장음표시 사용
191쪽
orum Ex his liquet, etsi coelum per se sumptum differentias positionum ab Astronomis & poetis inuetas noni si respectu nostri habeat Isi tamen simul cum intelligentia motrice spectetur, differentias phytas ab Arist.
raditas ex natura rei, licet metam ricti obtinere.
Quibus ita explicatis. iam cuique promptum erit argumetis initio adia sobrino ductis respondere. Primum enim taliam concludi l .coelum per se spedi tum carere positionum disierent ijs snon tamen, si una cum intelligentia sumatur: sic enim diuersitate seruat partium secundum virtutem, habe que principium motus,in eo videlicet litu , in quo intelligentia conta
a. stit. Secundum probat, non compe tere coelo differentias eo modo quo animantibus: adhuc tamen manet, A conuenire illi secundum eam fimilitudinem, & coaptatronem. quam explicauimus. Tertium conficit,eam Iisdem partem non esse semper de trum, vel sinistrum: quod tamen non
impedit, quo minus hae differentiae
ivsint ex natura rei coelo, prout res natura postulat, ut intelligentia certum obtineat situm, e quo motum influat. Quartum non concludit. q. Quicquid enim de ambi dex tris,quos B Plato in sua Repub. requirit, sentiendum sit . utique sinistrum in coelo. nullum defectum arguit, ut inani inmantibus: quibus sinistra pars imbecillior est, sicuti & dextra tortior, ob eas causas, quas ex Galeno retulimus. Quintum nihil adremasteri: s. hoc enim loco latum agitur deposutionum disterentiis,quae corporibus
CVm a autemJPeruestigat causam,cur coelestibus corporibus multi motuuconueniant. Si conuersioni motus aliquis esset contrarius,facilem ex pl. rationem quaestio haberet : cum ea sit contrariorum natura,vi,si unum exiliaralterum quoque extitere Oporteat. Nunc vero, cum ostensum sit, conuersioni nullum motum aduertari,
cessat haec ratio: proindeque aliam sibi quaerendam esse, inquit Arill teles; et si rermn coelestium cognitionem nimis arduam & dissicilem esse intel ligat, tum ob locorum distam ram, tum ob paucitatem accidentium , quae in iis percipere valemus.
b Forum quodqu/J Probat ex eo, quod coelum sit corpus diuinum de immortale, necessario consequi, ut& rotunditate praeditum sit. Sc in or-- bem agitetur. Nam quicquid ali- suam natat operationem, est gratia
illius : sicque ea operatio debet illi
Unu quos pro dignitate respondere. Necesseque cit gra est ergo, diuinum & immortale corri, aliis ope pus immortalem obtinere operationem,& perennem,ac nunquam defi-C A P. III.
CVm a autem conuersio conuersioni Text. I7.
non sit contraria . considerandum , eur plures sunt lationes. Quamquam eminus facere inquisitionem conamur . eminus' non adeo loco, sed muli. --gis Me ipso quod accidentium iss caelis perpaucorum sensum habemus . Die mus tamen , atque κε usis causam hine sumamus oportet. b Eo si quodque,quorum ea opus, peris timi esse gratia eo stat. Det vera operatιο immortalitas ess. Hoc aurem es perpetua Lit aurite Deo perpetuum inesse morum necessa est.Cum aruiem eaelum sit te eiu enim eorpus quoddam iamnum trio corpus rotu dum habet, quod suapta natura semper
192쪽
ttariu sit, I cru quoque existe
Appel Iat autem Aristoteles corpus coeleste Deum,more Platonico,ut D Thomas annotauit: Plato enim posuit quosdam minores Deos, in quibus num rauit coelestes globos, quos diuinis mentibus animatos secit. Appellat item coeli oreratronem immortalitatem: non qu bd reuera sit ipsa immortalitas; Ied quod a mortalitate, dc faece caducarum, atque in tereunt tum rerum lon e absit. αe Cur igitur totumJ Quaerit, cur noto tum corpus coeli, id est, uniuersi. motu Ioluam 5e c testem naturaml articipet: respouetque, ius rei cauam esse, quia oeortet dari aliquod corpus quiesces in medio eius,quod circulari motione agitatur. Quod autem istiusmodi corpus non possit esse eiusdem naturae cum c lesti, bifariam ostendit. Primum, quia cςl
ste corpus non potest quiescere, cum ei motus perpetuus conueniat: medium autem,circa quod motus natu
ratis si,quietum esse debet. Deinde, quia si tale corpus celeste ibi per naturam consisteret, illuc naturaliter moueretur : si qui dem unumquodq, naturae impetu tendit ad locum . in
quo suopte ingenio quies est. Quid
vero nullaeonuertitu .c igitur totum corpus Texta carti tale non ' Quia corporis eis squod versat liqui Lia,inquam,quod es in medio. man ere 1 reesse es. Huius
autem manere nuda pars aut omnino. '
aut in med/s patea. Naturalis enim ipsus morus ad Qsum medium esset. A ipsum suapte natura ter fatur . Motus numst sternus non esseI; quine cum nihiIρμιεν naturam sit sempiternum . Id enim, qued est prater naturam, posterius ect eo quod es secundum naturam. Atque id, quod inprarer naturam, emersos quida e 1 in ipsa revera ione eius. quod est secundiam naturam . Sst Uitur terea necesse et hiat enim in merio μηδquiescit. Atque nune quidem hoc sutponature poserias autem de tuo dicetur. d Aisi terram esse noese est gneV , NAE Teat.
se nece e eLI . Contrariorum enim salterum eri Aatura, o alterum esse na- rura necesse eri . si O contrarium: atque aliquam i sus osse naturam. Ea enim
ir. lla pars corporis c lesi is natura sua ad mediu feratur, inde probat: quia naturalis eius motus est circularis: unius autem corporis simplicis non possunt esse duo naturales motus, ut in primo libro explicatum est: quo fit, ut quies illius cς testis corporis, si id in medio mundi maneret,
necessario ei contra naturam conu
niret: &quod inde sequitur. motuse inon posset esse sempiternus: quia non potest taenisi circa aliquid in medio quietum: & si quies eius, quod in medio haeret, seret violenta non posset
esse sempiterna. propterea quod nullum violentum est perpetuum. Si quidem omne violens tum est posterius eo,quod est secundum naturam cuin violentia ueniat rei in suo esse & naturali statu prius constitutae. & sit qivdpiam ab ho exorbitans,&recedens. Ex quibus patet, si motus csti sempitern s sit. 1 here terram in medio mundi semper quiescere: qua de re in progrestu plura.
Habes hoc loco philo phicum illud axioma : nullum violenitim pei ettium. Quod iraditum est etiam ab Aristotele lib. I. huius operis c. a. tex. I . eius vero intelligentiam discutit S. Thom. de potent. q. q. art. I.&in 3.sI3.q. a. utlc.1. Capr. in f .d. 2 T. q. I. arr.3. Item Conciliator dister. I .& uberioribus verbis Zimara in mis Theor. prop. 19. De eodem etiam nos in Meteor. nonnihil. ii A si terramJ Si terra sit,oportere quoque ignem esset a rerum natura, sua det ex eo: quia contraria talem vim & conditionem sortiuntur, ut si unum p natur , alterum quoque poni debeat. Cuius rei caula est; quia e duobus contrariis alterum maiorem obtinet persectionem, alterum minorem :&hoc est velut alterius priuatio, ac secundum naturae ordinem posterius: at si existat
id, quod est posterius, oportet etiam dari id, quod prius est . Cum emo terra, de ignia contr4ria sint: & terra igni posterior: recte sequitur, si te
193쪽
Quo se, molite aduerte. Alterum est temta ignis & ram 5e ignem non dici ab Aristotelererrs dic contraria per se; cum substantiae tatur cotr Ii contrarietate vacent: sed contraria Irim ex accidete,hoc est, ratione affecti num sibi mi uiso aduersantium . Has veth ait Aristoteles, ine grau. talem de quietem ex parte terrae; motumat &leuitatem ex parte ignis. Nam terra est summe grauis , tu in medio mundi perpetuo quiescit: ignis est summe leuis, sempei q. in gyru voluitur ad Lunae concaua. Habent autem sese huiusmodi Uectiones tanquam priuatio de habitus . proinde que tanquam aliquid posterius , de . prius: quia grauitas est deterior leuitate,& quies motu. Vnde etiam facile quiuis intelliget, nec affectiones lysas ratione quarum ignis geterra hic ab Aristotele contraria vincantur, proprie contrarias este: cuin Proprie contraria sint entia positiua, qualia non sunt motus & quies. Alterum est ex eo, quod detur in
rerum natura unum contrarium, no
que carpora esse, qua sunt inter ipsa, ne eesse est. Elementorum enim Unumquod que eontrarietatem ad quodque nimiril bra . Atque hoe etiam nise sun natur . posterias aute ea demonmanu. f me eum /, pate Hreeeorsere era Tex. I..tionem Geo opterea quῖd nihil imrum perpetuum esse reia. Agunt enlm Det ter sese contra a ιδεμ, mumo . a sese patiun
tur ac corrumpuntur. Non ea praterea consentaneum rati , mobιle quintam perpetuum esse, cuius mattis secundi m na
turam terpetuus se non mi I. Aι orsi ea motus. De Us urtur paret, necessarao generationem esse. g Ugenerationeessa necesse est. γ alιam latrohem aut nam,aut plures esse necesie es. Nam, is sese habet solius motio coli,sic elementa corporum inter sese respectu generationis habere necesse erit: hoc erram in seque- Tex. 2I.
ibus dilucidius Melarabιtur. Nunc tantum patet, qua ob causam plurasunt compora,' ἀ fauturaenerationem esse. .
di Atraria deposcit. Item quia, cum in materia sit potetia naturalis ad sormas contrarias, sonuen iens est reduci aliquando ad actum eiusmodi potentiam , proindeq. dari mundo tales formas. Lege Auetroem I .Phyi. text.44 Zunaraim in Theor.propis e Atqui si ferro. I Ex eo,qubii elemeta extrema sint,debere quoq. media extare, inue colligi in ausa non extrema solum inter se, sed etiam media , & viai
uersum quodlibet clementum cum alio aliquam habet contrarietateni: vi in lib. de ortu & Iliter. explicandum er: t. Nam aer contrariatur aquae calore, te rae hutniditate: aqua repugnat aeri frigiditate, teri s humo i c. Item ignis adue satur aquae calore, &c. Quare ob rationem paulo an te adductam, sit alia contraria et enta exi stant,etiam media ex silere Oportet. s IIac m .J si dentur quatuor elementa, necessario res gigni & interiare, duplici ratio E concludit. Primum: quia contraria se inuicem oppugnant,& interimunt. Item, quia cum motus sit corporis mobilis affectio, nequii sterniana cile illud corpus,cuius motus sempiternus non est: at nullus motus conueniens elementis sempiternitatem habet. Quo fit,Vt neque elementa, neque mixta ex eorum concretione orta, immortalia sint, sed generationem & int ritum subeuntia. Ω , g n rationem. JTandem colligit, si generationes sint, oportere d tum motum circularem, pr Ster eu, quo primum mobile fertur. Nam cum primae sphaers conuersio sit maxime squabilis,ac sibi sinulis; nisi alius motus daretur, non posset in sublunari mundo dari ea in rebus gignendis varietas, quae singulis annis apparet. Quae certe prouenit ex acccitu do rccessu Planetarum .praeteri im bolis. Qua de re in lib. a.de Gener. fustius, ac platuus.
194쪽
L amne corpora coelestia in Aia
HViusce quaestionis excitandae
occasionem praebuit Arist teles proximo 3 . cap. cum docuit, generationum &corruptionusibi succedentium varietatem ex cs-li motu prouenire. Igitur in partem negativam harae se prinio offerunt. VeD. Dionys. s.c de civ. nom. & Arist.
stantur; omne agens ideo agit, ut in essectu sui similitudinem exprimat: sed corpora celestia non possunt in effectu sui sim litudinem exprimeres
nec enim alia corpora cet lestia procreare possunt et non. igitur agunt in mundum in seriorem. Corroboratumque argumentum: nam si corpora cPlestia quicquam essicerent, maxime esset rerum ortus,& propagatio: qus tamen ab ijs essici negat D. Damas c. lib. x. Fid. Orth.cap. 6. Secundo: Omne agens teste Arist. 7. lib. Phys cap.a. debet esse patienti proximum de immediatum 3 cum adactionem mutuus contactus requiaratur : atqui Hlum longa intercapedine distat ab his infimis corporibus: ergo non potin ea agere. Quod si quispiam occurrat s unumquemq; orbem c testem agere primo, atque immediate in corpus sibi cohaerens, ta illud ceteraque deinceps vim a s periore immissam i n inferiora refundere.arque ita quasi per manus influxum demitti. Contra id obi jcitur. Nam cum eiusmodi influxum, si detur,oporteat calorem esse,aut frigus, aliam ve eiusmodi qualitatem; sequeretur, corpora cςlestia alterationem subire ae dissolui, dum hisce qualit tibus assiciuntur.
Tertio: Cςlesti iam sphaerarum vires di motus rati stabilesque sunt, ut A longa temporis obseruatIo docilite. 1lai utque D. Dionys. in Epist. ad P lycarpum, Boetius lib. . de Cons lat. Pnil .met. 6. & Astrologi omnes rergo. s mundi sublunaris effecta ab illis dependent, nulla erunt in eo
contingentia, nihilqi in rebus natu
rae ex accidente, sed omnia constanti necessi a te euenient, quod absurdum est. Quartes Coelum Empyreum nul- arg. B Iomodo videtur in subiecta corpora influere: er o neque ceteri orbes cestistes. Consecutio ostenditur:quia ncorpus tam inimiae nobilitatis , α praestan tiae in fiuxu caret, par est, ut eo etiam reliqua cςlestis mundi corpora omni no privuntur.
O Missis hoc loco Avicennae. &
quorundam Astrologorum e roribus, circa effectricem coelestium corporum virtutem, quos D. I ho-
mas confutat in a.d. I S. q. I.art. a. asia
serendum est:haud dubie corpora cet- restia in hunc inferiorem mundum agere. Id quod docuit Trismegillus in Asclepio, Plato in Theaeteto,&D Aristoteles multis in locis: ut in x.
tres ,&Scholasticae Theologiae pro-E sessis res uno consensu. Sed neque Sapientum testimoni js opus et ad id comprobandum,quod
manifesta docet experient a. Siquidem videmus, Solis motum affore quadripari tam anni distinctionem. quae duo Aequinoctia vere S autu-no,ac totidem Solstitia aestate & hyenie complectitur. Unde calorum αBigorum vicissitudo,&retum geri ratio De erro Gbus A str logorum Guillel. I. par.lib. deviatu.
195쪽
ratio obitu'. existit. Conspicimus
item quaedam astra suo ortu vel occasu, in certo aspectu, & congressu, serilitate aut ubertate terrae, tranquillitate aut procellas mari inu nere, &ad inducendos, vel sanados morbos plurimum habere momen- Et aliora ti. Unde astrorum,ac Lunae praeseris Astroru . tim, congressones, aspectus'. adopportunam corporum curatione sp ctandos esse, praecipit Galenus in s. de dieb. crit. Porro licet, ut coelum suo circumflexu Universa contegit, ita virtus ab eo fusa quoquoverium Penetret: non tamen omnibus eaderatione illabitur, neque a cunctis De ma- coeli partibus eadem manat . Nam
gnete scri polus Arcticus trahit ad se magneis psimns t. tem ι Sol Heliotropij de Scorpiuriet. Phys. c. flores ab ortu ad occasum secu veris a. q. I. arti tit: idemque peculiarem vim gallo 3. ubi alia infundit, ut quidam autumant. atq; quoq; eam causam esse credunt, cur gallusis in. retu- ad mediam noctem canat; nimirum,
imus. vi Soli ex medio Antipodum coelo cursum ad nos inflectenti appla a Arist. li. dat. Qua tamen de re alibi. A. de par. Ac Luna quidem,quam Aristote-
Plin. li. i. rem solem vocat, sicuti est inferiorinat.hist. ci mundo vicinior: ita maiori,magis'. I. Sec. 99. assidua effectorum varietate vim suab Pli. si .a. prodit. Eius quippe impulsu aestus
nar. hist. c. maris vltro citroque reciprocatur: i.&ibid. a Oli rea, conchilla, di conchae, om- de Formi- nes cum ea pariter incrementa, paca. riter decrementa accipiunt :batque eius numero respondent soricum fibrae. Formica nono die ab eius coitu , quem sibi aduersum nouit. numquam e latebris exit. interlunio sei per quiescit, plenilunio etiam n e Plin. lib. ctibus in Opus incumbit. e Selenites et 8. o. o. lapis,ut quidam assi mant, imagine D. Aug.li. Lunae continens, cam reddi i in diesai. de Ci- singulos crescentis minuentisque
Georgius Ad haec, asserunt Astronomi, o Agrici lib. dinem mensium. quibus foetus in G1. de Nat. tero gestatur,planetarum ordini r fossit. spondere. Primum Saturno, secun-
cum Ioui. atque ita gradatim: tunc rursus octauum mensem Saturno,
nouum Ioui. Quφ causa inter alias A esse a quibusdam creditur, cur Octimestris partus raro vitalis esse soleat; nempe,quia per id tempus Saturnus, sidus ferale &noxium,exa sperata aque frigiditate infanti viresdeiicit. Quamobrem ad nonum mensem in sua statione consistere salutare eis, qu6 vires colligat, iustuque robur assequatur. Idem de humoribus praedicant. Nam Mars, inquiunt, flauam bilem concitat, Satur B nus melancholiam ciet, Luna pitui tae incremento est, Sol & Iuppiter sanguini dominantur. Idem de partibus humani corporis: Sol cordi respondet, felli Mars, iecori Iuppiter, ori&linguae Mercurius, capiti Saturnus. Idem de aetatibus. etenimi
fantiae praeest Luna, pueritiae Mercurius , adolescentiae venus, iuuentuti Sol,aetati virili Mars,senili Iuppiter, decrepitae Saturnus. Idem & de m C tallis: Soli autum subest, Lunae ar- Deviastrogentum, Marti serrum,&chalybs, Sa rum in me turno plumbum, Ioui stannu, &eleis talia, Scot. cirum, Mercurio argentum vivum , in a. d. . Veneri aes. At enim nunc haec,quae ita ad finem. ab Astrologis dicuntur,omni ex parte vera sint. suis locis expendemus. Denique credit D. Tnomas in a.
dist. Is quaest l. singulis speciebus
rerum intereuntium respondere in coelesti mundo peculiares virtutes,
D quibus foueantur &conseruentur: ncuti etiam quidam sacri Doctores, necnon & Platonici Philosophi,etiadem speciebus diuersas Libstantias
materiae expertes , ordine diuinae prouidentiae praepositas esse, asseruerant: ut testatur idem D. Thomas a. pari. quaest. HO. art. I. Quod veron turae ordini consentaneum fuerit. veniundus inferior coelestium corporum virtu te & influxu regerctu proin E bat Aristoteles i. Meteor. c 2. quia D. Tho. 3. congruit, ut quorum definita motio cotra Get. est, quemadmodum elementorum, cap. ra. ac ceterarum rerum, quae ambitu Lunae continen tur; ea ab illis regan tur, quae perpetuo motu in orbem cien- tur. Idem comprobat D. Thoinas I .Part. quaest. I s .artic.3 .ex eo, quia omnis multitudo ab unitate procedaticumq; id, quod immobile est,
196쪽
uno modo se habeat, quod autem
mouetur , multifariam: consequens fit, ut in tota natura motus ab imm
bili oriatur,& quanto unumquodque magis vacat motu . tanto magis obtineat ius ac rationem causa respeli. 4 Phys ctu mobilium. At corpora coelestia c. I.q. 2. inter cetera corpora magis sunt amotu aliena: cum solam motionem in loco iubeant,camque circularem, que similis eli quieti, quatenus quod ea fertur, non ex toto locum mutat alio demigrando, vera, quae recto motu aguntur. Necesse eri igitur, ut tam vari , tamque impares sublunarium corporum motus, ad simplicem illam,& aequabilem coelestium mhaeratum vertiginem, ut ad cau iam , reserantur. Quod etiam confirmat te: limonium D. Augustini 3. de Trinit. cap. . ubi ait, natum ordinem exposcete, ut corpora crassiora, di inferiora per subtiliora,& poten a tiora quodam ordine regantur. Ue-- Tum quo pacto motus coelestis dici
debeat causa aliorum motuum, M. i. - num omnium, vel aliquorum tantummodo causa sit, progressu expo
Resposio Λ D primum igitur argumentum
ad I. arg. I, eorum, quae coeleliem influxum tollere nitebantur, dicendum eli: agens uni vocum ideo agere, ut
in elcctu sui sint ilii tui inena exprimat , id ell, ut sibi simile in specie producat, homo hominem, leonem
leo. agens vero aequivocum,quale est Lege D. coelum comparatione elementorii, Th. I. par. & millorum, quae progenerat, non II os .ar.1- iccirco agere, ut producat simile sibi verr. m. secundum speciem , sed secundum M taph. virtutem ἰ quia nimirum non tau ,.com. 1 . sed virtute, siue ut alii loquuntur. Alex.com. non assectu, sed effeetu, ac secunis. diun analogiam erusinudi iocina ui A se cohibet. Diuus autem Damast nus non negat. corpora coelestia eL se causam generationis, & interitus; sed esse causam illorum primam, ut quidam putabant, qui diuinam,
ac primariam virtutem coelo ascriabebant. Vnde&astra tanquam numina venerabantur : eaque fuit L
pud Ethnicos una e praecipuis G iis superstitionis, & idololatriae, ut resert D.Thomas in a.dist. I s. quaest.
Secundo argumento recte occur- Ada sum et . Nam coelestes orbes attigui sunt iis, in quos primo & inam
diate agunt: in mundum vero su lunarem non agunt omnes inam diate, sed per intermedia corpora. 'Ad id, quod deinde obiectum est. respondetur: in fluxum , qui prum una a cocta immittitur, non esta frigus,aut lorem, sed luccm,aliam- C re occultam qualitatem distinctam a primis , quae illatum tamen eii ctrix sit: & quia cuiusque agentis vis recipitur accommodate ad naturam eius, quod cecipit, ut aduertit Aria Coelestis stoteles tib 1.de anim. c. a . inde est, influxus quod coelestis insuaus, etsi in cor- quid sit roribus, quae interitum subeunt, calorem,stagus, aliasque id genus qualitates efficiat; in coelestibus tamen , quia naturam ab alteratione, &in- D teritu alienam habent,casProg Gue re non possit. Ad tertium respondemus : Ircet Ad I. molus corporum c te situ firmi sint, . semperque eodem modo se habeant; id tamen non impedire, quo minus in inserioribus multa contingenter eueniant. Primum, quia non om- NO omnes
nia sublunaris mundi effecta accolo ei sectus pencitat , ut in progressia parebit. inudi infrDeinde . quia coeli influxus modifi- rioris acet D catur, ac nonnunquam impeditur a lo petat causis particularibus. Lege Diuum
Thomam in a.disi. ι I . quaest. I. m. a.
Quarti argumenti dissicultas p
culiarcn. destiterat quae tionem.
197쪽
Egatiua pars huiusce controuersae placuit D. Thomae in dii v. q. 2. artis.& Alexan- Bon. in dio Mensi a. p. q. 7. inem. i. ali sque a. d. t. p. z. nonnullis. Qui videtur probari, uod ata'. q. a. solum quarto argumento supcrriis Du.q3 proposito; sed etiam, quia nullum corpus mou t, nisi mousatur: coetu autem Empircum Onam motu caret. Deinde, quia coelum Empyceum ob Cid aedi ficatum a Deo est, vi esset co letiis curiae theatrum, & beatorum domicilium: non ut quicquain praeli et interioribus corporibus, quae ad naturalium rerum cursum,& generandi atque lutereundi viculi tudinem pertinent. Contraria tamen sententia probabilior est, quam D. Tlionias uti pie ait) re diligentius spcetate amPl
A enim hi clocinia nonnulli virid
citi interpretantur. Confrina suoque eandem assem tioncm D. Thomas Qv l. cit. quia omnes partes Uniuers habent inter se connexionem, & tanquam eius denas corporis membra in quandam ordinis viariarum conspirant: teste Aristotele Ia. Metaph. c. IO. text. 2. Haec autem unitas in eo potissimum lucet,quod subitantis materia pis-B ditae per subitantias. a materiae concretione abiunctas.&inferiora cor pora per superiora leguntur, a que
admittiti ramur: quod ima supra cx Diuo Augustino lib. 3.de Trin. cap. .asseruimus. Quare,si cstum Empyreum nihil innueret, non esset pars Vii uersit quod absurdum eli: cuinetiam An eli, qui materia vacant, paries illius sint.
Qua pa tio caelum Em reum in at. Angelos esse par esvn inersidi .
s si tamen adhuc inter eos, quicq-
xus iust. Quod l. 6. art. is. S: I. Par. q. D nia corpora c leuia nobilitate ex
lo Empyreo influxum dant, non parum in eo expl: cando dissid . Nonnulli enim, quos refert D. Bo- I. senices
nauentura in a. d. a. secunda p. d. a tic. i. i a. num. R. volunt Hlum Em-prreum , quemadmodum inter on . .si art. 3-Mag. Albertus a tradi. de .coaeuis,q.A. art. i . Mait o musin: d. a . Durana d. t. q. r. Richardus ead. ii q.3. citca 3. princ alijque compli res. Probatur autem ex e quom a vi n Damascenus lib. 2. Ind. υἰ h. cru 3. docet, minimc congruit,ita mundi uniuersit ite aliquam esse sub iantiam otiosam,& actionis, expericli , maxime cum v nulla quodque sit ope rationis suae gratia, ut assecit Artitoteles ii b. 1 .hu: us operis, c s. text. i S i . Et hic. cap. 7.Σ Metaph cap. 9.tex . 9 i. Quibus concinit illud ἈD onyi'. io quolibet tria inclic, ut- mirum lubsta uiam, virtutem , & iouein. Imo&illud Genesa. cesso
ret. id est, quod creauit, ut non esset
otiolum ., icu ut aliquid Qe:et: sc
cellit, sic in nobilii sinu corpus sui iuuare, id sit i humanum peculiariter innuere: ita, ut, cuia rapi cx sit anima, vegetans, sentiens, S intelligens ; celum licitatum materia prpparet ad animam vegetant cm, crystallinum adsentientem, En pyreum mad intelligentem. Haec explicatio nec a suis Auctoribus vlla frina r tione ilabi litur, nec etiam ab A duc satus plane conuincitur. Al. 3, quorum meminit Richata Secunda.dus loco cit. aiunt , diuersitat quorundam cisectorum, quae visuntur in nonnuli is terrae tractibus, sub eadem latitudine & dillantia ab troque polo ex itentibus, prouenirea Hlo Empyreo. Nam cum illa oriri nequeat ab influxu astrorum , seu
198쪽
C lii Empyreia virisormi luce perfusum.
ioto illo climate eadem est cla cernerentur; necesse est, inquiunt, huiusmodi var etatem rescrre ad Mi quid fixum de immobile, quale est coelum Empyrcu in . Quod liquis obi jciat, eqlum Empyreum Para luce undiq. conspersum, sibi l. simile esse; ac proinde si influat, in omnes partes aeque & eodem modo influere
debere. Occurrunt. ipsum non interuentu solius lucis agere; lad per o cultam virtutem, qua varium cri, li ceti gradu lucis unitor me sit. Haec etiam doctrina. tametsi verismilis videatur, non multum habet firmitatis. Respondera enim potest, diuersitatem illamelle tuum in co- de climate nasci ex diuersitate proprietatum, quibus unumquodque solii ab auctore naturae in ipsa mundi nascentis origine donatum est. Itaque non a stellarum aspectu luntaxat, sed ab ipso regionis habitu,& innata terrς vi atque ingenio prouenit, ut non omnes terrae ferre omnia possint: sed Ind..i mittat ebur, molles sua i ura
Has leges, aeternaque foedera certis impolimi natura locis. D. rhomas i. p. l. 66.art.J. pro ' si tam difficultatem expediens ait, lacuti supremi Angeli, qui assiliunt, influunt in medios & v ltimos, qui
mittuntur, tametsi no init mur ipsi; ut docet D. Dionysius v. coelest. Hierat . ita probabilehile, Empyt uco tu a re in corpora morum iubeuntia, at cet ipsum non creaturi Posia seque dici immitti ab eo in primam spiraeram mobilem quidpiam sine motu fixum,& stabile, nimirum co-ti nendi & persiliendi vim, aut aliquid eius nodi ad dignitatem pertinens. Quod D Thomae Interpretes ita explicant. D. Forulitas gcri crationum de corruptionum sublunaris mundi resertur tan suam in cau- sam in motum coeli dictorinem, hoc est, qui fit secundum accessum & r cessu in planetarum, pi sertim Soli Mitemque via i sormitas, de perpetuitas motuum inscriorum reducitur tan- qu.m in causam in motum cili vir:-
A forme, id est . qui singulis diebus ab
ortu ad occasum fit: e u ad occasum fit: ergo permanen ita esse substantialis inferiorum rerum habebit etiam in coelesti mundo aliquam causam: haec autem non videtur esse alla, quam visti dem: Diti a corpore maxime ilabili, motuq. Omni vacante, quale est cstum Empyreum, Nec rcfert, quod celuin hoc ad beatae curiae domicilia. ut propterea noliris sibus inserui e noli de beat,desti natum sit: cum eius dein curiae ciues,nempe Angeli, res nostras
singulari nudio procurent, & in sphae sco lectibus voluendis Occu-.
Nos, ne in re laten ii diuinares tius , quam philosophari videamur, asse imus: agere quidem c luna Empyreum in subiecta corpora, ut rationes iuperius adductae probant: verum qui sta in eiusmodi influxus praestet, aut quousque pertingat, o cultum esse. Ad primum igitur argumentum eorum, quae celo Empyreo influxum adimebant id superioris quaestionis poli renium fuit) dicendum, non ex eo conuinci eius csh influxum,quod absque illo naturales cst cius conitare non pollent: sed ob eas rationes, quibus id superius comproba
Ad aliud in primis dicendum, effatum illud, Milum tortus mouet uoumstum , ni si probe intelligatur, perspicue a vero abesse. IIagnes enim ferrum trahit, de ignis aquam calefacit,etsi non moueantur. Igitur Caietanus I. P. ad art. I. q.3. scillusinterpretandum censet,ut nil lium corpus mouere queat,quin actii, vel potestate moueatur: at coelum Empy- reum , cum silens naturale, suapte natura moueri potest. Alias eiusdem pronunciati cxplicationes tradit C preolus in a. d. I uni c. art. Sta Petrariensis ad et Q. OP. lib. 1 contra Gen L
De sensu eiusde e L. fati icripsimus i Ph.
199쪽
Vtrum corpora coelestia interue tu motus O lucis aduntaxat,
an etiam per altas o cultas qualitates,nnuant
Opinio existiman ium, tu uere per s.
Exij , quae superius disputaui
nitis,itque orbes at thereos in sublunarem mundum agere: proximum est, ut, qua vi agant, dii qui iamus. Auerto , Auiccna, Auenaara,&ex Recentioribus Picus Mi randula lib. 3. contra Astrol. . &6. at inara in Georsius Agricola li. .& s. de cau- Theor. sis sit stet. Medina lib. r. sua parie n. c. prop. s. a.&quidam alij solam lucem, moiu Iocaser. i circunuectam, ad omnia cisecta quae suis Metri coelo scribuntur , abunde iussi cereor. Sireni' opinalitur, ceterosque corporum csint. de fa- lellium a fatus deradent,& deliranio. tium tominia atque asylum ignoran- ita appellant. 3. Argum. Quorum sententia hiscerationibus videtur coprobari. Primo: Alierum est a Philosophorum consuetudine,a tq; disciplina, minime l. con uenit,eos, qili rerum intelligentiam xxiatione, nauirali tradere p.o fit ei tur, aliquid in natura ponere, quod neque ex sen: u , neque ex ijs, uae ac sensu oriuntur, conspicuum tir: at non conspicimus experimi vec*lum alijs viliti rumentis, ptartei quam moru& luce: nec vero ulla ratio euincit, pluribus ei opus esse, . ut mox patebit: nouelligitur, cur
. Argum. plura inducantur. Deinde: calor coelestis,tanqualm proles nodi lili σε qualitatis corpore ideli lucis, di vi uniuersalis na
turae arta cΣ, continctex lenter ac
A litates; ficu ti coet i natura elementa omnia virtute in iecohibet: igitur cele solius lucis opportunitate atq; eis cientia puellare poterit, quidquid in sublimati mundo ciscit, cum id
omne ex quattuor pri inariis qualitatibus ortum habeat. Praeterea: litto, calor ille sidereus 3. Argum. non claudet et in te omnes quattuor primas quali tates, neque eas progigneret: tamen lux, prput est unius si-B deris insitum et, una, poteli calorc medicere;prout alterius, fi giditatem; atq; ita ccietas qualitates. adhuc agitur,tola lux ad omnes itillarum ἡ. xus & afflatus deuehendos . perficiendosque iat erit. Rursiim: Demus, lucem solum ca- 4.Argum
larum primo ex se parere, adhuc Sol frigiditatem ciscere ceti sebitur,duin tia nobis digrediens frigori nos relinquit, seu propter Iucis absentiam, C seu quia eius radii ad acutos angulos non seciuntur : item; adhuc Luna similiter se tu facere dicetur. Su- . peruacaneum est igitur. ad astruendam sublunaris globi a coelesti dependentiam, allum praeterquam lucis infiixum motu aduectum coelo attribuere. Quod item hoc modo confirmari s Argum. voicii: In quacunque re plures lia bente proprietates eo tentias , e scin- D pcripectiaca proprietas generica in nobilitate , incit , ut patet in homine, cuius proprietas i ecifica , nimirum intelleeius, longe pnxii at sen- sui. qui propinetas generi acit, v pote cunctis animantibus conu niens: atqui lux est proprietas gera rica Oinnibus astris, & corporibus coelestibus competensa igitur si in aliqua stella peculiaris ab qua proprietas ad ii nitendum inueniatur, E erit ea nobilior luce : quod tamen admittendum nun cit, cum lux communi Philosophorum iudicio censeatur nobilissima omnium coele-iliuin qualizati m.
Ad haec. Quo a etia sunt nobili 6. Argum.
ra , eo paucioribus uti intur mitru
menti s: sed corpora cilcilia sunt elenientis obiliora: igitur,cii haec ha beant torcs qualitates, quibus it
200쪽
instrume mis utuntur ι illa unam Atantum obtinebunt , nimirum lu
7 Argum. Accedit Aristotelis auctoritas , qui neque in hoc opere, neque in libris Meteororum, ubi hanc partem Philosophi ς pertractat, aliud unquaagendi instrumentum coelo attribuit, prster,motum,&lucem.
Explicatio vera sententia: dissoliuio ase
prima aD T Roposita controuersia non ullis
tertio. 1 assertioni b.extili cada est. Prima
Vt Arist. sit: C lum tum per motum, tum lu-2. Meteor. cis beneficio in inscriorem munduc.3. Auen. Vii. Haec . an communis Philosor. huius o- phatium sensus approbat, satis perspicua est . Piobatur,tainen , quo ad priorem partem: primum, quia globus Lia ias perpetua circuitione igne rapit; ignis velo colis rentem sibi a rem,q ui agitatus arui tuo partium attritii incalescit.Item,quia motus ais mouet remouet . a nobis planetas, quorum praesertula solis , accesti Screcessu fit quadripartita anni varietas,cum illa, quam supra diximus,
alterationum generationumque V rietate. Posterior pars eiusdem asse
tionis non minus vera est, & a Philosophis inculcata ac sensu nota: cuili nemo fit,qui non videat, expcriamique . lucem e corio sillam non solii ii collustrare, sed calefacere etiana haec inferiora corpora. Qua de re in disputatione de natura de luce astrorum uberius agendum. secuda au Secunda asterito: Coelum non iniuria o. teruentu soluis motus & lucis, sed per alias etiam occultas vires, quas influentias vocant, in sublunarem mundum is fuit. Haec, ut constat ex iis, quae initio quaestionis retulimus, dubia est&controuersa. Itaque ab illa Philosophi complures veopinio hemeter dissentiunt, sed nec ipsi in-M iandu- ter se consentiunt. Nam Ioannes Pi- q. cis, . cuias est secundum argumentu
a nobis superius adduchim,lib. r. ac
uersus Astrol. cap. q. credit, calorem coelestem motu applici in omnes
quatuor primas qualitates gignere, ad eum modum, qui in eodem argi mento exponitur Sed non recte philosophatur. Na calor cflestis, es ele- Resellit mentaris eiusdem speciei sunt: cum hic ab illo intendatur , atque adeo ambo in viri: in calori per se coeant. Quo fit, ut quemadmodum elemen-B taris calor friuori aduersatur; ita se testis: & ex consequenti, t c lestis nequeat trigiditatem g gnere,alioqui unum contrarium aliud produceret; cum tam cta contrariorum ea
conditio & natura sit, ut sese mutu, interimant. Itena, quia licet cocilis calor sit generosa lucis soboles, non proinde verisimile est, duplicem illatam dissimilium ac repugnati ii 'u litatum coniugationem . caloris MC sit oris,humoris & siccitatis, virtute in eo conti aeri.
Alij igitur contendunt, solam lu- Ali ominicem praedictas qualitates parere, in D seruenti interuentu caloris a se geniti, ut aiebat Picus; sed immediate prout ipsaniet huius. aurillius sideris in frumetum fit, ut tertium arguntentu astruere littebatur. Hoc etiam placitum hi- Impuon scerationibus consulatur. Multat tur. 'c lo perficiun ur, non interceden- D te motu aut luce : igitur coelum non sola lirce , motu ve , sed alia etiam occulta vi ad agendum pollet. Probatur assumptum: quia sit a procreant aurum,cs teraque talla in terrae gremio. quod neq; motus attingit, neque lux permeat: neque enim bruta illa terrae crassi ies radio penetratur. Quod alit in huic ar Resposio gument' nonnulli respondent, in nis coniu-iectae latebras non polle quidcm lu- tatio.
E cem, post tamen calorem a luce g nitum peruenire: minimc satisfacit. Etenim calo ite in extima terrae superficie excitatus certum habui piopagationis suae terminum, eumque
Dreui spatio coclusum naxillae cum non fit summe in usus : quare nequaquam tam late sundi poterit b-siliente praesertim sibi, ac viam con-