장음표시 사용
201쪽
Si quem enim vςsano irretitum amore teneri co h pererat, qui alicuius auctoritatis esset ac pretij. Enac potissimum illum arte adoriebatur Blande typrimo ac familiariter hominem affatus, si minus jinuitaretur , comirer se illi offerebat ipse conui- i
uam iucundoque sermone conuiuium celebra- libat, aditum salubri admonitioni praeparans. In- et de ubi in eius familiaritatem se bene penitus de nderat, ingressus orationem de vitiorum turpitu- udine , se hsim ad libidinis scedirate delabebatur; ii
eiusdemque incommoda, & simul caelestes adij- aciebat minas. ad ultimum ut permotum eum sen userat, manu familiariter prethensum ad peccato- e/ rum inducebat confessionem, ita demum illi con st bina nullo negotio adimebat: aut certe si ςgre licareret, in matrimonio collocabat . constat ab eo : plurimos ad concubinarum nuptias traductos,ut stluxuriet flammam coniugij honestas extinguerer. Consimilem rationem in detrahenda senerati, ni tia, fraudulentaque pecunia seruabat . cuius tanta uis suit , ut Misericordiae sodalitas ex tenui hatque inopi locuples fieret & opulenta.Eam rem crebrς conciones institutione'; iudium ac pue- rorum hand mediocriter adiuuerunt , quibus ci xuitatis mores emendati; iniquae pactiones rescisi iis;: tenerq qtatis aures & linguae catechismo adeo.
imbutae,ut passim omnia Christianet doctrinς car iminibus personarent . Precipue vero Francisci rati aris vaticinatio quςdam. Ternatinorum permovit hanimos. Nam Ioannem A rausium mercatorem, i quem in Amboino breui moriturum praedixerat ii longe absens moribundum diuinitus prospexit. g:. . .. Itque sacrum magna hominum frequentia faciens, cum post Offertorium de more se conue v tisset
202쪽
tis et ad myulum, Orate fratres:inquit, & Ioannis Arausij animam qui modo in Amboino expirauit,commendate Deo. Equidem heri pro illo Aci,dc hodie quoque facto . Mirari qui aderant
alii alios intuentes,quq rentesque inter se, qui ta- λdem id rescire potuisset,cum Amboinus ab eo loco abesset passuum millia amplius ducenta: &neminem per eos dies inde venisse constaret. Admiratione deinde in expectationem versa , notaturres,& hora ab ijs qui audierant. & paucis interiectis diebus nauis ex Amboino de Arausij morte inantiat. temporibus ac rebus inter se compara, tis, omnia cum Francisci prς dictione prorsus co-gruere comperta. Tum enimuero nemini dubium esse, quin id Xauerius diuinitus cognouisset : Quocirca illum tanquam prophetiς donori ditum omnes suspicere coeperunt. Iam Xauerius Macaetariam,quq bidui ferme aberat, meditabatur: Sed Macaetares illos, ut qui satis auxiliorum haberent, a Francisco iuuari, Deo utique cordi non fuit. Per idem quippe tempus haud variis autoribus comperit, in Maurica regio Mauri vulgo dicitur) Christianos esse quamplurimos, quorum, quippe Sacerdotibus caretium, salus ad ultimum esset adducta discrimen. Itaque his potius succurrendum ratus, qui grauius labo . rarent, omissis Macagaribus, quibus aliorum auxiliatio deerant, ad iuuandos destitutos ab alis sconuertit animum.
203쪽
aurica incolis perielitantibus vel culm em , tipitis sui periculo opitulari IIa- tituit. Cap. XIV. x ABEST Maurica regio a Ternate prope CC. Emillia passuum. Terra est aspera ac praeru- πε pta, omniumque serine rerum sterilis. Frume tum vinumque incolae ne fama quidem accepe- irrunt. nulla apud eos armenta Aut greges, praeter sues admodum pSucos, quos mirandi potius , x quam gustandi copia est, aquae etiam dulcis mI- dira penuria. oryzae tamen satis: magna Vis apro ierum: ingens modus arborum, unde sibi panem Φqualemcunque & Vinum petunt. aliae porro ar- α bores ex quarum cortice depexo vestem vulgo Genti MAEM conficiunt. Gens ipsa prorsus barbara & expers hρος- ἐμφῆμ' humanitatis quippe nulla omnino litterarum ha ,er bet monumenta: seritate autem inter Omnes nam etiones eminet, tu ferro tum veneno seruiens etia hin suos; tantum abest ut ferocia ingenia usu esὰ- rata alienis & aduenis parcant. Sacerdotem ir tisum ac parochum , qui unus illorum salutis cura Mauriea agebat, de medio sustulerant. Itaque iamdiu o terra incom hi erant pastore . Regio magna ex parte crebris ς-- . terrae motibus concutitur , ignes ac cineos euin rimit,ingentibusq; exaestuantis maris incessitur nu Aibiis. Deum credas de nefariis illorum scele- . t ribus supplicium sumere. Quocirca multiplex . hic metus aduenas absterrebat omnes. At Fran- hciscus aduersus omnia pericula uniquitus, omise asa ut diximus) Macaetarica prosectione, mi' causa venerat,in animu induxit Qui sibi utilioru aniish is mos interitu vindicaret, vel manifestum vita m. discrime esse subeundum. Qua de re ad suos scribes in Lusitania, ait se ad ope miseris illis cu per- isticuo
204쪽
spicuo sbo periculo serendam, illa Christi uoce in
citatum, Qui voluerit animam suam saluam face Ioae. a. re perdet eam,qui autem perdiderit propter me inueniet eam. Qua ille sententiam facile & ape tam videri dicebat cogitanti, experienti non ite, nisi Deus ipse interior interpres accedat. Nu qua alias magis singularis Francisci sortitudo,diuinaque fiducia enituit. Vbi in Anaboino insula per
crebuit,Xauerium in Mauricam regionem cogitare incolas partim admiratio uirtutis cepit, partim etiam periculi miseratio. Et amici, ut illum iam profectionem parare nuntiatum est, trepido nuntio exciti pro inus ad eum coeunt. Doce ni it Dερεννεμ lud belluarum verius,qua hominum receps acutu a consilio Desse: incolarum plurimos coniugum , liberorum, rarenti parentum, Sacerdotum Saguine manus imbutas deunia. habere. ergo manifesta Superum ira assidue omnibus terrae,maris caeli incommodis conflictari.
ijsdemq. aduenas ab illorum rabie procul arceri. Denuntiant haud dubia vitae discrimina, in singula pene momenta subeunda fore apud homines per ludum iocui li sicas vibra ales, spargetes Venena,nihilq; magis qua humanum cruorem sitientes. Quod tandem essecosilium infesta loca pacatis piaesertet inui couenire ut peregrinus homo recte sua comittat salute quibus collat nihilta esse in deliciis quam trucidationem , & eadmetiam proximorut Talia inculcantibus aurici S, nemine minus tangebant obiecta pericula quam ipsam, qui erat adituruS. Tum vero illi flentes ora- Ami r mre , ne tam vilis suus sibi sit spiritus. Quis serat non modo Lusitanorum , sed Indigenarum ac barbarorum, qui modo Xaaerium norit, eius
capite ignobilis regionis institutionem emi
205쪽
Responsum xaueri, ple-nnm diuina fiducia.
Quis ia speret Orientis columen,quod perpetuuesse opui teret,nore diuturnum, si tam auido manifestis periculis caput offerat suum, oblitus tot gentium animas ab se eundem in casum trahi meminisset Indiς uniuersae, & innumerabiliu nationum salutem ex suo spiritu pendere . Si incredibili virtute atque animi altitudine pericula omnia contemneret, at certe tot populorum salute secum indiscrimen ne adduceret , vinceret paucorum caritatem caritas uniuersorum; utiq; cum constaret tam seram gentem instituere operaepretium haud quaquam esse, utpote quam sui Sacerdotes non magis periculi metu, quam proficiendi desperatione deseruerint . Quare per Christum humanae salutis adtoremne committeret, Vt spes dubia paucorum salutis in apertum distriamen caput ipsius, atque innumerabilium gelium salutem obiiceret: Sem et ut sua prudentia viri teque dignum esset) Orientis Ecclesiae conseru ret, aut ad ea saltem seruaret pericula, quq mret tantae animi magnitudini paria. Amicorum pietas gratior Francisco, quam iucundior fuit. Itaque singulos familiariter amplexatus, mutuisq; perfusus lacrimis in hunc sere modum eos affatur. Quid facitis flentes & amigentes cor meu iagnosco fidem beneuolentiamque vestram, gra' tes ago, habeoque, quod nullum erga me amoris indicium omisistis. Sed nihil me istorum mouet diuina imperia intuentem . Deus ista videri t haud dubius huius autor consilij,cqius ego praesidio tectus nihil omnino pertimesco. Cui enim melius me , caputque committam 'meum, quam ei, qui mortalium tempora, vitasque disponit i Non est mortali extimescenda mors,quae
206쪽
x 'i timidissimum quemque consequitur.Honesta au , , t tem mors quippe aditus ad immortalitatem, vel isi voto expetenda est. Quod si ego cecidero, Deus , ,
certe non cadet , cui & gentium salus cordi est isi haud paulo magis quam mihi, & facillimum est , ,
t mittere operarios in vineam suam. Nec vero exi or guus fructus ex Maurica percipietur; paruu haud isi putandum, ubi magno est merito locus.IEquide , , , ' sinihil aliud, pro periclitante illorum salute, cui ,, a consulere debeo, nullum periculum ac discrime , , tr recum. Ut fuerit voluntas in caelo, sic fiat. Tum Mach. l. r.
lilli amore stimulante a precibus ad vim conuersi perpulerunt'arcis custodem, ut ei prorsus:nauis adimeret facultatem. Is igitur iisdem illis peri culis hostium ac praesentis terrore mortis Francis cum ab eo consilio dimouere frustra conatus, ad ultimum ei nauigium denegat. Cui Xauerius se nulla pericula, nullum genus mortis ubi Dei cuI . tus is animarum salus agatur, formidare ait.T Nec ullos hostes ducere, nisi qui diuino obstent obsequio . Sibi certum ac deliberatum esse in Si assima Min ricam Deum vocantem sequi: nec nauigium tur nauigia morari: si nauis desit , semet Deo i ncub an tem Dranmatuviique transna tirum. Itaque cum eum amici tam rvm lecti praesidio securum obfirmato animo esse cerῶ με neret: quod unum restabat,remedia quaedam aduersus venena pro se quisq; lacrymantes ad eum afferre. A t Franciscus ne anxio animo inanes pe Remedia ψriculorum species fingens sibimet solicitudinem uersi U Mene strueret: neue humani auxili, spes detraheret ali ν εφφς r quid de diuinae opis, ac prouidentiae fiducia,qr 'tijs eorum beneuolentiae actis; adiecit prosecto sibi illa onera verius quam remedia futura. Pro- . inde orare, ne se tanta Dei diffidentia oneraret.
207쪽
vrrum si siautem suam aduersus omnes pestes aevenena munitam vellet, assiduis precibus diuina . . sibi propitiarent maiestarem: Eo remedio nullum certius, nullum praesentius inueniri. Ita dimissis amici s.prosection em adornabat. Inter haec tantia discrimen adituro laeti ex India nuntij fiduciam accenderunt. Iisdem temporibus nouem e Socie. . tale IESU Goam e Lusitania aduecti erant, Sacer . . dotes quinq; Franciscus Perez, Alsonsus Cypria..nu S,HenricuS HenrIques, Franciscus Helicus.&.I .ilcis . :Nunne5 Ribera,c teta nondum saeris initiati Balthasar Ninanius, Adamus Franciscus', Nicolaus Nunnius & Emmanuel Morales. Antequam igitur ex Ainbomo discederet X ruerius,cum de horum aduentu Cognouisset,opportuno auxilio Adm. modum larius suam cuiqς prouinciam destinauit: statinique urteras Goam ad socios dedit, quibus Francisciam Peren Goae ad alumnorum in si itari Ionem manere , Cupra anum, & Henricum ad C morinenses:Neophytos iuvandos proficisci iube α' i' basὲ duos aurem illos , qui apud Comorinenses tu versabantur, itemo; caeteros ad se in Molucas:.Q insulas euocabat eo consilio ut exiguis illis copiolis circu omnes regiones cursaret omnibus quo- i ad eius fieri possit Opem laturus. Et Mauricae expeditioni Deus haud dubie facit Mense Maio anni M. D. XLVI.ex Ternare cum soluisset , ad insulam Mauricam incolumis appulit.
208쪽
uerator Maurica incolas mitigat eruditan.Capa
MAV RICA vii accepimus in bipartita est,
altera pars in continenti Maurotia vocatur, altera duabus insulis constat quae Maurotides appellantur. Harum insularum una rupibus hor- Rura ra virenda flagrantibus , ex quibus saepe saxa ignea 1 φη maximarum instar arborum erumpunt , tanto impetu ac si agore quanto nulla tormenta aenea quamuis magna, globos eiaculantur,ac nonnunquam ubi acrior existit flatus indidem ingens ci- . . neris modus egeritur,quo longe ac late diffui, viti feminaeq; l borantes in campis cinere opple i. 'ti domos reueriuntur,d mones magis quam homines diceres. Apri quoque in saltibus complures oppressi pisces extincti passim offenduntur in Toream. littore. Eade insula ne quid in comodi desit, ideo iis, hombi. perpetuis pene terrae quassatur motibus ut qui Di. sorte prςteruehuntur,coterriti naues in obiectas incurrere cautes arbitrentur. Ad haec ingens ven 'torum cauernis obluctantium fremitus incredi- bilem omnibus incutit hororem: Tartari specie videre te credas Vnde etiam libenter Franciscus occasionem captabat intentandi poenas aeterno rum ignium quibus apud inferos Deorum cultores, improbique Christiani cruciantur. Gena etiam est in his locis ab Euangelio aliena inauditae seritatis , Iauaros vocant , quorum Vni - Gmr mirὸ cum votum est homines trucidare. Quocirca immanis. ubi alieno tum copia deest ad aedem, in coniu--ina ,
ges liberosque vertunt rabiem: ijdemq; Christianis hominibus aliquid subinde cladium inferur.
209쪽
Nec defiant qui humanam carnem maxime verociesorum in praesio habeant in delitiis. Pro Deus immortalis , quantum est praesidii in numinis fiducia tutelaque . quantum securitatis in ipsis periculis Deo tegente ξ nimirum nrt formidandum, nil dubitandum autore Deo . Hisce ipsis in locis inter seras belluas verius quam homines Xaue F n. - xi .,qui babitaret in adiutorio altissimi, in pro 'i' rectione Dei caeli commoratus est tmeses circiter
tres, praeter omnium opinionem,maiore cum emolumento incolarum, quam periculo suo. Hoc quippe temporis spatio, seros illos homines insetioribus ingeniis imbutos ad christianae vitae mores reuocauit. Erant tum aeque omnes omnino in Christianis rebus rudes, vana prorsus Christianorum nomina. Franciscus ergo confestim cunctos Christianorum uicos numero prope tria tu es, ginta Obiit, infantes bapti Zando, erudiendo dultos, idolorum impediendo sacrificia .s Neo- phytorum miserijs, vel animi uel corporis stib- Parbaros in ueniend0. In publicis vero priuatisque serm ferorum nibus barbaram gentem caelestibus, simul terre-cie terr tat. stribusque territabat minis; inferorum sedem quod identidem erumpens damma ac cinis eia fusus indicaret) proximam illis esse dentantians, eo consce eratos homines deturbari: Idem profecto significare ingentes illos terrae motus,/quibus pene dehistens terra nefarios homines ac Deo inuisos absorbs re velle minitetur. Proinde cauerent omni ratione, ne in sempiterna illa incendia, quorum facies ipsis quςdam obuersare- Ch=s aBa xxλr aut Oculos ruerent praecipites. Talibus ille' diseiri a sermonibus alijsque Christianae disciplinae praece ha=bariemi piis mire illorum seritatem mitigauit. Igitur bremitigato M : di
210쪽
ui gens illa uniuersa, qua non alia usquam sui diximus tetrior immaniorq; ad eam diem suerar, ex eo tempore no modo mitis & facilis, sed etiaerudita fidei nostrae mysterijs ecepit esse: tantum Christiana disciplina virium habet ad humanitatem. Inibi interrita Francisci animi magnitudo te spectata est Forte ipsis Michaelis Archangeli se Animi marijs in aede sacra, maxima incolarum frequentia Pitudo in rem diuinam de more faciebat, cum repente insula tota contremuit adeo , ut ara ipsa videretur e funditiis euerti. Extemplo caeteri diffugere,qua quemque agebat pauor . At ille seu dimmutato, cseu potius spreto metu , sacrificium constanter peregit, id euenisse interpretatus qubd Archan gelus Michael Diabolos omnes illius regionis . diuino cultui aduersantes male multatos detur- εbaret in Tartarum . Itaque plus ei negoti j cum hominibus , quam cum D emonibus fuit. Qui pe non defuerunt pervicaces simul ac potentes Deorum cultores, Qui cursum Euangelij obiectis minis,ac terroribus morari niterentur. Sed frustra . inuicta Xanei ij vii cauesti ope subni- xa uicit omnia. Paucis mensibus omnes Christianorum uici lustrati : innumerabilis incola
rum multitudo partim Christianis instituta praeceptis , partim etiam ad Christi religionem traducta .LQuantum profecerit, vel hinc existimari potest,quod in vo o oppido Tolum vocant) ad Frulfus ani XXV. capitum millia a Francisco Christianalfacta traduntur. Par fructui labor fuit. In tam aspera regione ulrro citroque cursans, fert quicquid malorum subiri potest,tolerauit egestate, aestum, defatigationem, pericula. Ceterum ut ferme re- Psal. y . spondet dolori voluptas, secundum multitudia