장음표시 사용
271쪽
aequabilis coeli conuersio, aut tota penitus varietatem subiret,aliquan-co tardior foret, aliquando celerior, aut eius partes: sed neutrum horum concedi potest : ergo coeli conuersio est omnino aequabilis. Probatur minor. nam quod ad partes attinet, si in eis vlla est et varietas, itellae, qua in octauo orbe visuntur, non scin- per eandem inter se distantiam teruarent; quod experienitae repugnat. Dcinde . qu nec totam sphaeram mutari,&aliquando segnius moueri contingat, inde constat: quia talis remissio si daretur, utique ab imbecillit ite proueniret , ut in animἀntibus videre est . quorum imbecillitasVnde in a- contra naturam accidit: ac licet pro-ninianti b. xime obueniat ex dispendio spiri- imbecilli- tuum, aut motus administri sunt, tatas. menta item remo te oritur ex dissidio elementorum,quibus constant. Namia etsi elementa in mistis non sint , etia . sed virtute, eo modo quo sunt; cum non sint in eis, ut in propria ranatiua sede, mutuo inter te pugnant
temperiemque dii Ioluunt: unde ita. cultatis mouentis infirmitas existit. e Coi pus autem coeleste eit alterius naturpab elementis diuersae, nec cinponitur ex aliquibus meo,quasi ex- tra propriam sedem,contentis. Quare non est, cur putemus, coelum ob praedictam caulain dispari celeritate, aliquando moueri. e Praete=er eaneellosJ Probat,ce leritatem motus es testis non polle infinito tempore augeri ,& infinito diminui : quia talis auctio & intenso Propter vim, roburque motoris fieret; rem ilio vero propter ciusdem imbecillitatem. Quare,cum imbecil- Iitas praeter naturam sit, aliquid sempiternum esset praeter naturam, quod Iepugnat. si quidem ea, quae sunt secundum naturam, semper sunt, vel maiori ex partes quae vero praeter na- Iuram, in paucioribus. f A vero neque. I Ostendit, nec . posse fieri,ut praedieta celeri tas lem percrescat, aut semper minuatur: tum quia intensio Sc remissio cuiusque motus inaequabilis deficit ipla termino motus ι alioqui esset illa
Drum in se are infinito fuisset,si aliatariis, ilia celerius m neretur: at a Lla in dat .in tys aliter sese habere visi
namq; cuiusque ob imbecillitatem A isoler ; imbecillitas verὸ res es pro se λορ ter naturam. Etenim omnes imbe eitItates . qua in animatibus in ut, prater naturam se vi entur , ut fenectus, , decrementum. tota namqJsrtasse conssuutio ararmatium ex latibus eo-
in hisce.qua prima sursinon e I id, quod mater naturam tuea Gmpticia na- ue sunt. Ο non mixta, is suis in locis Iuni .c, nihil ρ osus es contrarium W- sit neque profecto imbeci itas em μ ν
- . Quare nec remissio , neque mi en-
riam erit. e ne erea cancePos egreQtur rari, T .38. nis .id quod mouet, viribus carere rem
pore in niso. c, rusur alio tempore in
ni o vires habere. Misi enim tem re in ira mater naturam esse vid iure, imbeciditas res est, ut patet ψra eo
na/uram . nec aequab in tempore proreν naturam , secunaeum naIuram es , nec omnino potens ae imbeet e. Si vero motus remittatur, ιu ιto in t pare remittatur necesie est. f At veron
qua fieri tea,vr semper inredatur , aut
requispiam,veque pulsere citharam qu tus an tempore poterit .sed uniuscuiusquaactionis. arrum es minimum tempus
an non exuperaudosia nec coelum meu
ri quouis io tempore pote t. Sι uitur hoc verum eia, non erit δεοὶ lationis semper intensio . Quodsi nau erat sutensio. n
que remisso erit similiter ensis ambo erunt, ae alteril,si eadem celeritate aulma;ore i*icnLIur, atq; lcmpore ι nito.
272쪽
motus infinitus, & indeterminatus: nec certos terminos, inter quos versetur, sibi vendicaret; tum qui acce-lum habet praefixum tempus. quo in lititur . ita ut in minori
g Ressat igitur dicere , motui celerι- Tex. 4 . ratem viri mine rarditare inesse. Hoc
to erit simiter insuper c, rations magis consentaneum et .nes id ipsum,si tam. non lateν e. Ea namque, qua εuxta seponunm . facilitissan. sensu percurrentur. Unisum igitur coelum esse, is hoc tu ne abale. aesemiremum; is uniformi semper motu Gerior ea, qua ιam iri. s.faris patuιI.
orbem volcirculum conficere nequeat et quemadmodum & ambulatio, alia quem iusinodi actiones, quae tempore fi ut, non possunt quantumlibet exiguo tempore perfici. sed du rationem sua moramque erigunt . quo fit, uti pla uoque velocitas conuersionis coe-ellis in infinitum abire non valeat.
certisque limitibus circumscripta sit. g RUM eiure J Tandem,quod fieri non possit,ut motus coelestis quadam vicissitudine nunc intendatur, nunc remittatur, ut aliquando celerior Q. aliquando tardior, ex eo concludit: quia nulla huiusce vicissitudinis ratio asilam poteti: tum etiam, quia . si ita esset, non posset latere, aut non percipi senis; praesertim, cum contraria atque dissimilia iuxta se posita facilius ain
Explicatio eontrouersia in moru eorum, ua eontra natu am seruntur . ,
ordine motuum coelestium disputemus, pextractanda occurrit haec quaestio, quam Arist teles proximo 6 cap. texti l .attigit. Compertum quidem est,quscunque externa vi contra naturam aῖita tur, principio celerius mouerit an malia in medio et corpora grauia 3e Cleuia , cum suopte impetu naturalia loca petunt, perpetuo maiorem impetum &celeritatem acquirere. Naetsi de hoc ultimo dubitarit Simplicius i. lib. huius o eris ad text. 88. non eli tamen, cur in dubium voc tur, eum id experientia compertumst, traditumque ab Aristoteli I. 9-
Quod etiam Straton Lampsacenus, strato Tneophrasti auditor, in suo libro de successor motu, duobus indiciis comproba- Theon mabat. reserente Simplicio ad text. ei. si, i dictus lib. s. Physic. Primum indicium erat, Physicus a
quia; cum aqua e tegulis cadit. pr, proptermo fuit continua , deinde progre- Physicaediente motu partes inseriores , quae specula iam longius perrexere, rupta contiis Itoniam B nuitate a superioribus diuelluntur, videlicet , quia maiori iam conatu& celeritate descendunt. Alterum , erat, quia saxume turri deuolutum igrauiorem ictum facit in fine spa cii , quam in medio , vel principio. Illud tamen hic aduerte,ea,quae
cientur contra naturam, concitat ita
serri, non omnino in ipso motus principio, siue in parte immediata motori, sed prope illam quod i
men principium motus vocari solet: constat enim experimento, s giitain aliquanto post initium mo- rus acriori impetu vehi, ac magis si riter similiterque tormentarios glo-hos. Cuius rei causam conati fuimus explicare 7. ' Phys. Auscult. libro. c. e. q. Hoc posito, respondeami S. Quae ari. r. terna vi contra naturam impelluti luci
273쪽
tur. idebim exordio motus celerius agi . quia impulsus a proiectore eis impressus cuius vi feruntur, maior atq; intensior tunc est, deinde paulatilia deficit, ct minuitur, donec ta-dem vanescar,. rc motus, quem ei sciebar,cesset. Lege Aui imantes veth quas Aristotelesin 3. Fenia c. 6. textis . vocat proiecta, eo quod, 1. docti. ac dum mouetur, quasi membra proi)e. Iu ciunt ideo concitatius feruntur in medio , quia pro res suus motus exercetur ope spir tuum , quorum notanta copia initio motus in mustu Ios & neruos e cordis ventriculo ei susa est, qua a postea membris aiasidua agitatione incalescetibus. V
rum,quia huius nodi spiritus per poros, qui calore laxantur, Qtris tu I. ad contumunturqlle, necesse est, vim motricem, atque adeo motum. ipsu in langue icere.
Enodatio quassionis, quo ad nutum naturalem grauium O
Uod attinet ad arauia Seleuia, cur perpetuo terantur maiori impetu, dum per senaturalia loca petunt, magna est varietas sentenciarum v quas commemorant mali; , tum Simplicius 8. Physic. Σ. Opinia ad tex. 76. Nam Iamblicus, & Syrianus opineti si inr, rationem eius maioris celeritatis esse minorem inter lecti corporis repugnantiam, id est, iccirco lapidem, v. g. NO peterra celerius moueri, quia minus iam sub est aeris a quo retardetur. Durandus, ita a.d. Iq. q. r. id non ad minorem aeris copiam , sed ad remissorem eius leuitatem refert: quia , scilicet aer, quo terrae vicinior, eo obter e lurem admi Ilionem minus leuis est, atquzita minori conatu ' seir sunt nititur,
minusque ponderi descen denti re Gnit. Harum opinionum neutra vera est: si enim ea tantum maioris cele se ritatis causa foret, sequeretur , cuni duo pondera aequalia, unum ema- i,siccum emi noti alta luctive, iis
A scendunt; utrumque iuxta terram pari impetu ferri: quod experientiae repugnat. Consecutio probatur a quia aer utrique ponderi aeque resi-- Ali j confugiunt ad sum pathiam& cognationem inter locum S m bile, ut Themistius a. lib. Physic. adtex. 76. v bi haec scri bit: Naturaim ma--s,quantoplus ab inι ιο separantur . eδritaneres primicioresq. sunt quia .qua se-B eundum naturam mouentur . quὸ 'o pius cccedunt ad ea rem , e3 ι unctio ras
'Due eo latis sibi salutaribus loris P At neq; hi veritatem attingunt . In prinias enim non reddunt rationem. cui maiora pondera celerius desce scendant quam minora,& quae fertiatur e loco remotio inquam quq e vicino. Item, quia ea, quae ex naturali sympathia alia corpora ad se vocat, ut magnes ferrum, non nisi interire
C tu alicuius attractoriae qualitatis id praestanticum non possint primo agere in remota superuacaneum vero est, ponere in loco eiusmodi viani, praesertim, cum locus non se habeat ut e sciens,sed potius finis, respectu motus.Tertio,quia quae trahutur per eiusmodi viri utem aliundetra sinissam,quo maiora sunt, do tardius aguntur; ut in ferro,quod a magnete rapitur & tame videmus maia D iora pondera velocius in locu suum tendere
Iib. I. huius operis , text. 8S. asse- est , ideo motum prope locum natura Iem celeriorem esse , quia ,:dum mobile extra illum mansit . in
butum fuit qualitatibus sibi alie nis ; & quae ipsi propriae erant se
ac naliuae, ex eiusmodi admisit no impurae , ac deteriores evectar E sint: cum autem repatriat, quanto ad locum naturae suae congrue
remi propius accedir , tanto ma
gis peregrinas affectiones exuit .& naturales recuperat sicque eius virtus motiva actuosior, Z tentiorque euadit. Haec etiam sententia a vero abest. Nam si quis lapidem in locum praealtum ferat , eumque inde confessim dis 2-OPin. De attractione , qfit virtutet magnetis, scripsimux lib. 7 Phr
274쪽
mittat, certe is vehementiori impetu ruet prope terram: cu tamen tam breui mora.neq; peregrinas Qualitates asciueriliquas redeundo abijciat. neque naturales amiserit, quas tunc reparet. Adde.quod extraneae qualia tales, ut calor copa ratione lapidis, aliaeque erusmodi non videntur heia
hetare facultatem motricem: non enim lapi calidus minori vi descendit, quam frigidus. Quare nec tali ii
qualitatum adiectio praedi tam facultatem magis etficacem, magis is actuosam reddet. opinio. Averroes 8. Phys.comm. 8a. Bu
laeus eodem lib.tezt. 86. Contarentis lib. i. de elenaent. Achillinus item
lib. de Elementis, aliique nonnulli. m. putant, huiusce Euentus causam es. e aerem tum an tecedentem,qui quo magis agitatur, eo rarior ac tenuior
sit.&facilues diuiditur; tum praeeipue subsequentem, qui, ne vacuum . detur, magno impetu concurrit ad . occupandum locum a mobili relliactum. iplumque mobile promouetvlterius,ac propellit tanto vehem tiori impetu. quanto plures ipsius aeris partes ad id confestant :& quia lapis. quo longius abit a termino a
D: moti, ipsumque i aer o urgentis tra- beta ideo acriori ni su & velocitate perpetuo deferri. Hanc sententiam ex eo quidam refellere conamur, quia , si illa tarat ori S celeritatis cauissa foret et lain in us, quae contra naturam seruntur, vim haberet I quod negat expers tia. Sed non recte dias putant: nam cum horum mi pullus acceptus a proiectore violentus sit ;necellario paulatim evanescit, O, nitente etiam illi grauitate, aut i uitate ipsius corporis. Quolir, kt impetus , quo talia corpora 1 runtur , perpetuo augeri nequeat. Potius ergo dicendum , ideo eam opinionem non es la probandam , quia non videtur sui sciens causa maioris ae maioris celeritatis inicito motu ille aeris subsequentis
confluxus , & praeeuntis attenua. tro . Etenim . quanquam negari
non potest, aerem a tergo urget tem in quem maioris celeritatis
causam pricipue conserunt aliquato promouere lapidem: non tamen idonea ratio affertur, cur lapis, quo longius tendit . eo ipsum aer ven an ius pro laudat Mnq. esto,plu- Vt corpores aeris partes commotae sint, non ra ac tacitideo omnes illae concurrent ad im- ad impedipedi edum vacuunu cum id satis im- endum vapediatur occupato loco a vicinis . cuia expOAdde, quod dum aer fatu ventorum fuimus li. I ad latera detorquetur, & paries ae- 4. Phys. c. ris, etiam motu lapidis agitatae non 9.q. I .ar. q.
ad terga ipsius lapidis,sed aliorsum,
saltem magna ex parte , .lmpelluntur, adhuc lapidis celerius descendit. Quare alia istius culeritatis cau
Logioli ergo disputatione omi L constituisa,placet ostio iocorii, quiqius cau- tur vera csam afbliramur 'esse incrementum 4emi impulsus, quem S rauitas & leuitas is cuius aue corporis , ubi primit m npropria loci tendere incipiunt , naturali quada emanatione ex se fundunt. Nam laeti , v. g. re insita sibique naturali Panitate, quae ei, siue moueatur, suae quiescat, nerpetuo in heret.elicit tanqirim exibili pro xima aequivoca ihi ultui a I Uendam similem ei, quem iaculabor telo Imprimit: quem impulsum voca gra- uitatem accidentariam,quia a Menita lapidi, cum secundum naturam mouetur, eoque finito cedat. Et hunc qui- dei inpulsum lapis e grauitate Pro seri successive, post illud instas, quo
extrinsece incipit tendere in locum . proprium. Et quanto longiuL fertur, tanto eundem noua graduum accessione magis intendit: ita urei, sicuti quidam annotarunt, accommodani
possit illud . quod de fama Latinus
Poeta cecinit. Mobilitate : et . t res rue aequirit
Potro huius sententiae veritas coib
pugnationea cum milia aliaverisimilior caula talis euentus ab Auet ribus tradita sit: tum, Cula non Uta scute ei adstipulatur Aristotclcs I. huius operis lib. capit. 8. tcxt. M.
275쪽
ubi ait, eum eorpus graue deorsum vergit, accrescere illi tum grauitate, tum pernicitatem: & in ii. de quaest. mechan. q. I '. ubi docet, graue ipsa sui motione vim acquirere &quo plus mouetur, eo plus grauitatis al
Qiis at aliquis: si leuia in fine usIocius feruntur. cur fumus initio e terius ascendatλ Respondemus,causam esse, quia stimus habet multum exhalationis igneae, quae, antequam ab eo separetur, psum deuehit: sep rata vero quasi vehi lodestitutum relinquit, sicque necesse est sumum stamus moueri.
Vtrum motus erit , ae sidem aquatiles ct ordinatisint.
Distulatio in negativam panem quastionis.
aequabiles , videtur probari posse hunc in modum :Non cietur aequabi li motu id, euius partes eode tempore inaequale spatiu peragrant: sed ita se habent partes orbium coelestium: non igitur cilestes orbes aequali motu cientur. Probatut minor: nam partes polis viciniores minores circulos peragrant, quam aliae partes ; & tamen omnes motu raptus eodem tempore circulos suos conficiunt.
Se do: Impulsus,quem Angelus coelo imprimit, suapte natura e nescit,quemadmodum & is,qui nos rat ibus rebus imprimitur, ut iaci io,vel rotae: igitur ne coelum in te quiescat, oportebit eiusmodi impulsum assidue redintegrari .Hsc autem redintegratio vel fit in instan-ri,vel in tempore,& successue: si in
instanti, certe immediate poli illud
A minuetur impulsus,atque adebmo tus coeli remittetur: si in temo re,& suecessiuῆ, aliquod ei incrementum accedet ex continua productione, sicque motus celerior eu
det. Non potest ergo cς tum aequabiliter agi. Deinde: quδd motus es testes non 3. Argum
snt ordinati,probatur:quia non v detur conτruere nobilissimoru eo
porum dispositioni & ordini, o in AB terdum lumine priuentur,quod Lunae accidit, ouoties in terrae umbram incurrit: vel ,ut interpositu unius a stri alterum nobis occultetur , quod
videmus soli continpere,eum se illi directo ad nostrum aspectum Luna supponit. Deinde quia constat ex diuinis Ii- 4. Argum ter s,in libro Iosue capit. t o. solem diem integrum diuino imperio cursum inhibuisse: S lib. . Regum, cap. Reuersus C ao & Esaiae capas. eundem Solem, fuit Sot de secundum lineas horologii Achaz cem Iineis Io. gradibus umbram reduxisse. Et siue deceMatth. 27. Marci l s. Luzea 3. inmor gradibus: te Christi fuisse obscuratum a quod quae reuereuenisse aecedente ad eum Luna, se- sio notaque illi supponente practer ordina- batur securium eius curitim, testatur D. Dio. dum vinnysius in epistola ad Polycarpum. bras in soQuare cum necesse fuerit, immutati Iario A- tunc,&peruerti astror nomnium char. D oppositiones .diltantiam,&aspectus ad Solem, fatendum erit, ab eo tempore ordinem coelestium corporum
IN hac quaestione duo explicanda
sunt: alterum est,num motus co
porum corteilham sint uni ames,&aequabiles : alterum, an sint O di nati decenterque compositi. Quod ad primum attinet, sciendum est, poste nos expendere vel aequalit tem spatij , quod a mobili eius vepartibus decurritur: vel aequalitate temporis, quod in tali spatio peragrando consumitur. Si igitur secu
276쪽
lesti tam esse omnino aequabiles.
Motus globorum cstest iu admirabili
cum priorem considerationem lo- Aqtramur, motus cslestis quo ad partes ipsis coeli non est aequabilis rquando quid iam ς luali tempore aliqpartes minus , aliae maius spatium peragrant. v t primo superioris art. argumento ostendebatur. Si autem sermo sit de motu coeli secundum posteriorem notionem , de Qua po
tissimum Philosophi & Astrologi
Ioqui consueuerunt,dicendum eri esse illum prorsus uniformem&aequabilem. Nam si qua in eo varietas accideret, ita ut totus globus, vel cius partes, nunc plus, nunc ininus temporis in tanto aliquo s pati O missuinerent; utique id ex eo proueni rei, quia remitteretur, vel intenderetur aliqua do motus coeli. at quod non ita sese res habeat, inde constat,
quia alioqui non possent Astrologicerio praenunciare, quo anno, die, hora, quadrante, futurae essent side rum coniunctiones, d Solis aut Li inae Ecliptes; quod tamen mamisitae experientiae repugnat. Quod ad alteram controuersiae partem spectat, respondemus, mistus corporum coetellium mirifice ordinatos esse: ita ut in totalpect bili natura nihil ad ordinem pulchrius, nihil ad pulchritudinem ordinatius inueniri queat. Quod facile vidcbit, quisquis ipsorum motuuinter se proportiones, sideruinque,& altiorum ortus, casus, recursu S, perpetuam rarainque legem ab Auctore naturae praetcripta n absque ullo defectu serii antes considerarit. Quod Boetius hune in modum cecinuli. . demissol. PLil. metro G.
Velpo seras nuntiat umbras :Reudiique diem lucifer almum. sie aternos remis cursus Alternus amar: sic Uriferis B llum discors exultat oras.
Lege etiam, quae in eandem sententiam scripsit Tullius lib. 1. de Nat. De eadem Deor. ubi disputationem de coele- re Theostium sphaerarum motu ita conclu- doret ser.
dit: Nulla igitur in caelo nee fortuna, I. de Pro
nec temeritas, nec erratio, nec vanitas uid. Greg. B ineae contraque omnis ordo.υeratas, ra- Nazian. o.
Io, constantia. Deinde in eiusdem libri progressu exaequabilitate coel
stium motuum, ratis ordinibus m
derata, & immutabili, conuincit, inesse aliquem in hac cslesti di diu iana domo , non solum habitatisrem, sed etiam rectorem , & moderat rem , & tanquam architectum tanti operis, tantique muneris.
O Ccuramus nunc argumentis, solut .al g.
quae initio pioposuimus. Ad contra ae- primuineorum, quibus ostend: vi- quabilita-debatur,csti motum non esse aequa- tem mot
bilem, quid dicendum sit, patet ex coelestis.
Ad secundum responderi soleta uibusdam, productionem impulus, quae fit ab Angelo ad mouedum
coelum, persimilem esse ei. qua corpus luminosum in aliquo erto spatio consiliens lucem fundi ,eamque in eodem spatio immobiliter conserint: quia videlicet, ut istiusmodi De istiuia productio durat per omnia instan- modi du-tia horae v. q. Scin tota hora; nec ta- ratione dimen successua est, nec ulla pars lu- ximus nominis interit, aut noua accedit: ita nihil S. li. productio impulsus perseuerat se- Phys c. s.cundum omnia instantia. ac totum q. 1. art. 6.
tempus,quod a principio motus cyleliis huc usq; defluxit, & neque ulla noua impulsus pars aduenit, neq, vlla abit; sed idem impulsus integet sub eodem gradu,& intensione perpetuo esscitur &conseruatur. Qui etiam productionis de conser
277쪽
in lib. demat. &mundo. Solui. arg aduersus ordine mo
uationis modus visitur in potent ijs
animat: semper enim ab ea dimanat, nec nouum ullum accrementum aut decrementum subeunt. Et vero istiusmodi actiones,, etsi, dum tempus intercurrit durent I. non tamen abeo intrinsecus mensurantur:quia non habent partes temporis partiabus res podentes, id est, quarum una alteri continue succedat, ut in motibus fit,sed simul totu suum tale possident, & tempori coexistunt; ad eum sere modum , quo eidem tempori coexistit aevum, quod eo in te
fluente idem persistit, 2 in qualibet
temporis parte, atq; in singulis instantibus integrum permanet. Itaq; in hac productione nulla interuenit redintegratio impulsiis. siue tempPraria, siue mometanea; sed perennis Ouςda conseruatio illius,ormniumq. crus graduum. Ita quidam proposito argumento occurrunt . Verum haec responsio non satisfacit: nam cum impulsus ab externo motore iniectus sit qualitas, suapte natura evanescens, ut patet in motu fasittae,& lapidis verisius locum superiorem: non vidctu
quo pacto ab Angelo teneri postit,
ne confest imminuatur. Quare rectius alii occurreudum censent, Videlicet impulsum , quem Angclust Oelo imprimit.conlinenter in qu
libet parte temporis successive di minus, simulq. perenni & continuo influxu ab eodem Angelo refici, ita,
vi quantum ex una parte amittitur tantundem ex alia resarciatur. atquα
ita perpetuo conseruari in sphaeris testibus impulsum sub eadein ln-rensione, & gradu. Quod itera accidit in eo motu, quo rota aequabili
velocitare in gyrum vertitur. Et Vmro iuxta hanc sententiam admittenis dum erit, in Istiusmodi accidentibus
Buidis posse eandem qualitatem simul deperdi. de acquiri secundi diuersos gradus; quod tam zn in calore , friSoto, alijsque ut genus non
Reliqua argumenta. quae cςlestiumn uersionum ordinem, ia concinuitarem Oppia abant dictauarc
licanda. Ad primum dicendumniali detrahi de ordine, aut congruente dignitate astrorii. Quod interdum. luminis desectum se Deant obscur turve. Id enim necessario sequi iis buit exea compositione, loco & si- tu,quem a sua prunaeua origine sortita sunt: quae omnia naturae. Auctor sapientissitne accommodatissime'.
disposuit, tum ad uniuersi pulchritudinem, tum ad commodum &vtialitatena subcoelestis mundi. Ad secundum respondendum est, cum Abulen si,quaest. 1 o. in Io. illud caput lib. Iosue,cum Sol diuino imperio quieuit, totam coelestem machinam pariter quieuisse. Quod ex
eo conuincitur: quia constat ex e
dem capite, quieuisse etiam Lunam: cum autem Deus illius cursum non cohibuerit, ut victoriae Iosue obse uiret, neq; enim ad id splendor L nae requirebatur I plane colligitur, idcirco eum cohibui sie, quia omnes coelestes orbes una stare secit. Ex quo insertur, nihil tunc de ipsorurni harmonia, &copositione fuissed tractum. Similiter dicendum, cum tisi tempore Ezechiae Regis retrogrestus est, totam coelestem machi nam ad illius cursum , & quasi nutum sese accommodasse: ut annot ui t etiam Abutenri in lib. Reg. Ioc. .cit.quaest.3 2.
OVod vero ait in et ad Eclipsin
quae in morte Christi Domini accidit,respondeamus: transactis tribus horis, per quas Sol obscuratus suit, subtraxi tale Lunam Soli, S ad
eum locum si iumve, ιn quo tunc secundum ordinarium eius cursum esse deberet,remeasse: ut constat ex ijs,.
quae scripsi Dion usius in epist. ad Polucarpum: scque nihil de ordine
me Icilis cursus. aut de situ astrorum mutatum remansista.
278쪽
Quaerat hic fortasse aliquis: num
sol tunc in regione Iudeae duntaxat, an in toto orbe obscuratus fuerit Dubitat. Priorem sententiam tuetur Orig mes trach. 3 s. in Matth. eamque com firmat ex eo , quia, si tenebrae illae in toto orbe accidi issent, haud dubie notatae essent in alijs terraru partibus: cuius oppositum inde ostenditur, quia nullus ex illius temporis scruptoribus,vel ex iis, qui proximis saeculis floruerunt, eius rei videtur fecisse mentionem. Secundo idem pro - - . bat ea ratio: quia Sol obscuratus fuit subi j ciente sese illi Luna, ut testatur
Dionysius loco cit. constat autem,
corpus lunare non posse obumbrare Solem toti orbi. Resposio. Asserendum tamen in primis, il- Lege Tert. Iam Solis desectionem non fuisse in lib. . con- sola Iudaea: siquidem Dionysiust tra Marc. . statur eodem illo loco, se una cum CV pr. li. Apollophane eam vidiste apud H ad Quir. liopolin,quae est ciuitas Aegypti. Se Ruf. in cundo dicendum, fuisse tunc Solem Symb Eu- obscuratum in toto orbe. Ita sentit seb. lib. io. Chrysostomus Homil. 89. in Matth. de demon- Theophylactus,& Hieronymus Matfra u. th. e. 17. Gaudentius tractJ. in Exod. Athanasius in sermo. de Ράssione ,&cruce Domini, D.Thomas 3. P.q 4 art. 2.ada. alii Hanc vero alscrtionem satis indicant verba illa Eliang. Tenebra facta sun3super uniuersam te ram: necey,cur ad solam Iu Mae te Tam restringantur . repugnantibus praesertim tot Patrum testimoni7s. A Igitur ad primam rationem earu, qua pro contraria parte allatae sunt,
dicendum est in primis, Sibyllas diuino spiritu astatas eam Eclipsin
multo ante praenunciasse: ut refert
Lactantius in lib. de vera sapient. cap.-Is. Deinde nonnullis Ethnicis scriptoribus fuisse literis commeu- datam : Κqti idem eius meminit Phle-
pon lib. I 4. Olym. vi fatetnr etiam Origenes tractar. ys. in Matthaeum. l. B Praeterea Tertullianus in Apolog. ar. a stirniat. scriptum id tu . Romanorum Annalibus: Eodem, inquit, --
dιeatum non Icterunt; tamen eum mundi easum relatum in Aremuis υ
Ad posteriorem rationem dicen- pridum est: illum Solis desectum non de bono
C prouenisse tantum ex interpositione patiet. B
Lunς ι sed quia Sol paritet radios da l. 4. in
suos cohibuit, denegante videlicet Marc. c.is. Deo generalem concursum, ne com- D. Hiero. municare eoSposset. Voluit tamen ad capaADeiri hoc prodigium etiam interis Matia uentu Lunς mortalibus exhibere. ut ita coeli de morte Christi testinam . inium illustrius esset'. & res sensu carentes sui quasi doloris conspicuam siqnificationem toti mundo darent. Lege D. Thomam I . p. qu,st. ar. ubi colligit,quam inulta miraculam istiusmodi Eclipsi interuenerint
DE a his autem. J Aggreditur disputationem de coeli partibus, id cli,stellis,
quam tribus quaestionibus concludit. Hrma quae Ilio est de earum latura,altera de figura, tertia de in Stellas es- tu. Quod ad primam attinet I docet, se clunem rationi consentaneum esse, ut stellae naturae cu eandem sortiantur naturam cum coecao orbe. lo, in quo insuatridq. veterum Phisophorum testimonio comprobat.
DS a his autem. qua aesta et erantur Tex. I. deinceps attendum esse videtur: ex quibus consant, quo e figuras habenρ . qua Iunt motiones ι arum. Coonum ei uaque maximὸ ra on/,
279쪽
rae secerint, in eo a veritate aberrarint, tamen quod eas igneas ideδ eL
se crediderant, quia totum etiam coe
tum igneum este putarent,in eo ce te excusandi sunt. obiectio. b Calliditas autemJObiiceret liquis , nullum corpus emittere,
quod in se non habet: stellas ignem emittere ; inde enim superior aeris regio non nunquam inardescio ergo sistas ignem in se ipsis habere. Respondet, ignem illum non esse steliis insitum , sed earum motu excitari. Nam si attritu,& conflictu ex lignis,lapidibus,& ferro, ignis elicitur, multo madis stellarum motu in corpore tenui stimo,& sphaerae ignis proximo,elici poterit. c me ititur. J Explicat differentiam exempli ad rem propositam adducti , aitque, sagittas calefieri. etsi hoe itellis non accidat et idque non solum, quia stellae sunt in proprio orbe ab aere longe dissito, sed etiam quia habent naturam nequaquam ad ignem concipiendum idoneam.
tae obiectioni. Diceret quispiam, si motu coelestium sphaerarum aer accenditur & ignitur, cum sphaerae celestes eadem velocitate perpetuo ferantur,nou posse aerem nunc magis. nunc minus incalescere: quod tameexperientiae repugnat, cum aestate vehemetem calorem sentiamus,hyeme tenuisti naum . Respondet, caloris .coelesiis incrementa prouenire
h Caliduas autem aών sis lumeninque ideo fit, quia aer ab illarum m si esticatur: motus evim, O tigna, O
lapides, se ferrum is ire sese . Magis
eum in istin Mesa , emundans etiam ipsas aeν hoc idem patiatur necesse ea. come igitur ideo calefiunt , quia in aere feruntur . quι quidem obicium motione sit ignis: fuerorum autem comporum unumquodque fertur m sphera, vis ipsa quidem non uniantur Ued aer. ei msub obeuntis eo paris phara f. ob iditumorum necessara' ealsat. d , maxi-mὸ hac, inqua es Sol infixus. 2Metire eum propιus accedi . ac rettuν. ρομ re non est .st calor. Haec igitur a Lobissius dirita de i sis: Dibus patet . neque segneas i as esse, equ/ ιn igne ferri.
AEpropinquitate: Se quia cum radii solares supra nostrum verticem incidunt , maiorem vi in ad calefaciendum obtinent, quod videlicet tune arct sis Obserua- coeunt & geminantur. Aduertit hic D. Thomas, non esse inentem Ata Ilo te tio D. Th. liis, ei si id primo aspectu docere videatur illis erbis: Calidiso antem ab idi- siclume g, i lea sit. c. gigni a stellis calorem, S lumen, attrito duntaxat ea ulatione aere: sed duplicem ab illo coelestis caloris notari causam, nempe m tum & lumen: ac motum quidem tum stellarum tum c glestium globorum, insuperiori tantum aeris parte, aus illorum conuersione rapitur, calorem gignere; lumen vero potissimum iu hu in serioribus, ubi radiorum reflexio extitia.
280쪽
De hac re Theodoretus inli. de
Diu. sa Philosophorum sententia.
perltringens dubitationem , Non alima. inquit, gnificentius Ur ii quissiam , aut didicerat utilius, quam da Πιllarum siderum . nr-
tu a, Utrumfamma contracta: quod is
alien in pascentia. Nam per se inqutiit,famma dissuere . msi aliqvid haberet
quod teneret, is a quo tene atur, conglobatamque . nee ctabris tudicam eorpori,
profunaeo iam mundus turbina suo u si-ρ t. Haec Seneca. Similiam inmein orat etiam Plutarchus libro z.de plac. Phi Laddens cap. I 3. & vo. centuisse Diogenem, si Iera esse retrea de pumicea . &quasi mundi spiracula : Empedoclem putasse, stellas inerrantes cryti talo adnexas esse errantes vero lolutas: Xenophanem altra est Oranaia se e nubibus ignitis, quae extinguerentur interdiu. 5e ad nocturnas tenebras reuiuiscerent, quasi carbones. itaque Ortus & Occasus accensionis 5 extinctiones esse : Dcmocritum , & Metrodorum Solem serrum saxumve ignitum potuisse: Philolaum Pythagoricum vitreum : E- sicurum terream densitatem,ac mo- cm e pumicea materia. Praeterea Heraclides,& Pythago reorum nonnulli; ut script όrcs et aalij prodiderunt, unumquodque a-ilrum putarunt mundum , quo &aer,& terra contineretur. Alii malueruat, sidera esse tanquam aulaea
A picturata. Anaximander ex aere illa composuit, & totae instar egit in gyrum, impleurique igne, , t qui-ousdam velut buccis flammas euomerent. Praecipue vero celebratur. a scriptoribus opimo Anaxagorae, qui, cum lapis magnitudine vehis colore ad ullo in Aegos Thraciae amnem e coelo decidisset, quem ipse casurum praedixerat,assem auit,c tum omne ex lapidibus constare , B Solemque ipsum candens saxum esse. Unde Euripides eius discipulus Damachin Phaethonte rragaedia Solem au apud Plu. ream glebam nonii nauit. Eiusdem code loco. lapides meminit Plutarchus in Lysan dro, Damachus in iis, Quae de religione scripsit, Plinius liuio a. nata
Sed nilce opinionibus omissis quς coelos & astra eiusdem substantiae cum sublunari mundo faciebant, C quod ab Aristotele, tum hoc loco, tum superiori libro,&an ob squo que t ibidem fuit confutatum: illud T I, in praesentia ii: squirendum occurrit, num stellae in eadem infima spe- ς
cie cum suis orbibus conueniant, itIORI .sto. utraque equinta substantia P ri patetica conss ita sint 3 Aflirmati- .uam partem amplectunt ut Massat, ybis: chus in lib. de Spi aera mora: Aueri rops cona 79. huius lib. Albertus M. PD tract. 3.c ε.&IO. Maior q. s. idemque pnus Ravidetur existimare Richard. in a. d. . .art.3.q.6. a iij que nonnulli. Pol- sunt autem in hanc sententiam haec afferri argumenta. P mina: quia cnii tu . . astra nihil aliud sunt, quam partes ae Orui coeli desiores ac magis lucidae, quod discrimen accidentari uni est. Com- muniturq. ratio ex eo, quia quς libet Parxς
Pars corporis sim heri est eiusdem speciei cu toto; quaelibet erit in pars E ignis est ignis, qualibet pars aquae aqua:at cocluni corpus simplex est. De inde; quia sillellae dili inguerentur specie a suo orbe, cum cuilibet corpori specie differenti motus aliquis specie distinctus conueniat,
ut lib. I . huius Op.c. a. to. a. Arist. d
cuit . oporteret stellas fixas aliquem habere motum proprium pretier motum firmamenti. Tertio: . ratio.