장음표시 사용
221쪽
tἰngens 4 , ut variὸ ac mutabili ιιν AO in utram , partem accidant. Quare -- fieri nequit, υι ex Meribus, tanqΜ.im ex noto signis vepriaicta futura cognoscanin De nume. ω. Haec ex D. Thom. Rellarum Praeterea , Stellae, quas Astrologi hoc in lib. considerant, continentur certo nu- Cis Iz.q. I. mero: sunt enim non plures, qua in
mille &viginti duae. Igitur nullo modo fieri potest, ut omnium hominum qui tunc nascuntur fata, & tot rerum futurarum euentus, tamq; disia Bs miles casus describant. Nisi quis dicat, eas varie coponi Sc inter se commisceri ad modum literarum , quae paucae cum snt ; varia coitione &transpositu e sciunt innumerabilem vocabulorum ad res significandas multitudinem. At haec responso futilis omnino esto nec enim stellae itaeontunduntur:quandoquidem inerrantes sempcr eundem inter se retinent situm ; in diuerso autem erran- Ctium ad inerrantes positu aspectuve, non potest conformari distincta significatio ad tantam rerum coluuionem simul indicandam. Aliter quoq; probatur idem institutum, apud Diuus Clementem libro nono recognitionum, & a Diuus Augustin. libro septimo. Confest. capit. sexto, a Diuus Gregorius Homi l. decima, in Epiphaniam , a Tullio libro secundo . de DDiuinatione : videlicet, quia compertum est , multos Eo sciri conceptos tempore, & sub eodem aspectu sudetum ac celi inclinatione natos, ueniq; de quorum genitura idem coeli thema describere,eadem enun- 1 ciare debet Astrologus : nihilominus non eadem accepisse fata; sed a- . lios fui si episcatores , alios reges,alios nautas, allos tardos alios solerti ingenio. Se dissimili prorsus vir in L Etu, successuque rerum. Duod Cicero Ioco citato illustrat estemplo Euri-ithenis de Procli geminorum. Sed habemus in Diuinis literis luculentius exemplum duorum fratrum geminorum, Iacob& Esau, quibus coit atram diuersa vitae studia, ramores
Responsio fuisse. ostiolog. Huic argumento occurrunt Planetari j breuissimam illam moram,
quae inter geminorum Ortus cadit, etsi apud nos nerexigua iudiceturi tamen in coelesti mundo ob eius magnitudinem, rapidissimamque verti
inem , insignem esse, magnumque
abere momentum ad varietatem .
Verum istiusmodi effugium euertit Diuus Gregorius Homi l. decima , super Euangelia hunc in inodum :Sι propterea Iaeo, Esau non censen- Impugnetur nari sub eadem eousIellatione. au d tur.
rum: ob eandem ea am iudicandum dui. t p. coeνιι. nultam hominem sub eadem e-- tra Ali ro I. sentione torum nasci; non enim rotus Q 2.
vi ex utero procedit, sed particularam civ membratim . Quare si gulis membris gula erunt fata e quod riri ia
Praeterea mittamus geminos; in quibus eam interiectae mota latebra Astrologi inuenere: con liat, mullos eodem prorsus tempore, eodem po- si tu lyderum, eadem constet latione in lucem edi , quibus tamen diuersa omnia in vita contingunt: ccontrario etiam paret, multos , quibus diuersa fuere ivdera, pleraque inire conuenientia & similia obtinuisse . Vana ergo sunt ac fictitia sy-dera illa fatalia , quae Astrologi po
Atque hinc consutata etiam manet ea responsio, quae contra superiorem D. Thomae rationem pollet excogitari; si quis nimirum diceret, stellas non est e naturalia, sed diurna signa futurorum contingentium; ita Quod ste vi a Deo stupra facultatem naturς ea te io sint significandi vim acceperint. Hoc diuina si-entin argumentum ab experientia .gna futu- ductum palam ostendit, sydcra non roru con- solum non esse naturales, Ied nec tingenti u. supernaturales notas suturorum eis ventuum : alioqui diuina signa falsa essent; ut pote quae multis eade quibus diueria: multis diuersa quibus eadem contingunt,indicarent. Constet Ex superioribus liquet, non pos- riu contra se Planetarius certi alicuius honii- Astrolog.nis, regni, aut ciuitatis casus , sora
t unam, au t circumstantias r rum, ne
222쪽
Modo veneno periturus sit an A Aschylus Poeta casu testudinis ab A-
quia a detri ita interimendus λ aia r Onum Graecorum regno Persarum diutius durare dcbeat λ aliaque eluia
modi: qua tamen Astrologorum inobseruando Iuperstitiosa ianitas , atque in pronunciando inconsulta temerita, sc scire profitetur: quibus cerie in rebus illi non tam multa
metiuntur, quam mentiuntur; neque ramex c ii, quam ex sui cerebri Bvertigine loquuntur. Ac sane quidem , dum haec eisu li unt, artem suam conficta , anitate in contemptum Z risum vocant; de quod multo grauita se Ii, bonis moribus non parum os sciunt : nam &scelerum causas tacite in stellas referun i,& cxciis andae nequitiae asy lum aperiunt,& qui
illos consulunt eo interdum adducunt,ut nihil nisi auspice coelo moliti audeant, nec tam in Dei ope , C quam in asilatu syderum rerum suarum spem collocent. Quamobrem multis locis nos S crae paginae auctoritas ab hac diuinam ce superliti ione deterrct : ut Deu teron. 13. illis verbis: Gentes ima
Diramos audiunt: tu autem a Domino Deo tuo atiter tu titutus es. Et Esaiae
putabant mense , ut ex eis an nuncia
rent tentura tibi, elee facti sunt quasi Dstipula. ignis eranb prees. Et Ieretniae
1 O. Iuxta Das gentium netite discere,
o, a signis coeti nolite metuere, qua tianetrat gentes: quia leges populorum v na sunt.
Eandem superstitiosam Asrologiam damnauit olim Senatus Romanus, qui alioqui omnium penegentium superstitiones sibi astumpserat. Itaque Chaldaeos, hac fati ci syderum interpretatione menda- Ecij quaest iam comparan tes, urbe pellendos censuit: ut testati ir Cornelius Tacitus annal. libro x. Damn runt quoque eandem permultae ita ges in Codice Iuli iniani lib. s. iit. 2 .de malef& mathemat. Item C cilium Bracharens e r. p. s. & Io. Concilium I. Toletanum, circa finem in assertione fidei contra Pri-
scillianillas: & Martinus Papa
cap. vos licet. aliique Pontifices variis decretis, & diplomatis. Atque Alexander Tertius, ut habetur cap. ex martim de se erileg. sacerdote inquendam , qui imprudentia magis. quam impietate aut dolo, per aut o. labium conliellationem obseruauit, eo animo ut deprehenderet auctorem furti, a quo res e templo quodam fuerat ablata nam hoc etiam Planetarii se scire inquiunt, ut patet ex iis , quae tradit Hali iudiciarius, in explicatione quartae domus c 3 9. quod inscribitur de thesauris, O rebus terra occultatis ) eum inquam sacerdotem poena mulctauit, ut per annum interrum non celebraret :monens ad factum cum grauissimo scelere fuisse coniunctum. Poli remo annis superioribus Sixtus V. lueris Apollolicis statuit, ac praecepit. nequis iudiciariae Astrologiae artem,
praeterquam circa agri culturam, nauigationem rerem medicam excr-ceret, neve rudicia faceret: quibus defuturis contingent: bus successibus, fortuitisque casibus,aut actioni b. ex humana voluntate pendentibus, aliquid euenturum assi aret; etiam si id se non certo affirmare assereret aut profiteretur. Rullus eandem vanitatem coaraguunt, & acerrime insectantur, D. Clementis, Basilius, Ambrosius, Cyprianus, ' Hieronymus, Chrysostomus, Theodoretus, Damascenus, Gregorius Mag. uterque Gregorius Graecus, Laetantius, EusebiuS,Seu
manus. & Augustinus: qui cum super Plal.6 i. ad populum concionaretur, Matii ematicum quendam in medium produxit, redeuntem ad melio tem frugem, Γc huic arti tanquam perfidiae renuncianteira. Quo item loco eos libros, quos D Lucas in Actis Apostol. cap. 19. ab Eph sjs Diui Pauli concione ad fidem conuersis combustos narrat, asteritidem Augustinus fuisse de rebus ad Astrologiam iudiciariam spectantibus. At neque ii tantum, quibus fideita Christianae veritatis lumen asia
223쪽
sui sit. sed Ethnici etiam scriptores
eam exagitarunt & irriserunt. Vt Marcus Varro, qui ex illius sinii omnium superstitionum vanitates effluxisse scribit:&Cornelius Tacitus histor. libro i. qui Mathematicos genus hominum potentibus ii fidum . sperantibus fallax nuncupauit. Quod etiam testati s uni umetores Astrologi : ut Bardessanes Chaldaeorum peritissim iis , apud Eusebium Caesariensem libro 6. de
Praeparat. Evangel. cap. 8. Phauorinus apud Gellium cap. Io. libro I . in ea oratione, quam Romae aduersus Astrologos habuit. Eudoxus. Platonis discipulus , habitus sua tempestate Astrologoru coryph*us. Nec sane Plato, & Aristoteles Philoloph:ae principes, cum de astris,& rebus cflestibus dii putarent; nec ante illos Tunaeus Pythagoricus in libro de Natura,quicquam de ratione ex astris diuinandi literis mandarunt.
Plura contra hanc vanitatem diserte scripsit Picus Mirandula libris i 2. eiusque nepos libris F. Gerson in tri logio Alirol.& in tradi. de error. art. Mag. Medina libro x. tuae Paraen. Mirandulanus Episcopus libro a 2.13.5ca .de singulari certam.
taue aetatis nostrae Theolog. di sophi non pauci.
diluuntur priora sex artumenta initio proposita . Dilui. r. ar Colutio vero argumentorum,quq um. Huc D primo articulo retulimus, ita se locum am habet. Solutio primi: Negamus pos-s linc. Tui se Aistrologos cuiusque hominis i ius 2. de peramentum. aut innatam propen- Iamin. sionem e lyderum aspectu plane cognoscere; cum neque Mars, neque Saturnus, aut ceterae stellae sint in te gra corum causa , sed necessario etiam ad ea concurrat materiae dis spositio, de virtus se atrix a P rentibus simul cum humido pr: mi- genio derivata . Quin vero licet
A dicinae artem adiungant, de cratis v. g. temperamentia in ,rngei .um. que deprehendant, non proinde tamen suturos illius mores & vitae rationem cognoscent. Quis enim nescit. humanam naturam in utramque partem flexibilem esse, magnaque habere vim ad morum mutati nem, rerum occatio aes .consuetudinem, de domesticam disciplinam pSunx quippe ingenia quasi stirpes &ῖ virgulta,quae si arte cultuque com tur, facile ut ait Poeta . Exuerin flueti em Mnimum , cul- Virgiliuntuquefreque . N a. Georg. In quinunque voces aries haud minis sequentur et
mina si is naturastile LDenique Genes. 4. Sub te eris appetia
tus tutis, ait Deus . G tu dominaberis
icti. In potestate cuiusque est, appetitui etiam reclamanti moderari, insurgentes motus accedente diuina ope coercere: recteque illud dictum est a Ptolomaeo in Centilo Sapiens dominabitur aΠνis. Et illud a quodam alio: Quamo et accusantsuperes, Hulti
que gucruntur Mortales etenim nostrorum cau malorum
Nossumus, ct sua quemque magis
Solutio 1. Sunt qui in Physiogno' Dilui. t. mia N: Chircinantia non minus , quam in Astrologia iudiciaria hallucinentur. Ceitum eth, ex lineis manuum, ex vultu, alijsque huius-naodi, nec voluntatis actiones, nec futuros euentus, aut fortunam alicuius prinuideri posse, ut ex rationibus superius adductis facile quiuis intelliget. Non negamus tamen, signa illa,quorum meminit Ari llo te-i ses. aliaque ijs similia, utcumque
temperamentum corporis indicite.
Solutio 3. Figmenta sunt haec A- Dilur.3.strologorum , qui fabulis non minus quam Poetae coelum impleu re. Commenta sunt hominum,qui lucrum ex fallaci admirationem illecebra quaerunt: quique ut Diuus Basilius hom. 6. de Mundi opificio ai0quemadi noduni araneorum tela cubc
224쪽
culices. &muscas, ita ipsi indoctos Ed imperi tos aucupant. Quodscripsit
etiam D. Ambros. lib η. Hexam. c, Talia, inquit, sunt retia Chaldeorum, ut in his insi mi hae νεant . validio sensu essensionem hab. r. non pessint.
res haίere, nee vincula;si u non qμ si relex. aut musta I seu 1ua infirmitatis incurrat, sed quasipasser, aut columba cesses inualidos prveus istatus celeritato di aruas. Conuincuntur autem
aperti inendacii Genethliaci in illa fatorum assignatione: quod, ut Diuus Gregorius homil. citata dispurat) Getulia, ut serunt, non habet Piscatores: & tamen quis dicat ne minem illic naici in stella Aquari; λLege quae in hanc sententiam vi,
rius 1 cripsit D. Clemens lib. R. R cognitionum. Dilui. . Solutio K. Vt explicat Ditius ThoCosule et maS I. pM.quaestio . . art.4. accidit D. Tho. in nonnunquam dormientibus praese a. 2. quaest. fo quaedam suturorum, ex impres-s .ai. 6.& sione superiorum causarum mate- Dpus c. is. rialium, nempe coelestium. Nam Cap.4. cum corpora coelestia sint multorum futurorum causae. excitantur
aliquando ex eorum defluxu in phatasia quorundam ei elorum signa,t hoc est, phantasmata consentanea motioni coelesti, quae mundum inferiorem ad pluviam . aliudve quid iam simile mox fit turiana inclinat: iicque cognoseuntur talia futura per coniecturam quandam, secundum inclinationem suarum caul rum. Ut si v. g. Luna imprimat c rebro qualitatem aliquam praeuiam. pluuiae ,& primum ad cius qualitatis apprehensionem, deinde ad ina ginandam suturam pluviam phantasia moueatur. Verum hinc nihil contra ea quae statuimus colligitur: tum quia haec finura, sunt naturalium causarum effecta, quae ab Gnrologis aliquo modo praen iciqueunt, ut diximus a tum quia eiusmodi praesensio non est certa, sed probabilis dilutarat, es Per coni
A Solutios. Quintum argumetum Dilut. F. falsum allum it. Non sunt astra futurorum contingentium , de humara rum euenitium notae, ut supra ollendimus. Illa autem verba Esaiae capit.34. allain habent intelligentiam: nimirum, tantam futuram Opprel- sonem earum gentium, quibus eo loco Deus vindictam comminatur, ut eis coelestia lumina extingui, &coelum complicari, ac recedere vi-B deri possit. Locus vero Apocal. 6. stagnificat, die iudicii coelum adeo tenebris obducendum, ut quimadm dum literae in si bro inuoluro non videntur; ita nec Sol,aut reliqua astra videri queant. Alias praeterea utriusque loci interpretationcs aD serui Iustinus martyr, res podens ad quaesi. 9o. Orthodoxorum, & alii. Qnod vero attinet ad locum G nes dicen cham, stellas suisse in coelo C positas, ut essent in signa: non illa signa, qua obseruare vanitatis est; sed utilia, de hii ius vitae usibus necessaria. V.g.in ligna imbrium, siccr-
talum, ventorum, tempellatum, aliarumque perinutationum eius in di, quas nautae in gubernando, & inserendo agricolae , & in medendo Medici obteritant : ut D. Augustinus. Chrysol tomus, Theodoretus , Apollinarius, di Hugo de N. Vidi D re interpretati lunt. Vet,ut inquiunt Iunilius, Ac da, N Eucherius, sp adicuntur, quia priusquam itellae fi
rent,noua erant,quibus ordo temporum notaretur, lndicta necunde meis
ridies, aut diei noctisque norae signarentur : donec mundus orientium & cadentium altrorum hetae-ficio potiri coepit. Denique illud de Iacob Pania cha fictilium est, numeranturq; in-E ter apocrypha a D. Athanasio in Synopes . Eumque errorem videtur cilium primum I. Bracharcnse c.'. noni 'natim codenasse hisce verbis:
qua Mathematici os eruηre solen i, per in aula aut ma vel corporis membra dissipara credunt , neminetbus Patriarcharum adscripta dicunt,ut Prisculia-ἔπιι i. xit anathimμ ii, q
225쪽
libro I. Plutarchu. in vita FlaminiI.
yysolutio 6. Negandum in primis
est, detinones aut coeli intuitu, ut ex dictis constat; aut aliunde, ut Diuus Τhoinas a par. quaeli. 7s. art. 2.communi Theologorum consensu docet,futura contingentia, &euentus sol tu itos certa notitia praeuidere.
Quare ipsi cum eiusmodi fututa e-
nunciant, Oratione in diuersas patates flexibili, & ad utrumque eueriunsophistice, Id ambigue composita
uti consueuerunt: ut si res secus eum nerit,noi pioru in falsitati,aut ignorationi,sed interprctum inscitiae adia scribatur. Tale tuit oraculum illud,
runt. Croesus Halim penetrans magnam peruer et 'pum vιm:
ex quo elici non poterat, suamne an holitum viiii ellet peruersurus. Et
illud, quod Pyrrho Aeaci ex Achiule nepoti , imperium orbis agitanti,
dc Romanoruin vires perti inestemti,responderunt: Aio te Aeaeida Romanos vincere
quibus verbis non cerib constabat, i plene a Roἰnanis,an ab eo Romani superandi et sent. Saepe etiam resposa demonum palam mendacia ac vana ueprehensa sunt: ut de Apolline consessus est Porphyrius in lib. de oraculis, referente Eusebio lib. 6. de praeparatione Euang.c. 4. Oenomaisnus Graecus auctor, qui quam Ziurima Apollinis oracula falsa collegit. aesit eris mandauit,teste eodem E sebio sitas .citati operisA . IO. Denique nonnunquam doemo nes quaedam sutura cocingentia vera praenunciant, quae certo cognoscunt, non propriae naturae vi,sed diurna renelat: one sibi per sanctos Angelos communicata, ita Deo iubente disponenteque ex occulto sus sapientiae ordine, ut ait Diuus Augustin. a. de Gent. adiit. c. 37. & libro I. ad Simplic. quaellio. 3. D. Damascenus, libro a. fid. Orthod.
luimν septimum argumentum , explicatur, qua ratione ALB ologiatic' ι μι υ contingentia
Postulat septinium arguINetum,
ut expi icemus, qua ratione prae-B dictiones A strologorum , licet maiori ex parte vanae sint, nonnuquam
tamen cum eis euenta congruant.
Sunt ergo huius rei variae caulae, sed tres praecipuae. Prima est : quia cum multa praenuncient, casu ex ijs aliquid euenit. Quod obseruauit piae ter alios Phauorinus apud Gellium loco citato aiens, Astrologos non com-
Prehensa. neque percepta dicere sC sed lubrica coniectatione innixos,& quasi per tenebras ingredientes, nonnunquam in veritatem imprudenter , ac raro admodum incidere: ita ut omnia, quae temere, aut 'astute vera dicunt, prae ceteris quae Lege D. mentiuntur pars titillesima non sit. Aug.li. i. Quoniam autem quae falso dicunt, quSi q F. plerumque silentio inuoluuntur ;quae vere, licet casu, in vuIgus hominumq. termonem di manant: in-D de fit, ut apud imperitos diuinare istimentur. Secunda causa est. occulta diuinae prouidentiae dispositio: quae ut Diuus Augustinus A. Confessionum capit. I. docet, aliquando caecas hominum mentes ignoto quodam initi iactu sic agitat, ut nescientes proferant, quae conlisentes vel ex em De sorti hiarum meritis, vel ex abysso iusti iu- Decre. 16.dicii Dei oporteat audire. Quo quaestio. F. E etiam modo fortuitae sortes , quas D. Th. 1.2. Ethnici usurpabant, in quibus nul- q.ὸF ar. . Iam fidem inesse constat, interdum aliquam dabat futurorum significationem: ut annotauit xistus Senensis li.6. suae Bibliothecae Sic Alexan- Idro Seuero, refert id Lampridius in eius vita cum adhuc estit adoleis . . scens. de nihil minus quam imp riu incestarctur, du Virgilianas io ins
226쪽
tes puerorum more scrutatur, nam Λquia Poetas diurno nomine afflatos versus canere sibi Ethnici persuadebant,ex eis lam versibus sortuo multa vaticinia erui posse exi stimabat. Seuero igitur carmina illa e 6. Aeneidos obtigere, quae futurum illi imperium portenderent:
Tu regere ιmperio populos Romane mementor B
Tertia causa est, quia nonnunqua Astrologus ea praedicit, quae ipsi dς-mon ex pacto & cietate, vel ex o culto inuinctu suggerit: ut D. Augustinus libro quinto de Ciuitate CDei. cae. 7. docet hisce verbis: Non
immerata creditur,eum Astrologi mirabiliter multa vera re andent . occulto
inain tu feri diris m non bonorum reuerum cura ea, has falses noxiar opiniones de Actralibus faris inserere
humanis mentibus, atque smare , non
horoscopi notati γ iostecti arte, quanuata est. Quo autem pacto dsmones certam contingentium praenotione interdum habeant, superiori articulo exposuimus . Et verbsapienter monet D. Augustinus a. super Gen. ad ii teram c. I 7. magis cauendos esse eos Astrologos qui vera dicunt, ruam qui falsa: hi enim vanitatem uam produnt; illi initi cum do monibus foederis suspicionem dant. Addit quoque idem sanctus Doctor
lib. x de doctr. Cirrist.c. .& 2 3. interdum usu euenire, ut homines hisce dediti superstitionibus vera prς- ni incient, permittente Deo in scelerum poenam, hanc eis dari occasionem sese magis, magisque inserendi multiplicibus laqueis pernicioliti mi erroris
a r Itura autem. Disputat de coeli figura, statuitque coelum rotundum esse D de globosum. Quod ita probat 2 Prima figura debetur primo corpori: - 'sed figura rotena est prima, tam earu quae in planis, quam quς in C A P UT IV
solidis corporibus visuntur ' igitur haec debetur coelo , quod inter omnia corpora simplicia primum est ac nobilissimum. b Omnis i aque. J Assumptionem superioris syllogismi duplici argumento coin Probat,quorum primum est: Omnis figura plana, aut est rectilinea, sicut triangulus, ge quadratum I aut circularis , veluti circulus ipse: omnis autem rectilinea figura continetur pluribus lineis; circularis vero vita tantum: igitur cum viruptura, & limplex com positum antecedat, tequitur figuram rotundam priorem elle fi uris planis.c Prate et i si. J Secundum argu mentum ita habet: Perse tum n tura prius est imperfecto : sed circularis linea per se laeti, recta vero minimet : igitur linea circularis est
a Trituram amem erium rotundam habere necesse ea. Hae enim a
commodatis ima susctantia i sius , o
natura etiam rima . Dieamus autem
uniuer liter, quanam, oetu planis,ci in sellii figura sit prima.bGmnis itarie figura plana inus a rectis lineis, ut
circumferentia continetur e multa quidem a pluribus, ho ab tina linea μIum . Cum tinum igitur in unoquoque reuere priussit multis natura, compo seque plex figurarum planarum pro secto circulus erit prima. c Haterea
spe sectum. id ea, extra quod nihil eorum qua Du sus accipi posea, quemadmodum prius est definitum di , linea quidem recta semper adultis fera potere,.
227쪽
rigura sphaerica inter solidas pria
omnium prima, at q. adeo etiam circularis figura. Minorem propositionem ita suadet: Imperfectum est id;
cui aliquid adiungi potest , neque enim fit accessio, rusi ad id cui deest aliquid: atqui rectae lineae semper aliquid addi potest, non vero circu
ram sphaericam esse priniam inter solidas, proindeque primo corpori, id est,c lo deberi. Nam figura sphaerica tantummodo una superficie t tum corpus ambiente continetur; at
figurae rectilineae plures obtinent superficies: ut corpus cubitum sex, f)yramis quattuor. Quapropterque ocum in planis figuris circulus,
eundem insolidis Iphetra seu globus
obtinebit. e Psapra erea J Aliorum audi
ritate propositum confirmat , refertque duas opiniones . Nam quidam corpora secant in superficie .eademque ex superficiebus confiant;
rui solam sphaericam figuram inter
olidas non resoluunt in plures superficies, ceteras resoluunt; vi pyrami dem in quatruor triagulares . Alii vero ordinem figurarum allignant secundum species numerorum, ad aptando figuras numeris et iuxta quorum placitum oportet, Vt circulus adametur uni rati , quia est simplicistinis figurarum ; triangulus Q alitati, quia anguli trianguli adaequamur duobus tectis. t Cum auum pram. I Ex rotunditate primi orbis comprobat, ceteras sphaeras ei subiectas, itemque elementa rotunda esse. Nam id, quod rotundo cohaeret,&contiguum eli, quodque a rotundo continetur, r tundum esse debet: ita vero se habent inferiores orbes coelestes respectu supremi,& elementa comparatione lunaris globi. g P urea cumJ piguram coeli esse rotundam ita rursus colligit: Cς-lum, ut Iabro luperiori probatumeli , torquetur in orbem et igitur habet figuram rotundam. Si enim figuram aliquam rectilineam, ut tria larem vel quadrangularem, haberet, di tamen prius ea imperfecto , ob De γ eirculus prima eris figura . d Eodem O, spha ra modo solidarum figurarum primaeri ora r solam namque ab una se
perficie eontinetur: rectarum vero linearum figura a pliatibus ramiventur. Vι enim tu planis circulus sese habet ,
sie in solidis sphara . e stur praterea
solida diuiduus in plana, atque ex planis corpora generansibis teses sui spe v dentur. Solam enim figurarum solida aspharam non diuidunt, τι non plures superficιes,quam unam habentem . D msio enim in plana non perinde efficiatur, ut quispiam diuι dens in paries diani dat totum sed ut in specie Quersa rtaret igitur . sphara gurarum esses ti sum primam. ELI insuper maxime eonsonum rationi .si ordo per numerum
assignetur, hoc ipsum modo disponere rvnitatem quidem circulo, dualitatem autem triangulo tribuendo e eum si bus Duales suos angulos habeat rectis. Si vero unitas tria gulo tribuatur, circulus no eri sanγfiguras Cum aut prima figura primi si corporis r primum et ero eo pus id M,quod eis ultima an ronuersione: rotun m id eris sanὸ qued fertur conuersione. Ei id ergo quod illi inh
rer, quod enim haeres rotundo, id rotundum etiam ea. Similiter . ea , qua in medio collocantur ea namque quμ a rotundo colpore continentur, ac tangunt, rotianda esse cuncta necesse ea. Αι qua
ram tangunt. Quare ipsum uniuersum
rotundum erit. Omnιa namque tan
gunt harenique sphaeris. g Praeserea cum videatur ac fu ponatur inium sum ipsum versari, de
mon Irarumque , extra conuesonem exumam neque locum . Vesue vacuum
esse: rorundam etiam esse es haec etiam
ipsa necesse es . Nam si rectarum tinearum erit ligura, ueniet locum esse, c, rorpus , vic um extima e nam eum rectarum tinearum figura tersatur,uunquam e-dem occupabis locum; sed ubi prius erat corpus nunc nori eris,cν πιι nune non eri, νusus ob angulorum transitionem erit, Eadcm eueraeuti
228쪽
5c tame circulari ter moueretur; uti
lite angulis sibi permotum vicin
ni succedentibus fieret, ut ubi nuccorpus non est,postea eslet,&e conuerso. Atq; ita sequeretur, extra cς-lum es se locum. corpus,& vacuum:
quia videlicet daretur illic spaciun idoneu aptitudine proxima ad cor pus recipiendus 3c in eo spacio nunc esset aliqua pars cael i quae illud impleret, nunc nulla esset: proindeque vacuum existere cum hoc nihil, aliud sit,quam locus seu spatium non
repletum corpore, aptum tamen reis
pleri . Lege si placet, quae de huiusmodi vacuo extra coelum scripsimus tib .Phvs cap. s. ii est. I art. s. Addit Aristoteles, eandem sequi absurda, si quis coelo vel letis, vel oui, aut quamcumq; aliam figuram prae . tec rotundam tribuat. Id vero qua ratione sequatur proxima quaestione planum fiet. li Prafer si eli J Motus coet i cum sit maxime aequabilis, ac perpetuus, est mensura aliorum motuum: est ergo velocissimus, id est, minus consumit temporis, quod est omnium motuum mensura. Consecutio probatur: qilia id est mensura in quolibet genere,qubd est minimum; ut in melodia tonus, in ponderibus uncia, in numeris unitas; at motus v locissimus minimus est. Deinde, inter omnes ii n eas, quae ab eodem ad idem in orbem redeunt, persecte circularis breuior est, celeri u sciue decurrit. igitu r coelum, cum velocissi- moueatur, necessario mouebitur per lineam perfecte circularem. i Sumera etiam. J Probat coelum esse sphaericae figurae, ratione petita ab eleinentat iis corporibus, 'uς ro tunda. S globosa sunt. Enimuero elementa, licet inter se non sint continua , tamen cuin interea nullum .lura lentis ruresimilou U. In omnibus ruim eueniet. , litum esse, et et Meuum extra emium: pro terea stud tota non eundem oceupar lorum. h Pr .rea Tex. Ferii latia quidem in sura est motuu , propterea qu-d sola contικ- ess es unia formis sempiternuses motus: tu unoqua que autem genere me sura id ea . quod est misimum: minimns -- motus is seelerrimus e patet, eriι motum omisum motuum celerrimum esse. Ar eorum, qua Tex. II, ab eodem ad idem perguor. minima idi i sitis eireuli tinea est . per minimam au tem es motus celerrimus. Quare sicco
lum conuertitur, celerrimedi mouetur, ro
tundum ipsum se nec 1se et . i Sum I.3o, re etiam quid a crex hise eo poribus, qua eirca medium e loeantuν . hane dem potest. Sι enim aqua quidem s
circa terram, aer autem circa AyNam,ra
ignis circa aerem eos eatur: supera corpora per rationem eandem ita se hobent . Etenιm eantinua quidem non sunt, tangunt autem hae r aqua tem perficies rotunda elysen pratque quod rotundum mugit, tire ius rofundum erit frum,o sum tale esse necesse Hy. Pater hac etiam ratione,celum rotundum esse.
X As sero superficiem aqua talem esse pa Tex.3 r. 1ebiisseuppesitionem sumpsierimu , aqua
suapte natura semper ad magis cone uum locum coouerer ρον eum locum magis concauum esse, quι es propinquior e iro. Ducantur igitur ex A centro recta I
ne A RO A Crct ex Bin C linea producatur B C, ad quam ab A perpendisularis ducatur A D, c, protrahatur in ripatet itaq;,lineam A D minorem esse lianeis A B ct AC: ergo hie Deus m gis
concauus et . Quare assuet aqua . quo
usque fuerit in qualitatem redacta. At A E eruati: ea hisce, qua stans a centroducta. Quare aquam ipsam in hisce esse , νη sinu ex emtro ducta necesse es
tune enim quiescit. At ea,quataras eas, qua sunt ex centro ducta, ei reum frentias. Rotunda est ergosuperfui aquAE,' quidem erit B E C. intercedat vacuu, mutuo se tangunt:& terram,qus rotunda est,aqua c6Plectitur : aquam aer, aerem ignis;
Omnia circulari ambitu. Quare &coelestia quae haec omnia suo complexu coercent, rotunda erunK Alter. Iuperficiem. J Quod extremitas aquae roti inda si quia aqua semper ad depressionem atque humiliorem loci
quam quies onec paribuo a munda oentro lineis disti
229쪽
I p. . trifur. J Concludit , mun- cum sphaericum esse et tum ratione corporum elementarium. tum maxime propter coelestes orbes illa enim rotunditatem, sed non persectam habent; hi perfectissimam.
dum esse rotundum,atq; adeo exacte. V πιειl eorum qua manu confici-ntur. auud quiequam eorum qua apud nos oculis emuntur , si tam exam rotu uum. Μhil enum eorum, ex quibus --Πa .adeo uniformitatem exa iam te x
Vtrum coeliιm globosaflgura pracitumst, an non'
t rari ecf- ά l ra coeli consensio; ut praeterli figura alios reserunt Theoc retus
in lib. de Mat.&mund. Sc Plutar. lib. a. de plac. Philos . cap. 2. Quidam n que coelum in ovi figuram conformabant: alij testudinualij pineae nucis similem credebant. Non defuere etiam, qui ei quamlibet figuram coismode aptari posse contenderent. Pranus Thales Milesius in Ionia, Pythagoras in Italia, coelu lphsricum esse docuit: quam sententiam secuti sunt Babylon it, chaldaei ,& Aegy-Pri . Eaque multis rationibus , pa tim ab A Nonomia, partim a li Phil )etitis, pro i
A ti dissimili mutu 3 pulchrius esse- lauem praterea hune globum extrinsecus Ondι-gare expolivis. Hactenus Plato. Cicero etiam in 1. de Nat. Deor. de coeli figura agens. Quid σνήρ, pulchrius eas gura, qua Ma omnes atras Auras complexa contine . quaq, nihil asserat ris habere, uι-losse sonii Dreis, nihil anc iam angulis, ahil an fractibus , m- ιl eminens rihil lacunosum
s Aristoteles csti rotunditatem ailru- celi rotunaliae quoque afferri consueuo ditat. . uerunt. Nimirum ex indicio m tus fixarum stellaruin, quas consp cimuε praepeti vertigine circa P lum, tanquam circa centrum vers Π, ac rotundum spaci uin conficere. Deinde ex meatu Solis &Lu- a. rationae, atque omnium inerrantium sy- uerum, quae ubiq; maris & terrarum ab Horia Onte paulatim ascendere viia centur, donec ad medium celi, & inde ad occasum perueniani; a quo rursus au ortum rotunda circumvecti ne commeant. Tertio ex distantia a. ratio.
sellarum fixarum: quia si celum at ' 'terius esset figurς,earum aliae nobis magis vicinae forent: aliae minus: Gqui non in quovis tractu Deduae a terra distarent; repugnat experientiae, ur omnes uellas fixas auo ad nos distantia cir uas quae polo vicinioresiorem circulum describo
. inrario ex auroriim figu- 4. ratio. in enim iudiciu in esse debet
230쪽
astrorum rotundam esse constat , cuin quacunque regione, de in qualibet coeli parte, rotunda appareant. Privatim autem id in Luna conspicuum est: siue en uncorniculata, siue plena sit, siue aliam sui speciem praebeat, seinper circulariter a Sole illustratur. Quinto ex Astronomicis instrumentis,quae in figuram rotunda in ei Armantur , ut coeli rotunditatem imitentur quod in sphaera a te fabricata, in Alito labio. &globo, coelesti, alijsque eiusmodi, videre ii cet: nam si coelum alterius figurae esset , nequaquam illa quoquo versum constituta idonea essent ad altitudinem. de distantiam lyderum
A. habitandum . Denique Procopius GaZaeus in Comment. super Genes. cap. I.& D exponens locum illum,
in principio creauis Deus eatium tax te
ram: asserit, eorum sententiam , quicqluna praedicant rotundum,a Catholica disciplina alienam esse. Uerum non est , cur ob haec a pro- Opinio deposita sententia de rotunda csti fi- cςli rotun-gura discedamus,quam omnino cem ditate omistam esse, non rationibus solum con- nino cer-B uincitur s. sed experimento etiam ta. compertum est ab iis, qui terrae devexitatem transgrem, videre virumque hemisphaerium,& antipodas ais uersa nobis vestigia prementes t de quibus cecinit Manilius in Allron. .
Nee minor est ιllis mundus, nec lumine 'peior. Nec numeres minus nascuntur fέera in orbe Dilutin/- νationes quorunaam, eli ra-
MVlti tamen graues Auctores, .sententiae de coeli rotundit te non acquieverunt. D. Augustiis nus, lib. 2. de Gen. adli t. cap. 9& ali-hi, dubitare se inquit , an terra coelo undique circumfuso contineatur. Lactantius lib. s. divin. Instit. capit. . deridet eos, qui coesum rotundum , & in omnes partes deuexum Crediderunt, eo potissimum ductus argumento: quod sequeretur inde, terram quoque globo similem esse, . Vtpote rotundi corporis sinu inclusam, licque ex ea parte, quae nobis est aduersa, pendere omnia, quae apud nos iacent. D. Chrysostomus hom. . .& i 7. ad Hebr. coarguit coelum riphaericum ponentes; cum Scriptura appellei cstu in tabernaculum a Deo cxum. Eiusdem sententiae fuere ali j i. quorum meminit D. Damascenus li. T. fid. rili. cap. c. qui cylum hemicycii figuram obtinere probabant ex il lis verbis Ps.loI. extendens caesum seus pedem: ubi pellis nomine nihil aliud quam tentorium , atque adeo non globi, sed hemicycli potius for madesignatur. Quod apertius item confirmantverba illa Esaiae cap. 4 o.
Si andit coelis Ara tabernacutam. ad
Nec sententia de rotunditate coeli ullo modo repurnat diuinis litteris: : quin vero potest ea inde non obstitia recolligi, ut ex illis verbis initio E clesiastae: Sol occidis, o in locum suum
ridiem . ci elatur ad aquilonem : I IItans uniuersa in circuitu pergit spiri rus in circulor suos reuer Hur. Quae
verba indicant, Solem in orbem versari: quod non nisi corpori globo sol conuenit. Quare D. Hieronymus in Commenticap. s. epist. ad E I bes, grauiter eos increpat, qui csum non undique rotundum, sed fur nicis modo curuatum saciunt . In quam sententiam lege quoque , sit placet, D. Clementem lib. Octauo . . Recogia.
Atque hoc duplex hemisphaerium utat D. Hierony.epistol.ns. ad Fa-iolam, significatum fuisse in lege veteri duobus lapidibus smaragdinis, vel onychinis: qui in velle summi s
cerdotis positi, virumque eius humerum tegebant.
Itaque illa diuinae paginae testi
monia superius adducta nihil contra in oliram assertionem continent. Non
im ritum tabernaculi , tentorij. aut sornicis nomine significant, ad indicandam eius figuram , sed ossi clam : quod videlicet scut camerar