장음표시 사용
241쪽
I 6 Il piis, igitur. J Concludi t, mundum sphaericum esse et tum ratione corporum elementarium, tum maxinio propter coelestes orbes: illa enim rotunditatem, sed non perfectam habent; hi perlectissimam.
ι Pa tes ititur ex hisce qua dicta su a t.
miadum esse rotundum,atq; adeo exacte. ut nihιl eorum qua manu consscιuntur.
aliud quicquam eorum qua apud nos
oculis cernuntur . sit tam ex itae rotundum. Nihil enim eorum,ex quibus cm. Har.adeb υniformitatem exactam de ro
tunditatem susipere potes, ut ipsius cor paris obeuntis natura. Manifestam ess enim rationem eam subue. qu.im aqua subirad terram, is elementa ea, qua plur semper remotasunt,atqLIIant.
firmativa pariis confirmati Opin. V - Ton fuit apud veteres de figu-teria decs- racinii consensio; ut praeter BIi figura. alios reserunt Theodorctus in lib.de Mat.& munis. Sc Plutar. lib. 2.deplac. Philol. cap. 2. Quidam na-que coelum in ovi figuram consormabant: alii testudini :alij pineae nucis similem credebant. Non defuere etiam, qui ei quamlibet figuram coismode aptari posse contenderent.
Pranus Thales Milesius in Ionia, Pythagoras in Italia, coetu selis ricum esse docuit: quam sententiam secuti Ciunt Babylonis, Chaldaei, Se Aegypti; . Eaque multis rationibus, pamtini ab Astronomia, partim a natur
ii Philosophia petitis, proximo cap. confirmauit Aristoteles : itemque Ptolomaeus I. cap. lib. l. edit. magna Alphraganus diiber. a. Scali 1. Plato vero ea de re ita scripsit in Timso: Animal quippe hoe , quou intra suum
sit rotundius. υι omnes paraes e sient
l. dissimili mutu, pulchrius esse r lauem
praterea hune globum extrinsecus υndse
que expoliura. Hactenus Plato. Cicero etiam in 1. de Nat. Deor. de coeli figura agens. Quid, inquat , pulchrtus ea figura, qua Aia omnes alias figuras complexa contine/. qum, nihιl asperit ris habere, uilal sensonii poreis, nihil incisum anulis. πihil an hiatibus , n/Ll ιmιnensinihil lacunosum Praetereas vero rationes, quibus i rat o nro
Aristoteles csti rotunditatem astru- c li rotunxit, aliae quoque asserti conlucu duat . uerunt. Nimirum ex indicio m tus fixarum stellarum , quas consp cimus praepeti vertigine circa P
Ium, tanquam circa centrum versa
ri, ac rotundum spacium conficere. Deinde ex meatu Solis & Lu- 2. ratio. nae . atque omnium inerrantium sy-derum, quae ubique maris & terrarum ab Horizonte paulatim ascendere videntur, donec ad medium citi, S: inde ad occasum perueniantia quo rursus ad ortum rotunda circumvectione commeant. Tertio ex distantia 3. ratio. stellarum fixarum: quia si cstum alterius eis et figurς,earum aliae nobis magis vicinae forent : aliae mimis: f. quidem non in quovis csti tractu pari i latercapeduae a terra di starent ;quod tamen repugnat experientiae, qua intuemur omnes stellas fixas eadem perpetuo ad nos distantia circumagi , re eas quae polo viciniores sunt, minorem circulum describere, quae vero ab illo plus dissident maiorem. Quarto ex altrorum si u- 4. ratio. ra: idem enim iudicium esse debet
242쪽
astrorum rotundam esse constat; cuin quacunque regione, At in qualibet coeli parte, rotunda appareant. . Priuatim:autem id in Luna conspicia uincit: siue enim corniculata , si
ue plena sit, siue aliam sui speciem
praebeat, seinper circulariter a Soles.ratic illustratur. Quinto ex Astronomicis instrumentis,quae in figuram rotunis dam efformantur , ut coeli rotunditatem imitentur quod in sphaera amte fabricata, in Alito labio. 8c globo, coelesti, alijsque eiusmodi, videre ii cet:. nain si coelum alterius figurae esset , nequaquam illa quoquo iversum constituta idonea essent ad altitudinem. n distantiam syderum idimetiendam. .
Diluuntur rationes quoruniam, eli r/- tunditatem negantium. .
sententiae de coeli rotundit te non acquieverunt. D. Ausustinus, lib. 1. de Gen. adiit. cap. 9&ali- hi, dubitare se inquit, an terra coelo undique circumfuso contineatur . Lactantius lib. s. divin. Instit. capita. ΣΑ. deridet eos , qui coelum rotundum , & in omnes partes deuexum crediderunt, eo potissimum duetus argumento: quod sequeretur inde, terram quoque globo similem esse, .utpote rotui di corporis sinu in lusam, licque ex ea parte,quae nobis est aduersa, pendere omnia, quae apud nos iacent. D. Chrysostomus hom. . 14. II. ad Hebr. coarguit coelum sphaericum ponentes; cum Scriptura appellet cςlum tabernaculum a Deo naum. Eiusdem sententiae fuere alij;. quorum meminit D. Damascenus li. fid. orth. cap. 6. qui cylum hemicycli figuram obtinere probabant ex il lis verbis Pssioῖ. extendens elum Aia erat pedem: ubi pellis nomine nihil aliud quam tentorium . atque a debnon alobi. sed hemicycli potius for ma designatur. Quod apertius item coit firmant verba illa Esaiae cap. o.
t habitandum . Denique Procopio Garaeus in Comment. super Genes. cap. L.& D exponens locum illum,
in principio creauis Deus collum se te
ram: asserit, eorum sententiam , quic tum praedican t rotundum,a Cainolica disciplina alienam esse. Uerum non est, cur ob haec a pro- Opinio deposita sententia de rotunda csti fi- cς liro tui
gura discedamus,quam omnino cem ditate om- tam esse, non rationibus solum con- nino ceruincitur 3. sed experimento etiam ta. . compertum est ab iis, qui terrae devexitatem transgressi. videre virumque hemisphaerium,& antipodas a suersa nobis vestigia prementes t de quibus cecinit Manilius in Ailron. .
Nec moον est illis mundus, nec lumine peior. Nec numerosa minus nastuntur fdera in orbe
Nec sententia de rotunditate coeli ullo modo repupnat diuinis litteris: : quin vero potes Lea inde non obstit- recolligi, ut ex illis verbis initio E
clesiastae: Sol occidis, o in locum suum
reuertitur . ibis. renascensurat per me-
ridiem. flectitur ad aquilonem: δεμ sitans uniuersa in circuitu pergit spiri tus, in erreuior suos reuersitur. Quae
verba indicant,Solem in orbem versari: quod non nisi corpori glob se conuenit. Quare D. Hieron mus in Comment cap. S. epist. ad E I hes grauiter eos increpat, qui cς-um non undique rotundum,sed fur nicis modo curuatum saciunt . In
quam sententiam Iege quoque , si
placet. D. Cicinentem lib. Octauo . . Recogit: Arque hoc duplex hemisphaerium utat D. Hierony epistol. ras. ad Fa-iolam, significatum fuisse in lege ve teri duobus lapidibus smaragdinis, vel onychinis: qui in veste summi s cerdotis positi, virumque eius humerum tegebant.
Itaque illa diuinae paginae testimonia superius adducta nihil contra noli ramastertionem continent. Non enim cstum tabernaculi , tentori 1.
aut fornicis nomine significant, a d. indicandam eius figuram , sed of 'ciuin : quod videlicet sicut camera
243쪽
ivi tentorium eos, qui ingrediuntur, A oculus quadrati angulos percipere obtegit, ita cςlum omnium rerum, quae ipsius amplexu continentur, operimentum est. Addit quoque D. Augustinus x. de Gen. ad lit. cap. 9. dici in Psalmo, Deum extendisse cet. Iuni sicli t pellem, ad fabricandi facilitatem significandam: quo. tam facile Deo tuerit, illam cς testis mundi i minensitatem condere, quam facile nobis est complicatam pellem extendere. PQuod attinet ad rationem Lactantij,concedendum est terram esse glo- bosam, quod in ' progressu demor si rabia ur: negandum tamen , sequi inde, ea,quae terrae globo ex alia parte nobis aduersa susten tantur,lus pensa pendere i cum omnia grauia suo pondere ad mundi medium ferai tur, nec inde nisi ascendendo, ac contra naturam suam diuelli queant. Itaque non magis pendent quae in Cterra haerent apud Antipodas. quamquq apud nos. sed hac de re plutas
Atia argumenta, quum ossendi videritur rarium non se rotundum.
SEd alia occurrunt argume a, quubus ostendi videatur, fi Juram Dii non esse elobosam. Primum 4 Stellae, etiam fixae, non eandem temper habent a terra distantiam et igitur cς-lum non est rotundum. Antecedens probatur: quia itellae prope Hor irontem ma Ores nobi S apparent, quam in medio coelo: idque non ob aliam causam. nisi quia tunc propinqui
Secundo;Luna & Sol non videntur aspectui noltro in sphaera conglobata, sed plana. idque etiam puro & sereno aere: non lunt igitur rotunda; atque adeo nec ipsum csluin. Adde quod, licet astra rotunda via
derentur, non esct idem denS I Gmiriatis argumentum. Nam qnadrata: remotiori loco rotunda apparent:
auia, ut Aphrodisiensis in I. lib. pro- lem. quaestion .is. aduertit: cum 3. arg. minus non possit, illis detractis rotundum videtur quod relinquitur. Quod item Lucretius 4. sui poema. tis hisce versibus expressit .
omnis. Sive e tram potius non cernitur ac peris eius
Plaga . nee ad noctras aeter ictibi in ictus: Aera per multum quia dum simulacra faruum s 'Cegit hebescere eum crebris essensibus
Tettio si coelum esset instar oui, aut cylindri, non ob id sequeretur dari vacuum: nihil igitur vetat,quo minus cςlestia eorpora hisce figuris praedita sint. Probatur assumptum, namque si in figura oui, aut cyli dri designetur axis, ab uno apice ad alium Haductus, ita utcstum circa virumque apicem tanquam circa polum volvatur, non dabitur unquam locus sine corpore, ut intuenti Pa
Quarto: Csto debetur figuram arg.
ximae capacitatis; in cetera corpo-
ratotius uniuersi intra se includat: seu figura sphaerica est omnium Is perimetrarum minima, ut docet Αωchimedes in lib. de Is operim. Igitur corpus coeleste aliam 'figurain habet
Ultimo probabit aliquis magis vi s. Arg.
deri cς locongrucre quadratam. qua rotundam figuram. Illa enim firmitatem . haec inconstantiam designat. Unde Sapientia in quadrato haerens. fortuna globo pendens a veteribus pingebatur.
AD uberiorem explicationem Sol. I. arg. primi argumenti sciendum in I. 2 Pria
244쪽
primis, si rem ad Geometricam sub- Atilitatem reuocemus, stellas in Hor ironte longius a nobis distare, quacum in medio coelo sunt. Namque
inter nos & coeli medium,quod iam stro vertici respondet, duo tantum elementa intercedunt, aer nimirum,& ignis: at inter nos , & alias coeli
partes iuxta Hori Zotem. praeter duo elementa inter iacet etiam semidiameter terrae. Uerum quia quantitas
huius semidiametri , comparata ad B coeli distantiam, non potest a nobis
sensu dignosci; ac tota etiam terra, ut Mathematici docent, ad coeli immensitatem , vicena puncti obtinet: ideo commune est Astrologor uiri proloquium, omnes coeli partes aequa intercapedine a nobis distare . Medij cras Ad argumentum igitur responden situdo a. dum erit : stellas fixas errantium spectu va- uamque alia ratio est , ut luo locoriat. patebit si de illa distantia qua aspe- Cctu secerni queat, loquamur,a Qt aliis bus semper spaci)s a terrae mole al, iunctas esse . Ceterum prope Horizontem maiores nobis videri r non quod revera maiores sint, sed propter interiecti med a crassitiem. Etenim ut etiam docent Perspectivi,&Hac de re praeter alios aduertit Aris . lib. . Me-
et iam Fra teor. c. .Seneca l . lib. Nat. q. cap. 7.S
castori' in Alphraganus diis. r. in compertu est, si
homo cet. medium crassum,den tu inque sit,ma- Dc 23 . Ioan iora omnia , sicuti & propinquioranes a Sa- videri: quod in iis . per aquam cone o Bolco spiciuntur . satis liquet; ideo enima c. sphqrs. nummus in aquae cyatho propior, ac I phrodi- malor apparet, quam extra aquam. ixus i. lib. Quoniam ergo iuxta terram magna prob. q. I semper vanorum copia diu agatur; Ariit. lib. necessario fit. ut stellae prope Hori-3 Meteor. zontem per medium crassus videat OP. q. tur,ploindeque maiores appareant.
Ob quam rationem eaedem etiam Ein medio coelo nunc maiores, nunc minores nobis videntur, pro multitudine halituum qui e terra excitantur. Itaque ampliores apparenthyeme quam vere.& fate Austro, quam Borea: teste Aristotele in Meteor. loco cit. Solet autem interiecti medii
crassitudo. visa praedicto modo granda ora reddere, quia species per illud transmisiae tefranguntur, &oculi
rumac:eind Mahunt; unde&res, quae videtur, distractior, ac maior
apparet: quod a nobis breuiter dici uni, rius ac planius explicant Perspectivi. Ad secundum dicendum e nihil sol. 1. arg. mirum si Luna & Sol videantur plana, cum non sint : talia enim solent apparere corpora sphaerica si sit nimia locorum intercapedo, ut explicat Cantuariensis lib. i. perspecti capit. .conci . . videlicet quia concauitas discerni non potest, nisi ex
comprehensa mequali distantia par- tium rei , in qua perceptione solet visus deficere. iiiii antiae immoderatione. Quare si nulla pars rei visae plus distare videatur, necesse erit v-nius simplicis dispositionis , atque adeo planam videri totam superficiem rei visae. Hanc et lana rationem assert Aristoteles in probi. scist. Is . quaest . 7. Cur, inqtiit, Sol c, Luna pla
na esse videntur, eum tamen conglobari
in spharam certum sit ' An ut plana.
quorum quod non plus minusve dictet incertum sit , crue posita cla videmur. Sic etiam quod par es obtine . nisi color
varius ad . partes ex aqua omnes eo 7
eatas habere,et ideri neeesse etZ iquod autem ex quo aste. Ριι eburam sit. idem aquabile.compsit. m. se planum videri
Ad reliquam eiusdem argumenti partem: fatendum est, eam rationem , qua Astrologi probant stellas esse figurae rotundae , quod visui rotundae appareant , si per se
sumatur, non addo firmam esse , sed probabilem tantum: alias tamen dari , qua id euidentius ostendunt, de sol. 3.arg. quibus alibi. Et iam ex Ad tertium respondet M. Alber- ouali de tus hoc loco, Mau olycus in a. diat. Ul:ndrica sua cosmogr. ceterique Astronomi: figura se- fieri non posse, ut coeli aut oualem, qui turda- aut cilyndrica in , aliamve eius tri odi ri vacvii:
figuram habeant, quia cum sphan e scd quale
omnes infra primum mobile cons- sit , expcciant proprium motum , super di- suimus in uersos polosa polis primi mobilis, Phys li.
haudquaquam Postlant eo motu cir- cap. 9 q. I.
cumagi, nisi aut sese defringerent, arg-3.
245쪽
Sol. arg. Tacitae reis ν reuensio
i tuo permearenuquod tamen Afieri nequit. Idem soluit Averroes hoc lib.comm. 27. dicendo, figuram coeli talem esse oportere, ut ubicunque poli constituantur, non sequatur vacuum ex credesti motu : quod ut proximo cap. docuit Aristoteles neces Iario seu uetur, si coelum alia figura, quam sphaerica constet: oportebit enim eo motu inanem relinis qui aliquam partem spacij, quae an ira occupabatur, & e contrario, ut consideranti planum erit.
Ad quartum respondemus: figuram sph ricam esse minimam intellsoperimetras, quoad loci occupationem; sed maximam quo ad tuteriorem cauitatem.
Ad ultimum: figuram quadratam, sol. vl . a quamuis firmitatem designet, tamen gum. Obrationes nobis supra explicatas. nullo modo aptam esse ad circumi- . ionem , quae sphaeris mobilibus debetur; quare ea figura coogruet cm-
Io Empyi adio, quod ad Maiae & stabilis viis sedem designa tuin est, ut suo 'IIoc in i
CVm a autem in I Cum duo motus circulares contrarij non sint, non fitqne idem corpus diruersis motibus in orbem cieri; in quaestioinem adducit. cur coelum perpetua conuersione ab ortu potius ,&a dextra parte seratur ad occasum,quam contra . Nam si in te bus aeternis nihil casu &fortuito accidit , sed omnia contalio , de prouidentia fiunt, certe aliquam huius rei subesse caulam credendum est : cum oporteat hoc aut esse principium non aliunde pendens, quod falsum est; aut pendere aliunde,& in natura causam habere. b De nonnullis igituν . I Dicet fortasse quispiam, propositamqtiς- ilionem inanem esse : quandoqu:-dem omnia velle ex auirere de ii uenire, aut est stulti nominis, qui rerum dissicultates, quas aliquando dissimulare oportet, non agnoscit: aut maxime arrogantis, qui omnia se explicaturum confidit. Huic respondendum esse ait, non confestim eos inculandos, qui arduas quaesti nes excitant , sed inspiciendum quo animo id ficiant . Nam si stentationem sapientiae , & ing ni; famam inaniter a acupentur . velintque sibi quasi oracu Io cre di . reprehensione digni sunt : Si scientiae copiditate , & veri inue nicradi amore ducantur , habenda eis gratia est , si quid ingenio tuo ac labore pepererant, quod verum
CVm a autem in eirculo duo motus fieri pos s. ut ab A υnus ad 'aia Tex. 3I
fer ad C. non esse quidem hoc contrarios, prius ea dictum sed si nihil in
ad altera fertur ρ Nam , Me principia esse.aut Vsusprincipium esse, neresse est.
Atiιem lationum rectarum ea prauabia
tior ea ν qua locvrsuperus peritur ceu enim diuisior locus superas m=ro
246쪽
quaestionem,aiens naturam, optima rerum parentem , in actionibus suis non id tantum sequi, quod neces larium est, sed etiam quod optimum atque praeliant stimum videtur: e sie
autem melius ac praestantius,ut coe luna a dextra ad anteri rem partem
verius hoc noli ruin hemisphaerium commeet; si quidelia haec loci disterentia, aqua di et nitas motus desi menda eli, longe praestat. Ob ect. i. Erit tamen qui contra superiorax obijciat: primum,naturam i. On semper iacere quod melius est, cum interdum producat monti ra. Secundo . videri Alistotelcm uti vitioso ci culo , cuin ante docuerit, dextrum coeli esse in nostro Oriente, quia inde incipit motus; non veto doceat, coelum moueri a nostro Oriente, quia ibi est
Dil. i. ob. Ad priinum horum dicendum: naturam semper facere optimum,nisi ei alia quod occurrat impedimentum, quo ab insti tuto dissiciat; si rem accidit in generatione in onstri. Ad secundum respondet D. I homas, distinctionem partium coeli esse causam, cui motus coeli ab illa parte incipiat, & non ab aliae inchoati vero ab eadent, de non ab alia signum esse distinctionis praedictarum Partium. Rursus , causam distinctionis earundem partium esse vim intelligentiae,quae motum coelo imperiit. Nec debere absurdum ex illi mari, si quid aiseratur tanquam sigmina ,& ut posterius ad aliquid ollendendum,cum quaeritur an res sit; deinde illud ipsum posterius per veram, & germanam causam a priori declaretur,cum causa quaeritur. Quod hoc loco praestitit Aristoteles, ut consideranti iam patet.
ea a dubitationem seruit. Nam M.
Decem esse Pharas mobiles. Lege D. Riusquam de motu coelestum Amb. Ii. i. sphaerarum , de quo Atilio te-
Aegid. ramus , de ipsis sphaeris coelestibus
lib. . Hex. disputabimus: ac primum de earum ς-p-32. numero , de quo varia extiterunt Philolophorum Atironomorum q. sententiae. Nain quibusdam visum
eli, unam tali tum esse sphaeram, in qua stellae fixae eundem situm perpetuo seruantes insiderent. Planetae A verbalij aliis altiores ab una parie ad aliam instar piscium ti an suraret: quasi esset haec sphaera ceu praealtum mare , ubi ali 3 pisces in imo ii tant , alij in medio . in summo alij. Quidam tres globos facere, Stellarum, solis, Lunae. Quidam Octo, videlicet Apianem ubi inhaerentes stellae sunt, & septem alios Lege Plin. in quibus totidem planetae. Hanc ca. 8. lib. 2. B opinionem secuti fuerunt omnes se Nat. hiit. re Aegyptii, de Chaldaei, Timaeus Proclii in Locrensis Pythagoricus , Plato Io, posit. asti.
de Repub. Aristoteles i2. Metaphy. cap. 8. text. 47. abjque non pauci. Decreuere autem nunc sphararum numerum propter octo distinctos motus, quos in ijs obseruarunt: septem videlicet stellarum errantium
ab occasu in ortum , & octauum firmamenti, quod illis primum m bile erat. Nam quod hi octo motus
247쪽
diuersi sint , ex eo conuincitur; quia septem planetae nunc inter se congrediuntur, aut sibi viciniores fiunt, nunc dissociantur; ut in Luna,&S te singulis mensibus conspicimus. Qua de te alibi fusius. Phavorinus tamen in Orat. ad Geneth. apud Gellium lib. t ε. Nodi. Att.capit. i .existis
mauit fieri posse, ut sint planetae plures quam septem, fortasseque latere
propter exuperantiam, vel splend i ris, vel altitudinis: sicuti & ab Alpe. De i tragio decretum est, aliquem esse in xn. I coelo motum,qui nesciatur: quem- , admodum & i uniores plures motus inuenerunt, prioribus saeculis inc gnitos Hoc rese- Porro inuento .ia confirmato o riit, praeter elo cς lorum numero, rursuS tempo-ali , NIau tum progressu Abrachis, siue H prolicus in parchus, Milcus. Agrias . ac tandem i. dial. suae Ptolemaeus Alexan. ta Alphraganus Cosmogr. diuturna obseruatione compererui, rnelius coelum stellatum ab Occidente in Iib. 2. COD Orientem moueri: quod multo ante moth c. I i. Arsatilis N Limocaris notare coe P NOUCIn et rant..iare cum eidem corpori si in .slatuerunt plici duo motus per se conuenire Rabbi Π nequeant, collegerunt, alterum ho-ach. Alpe- rum proprium ci coelo esse, quo st- tragius, A- mutuellae inhaerentes volutimur; al-2archel, M terum vero p:ouenire ab alias phri
Post superiores Astronomos Alba egnius Arabs, deinde Thebit ius, tu in Alphonsus Hispaniarum Rex, pollea Georgius Purbachrus , &Ioannes Montcregius , non solum praediolos duos motus in firmamento animaduerterui; sed alium quendain tertiuin, quem appellarunt ac- . ccitus.& recestus. Vnde ob rationem super usadductam, quia scilicet fieri nequit. ut unum corpus simplex luribus quam uno per se motibusseratur, decretiere dandum esse decimum quod iit primum mobile. Ita ut decimum c colum motu diurn .sibi proprio ab ortu in Occasum viginti quattuor horarum spacio commeet, tecum'. Gmucs inferiores cς-los Oimai: desii deno. a sphaera m iu sib: pzcul ar: qacat hali i ab O cidente in Orientem, circumvehat firmamentum, similiterq. Omnex in feriotes sphaeras: & denique firmamentum motu sibi proprio moueatur,accessu illo. Id recessu, quem titubationis . seu trepidationis motum vocant. Haec igitur sententia de d nario coelellium s phaerarum numero nob:s probatur: quam no solum Astronomi, quorum obseruatio&experientia hac in re fidem meretur;
sed etiam multi e Peripatetica schola nobiles Philosophi amplcetii ur.
Sciendum praeterea est, supra Negauit tacimam sph tam cosistere coelum men dari aliud, immobile, mire lucidum i ob hoc cstu.
id Empyretim. id eit, igneum appella. Caiet. 2.tum. Quod coelum etsi nulla ratio ad Cor. i. Physica esse demonstret , quia Celeia strum corporum magnitudo ex solo motu aspectu ve dcprehenditur; hoc autem coelum. ne ue ullum moti in vendicat, neque sub sensum cadit: dari tamen asseuerat in prunis Magister Sentent. in x. distincti 2. ubi
verba illa Genes. i. Iut mc pso crea-ult Deus P tim. interpretatur de corialo Enapyreo. Idemque ponunt Doctores sententiatii eadem dili. D.
quaest. II. Udatricus m sua Suni. lib. . Guillelmus I. par t. de Vniuerso. Aegidius tib Σ. Hexam. P.36 Pr terea nonnulli Patrum: ut Strabus, sicuti legitur iii Glolsa Ord: n. Genes. I. super illud : Iet ρ icci o creaura
nescap. secundo. Quod etiam habetur in Glossa ord. lGco citato. It cm, etsi minus expresse , D. Baia iushom. 2.& 3 Hexam D Dain ascenus lib. 2. Fid.orili. cap. 6. D Elcmensun I. & i. lib. Recogn. Theodorctus
248쪽
Diodoruς Episcopus Tharsensis , Asui refertur a Lippoinano in Cat
na. in I. capit. Gen. D. Athanasius, D.
Clim soliomus S: Theophylactus in Epitio. D Pauli ad Hebr. capit. 8.1 bi locum illum eiusdem capitis,
Minser sen Drum, is tabernaculi υ τι quod i/ Deus, de coelo Empyreo intelligunt. Similiterque de eodem exponit illud Psalm .i i Cretam cae- BIι Domino. Rupertus lib. t. in Gen. capit. 6. Idem etiam statuerunt ex
Hebraeis Abrahamus Astrologus, Lege Mi- & Isachus Philosophus : quorum randulam hic ab Erechiele id significatum cre- in Hepta- didit, sapphiro in throni similaudi
Plo. cap. I. nem ei formato. cuius meminit idem Propheta capit. r. vi videlicet color
sapphiri lucis nitorem, throni essi-gies immobilitatem significet. Alii veto id designatum putant per su- . L periorem lampadem: sicuti per duasia olivas primum mobile, per septem. Iucernas inferiores, septem sphaeras planetarum . Ait enim diuinus Uates, visum a se candelabrum, habens ad latera septem lucernas ,& in summitate unam duasque olivas. Cflu Em- Creditur autem hoc coelum ver-yy irau qua sus partem superiorein quadratum dea tu ver- esse , non globosum a utpote quod
sus parte beatorum curia & quasi theatrum superiore. fit, & ad recipienda distinctis sedibus post resurrectionem gloriosa corpora delimatum: idque eliciunt nonnulli ex loco illo Apocal. capit.
a I. Cιuitas in quadro ps a es. Porro eminet coelum Empurcum non loco tantum, sed natur etiam dignitate in ter omnia simplicia corpora: via st mat M. A lbertus, tradi.de 4. coae uis, quaest. arti c. i 3. Se Alensis a. pari. quaeli. r. mem. I. In eo autem
creati sunt a principio Angeli, ut ait
Magister Sent. in 1. dist. . D. Thomas 1. Par. quaest. 6I .anie. . Unde sicuti Udatricus i. q. sua: Sum. interpreta-Cur Ante tur ob id Angeli in diuinis litteristi in sacris astra matutina vocantur, capit. 33. literis ap- lib. Iob, : eras eum me laudarent μpellentur mul astra mami inal quia suae praesen-aitra ma- tia luce, hoc coelum quasi stellae ortu in a. nant. Licet vero illud intelligibile
dici soleat , propterea, quod asprictum nostrum ei fugiat, ac solo intellectu nunc a nobis percipiatur e revera tamen corporeum estiuamque habet formam, materiam de quantitatem ; cum debeat et loriosis corpori bus,uti diximus, domicilium praebere. Est etiam admirabili luce conspersum, ut conuel aiat statui beat
rum , qui inexhausto diuinae lucis
Iure tamen quaesierit aliquis, si id Cur codi Itatam eximia luce praeditum est, cura EmpyreM nobis non videatur γ Respondet Riia a nobis noctardus in I. distincta. quaest. I. videatur. Princ. causam esse,quia eiusmodi lux nostri aspectus vim excedit, nec ni si cum oculis gloriosis proportionem habet: vel quia orbis crystallinus Gius traiectionem impedit; vel quia De liac re ad nos pertingere timuit ob nimiam Matronius distantiam, vel quia licet pollet per- in a. dili- tingere,subtrahitur et generatis co- I3 q I. cursus a Deo,ne dc fuere ad nos possit. Verum hae rationes non satisfaciunt. Non prima, quia cum lux it Iacorporalis iit , cur non habebit aliquid proportionis cum nostro aspectu, ut ab eo utcunque percipi valeat cur si ad nos perirenit, non sugat sua prae se alia noctis caliginem a Non secunda, quia cum Orbis crystallinus siue aqueus, praetenuis, &translucidus sit ideo enim .i crylial - lo siue ab aqua nomen habet γ non est cur lucis transmissionein impe- diat. Non tertia, si ad solani distantiam recurrat: nam cum stellae a nobis tanto interuallo cernantur, videretur etiam tantae magnitudinis corpus. Non quarta, quia nulla necessitate urgente , excogitatur
E lubtractio illa ordinari; concursus Dei. Alia respondent, coetu in Empy- reum interius esi e lucidisti . . tirni, de splendorem iaculari s ex parte , croexteriori, & inseriori, quatarias despicit, non fulgere, nec ad nos locem iandere,qi Ddcx e.i non sit dia-phanum,sed densitate quasi velo tectum : quemadmoduni intabrica ia-bernaculi,quod , t exponi t D. Tho.
249쪽
eepraesentabat, ertia pars,quae dicebatur Sancta Sanctorum , Uelo quodam occultabatur ne aspiceretur.
Quae solutio admodum verisimulis est. Vel dicendum eum S. Thoma in
culandum splendorem, visum' terminandum, requiri in corpore lucido compactionem certamque de sitatem, qua coelum Empureum caret et neutiquam vero id exigi ad
Argumenta, quibus ossenda videatur. non rot esse corpora coelestia.
Tege D. Onnulla tamen sese osserunt, Aug. I i. v. quaestaurium mobilium sphq Coc Pelag. rarum numerum dissuadeant. Ilic.23 D-da primis enim D. Chrysostomus insit. homil. illud Psalm. i 48. Laudate eum mi A. in Gen. eoelorum & homil. 4. in Genesim ait,cos , qui multos en e coelos dicere audent, diuinarum literarum auctoritati repuenare: cum Moses unum tantum esse corium docuerit, scri .
.,hens : In princι pio fecιι Deus ear um Fur n. Theodoretus etiam queli. a i. in Genesim duos tantum coelos esse affirmat. inquit, non eredit ecundum eaesum esse , rectam semitam ransgred/ttur qui vero plures nemina eouatur.adhere fabutisoon o a diuι-nι spiritus doc νιna . Nam Moyses diros
an Ium ea s numerate alterum factum an se tacem, at erum faetum perit lucem x natura aquarum . Praeterea D. Dum ascenus 2. lib. fid. Orthod.capit. 6. duos tantum cretos agnoscit, excepto ac re. Denique D. Ambrosus c. a. li.2. Hexam. non modo secundum.
sed tertium etiam coelum esse,nNare se non posse ait: non tamen plures ponit. Sane vero quod non plures tribus, etiam annumerato Empyreo, conlii tuendi sint, probari indetur
testimonio D. Pauli 2. Corinth. I 2.dcio hominem raptum P rue ad teratum A ea lum. Nam cum D. Paulus credatur
raptus ad coelum Emphyreum, tres duntaxat globi coelestes ab eo constitui videntur. Deinde: motus coeli.d ente Aria De hoc ra
stol. 22. Metaph. c. 8. tex L 8. est Pro. ptu D.Th. ter motum astri: igitur cum supra a. v. q. l7 Drma metum nullum sit astrum, nul--art. 3- , tum quoq; inibi coelum erit alioqui mistra esset eiusmodi orbis,cum tamen .ec in his inferioribus natura
B quicquam absque pmposito fine &
utilitate aliqua faciat; ne du in Aethereo mundo, ubi cuncta meliori ordine , de rara constantia proce
Item : quod secundilm Aristot Iem dari nequeant plura corpora cetlastia, proba tur quia Aristoteles docuit i. huiusce operis lib.cap.9.lext.ss. Coelum constare ex tota suam . .
teria , di quod ira se habet unum
C esse. Praeterea: esto in firmamento tripartita illa motu varietas ab Astr logis notetur, non proinde cogit ratio alios duos orbes supra illud reponere: non igitur tot sphers num randae sunt. Probatur assumptum: quia possunt omnes ij motus adiuersis intelligentiis eluem coelo alia sidentita prouenire, ita ut quaelibet in suam partem impulsum Ordiu et, D motionemque esticiat. ἔ. L c
Superiora argumenta non eo=ul dere
H Aecramen argumenta non dis SoI.r .ar .ficilem habent explicationem. ab autori-Quod ad priinu in attinet, D. Thom tale IU-
. p. q. 68. ari. q. conatur Patrum di- trum. E dia circa numinum coriorum ad concordiana reducere , aiens eos non
tam rebus I quam verbis dissentire: ita ut qui unum esse coetu inquiunt, nomine coeli intelligant totum corispus,quod supra aquam & aerem esse qui vero plures, ex eodem illo corpore plures vel pauciores partes a uersa acceptione distinxuant. Sic Gni in itatui possunt, verbi gratia.
250쪽
duo coeli, si primum dicatur totum spacium ab aquis usq; ad orbem L
nae: secudum, reliqua superior com-PaJes corporum: vel tres.si primum De tertio statuatur totum spacium vique ad cicio D. globum Luias: secti adu omnes sphi Pauli. rae inobiles: tertium vero Empyreu, ad quod D. Paulus raptus suille dicitur. Quanquam tertium hoc coelum D. Pauli aliter etiam interpretetur D. Augustinus I x. super Genes. ad literan c.6.& 7. D. Ambrosius in lib. de Parad. cap ii.&in Psal. 38. Qua
3.& Aegidius in a.diit. l . Adverte tiam cum D. Chrysostomus, alii vepatres erroris nomine incusant eos, ut plures coelos faciunt: non loquiciis, qui co: eris coelelie in plures
orbes distinguiit; sed de quibusdani
Solui. i. haereticis & philosis phis, qui extra hoc uniuersum alios cstos mullosq. esse cotendebant. Lege Philaltrium in cata logo IIaereseo n. Ad secundum respondendum eli: moueri quidem Orbem propter astrum, ut videlicet secum alit uin circumvehat, a quo influxus in sublunarcmmundusia demutatur. Uerumno eis: eam integram &adaequatam causa tu motus csti: neque id Aristotelem docere,quasi si ait runa non esset, quiescere coelum deberet I prae Solur.3. sertim cum non solum astra; sed reliquae etiam partes cς lorum suo m tu & ingenua proprietate in hqc ia-feriora influunt. Ad tertium: cum Aristoteles scripsit, coelum constare ex tota sua ma- Sol it. q. teria. clli nomine siς , cata totam
uniuersitatem rerum materia constanuum ut eius loci contextum in tuenti planum erit. Ad quartum: si tres illi motus coristi stelliferi adiuersis intelligentiJs
eidem applicatis ederemur,quemlibet eorum cessendum illi proprium, ac naturalem,cum ad omnes aequam habeat propensionem , & eorum quemlibet ei per se , ac ratione sui obuenire oporteret: fieri autem non posse, ut eicem naturali corpori plu-rcs motus secundum naturam perseacra: Ioue sui competant. Quae est
A communis de praecipua ratio , qua Astronomi ad constituendum coelorum numerum , quasi axiomate
De caeliarium s ararum ordine situque.
proximum est ut de corum situ,&Ordine disseramus. Qua in re non minor fuit inter Philolbphos& Astrologos dissensio. Nam An . xi mander, Metrodorus, Chius, &Crates Thebanus , lueremum Ommum atque extimum secere Solem. Hac de re Aegypti), Pythagoras, Timaeus Lo- Plui. a. decrentis, Eudoxus, Theon Ptolomaei Plac.c i s. interpres , ac pene Graeci omnes Cicer a. Philosophi. Solem in secunda sede de Natura C collocarunt. Quam opinionem ex Deo. au- recentioribus Mathematicis non thorti. de nulli amplexi sunt. Alpe tragrus mundo ad eum proxime supra Mercurium Ale. Plat. constitim; ut venus sole supcrios, in Thirae ore inter planetas media residet M. & Eptc. Denique Xenocratcs uniuersos pla- mide, Vi.
His ininen omissis amplectenda li. de exa. D est recepta iam in scholis opinio, vanit. p. quae inexplicat: one sphaerae proba. ia. ri Ibi et .statuens undecim coelos, coordine ut infimum sit Lunae: secundum Mercuriae tertium veneris: quartum Solis: quintum Martis sextum Iouis: septimum Saturna: octa uum firmamentum, Ha dictum, quod stellas firmiter haerentes. id est, quae proprium motum non tabunt. contineat; unde & a G. aetas obean. tam E caularia flamis, id est, non errans nuncupatur: nonum & decimum , quos, ut alibi rc tulimus, Jheologorum nonnulli significari putant in sacris literis nomine aquarum ἔ
aquis ιnterposita si mamento, Deus i& in Pssi 48. cum dicuntur aquae esse