat:
scut etiam sque perfecta est proportio duorum equorum ad unum. &duorum hominum ad unum; &exercitus e barbaris rusticisve conflatus
iotest aeque bene ad pugnam suis
ocis & nationibus disponi, atque
is , qui e nobilibus constat. CDubium. Porro quaeri solet, utrum quibusdam Vniuersi partibus ad meliorem.
. conditionem accidentariam perductis, alijs vero i ta eo de statu. in quo nunc sunt.relictis, inconcinnitas &dissonantia in mundo soret. D. Th
responsio. ὀem dist. quaest. i. arti c. t. S plerique alij afirmariue respondent: asserentes, oportere simul partes omnes se- Dcundum proportioncm suam magis perfici, alioqui labefacta dam terumiliter se proportionem , atque adeo
concentum. Id vero non aliter confirmant, quam similitudine ducta ab
instrumento musico, cuius si chorda una magis intendatur,temperatio &R sponso melodia deperit. Contra opinaturatiorum. Aureolus apud Capreolum in 1. dist.
43 . quaest. I. arr. a. itemque Argentinas dili. 4 . quaest. unica, artic. 3. & EDurandus dist. q. quaest. 3. Quod ex
' eo confirmant: quia in statu nominis in te ro tota natura humana multa, excellentioribus. quam modo. non gratiae tantum, sed naturς etiam muneribus excellebat; & tamen ceterae Universi partes, ut coelum, stellae, & elementa, saltem ignis S aer, non ecant proPortionaliter meliora.
Q lare vel tunc non es t deb ta inter partes uniuersi proportio atque ita non suisset mundus a Deo harmonisu c0nstinatus, veti certe minc
haud bene sese habet: quia statu species v nate aquo praestant stuna de δε ,rior essem sit, ceterae nihilominus priorem statum retinuere. Non igitur ad Universi concentum requiritur, ut omnes eius species perpetuo eandem seruent proportionem, quoad perietationes acciden tarias: alioqui si una tantum species. ae in aliqua mundi parte duntaxat reperitur,ut de qui busdam arboribus & animantibus conliat, in melius aut
deterius mutetur, Quod non raro a
cidit , oportebit reliquas similem cuea mutationem subire; vel frequenter deliruetur proportio, boni tasque Vniuersi, quod est absurduin. Statuit igitur Durandus . posse a Deo Vniuersum melius reddi, si aliquae eius partes meliores fiant, etsi aliae non simul meliorescant; nec ob id disso- ' - .lutum iri mundi harmoniam : quae praecipue costitit in invariabili gradu & proportione bonitatum clientiat tum,& con tentione ad ultimum finem, in quein impossibile est non serri omnia, dum aliquid appetunt itemque inconnexione & habitudine , quam res inferiores inter se habent secundum impressionem &motum , quem a superioribus causis . accipiunt , a quibus earum vis gubernatur; qui etiam nexus, S consensio seruata huiusce mundi identitate mutari nequit. Haec opinio no- Approbabis verisimilior videtur. Nec Ad- tur post uersariorum ratio a Musici instru- rior respo- menti similitudine ducta rem con- sio. ficit : etenim non eodem modo se habent species in mundo, praesertim quo ad acciden tarias persectiones, atque chordae in cithara : cum species non secundum proportionem ascit iiij ornatus . sed praecipue sub ea, quam diximus, consideratione mundi concentum en
Sexta assertio: Elementa& corpo- 6. assertio ra coelestia , quibus hoc consatum est Universu nequeunt magis a Deo
147쪽
persci, quo ad ordinem situs loco- Λrumve, quibus continentur. Hanc assertionem demonstrat tertium suis perioris articuli argumentum.
7. asterii O. Septima assertio: Non potest hoc Vniuersum magis perfici, ex parte ordinis, Quo tu premum finem spectat; quasi alium nobiliorem finem queat respicere . Haec probatione non indiget, cum sit luce clarius, nullum tinem supremo qui est naturae auctor Deus) nobiliorem dati Bposse. Non est tamen distendum, posse hoc uniuersum melioris fieri
condi tionis .suo ad modum contendendi in supremit in finem: quia cilves omnes creatae in eum sciantur ,
tum in alijs modis, tum secundum suas operationes, quibus appetunt Quodli- aliquod bonum,quod quedam sum het bonu mi boni participatio est: cum ruris eli quς da sus unum uodque agens accidenta. Participa- via perfectione dii ianitus cumulari Ctio boni possit, ita ut perfectiori modo sun- suprenis. ctiones suas administret : planum relinquitur, posse Universu praedicio modo ad meliore statu perduci. De ijs, quae ad totam harum conis clusionum materiam spectant, deque alijs rationibus , quibus Vniuersum possit, aut non possi diuinitus pet fici,consule Alensem I. pari. quaest. 2 o. mem. 3. D. ThOnaam, D.
Bonaueaturam, Rimardum, Ca- Dpreolum, Aegidium, aliosque D ctores in a.dili. ΑΙ &44.
occurritur primi articuli argumentis.
Iol. I.arg. Α Rgumenta initio quastioniso proposita sic diluito. Ad pr
mum nega, vitium esse facientis . noescere absolutissimum opus quod Epoteli; nisi sorte ad id aliqua lege praeceptove altringatur a quod in
Deum comparatione creaturarum nullo modo conuenit.
Explicat Ad telliinonium D. Augustini Iocus D. dic: cum Filius procedat a Patre per
Augustin. actionem immanentem naturalem, necessario a Patre ei communicari
tabere quidquid potest, atque adcototam naturam diuinam, totainque Paternam bonitatem. Quocirca si Pater meliorena silium quam genuit generare potuisset . inu:dus foret ; quia nenasset Filio quod illi ex vi diuinae generationis debebatur: si autem voluisset meliorem gignere nec tamen potuisset, imbecillus esset: quia imbecillitatis est noposse quod velis. Haec tamen ratio non concludit in ijs, quae a Deo
creantur, aut alia transeunte acti ne quoquo modo perficiuntur: cum nulla Dei actio erga creaturas necessaria sit, sed libera ; cumq; nulla res creata adaequalitatem Dei queat pertingere. Ad secundum & tertium argumentum quid re bondendum fit. potet ex dictis.
Q V AESTIO III. VTRVM DEVS LIO S
atque alios mundos in infiniatum perfectiores possit
Argumenta, qualus pars negati comprobari vιdeatur.
LIget ex ijs, quae paulo ante din
seruimus. rei propositae explicatio magna ex parte perspicua iamst: eam tamen uberioris doctrinae gratia separatim in quaestionem ad duximus . Videtur ergo hisce argumentis ostendi, neutiquam fieri pos Ase, ut alii persectiores mundi a Deo creentur: Perfectio& pulchritudo G argui mundi tantum ei dolescit ex primis,& omnibus rerum pradibus: sedis omnes hoc in mundo exiliunt: igitur nulla noua persectio aliis mundis accumulari potest.'Maior pr ibatur: quia si in udi ornatus, de pulchritudo non penderet ex hisce tantii gradibus, sed ex singulis etiae
rum speciebus sequere ur,mundum
148쪽
siquide illis primis sex diebus , Qui- Abus totum eius opificium omnibus suis Partibus absolutum, istinctu que niti, nondum habebat animalia, quae ex putri materia generantur Minor dilucida est: habet enim hocvniuersum lubitantiam,&accidens, causana S causatum , corporeum,&expers corporis,& ex utroque compositum,animatum,& inanimatum, necessarium, & contingens. Continet etiam omnes gradus es Iendi Bellantialiter subordinatos, nempe esse, vivere, sentire, intelligere, ut - alibi docuimus. Secundo : formae sunt veluti numeri,ut docet Aristoteles s Metaph. cap. 3 . t. io, R Deus habet sese admodum unitatis , teste Dionysio s. cap.de divin. nom. Sed numeri versus unitaten on procedunt in infinitum , quia non pergunt ultra binarium: ergo nec species accedendo Cad Deum per incrementa persectionis possunt in infinitum abire. Quare neque Deus nouas species producendo poterit mundos in infinitum persectiores creare. Tertio: Si Deus quolibet mundo alium persectiorein hostet essicere, ex eo et , quia quilibet, qnantumvis omnibus numeris absolutus 'n- finite distat a perfectione Miu insesse: atqui haec ratio non lassicit: er- Dzo, Sc. Probatur minor: quia inter Deum, & totam uniuersitarem, siue complexionem rerum, quae a Deo produci post unt,est disi .intia infinita; & tamen repugnat, ultra hut usmodi complexionem aliquid a Deo esset. Quarto: Incarnatio diuini verbitantum dignitatis attulit, non in
do singulari illi humanitati ad diu nam hypostasin talumpta ,sed etiam Eroti hominum generi, imo Sconantiabus rebus creat s. quae in homine , tanquam in Microcolino , inclusae sunt . ut nihil mundo nec ad honorem magnificentius,nec ad gloriam sublimius, nec ad decorς pulchrius a Deo tribui Posst. Igitur,cum alis mundi ad huiusce dignitatis consor in adimittendi non sint, portebit - eos,si procreetur, in mi illo inserio ri excellentiae graducosistere. Quare negandum vidctur, posse mundos alios in infinitum nobiliores diuina virtute procreari.
Statuitur pars a firmativa quactionis:
diluuntur argumen AE, PAE nes ituam asiluere didebantur.
VT recte vereque scripsit Hugo
Victor inus Itb i de Sacram . q. 1. c. 22. sicut a ternitate Dei non aequat tempus, nec ina mensitatem locus,
sic nec sapientiam sensus, nec bonutatem virtus, nec polentiam opus .
Quare late luna necessario est, quicquid a Deo fit, manere infra diuinae
virtutis ominentiam, & persecti nq: proindeq; poste Deum alia atq; alia subinde perfectiora ciscere, infinite abeundo. Cuod,ut de alijs rebus particulatim umptis, ita & de mundis dicendum erit. Pro qua assertione lege. fi placet,qus a nobis li. 3. Phys. in tract. de Ita fin ito dispu tata sunt:& quae scripsit Capr. in a.d.43.
q. 1.art. 2. contra Aureolum, adue
sae opinionis defensorem. Nunc tantuni superest. vi satisfaciamus argumentis, quibus oppo situm ostendi videbatur. Ad primum nega da est maior: etenim persectio viriuersi etiam consurgit ex variet te specierum. Ad maioris velo confirmationem dicendumo primis sex diebus fuisse a Deo fabricatum mu- dum simpliciter perfectum: quia,etsi tunc nondum actu exisserent animalia, quae ex putredine gignuntur erat tamen coelo facultas indita ad ea producenda aeratque in mundi elementis vis quaedam natural s . Sequasi praelemmata materia , 5 qu dammodo initiata .primordia eoruomnium et ut asserit D. Aug. libo . de Gen. adiit. p. 4. Nec erat in pers otum uniuersum, dum eiusmodi animantia non actu, sed potet late duntaxat continebat , quoniam haec , ut poliremae notae sunt,ita uniuersi oruuatum acccssione, & decessione sua
149쪽
aut saltem insigniter, neque augent, neque imminuunt. sol. i. Ad secundum dicendum: formas esse quasi numeros, Deum quasi unitatem:&vt ab umtate tanquarn a radice, procedunt numeri in infinitu ;ita a Deo, tanquam a fonte S: principio totius esse. polle species in infinitum plures, & persectiores pro-- duci , maioremque absolutionem: absque ullo termino accipere, pr ut unaquaeque ad Deum plagis accedit. Nec in istiusinodi accessu quae rendam similitudinem inter Deumia unitatem, ut, sicu ii numeri versus unitatem non progrediuntur in im finitum ; ita species non possint absque termino magis magisque ad Deum accedendo perfici: Nec enim ea,inter quae similitudo esse dicitur, in o innibus similia esse oportet. Sol. 3. Ad tertium concest a maiori propositione neganda est minor, & ad eius probationem dicedum: licet i
ta collectio rerum producibilium infinite distet a Deo; non idcirco tamezssibile esse, extra illam quicquam eri: quia inani sella est repugnati apo sse aliquid produci, nec lainen in. multitudine producibilium contineri. Talis vero implicatio minime a cidet, si Deus, lumpta quacunque illius complexionis parte, aliam ex cellentiorem procreet rut luce clarius est.
sol. 4. Ad quartum dicendum in primis: cit honor singularis illius humani-
A tatis,assumptς ad unitatem personalem diuini Verbi, redundant in om- Ex doctrianes gradus entium, qui in honii ne na D. Aug. continentur: negari non posse: eria in l. deprialios mundos,quos Deus crearet,in defit. Sact. quibus ii communes gradus necessa- c. I S. Ite rio includeremur, admittendos sui L nali li. 3. c. se ad tantae dignitatis communi Ι 8. D. Th. nem. Secundo dicimus: iam etsi nihil 3. p. q. i. mundo maius tribui potuerit,quam Deum aliquam eius naturam praedi-B cto modo sibi copulare; hoc ipsum
t en beneficium latitudinem haber secundum quam posset aliud uniuersum magis persci, Sc exornari, quam hoc. Posita etiam incarnatione diuina Verbi,quandoquidem posset Deus in nouo illo mundo non solum humanam, sed angelicam, Scaliquam aliam naturam sibi uniter quo dato, licet eade esset utrobique C maiestas personae assumentis a nobilior tamen censendus foret mundus, qui plures, quam qui unam tantum naturam ad diuinae pers nae dignitatem evectam in se haberet . Quare hac etiam ex parte possunt a Deo plures mundi eo , qui nunc est, persectiores creari. Tertio addimus: licet summa dignitas, quae naturae creata communicari potest, sit asiumptio ad diuinam personana; adhuc tamen post eum honorem mundo communicatum s
peresse alios modos, quibus mundi persectio possit a Deo magis ex leuisui: ut ex dictis constat.
non Ac primum aliorum opiniones,& dogmata sibi in medium a se tenda esse ait , propterea quod ad
veritatem inuestigandain, inueniendam quo id perquam utile habe
150쪽
i Philo b omne, i, qu/ fa m J Dccet in sophi mu- primis , omnis I hilosophos in eam
do exor- sententiam conuenire, ut tirundu O
dium de- tum faciant: et si alioqui inter se di- ea in t . screpent. N m Orpheus, Hesiodus,& hos secutus Plato, docuere, mundum init u habuisse, scd immortale
elue. ac sine cariturum : Dcmocritus fori uita atomorum concursione genitum , eundem δ; corruptum iri, ut quodvis aliud corpus ex elementis cca mcnt D nec iterum instaurandum: Lmpcdocles,& IIcraclitus vi-c: ssim g cuerati & irierire, nLnc amicitia cOgregale nunc lite Molvete. c litur1 HLm quidem J Prima lententiam oppugnat duplici ratione, quarum Pr tit hec est. Id, quod a Philosopho sieritur, et iii modi csse porici, vi in omnibus, aut plerisque ita se habeat; alioqui tanquam improbabile explodetur : atqui in re proposita videmus, quaecunque gignuntur, interire: non igitur pronu-ciandum suit, genitum esse mundu, S tamcn nunquam dissoluendum. Haec ratio, dc quae proxime sequitur, nihil conficit, nisi de generatione physica intelligantur. d Pra erea quod J Post ei tor ratio :Si mundus genitus est, ergo ex aliquit, principi;s. Uci igitur hac ante relidi ortum aliter se habere potue- Idem eo- runt,uel non . Si detur secundum . si-dem pacto cuti ante ex eis non constituebatur se habens. mundus, ita nec postea constri ueretur: idem enim eodem pacio se habens semper idem csscit,aut non es ficit. Si primum,etiam modo cadcm principia mutati poterunt, mullusq; ex ijs constans mutationem subibi si atque adeo in interitum ruet. Vt quida e Fulsidium autemJ Xenocrates,a- Platonis iijq; Platonici, ut magistri dogma a dogma de reprehensione vindicare lat, a tetrant, noua muti Platonem no ex animi sui sensu intitidi procrea di originem tradidisse, sed illustra: tione im dae doctrinae Tratia: &ut auditores Icrpretan- in cognitione uniuersitatis facilius turis deduceret,eius quasi ortum in tabella proposuisse: eo modo, quo Geometrae,qui triangulos in puluered scribentes primum lineas quasdam ducunt, ec inde alias , non quasi ad
uia ruptibilis ' prius ceterorum opinionibus
Insuper c, dic ea da magi credentur , si sententia tim ea tim, qua in controuersiam et en ιtintaura prius fuerant audita: assentes enim conῶmnari an z I it que videtuntur. Ei enim ecf. qcii satis iudicaDermr veritarem , non aduersarios ,sed a lines Use oportet . b Omnes Teati Ioa itaqxe factum quiaem os runs esse .sed
ption ιm,idque smper Leeferi mido dicunt ; et grarentinus Empedocles. O sus Heraclitus dicit. c urtur factum quidem esse, perpetuum tamen se serere . ex θι sprofecto qua neqtieuntes. Ea namque sola ponenda sunt,quam multis, s in omnibus esse vidermo. De hoc autem contrarium accidis uni
aliter sese habere non poteu. Qu.d si
mundus ex aliter Irius habentibtis con-
LAter ι e atque ιιc infinitui. aut sic seMἷuit, aut poterat sese habere. Pisas Ha eis, non vacabit sanὸ corruptιone, neque si olim atile ese habebat, neque
e Subsidium aurem quod quidem e rtim,qua dicunt, munuum incorruptis lem quidem esse, attamen factum esse, sibi iesis enii tur ferire, eterum non esset tritu . Inquiunι enim, eperinde,νι Geometrae, qμi designationes describunt, degeneratione miacri dixisse ; non quia aliquando mundtis Hr ortus ,sedgratia docti tua: quia iscente, magis cogno