장음표시 사용
261쪽
modi inclinatio & conatus in eis
perennis sit i atque adeo ut a motu non nisi contra naturam & per vim stare queant. Quod vero ad gloriosa corpora attinci, dicimus, i ci diuina virtute auferendam illis grauitatem, tanquam aliquid minis imperfectum ,& cum eorum gloria atque agilit te minime conueniens: quae cit sententia M. Alberti, Maioris, de Rich. in . di sit n. 49 quaeli. 7. Vel potius, 'talijs videtur, retinendam esse ab eis grauitatem, sicuti Sc alias qualitates naturales; sed nullum ab ea eliciendum fore conatum ad locum infimum , subtrahente Deo ad id suum concursum, ex lege & conditione illius status. Vnde etiam patet, quietem gloriolor una corporum ncquaquam censendam esse violent amicuea tantum violenter quiescam , qu Ma tu nituntur in motu, a quo aliun de impediuntur, uti diximus.
SEcunda assertio. quae propositae quaestioni directo respondet,hςc
sit, Olbes coelestes mouentur ab Intelligenti)s . Hanc statuit Aristoteles 8.Iyhys Auscul lib. cap. 6. tex. 2.& I 2.Mctaphyl. cap. s. tex. I. Plator . de legib. ct maior ac melior Phi- Iolophorum pars. Eam vero D. Thomas opust. IO. artic. 3. & opusc. II. N. 2 Gmn Ino certam este & Phy sicis rationibus demonstratam putat:& de potent. quaest. 6.art 3. Ddet inqui Genientia υI, qu usui antra sepa
ra ,siue Araeli, moueam corpora a
lentia. Eand m quoque D. Bonauen. tura in2.diit. x . r.3. q. 2. tam rati ni , quam fidei in ptimi S contentanea in vocat. Igitur Platonici Peripateticique Philosophi eam confirmarunia ex ordine rebus creatis prς-llauto : qui in eo maxime elucet, Λ quod inferiora per superiora rega
tur.Quam etiam rationem sacri Doctores approbarunt: ut patet ex D. Dionysio cap. s.coelest Hierarch &8 cap. de diu. nona de D Gregorio .
Dialog. cap q. asserentibus. in mundo hoc, qui sub sensus cadit. nihil
nisi per creaturam , quae lenius ei fugit, administrari: & ex D. August. 3. de Trinit. cap.q. ubi docet, quemadmodum inferiora corpora per supc. B riora; ita superiora per spiritum vitae, quodam ordine regi. Qua in re minor mundus, idest, homo,& maior,id est,tota mundi corporei uniuersitaS, mirifice consentiunt: sicut
enim ille per animales, & vitales spiritus suo modo regitur a ita hic per spiritus coelelies gubernatur. Pro quo etiam facit illud Iob. v. sus
quo curarantur qui petr ut orbem . id
est, Angeli, qui suo motu coelestein C mundum circumuelitini ut eli quo
stabiliri etiani haec assertio ex eo potest: quia cum corpora coelestra a te ipsis non moueantur, ut super iuxostendimus, utique externob mot res desiderant.qui pr ter intelligentias alii esse non poliunt. Deinde, quia nisi albintelligentiis mouerentur, non solum connexio rurum Se-
sibili i ta intelligib: Lum,sive mun-D di corporei ta incorporei non con si aret; sed neque ulla fere via ad inuestigandas mentes a materIae concretione seiunctas philosophis r linqueretur et haec enim eos poti sit muni ratio ad illarum cognitionem duxit. Nam cum motuum c testiuin leges,Ordinem, S contiant Gin Obseruarent, idque non nisi ab aliqua intellectrice vi corporis experte fieri posse viderent, statuerenti dan-E das esse intelligenti asia quibus eiusmodi motus eiscerentur; ut ledereeli apud Aristotelem Iz. Metaph vi loco citata quainuis ibi in eo lapsus fuerit, quod pio num m o bium coelestium intelligentias is finierit. Qua de re in progressu huius libri plura. AMNPro hac doctrina lege Orig.
262쪽
pri formam stia orbis. λ rΤ autem pateat, quhnam molla V se habeat intelligentia respectu orbis a se voluti, quod eli huiusce controuersiae quasi corollarium: aduerte, Aureolum apud Capreolum in a.d. 9.qu est. .art. 2. Mi-Moru ar- randulanum libro M.demers. ling. BCumenta certam. seel. 6. & alios, quos resertqua re a-JZimara in q.de intelligentiae causapud Thco litate, opinatos fuisse, intelligentia Ph. li. v. de esse vere formam sui orbis; ita ut ei Amni. ad non solum motum, sed etiam di- ex. 3 O. naeniam, figurana, raritatem. de On- statem,ceterasque persectiones c Ielli naturae congruentes impertiat. Verum haec sententia, quam et lana
nonnulli Auerrois fuisse inquiunt, nullam prae se lari speciem verita- Ctis. Namque uti Diuus Thomas
2 contra Genticap. 68.explicate do ceto ut aliquid formae lubstantialis rationem habeat, duo maxime tequiruntur. Primum est, ut ei, cuius forma dicitur, tribuat esse lata stantiale, ipsumque reponat in certa specie. Secundum, quod ex priori sequitur eli, ut cx illo 3 ex materia virum quid conficiatur . Si igitur intelligentia non cosert actum D
primum suesbbstantialem corpori coelesti, utpote quod formam aliam sibi propriam habet,quq id ips conferat ; qui fieri potest, vi intelligentia sorma illius sit a Item . si intelligentia est quid per se cohaerens, &completum in sua specie, quo pacto more formae Physicae, & materiae in unum per te cum coelo coibit a Rursus persectiones secundaria, Eingenitae unicuique rei a natura, sequuntur actum primum ipsius, ab eoque dimanant: non ergo figura.& quantitas. cetera ue id genus ab intelligentia proficiscentur, sed ab actu primo corporis cslessis,qui est corporalis eius forma, ex qua, & ex materia prima ipsius resultat corpus coelelle. Postremo , ad eandem scientiam spectat consideratio materiae & fornaae eiusdem rei: ut es apud Aristotelem 2. Physic. cap. 2. text. 22. Si emgo intelligentia est forma coelestis
corporis, cum materiae contemplatio ad Physicum pertineat, etiam tota intelligentiae consideratio erit
Physici negotii , non Metaphysici: quod asserere, tum per is absurdum
est, tum contra commune placitum Philosophorum , aientium primam Philosophiam in cognitionem m-telligentiarum praecipua cura studioque incumbere: repugnat etiam Peripatetico dogmati 6. Metaph. c. I. tCxt. s. ubi Aristoteses Metaphysicam a naturali Philosophia eo distinguit, quod haec formas cum materia cohaerentes: illa a materia la- iunctas contempletur. Accedit auctoritas cuiusdam articuli Parisiensium, erroris nota damnantium eam opinionem, quae asierit intelligentiam ess e actum seu formam corporis coeliis modo naturae.
Illud tamen inficiandum non est, Qtio intelet si intelligentia non proprie nec ligetia possimplici ter docenda sit forma sui or- sit dici forbis; posse tamen similitudine qua- ma coeli, dam formam illius dici, ac maiori
iure , quam ceteri externi motores dicuntur formae corporum , ouae ab eis mouentur. Primum, quia coelum suapte natura inclinationem habet ad illum motum , qui ab alio quam ab intelligentia praeliari nequit. Deinde,quia intelligentia haeret in eodem situ cum coelo, secundum eam partem qua illi assidet :vnde in totum coesum impullum
transmittit. Tertio,quia i Intelligentia ita suae sphaera illigata est, ut interim dum rerum O tus & Occasus in in-
riori mundo perseuerant, diuelli ab ea citra miraculum non possisit.
263쪽
DI luenda nunc sunt argumenta initio proposita. Ad primum dicimus e potentiae
passiuae, quam coelestia corpora admotum habent, respondete non in natura corporea nec enim id neces- B se est sed in tota rerum natura, aliquam potentiam aeti uam creatam. id est, virtutem motricem , Angeli. Nee oportere dari inter hanc potentiam a cimam,& inter passiua in comporum coetellium , cognationem seu conuenientiam naturae , ita ut quemadmodum cstum corporcum
est . sic scelus motores, sed sat cise
proportionem accommodationis, quae certe inter corpoream . & com Cporis expertem suDstantiam in te
uenit, quatenus il la huic ad motum localem suopte ingenio obedit: a cedente prssertim non solum ex ea te materiae , sed etiam ex parte formae, naturali inclinatione ad motum , quam corporibus coelestibus inessse, declaratum a nobis fuit libro super lori. Ad secundum; non esse mentem Aristotelis, omne id, cuius princi, Dpium est extra, seu quod ab externo motore proficiscitur, violentum esse: sed quod ita ab externo principio fit, ut id quod patitur ei resiliat oblucteturque: quo pacto motus in
locum superiorem .eli lapidi violet tus; quia ita a proiectore essicitur, ut lapidis natura interuentu suae grauitatis ei repugnet. Quod tamen coelo minime conuel. it, cum
nullam habeat qualitatem , per qua Emotui resiliat.
A., tertium : pubernationem duo importate, videlicet cognitionem siue internam ii rectionein ierum faciendarum.& externam executionem . Si de priori loquamur, Deum immediate ac per se gubcrnare Omnia: si de posteriori, multa per creaturas aduum lirare,quibus hunc limnorem dignitatemq. impertiri verluit. Loca vero in argumento asducta. de gubernatione secundum priorem considerationem intelligi debent. Vbi etiam Deus dicitur iam Ide sentieminem alium mundi administra- Dion. Caetioni praesecisse, quia ad externam th. in cleis rerum gubernationem concurrit, mentari cum nihil absque illius concursu eL Theolog. fici queat. Ad quartum respondet D. Tho- Solui. 4.mas I contra Gent. c.8o. Scopusc. I .art. II. probabile sibi videri,in tes coelest iu in sphaerarii in motrices esse ex ordine virtutum, dummodo
cunda Hierarthia medium obtineat: is enim inter eos , qui externa ministeria diuinatus sibi commisia ex uuntur,principatum obtinet. Vne nomen virtutum, ut ipse Dionysius 8. cap. eiusdem lib. docet, diuinam quandam de inconcussam vim ad coelestes operationes obeundas praele fert: quia in exiernis ministerijs ea praecipua habentur, quae ad totius uniuersi ordinem,& communium causarum dispositionem spectant; quo in genere coelestium
coreorum motus censentur. Ita vero dicendum, coelestium globorum motores muti hominu gratia, qu tenus id munus sibi a Deo commissum obeunt propter bonum Vniuersi corporei, ac praecipue ii
Ad quintum : negandum est aL Solui. s. sumptum , 5c ad eius confirmati nem dicendum, licet forma csti non concurrat active ad suum motum iconcurrere tamen ad aliis actiones per quas in inferiorem mundum in- fuit, ideOq. Otiosam non esse.
264쪽
A. 13 primum mobile immediate a
ne constet, orbes cςlelte S mois
ueri ab intelligent ijs ; est tamen adhuc peculiaris dubitatio circa primum mobile . nuina Deo immediate cieatur, praesertim in disci- status quς plina Aristotelis. No est autem quaestionis. Itio, virum Deus intelligentiae in uenti primum mobile intime proxi. meq. illabatur, ad cum motum exequendum spatet enim, uti docuimus Iib. 2. e. 7 in ' Pluscis, nullam creaturam sine q. 12. ar. 2. tali Dei concursu agere posse sed Vtrum ea motio a Deo, Vt a tota, &integra causa,manet.
Conclus. Conclusio sit: Primum mobile re ipsa ministerio intelligentiae in Oue tuta potuit tamen a Deo moueri immediate, id est, sine consortio ullius causae secundae. Priorem partem huiusce conclusionis cofirmat, id quod superius diximus, nimirum c Ogruere praescripto diuinae sapientiae, &ordini,quem D. Dionysius. Augusti-
Quos a r. nus, Gregorius. ' ceteri q. Patres ras . super lo- tu in ac stabilem esse inquiunt,ut imaris quaest. a med is,id est, corpora sublunaria acitauim . coelestibus; media a summis. id est, corpora cs letita ab Angelis mouea. tur. Nec est, quod ab Loc numero primum mobile excipiatur : cum uniuersim ea, quae ad statum naturae pertinent, nec illius vires excedunt, consueuerit Deus ut ita videlicet suam impertiat, de effundat bonitatem interueniente rerum creatarum opera exequi: imo cum S: negotia altioris ordinis, qualia sunt quae ad illulitandum intellectum Excitandamque voluntatem spectant, tam
Angelis, quam hominibus pro suo A modo demandata habeat. Itaque
D. Thomas opulc. I 7.cap. I 2. quaeri
an , postquam Deus mundi opificium sex diebus coni pleuit, corpus aliqnod immediate moueat λrespondetque, non mouere quo ad motus, qui facultati natur subduntur. Pro qua re lege D. Bonaventi indill . .
Circa posteriorem vero partem conclusionis aduertendum est, Abia B lensem ad 22.cap. Exod. quaeit. .exi- Opinioni masse, nequaquam fieri posse, ut Abulensis Deus corpus aliquod pei 1 e moueat. refellitur.
Venit autem in hanc sententiam eo argumento,quia cum motus in persectum quispiam sit, utpote actus
cntis in potentia, si Deus vllum corpus immediate moueret, aliqua diuina actio esset imperfecta . Adde etiam , quod infinita virtus, qualis est diuina, mouet puncto temporis: C ut docet Aristoteles 8. lib. Phus.
Ausc. cap. Io. text. 78. quaest.2. nimirum infinita proportione exuperat quamlibet vim mouentem creatam . Quare,cum omnis motus ex sua natura tempus requirat, nullus a Deo
Ceterum D. Thomas in I. p. q. Ios. art. 2. hanc semen tiam erroris nomine coarguit, docetque nullo pacto negari debere , posse Deum imme-D diate per se es scere omnes determinatos e flectus, quos caulae secundae effectrices edunt : cum ipse carum omnium vim, dc eis cacitatem excellentiori modo io se cohibeat. Deinde, quia eiusdem eli, inquit, induc re formam,& materiam Praeparare, ac motum qui sormam consequitur, tribuere. unde, cum Deus queat citra consortium causae secundae fornaain corporis in materiam interres E poterit quoque, si ictit, quemlibet motum corporis per se efficere. Idem etiam confirmat D. Thomas icti imonio diurnarum literarum , Genes. i. rubi Dcus aquas per se, ac lin- mediate loco mouit,cum os suo imperio unum in locum separauit. Psisso ad Neq; ratio Abuleusis momentum rota S lm habet. Etenim motus, etsi imperse- pugnam
cium quidpia sit, e si iam ς in suo go. sculentiae
265쪽
nere, id est, in ratione motus. per. Afectum, cum habeat persectionem
sitae naturae con 'ruesriem . Nec dedecet Deum, actionem edere, quae isto modo, lioceli, ratione obiecti,
imperfecta sit 8 quemadmodum, iamonstruin producere, si velit: ali qui nec creasset materiam primam , quae adeo imperfectae, de despicatae naturae est , ut vix eam Philosophientis appellatione dignati sint. Ad secundam dicendum , Aristotelein Beo loco tantum probare, virtutem infinitam, si in magnitudine esset,
effecturam fuisse motum citra i m pus, siue in inllanti,quia tunc trecessat io totam suam vim motricem euianderet: at in Deo, qui per intellectum ,&voluntatem operatur, &lito captu atque indigentia rerum, uae potentiae concursui modum adhibet, alia ratio est, ut libro citato
Verisimilius esse in disciplina Arassot
tir, primum orbem mouera a Deo immeiate.
Prior sen- Uod Aristotelis sententiam intentia cir- 'roposita dubitatione attinet,ca mente Pletho cap. 2. eius libri, DAristo t. quem scripsit de dis . quibus Aristoteles a Platone in or Alexander & Simplicius 8. Phus. Ausc D. Thomas I 2. Metaph. ad text. 3 6. Gregorius in 1.
dist. i. q. I. art. 2. Soncinnas 12. M
taph. quaest.3 9. abique nonnulli putant , ex opinione Aritto telis primum orbem immediate a Deo mo- I. argum . ueri. Primum, quia in Physicis loco citato ex motu primaelphaerae v- num primum, sempiternuinq; mo- E2. argum . torem inuestigauit. Secundo, quia ex coelestium corporum conuertionibus intelligentiarum numerumini; t, Deumque inter eas recensuit, ut constat ex ix. Metaphvs cap. 3. text. s. Quo fit, ut etiam primae in-3. argum. telligentiae sumn motum dederit; c. Io. tex. utiqtie primi coeli. Tersio, quia i
ε . cuco ' lib. . . Phys. supremo alobo, qua in parte citatiori vertui ne agitur, Deum insidere dixit, quia eiusmodi motus ab eo escitur. Quar- Α. argum to , quia primus motor apud illum
est omnis mutationis expers, atqtie ad eius imitationem ceteri motores sese e sngunt,&illius perfectiones, quoad possent, aemulamur: luod inlotum Deum comperit. Quare apud Aristotelem motor primi mobilis, S Deus nequaquam inter sedistinguuntur. Alii tamen contra sentiunt, nem- Posteriorpe,attribuisse Aristotelem Deo mo- Opinio. rum primae sphaerae, non ut caulae immediate e scienti, sed ut mouenti, motu metaphorico, hoc est , tanquam fini, cuius imitandi gratia intelligentia primum or in conuerati t. Id enim videtur docuisse Aristoteles i et . Metaph. cap. 7. text. 3 3. cum alteruit, Deum mouere primum orbe, ut id quod amatur. Nam quod ita mouet, non e scienter, sed ut finis mouet. Atque huius opinionis
est Avicenna 9. Metaph. c. q. D. Bonavent. in 2. dist. I . q. I. Aureolus apud Gregorium in a. d. I . q. r. art. a. Scotus in Quodl.q. 7. Sc a 2 Metaph. ad text. 4 . Hervaeus in tradi. de aeteria. mundi qq.contra Gent. 63.
Hic controuersia ita a nobis em Solutiopedienda est, ut dicamus, utramque dubitatio. eius partem probabilem esse , nec nis. perspicue posse elici, quid in re proposita sens erit Aristoteles. Priorem tamen illustrioribus testim ni js confirmari. videriq; illius mentem propius attingere. Nam loco illo proxime cit ex Ix. Metaph. non
asserit, Deum vi amatum duntaxat mouere, sed mou re ut amatum ,& adipeti , ut rerum Omnium finem: quae mouendi ratio non excludit effectricis causae
266쪽
A Secundo: Virtas est media interessentiam,se actionem; sed essentia Angeli est pure intelli ciualis: non
scut animae rationalis , quae duntaxat intellectriceiri naturam partici pat: unde& aliquas operationes cor Orcas edit, cuiusmodi sunt, quae alensibus oriuntur igitur omnes potentiae Angeli inteli lectuales potentiae, ut docet Arii toteles i. lib. Ethi. suae tantummodo sunt,nempe intel-B lectus & voluntas, cuius interuentu
intellectus agit: igitur in Angelo non est alia facultas ab ijs distincta,
per quam coelum m Oucat. Tertio Natura livdet compendio, nec consueuit multiplicare res abiaque necessitate sed sola potentia in . tes gens, S appetens susiiciunt admouendum corpus , ccterasque e ternas actiones obeundas: ergo,&c.
Probatur minor: quia potentia in- Primum ta: Ea, quae in rebus deterioris con- C telligens dirigit, & imperat, appe-arg. ditionis dii tincta sunt, atque in mul tens exequitur illius imperium,exe-titudinem abeunt, in superioribus curionein vero 1 equitur effectus .colliguntur ad unum, quasi lineae ad Quare frustra quaeritur alia potetia. centrum: quod multis exemplis fit Nihilominus asstinatiuam huius conspicitum. Nam citae per quin- controuersiae parte secuti sunt Hen que sensus cxternos dispertita lunt, ricus Gandauensis Quod lib. 13. q.6. coeunt in uno sensu communi: quae Aureolus apud Capr. in 1. dist. 7. per internos, in uno intellectu. Item quaeli. 2. art. i. Go phredus QuOc ea , circa quae intellectus humanus lib. i. quaeli. 4. Matrones in I. diit. 3. multis actibus componendo, & di- qugil. . eandemque veriorem credit uidendo discurrit. uno simplici per- D Caietanus I pata quaest. 34. arti c. F. cipit mens Angelica. Idemque via Adducuntur ad eam confirmandam dere est in appetitu ; siqui dem, quae haec fere arguinenta: Non minus di in duplicem appetitum,irascibilem. stinctς actiones sunt,t nouere & vet. de concupiscibilem materiae inhae- le, quam velle, & intelligere , quin rentem cadunt, ea in unius volun- imo illae maiorem vendi cant sibi ditatis obiecto copulantur. Quo speia stinctionem , cuiri mouere sit actiociat illa Platonis sententia ex Hip- transiens, intelligere, Se velle im- pocrate, quam Galenus refert 6.lib. manens sed intellectio, de volitio de Plac. Hippocri& Platon. cap. r. requirunt potentias distinctas: er- Omnia ex uno abire in multitudi- go motio. Ne intellcctio. Item: H-nem, mu ita recolligi in speciem G E cultas motrix conitituit tuum Obie. nitatis. Hinc ita licebit argumen- ctum, nempe motum, in rerum natari : Nolira vis motiua inhaerens tura, siue inesse vero&rcali, sup- organo corporeo distincta esta iam pol inq; exilientiam rei motum suu-itro intellecta, &voluntate: ergo euntis: scd potentiam telligens, &in Angelis ob excellentioris natu- potentia appetens non itale habet; rae praerogatiuam non distinguetur; Nec enim ex eo, quod res Percipi praeter tim cuna in illis ea etiam po- tur, aut desideratur, accipit in natutemia immaterialis sit, sicuti vites ra rerum aliquod esse : igitur ha p intelligendi ac volendi. tentiae dii tinguuntur inter se. Praeterea;
u facultas, qua intelligentia coeliates sphaer.is mouent, at earum intellectu, GP voluntate dFrat .
Metaph. q 3s .alijque nonnulli,quibus haec pol illimum sunt ardum en-2. argum. Potentia
obtinet medi si inter esset laret, Scelus operati
267쪽
terea: Angelus secundum intelle ctum , & voluntatem aequaliter se habet ad reni propinquam, de disiantem ; non ita vero secundum vim motivam , cum Diniae, quod primo mouet, debeat este immediatum Patienti: ergo υ:s mouens distinguitura vi intelligente atque appetente. Ex quo sequitur . Angelum mouere coelum aliqua potentia, quae ab intellactu, & voluntate dissideat.
Probabilior iussitatArpars a firmam a , diluunturque Aduersatorum
LIcet utraque pars propositae dubi tat ion i s admodum probabi l is sit; nobis tamen probabilior videtur
ea, quae statuit, vim motivam Angelidistingui ab illius intellectu,& vo Solutio luntate. Quare uersariorum a Primi arg. gumenta diluemus. Ad primum diis pro nega- cimus non Omnia,quae in inferiori-tiua parte bus diuisa sunt, insuperioribus uni- qitionis. ri: alioqui voluntas, & intellectis. Eade sotu quae in homine sunt distinctae potentione con- tiae,subirent in Angelo unius potensulatu fuit tiae rationem, quod non ita est: tunc A. arg. q. q. igitur praedicta viaio fieri consue-
cap. F. uit, cum eam rerum natura patitur,
poscitque; quod in re iubiecta non
Solui. a. ' Adsecundum: si nomine potentiarum intellectualium significentur potentiae spirituales, fatendum est, omnes potentias Angeli csie intellectu alas, etiam vim in Oiluam, cum substantiae immateriali haereat: si autem significentur vires,quae circa intellactionem vellant ut , vel eam ut sibi propriam elici edo,quod conuenit intellectui; vel ad eam mouendo,quod voluntatis est propriu: tunc negandum eli, omnes polci lias Angeli intellectuales esse. Nam quae proxime motum elicit, non etico modo intellectualis . Nec ab Aduersa is probatas consecutio illa :subitantia Ainguli est intellectitatis: ergo omnes eius potentiae nieli
secundum posteriorem sensum ; liacet recte ex eo antecedente inferatur , intellectuales ei e iuxta priorem usurpationem , quod libenter
Ad tertium concesia maiori pro- SoJut.3. positione neganda est minor, de ad eius confirmationem dicedum: vim executricem motus non posse esse voluntatem , aut intellectum ; sed necessario esse aliam potentiam abi; sdiit in tam , tum ob alias causas
paulo ante explicatast tum maxime, uod intellectus,& voluntas non Ormentur ad actiones externab , cuiusmodi sunt, coelum mouere.
Vtrum s arae coelestes ab una, an a pluribus inrelligenti mo
Sententia existimantium ab una tan-rum mouerι, eiusq; impugnat o.
Nonnulli, quos commemorat Varias hac
Fracastorius in suis homocent. de re opiis cap. 7. se L I. arbitrati sum, totam mones r coelestium sph rarum inachialain ab seri Alberuna communi intelligentia totque- tus M. I. p.ri. Quod hisce argumentis videtur sum. de A. reddi probabile. I'rimum , 'ula si co m. q. q. una eademque anima,secundum gra art. 26. dum vegetandi, coquit cibum in Vm I .arg. protriculo, recoquit in iecore, perficit pariet D. in venis, digerit in membra, mutat in corpus , sussicit, unit, instaurat, red ntegrat; & item eadem secundum gradum sentiendi obit sensuum functiones,& totum corpus moueti& denique secundum gradum intelligendi ab uno ad aliud discurrit, atque has omnes actiones paritet ni iniit rat: cur una eademque intelligentia , quae prae tantioris naturae est, quam anima, non valeat etiam omnes sphaeras coelestes,quasi unius animalis membra circumductaς Θ se ε
268쪽
certis spatiis dc finitur, ex coldoctrina Theologo
comprobatur: Vel coelum intelligentiae mouenti resistit, vel non. Primum non dabitur,tum,quia cor-lum nec grauitatem, nec leuitatem habet, quibus Obluctetur, tum, quias resisteret, fatigaret intelligentiam adnitentem mouere . Dandum est igitur posterius: atque adeo quaeli-- vis motiua,si appositae ad nn Ios orbes accommodetur, sat erit ad eorum conuersionem e sciendam; ubi enim nulla repugnantia est, aqualibet virtute, etiam minima, pr cedit actio. Nec rei pondeat aliquis,non posse unam intelligentiain tot corpora tam longe latequed: Lfusa ciere, quod omnibus simul adesse non possit, ut ea contactu suae
virtutis attingat. Non enim Oportet motorem ut pulis orbibus assidere, cum nec ii, qui plures intelligentias motrices faciunt, eas in tota sua sphaera constituam , sed eo in loco , unde impetum in totam triticiant. Harc tamen sententia neutiquam probanda est. Aduersatur enim in primis doctrinae Aristotelis in Metaph. 8.a text. 47. ubi tot intelligentias motriccs numerat, quot coel
stes orbeς. Deinde repugnat communi sensui Theologorum, applicantium coelo plures intelligentias. Coarguitur etiam ea ratione, quia quili set Angelus, ut certam, ecce finitam habet essentiam . ita ccrtis locorum spatiis circii inscribitur. pr indeque nequit coelelli inachinae a Lsistere ea praesentia , quae necessaria est ad eam rite gubernandam ,&ad tam varios, tamque distini tes motus obeundos. Non enim potest simul adesse supremo orbi, ut eum Inde ab Oriente in Occasum guret et nono, ut cum proprio motu ab Otacasu in Ortum flectat; octauo,ut i sum proprio item motu , qui trepidationis dicitur agitet: praetereas stem sphaeris inferioribus; ut pecu.
liares motus planetarum regat, atq; admisisti et . Namque, licet in O Oporteat Angelum in toto supremo globo cise , ut cum moueat, ita satis sit ei coniungi in certo seu, fieri tamen non poterit, ut ab eo situ dispertiatim pullum ad praedictos motus omnium sphaerarum & errantium siderum , cuin plerique eorum motuum sint ad partes oppositas . vel quasi oppositas,& abi maiorem, ali I m norem impulsum desiderent , pro magnitudine leporis,&spati J, quod conficiu nt. Sane q uidem si her intermedia corpora impulsus ille descenderet, susqile deque omnia turbaret, nec tam efficeret motum , quam tumultum . Addimus etiam , nec vim
motitiam unius Anaeli . quae haud dubie limitata est, videre iusscere ad producendum simul tantum impulium , quantum Omnes i3 motus requirunt.
mposita . MInime tamen verum esse. aut nullo saltem fundameto nixu putamus id.quod traditum ab Arist.
est ι 1. Metapn. loco cit. videlicet, inistelligentiam quoad virtutem motivam , ita tuo Oibi commensuratam esse, ut alium supericii e mouere non
posiet. Forei quidem id consonu veritati , si intelligentia ageret cx n
cessitate naturae, citra visi,m intellectos moderamen, ita nimiru, ut qua quam ageret per intellectuin, i o tamen secuduineius regula . de rei ne- cellitatem, atq; exigentiam imput, is attemperaret squam sieni etiam nonis nulli Arist. attribuunt, ut videre esta ud D. Th.q i 6. de Malo,ar. io. sic enim lumi no suo coiiatu moveret ea que adco , s posset vertere coelum superius, quod , linam seli. Ha maiorem impulsum requirit,certe re Ipsa versaret coelum inferius, cui prae- est .acriori impulsu,quam nunc verset, & quam coeleliis nati adi ordo exposcat. At enim intelligentia non
ita agit, sed per volu n tari na, & i n-tellectum , qui ci& operandi modum praescribit, dc tacultatem actia Citatur hic locus a D. Tho.
269쪽
uam pro subiectae indigentia . moderari impulsum iubet. Quδd si quis contendat , applicuisse Deum singulis lphaeris intelligentias ea pro
portione virtutis,ut unaquςque tantum moueat, quantum valet, sicque
a nulla poste orbem suo altiorem ni oueri: dicimus id quidem, etsi fieri poterit, nulla tamen ratione con uinci . ut factum putemus. In quam sententia lege,quae iscripsit Capreolus in x dist.3.q I art. i. Maior.in 2.
erit, Aristotelem in eo, quodlib I i. Metaph. cap. s. totidem substantias a materiae concretione abi tinctas
constituit, quot coelestes sphaeras, di quot orbes per se motos,tam principales , S maiores, quam mimis praecipuos , minoresque Calippus, 'e Eudoxus sui seculi Astrologi posuerant, id est, quadraginta septem, aut quinquaginta quinque in eo, induam, dupliciter errasse. Primo quiem circa numerum orbium, quem polleriores Mathematici,accedente longioris aeui obseruatione, correxerunt . Deinde circa numerum intelli entiarum e hunc enim longe maxinium esse, non modo coeleliis disciplinae fideique veritas docet; sed etiam ratio ipsa comprobat, ut ostendit D. Thomas I. p.q. o. art.3.alij Sq; in locis. His ita explicatis nullo negotio soluuntur duo argumenta, quae initio attulimus. Ad primum enina dicendum est et licet intelligentia diruuinioris naturae sit, quam animas non habere tamen eam proportionem ad coelestem mundum , quam habet anima ad corpus, vi,qu i ad su- rius dicta attenderit, facile vide-it. Quo fit, ut queat anima omnes illas functiones pariter obire, nequeat vero una intelligentia omnes
A coelelles motus admIn strare. Pro explicatione secundi, haud soluti Lignorandum eli, duplicem esse reis nitentiam corporis ad motum: una, quae fit interuentu alicuius qualit iis in contrariam partem impellen- liis , ctuo pacto ign s per impulsum ab ipsius leuitate ortum oblistit ei, a quo deorsum truditur: Alteram. Lege D.
quae tantum consilit in impropor- Th.de Potione quadam , quia, scilicet, eluia tent. q. s. p modi corpus pro sua magnitudine arti c. . ad requirit maiorem impulsum, imo. I 6. arg. uratur. Atque hoc modo diceretur orbis Lunae reniti homini. v. g. conanti ipsum mouere, & totus naui
diis coelestis uni intelligentiae, si omnes eius motus per se exequi tentaret: non fatigantur tamen mouendo mentes rota trices coelestium sphae rarum,quia sunt corporis expertes: lassi ludo autem, quae nihil est ali ud, C quam deficientia virtutis mouentis, prouenit ex resolutione membroru, de spirituum. quorum ministerio exisercetur motus. His consentanea sunt, quae scripsit D. Thoinas in disput. quaeli. de Spiritual. creat. t. 6. ad s. licet altioris
ordinis virtus in se, ae respectu sui superioris finita sit; esse tamen infinitam respectu inferiorum: ut vim Solis comparatam ad res , quae gi-D gnuntur, & intereunt; in quibus
promouendis nunquam fatisceret. etsi illae in infinitum tempus dur turae essent: sicque virtutem intelligentiarum cςlos mouentium infinitam esse, comparati ne motus
270쪽
Motus Cς-li aequatit iis . Varietates motu si in- squalium.
Vnde Pr ueniat in squabilitas in inorib.
, Oct a Me istorum I Ostendit,motum coeli esse aequabilem, sibique similem.
ita ut coelum pari semper velocitate feratur. Loquitur autem de suprema sphaera, & de motu diurno, quo omnes globi coelelles ab ortu ve sus Occatum viginti quatuor horis volvuntur: quia in hoc neque cit, neque este vlla inaequabilitas vid tur; quae tamen in planetarum ni tibus primo aspectu apparet: tum ob eorum diuersitatem, tum, quia interdum planetae videntur stare, nec ulterius progredi: unde & ita. t tonarii ab Astrologis vocantur. b Nam si di 1 rmiter 2 Pcobat institutum nonnullis rationibus,su rum prima haec est. Inaequabilis siue irregularis motus habet diminutionem veloc talis, incrementum,
de ita tum, id eit,luminam perfectionem : status autem vel est in principio . ut, cum lapis sursum proi)citur, qui initio motus summam obistinet velocitatem : aut in line, ut, cuidem lapis naturali impetu deorsum tendit: aut in medio, ur,cum animalia progrediuntur. At motus coeli cum Se circularis sit,ia sternus,principio, fine, ac medio caret. Non igitur in eo status datur , proindeque
nec diminutio, aut incrementum.
Hic aduerte , non in quovis motu inaequabili cerni tres illas disserentias, sed quod minimum,duas,nempe summam velocitatem, de dea
mentum .c Pr eoasiomno J Secunda ratio ita se habet: Omnis inaequabilitasmozuum Oritur, vel a mouente, si non semper idem sit, sed alia nunc, alia postea virtute moueat, vel amobili, si non semper eodem pacto aD sectum sit. nec motoris impetum pari inodo excipiat; vel ab utroque; si utrumque mutationem subeat: atqui nihil horum potest accidere motui coeletii; curii coelum ipsum incorrupti bi te sit, & ingenitum; similiterque, imo S multo potiori iure,
d Etenim Diij Tert id idem confirmat hunc in modum : Si non esset aequa C A P. VI.POu a ho matum uniformem. Tex. I s.ci, nou disso mem 'sse, damonstremus oportet. atque hoc dico deprιmo camto,de latio neque prima. In his eum, qua
mouebitur, patel. intererιonem latronis eum rem istanemq; sic omnis enim dissormιs latio remissionem , antensionem.ae tum baser satus autem ea. aut υude mobile fertur, aut ibi quo femtur, aut ιu meta. Veturi fosian hisca quidem,qua natura feruurur, in eo, ad quod mouentuν. In his auIem.qua pr ter naturam feruntur , an eo unde m uent ιν : hisce vero que probe iuntur, in meaior at conuersionis neque vari, neque quo neque medium e cique enimi usprincipium.neque is,neque me dium ea absoluier nam o, tempore ea sempiterna longuudine coacta . nec
frangetur. Quar/si lationis coeti sus
non es, neque dum mit is erat. Disso m. tas enim ob remissionem insessouem-
mouetur, ab aliquo moueatur isso miras mori nIs aut ob ιd , quod mouer,aut ob id, quod mouetur, aut ob virumque
fiat necesse es. Nam cts i quod mouet, noesuem viribus moueat. o situ quod