Rhetoricorum ad C. Herennium libri 4. incerto auctore. Ciceronis De inuentione libri 2. Topica ad Trebatium, Oratoriae partitiones. Cum correctionibus Pauli Manutii

발행: 1564년

분량: 404페이지

출처: archive.org

분류: 연설

201쪽

tis, quae approbatione: nam esse quidem qua am , quae indigeat , quid attinet ostendere, quod cuiuis facile perspisuum est' uod si ita es; O , proposueramus , hoc conmcitur set aratum esse quiddam a propositione approbationem. Si autcm ita es f sum ui non esse plus

cum tripi si regumentationem. Simili modo.

liquet , aeterum 'que approbationem separatan eo as assumptione in se quadam in argumentationestis est uti assumptiqne, e r non oportet ad tangere)appo Mion bassumptioni; quadam aurit in argu tarione infirma est assumptio, nisi adiun Iasit approbatis: separatum quiddam est extra assumptiqnem approbatiores a ut m argumentatio quaedam , in qu4 assumptio non in et approbationis qagedam autem , in qua niliit uesct Iiqe apri: probatione, ut ostendemus. fparata est igitur ab assumptione approbatio. Osendemus autem quod posticitisumus, hoc modo. mae perspicuam omnibas Derretatem continet assumptio , nihil indiget, approbationis. ea est huiusmodi. Sio et sape re, dare operam philosophiae conuenit. haec propositio indiget approbationis . non enim perstuc es, linque constat inter omnes: propterea quod mul

ii nihil prodesse philo pluam,plerique etiam obes se a Gitrantur. Asumptio peroicua s haec: Oportet aut spere . hoc autem quia ipsum ex re perspicitur,stuerum esse intelligitur, nihil attinet, approbari. marestatim oncludendas argumentatio:

202쪽

tulat Igitur dire operam philos hiae cc enit . Est ergo a sumptio quae in ,- mr ibationi non indiget. nam, quandam indigere, pellaui est .separata est igitur bal pontione

Falsi ergo est, immo plus quam si thyiitans

argumentationem. ahqis ex his illud iam persti euum est , estie quandam argumentationem, in qua neque propositio , neque dissiptio indigeat ahpr bationis, huiusmodi, ut certum quid dasn ODreue exempli carissa ponamus: Summo autem ope, e s

pientia petenda est ; D mo igitur opere stultitia uitanda est: summopere autem sapientia petenda est; igitursummoperestinitia uitaudas . Hic Crassumptio, o proposito perstima es et quare neu- ira quoque indiget approvatione 'Ex his omnibus illud persticuum est, approbationem tuni adiungi stum non adiungi . Ex quo cinsitur, neque inpropositione, neque in assumptione contineri approbationem ,sed utranque Jω loco positam , uim suam tamquam certam est propriam ob in re ut o si ita est, commode partiti sunt illi, qui in quinque

partes distribuerunt argumentationem. inque sunt igitur partes eius argumentarionis, quaeper ratiocinationem tractatur: Propositio, per quami breuiter locus is exponitur , ex quo omnis uis oportet emanet ratiocinationis. Propositiovis approbatii, per quam id, quod breuiter expositum est, ra-

liboribus ab inmatum, probabilius is apertius sit. AFAmptio, per quam id , quod ex propositione ad

. ostendendum

203쪽

onendendum pertinet , assumitur. Agymptionis approbatio, per quam id, quod asymptum est , ra- 'φ-

tionibus firmatur. Complexio, per quam id, qvod rei conficitum ex omni argumentatione breuiter exponitur . ulae plurimas habet argumentario partes, ea conriat ex his quinque partibus. Secunda enquadripertita. Tertia tripertita. Dein bipertita, quod in controucisa es. De unaquaque parte potest alicui uideri posse argumentationem consistere.

Eorum igitur, quae consistant, excin a ponemus: horum, quae dubiasunt, rationes ageremus. his: aquepertita argumentatio en huiusnodi: Omnes le . .ges iudices ad commotam reip. referri oportet, Oeas ex utilitate communi, non ex siriptione, quae in litteris est, interpretari. ea enim uirtute ρομ-pientia maiores noriri fuerunt, ut in legibus str bendis , nise flutem, atque utilitatem resp. sibi adiud nihil proponerent. neque enim ipsi, quod o- ibesset, scribere uolebant,si scrip ssent, cum es et intellectum, repudiatum iri legem intelle bant . nemo enim leges legum causa fatuas essenuit, sed re . quod ex legibus omnes res ublicas optime putant administrari. quam ob rem igitur . leges fruari oporte ad eam caussam scripta omnia

interpretari conuenit: hoc est, quoniam reip. fernimus, ex reip. commodo atque utilitate leges interpretemur . ut ex medicina nihil oportet

putareproficisci, nisi quod ad corporis titilitatem

I ectat, quoniam ciui crassa es instituta:sic a te; o bus

204쪽

bus nihil conuenit arbitrari, nisi quod reip. cons evit, proficissi, quoniam eius caussa sunt compara- tae. Ergo in hoc quoque iudicio desinite litteras legis perscrutari, o legem, ut aequum est; ex utili latere . considerate, quod hic secit. Quod enim magis utile Thebanis Ivit, quam Lacedaemonios opprimi/ alid magis Epaminonda M,Thebanorum imperatorem, quam uictoriae Thebanorum consulare decuit Φ uuid hunc tanta Thebanorum gloria ,

tam claro atque exornato trophaeo carius atque an

tiquius habere conuenit ἰ Scripto uidelicet legis omisso ,scriptoris sintentiam considerare debebat. Atque hoc quidem satis consideratum est, nullam 6'e legem , nisi reip. caussa scriptam. Summa igitur amentiam es e existimabat, quod scriptum esset reip. salutis caussa, id non ex re . flaute in terpretari. Quod si leges omes ad utilitatem reip. l referri conuenit, hic autem saluti reip. profuit, profecto non pol seod facto est communibus fortunis consuluisse , O legibus non obtemperasse .uuattuor autem partibus constat a Iumentatio, cum aut proponimus, aut assumimus site approba- tione. Id facere oportet, cum aut propositio ex se intelligitur, aut sumptio perlyicua est,stnullius approbationis indiget. Propositionis approbati praeterita, quattuor ex partibus argumentatio tractatur ad hunc modum: Iudices, qui ex lege iu- rari iudicatis , legibus obtiniperare debetis . Ob

temperare autem legibus non pol sis , nisi, quod scriptum

205쪽

scriptum es in lege, siquamini. quod enim certius legis scriptor testimonium uoluntatis suae relinquere potuit, quam quod ipsi magna cum cura atque diligentia scripsit ψ Mod si litterae non extarent,

magnopere eas requireremus, ut ex his scriptoris uoluntas cognosceretur: nec tamen Epaminondae

permitteremus, ne si extra iudicium quidem est, ut is nobis sententiam legis interpretaretur: n dum nunc istud patiamur, cum praelio lex sit, non ex eo, quod aperthsime siriptum es, sed ex eo. quod suae caussae conuenit, scriptoris uoluntatem interpretari. Quod si uos iudices legibus obtem

perare debetis, or id facere non pol is, nisi quod friptum es in legestquamini: quid caussie δ,quiui lum contra legem fecisse iudicetis φ A sumptionis

autem approbatione praeterita, quadripertita fie et argumentatio: Quis enumero nos per fidem fefellerunt, eorum orationis fidem habere non debemus . Si quid enim perfidia illorum detrimenti acceperimus, nemo erit praeterno et imos,quem iure accusarepo simus. primum quidem deciapi incommodum est, iterum stultum, tertium tumpe. Carthaginiensis autem persaepe iam nos fefellerunt . Summa igitur a entia est in eorum fides' in habere, quorum perfidia toties deceptus sis. Vir que approbatione praeterita, tripertita fit hoc pa-LIo r Aut metuamus Carthaginiensis oportet ,si incolumes eos reliquerimus: aut eorum urbem d ruamus . ac metu re quidem non oportet. rectato 1 igitur,

206쪽

igitur , ut urbem diruamus. Sunt autem, qui putant nonnumqua n posse complexione o oportere

supci sederi, cum id perspicuum sit,quod conIiciatur ex ratiocinatione. Quod fiat, bipertitam quoque

in . . .. frri argumentationem, hoc modo: Si peperit, uim

go noli δ: Nerit autem. hic satis esse dicunt proponere O assumere; quoniam perspicuum sit, quod

conficiatur: complexionis rem non indigere. 2 bis autem uidetur O omnis ratiocinatio concludenda esse: O illud uitium , quod illis displicet,

. magnopere uitandum e Ii, ne, quod persticuum sit, id in complexionem inferamus . Hoc autem fieri poterit, si complexionum genera intelligantur. aut ita complectemur, ut in unum conducamus propositionem O asumptionem, hoc modo: uuod si leges omnes ad utilitatem resp. rcferri cor venit, hic autem saluti reip. profuit : prole Ionon ρotest eodem facto est saluti communi consuluis te, legibus non obtemperasse: is ut ita, ut ex contrario sententia conficiatur, hoc modo: Summa igitur ament ia est, in eorum fide stem habere, quorum perfidia toties dcceptus sis: Aut ita, ut id solum , quod conficitur , inferatur , ad hunc modum : Vrbem igitur diruamus : Aut ut id, quod eam rem, quae conficitur , sequatur nec se est: idest huiusmodi: Si peperit , cum uiro concu- buit: peperit autem . Conficitur hoc: Concubuit igitur cum uiro. Hoc si nolis inferre, O inferas

j , quod Aquitur , Fecit igitur inc sum, O concluseris

207쪽

LIBER PRIMVs. IosEustris argumentationem , O perspicum fugi

ris complexionem . in longis argume tati ibus , ex conduItionibus , aut ex contrario

eo lecti oportet: in breuibus id flum , quod

conficitur , exponere : in i s , in quibus exitus perspicuus est, consecutione uti. Si Di autem ex una quoqMe parte putabunt conflare argumentationem, poterunt dicere, saepe fatis esse hoc modo argumentationem facere : monia- peperit, cum uiro concubuit: nam hoc nullius neque approbationis , neque complexionis indigere . sed nobis ambiguitate'nominis uidentur errare . Nam argumentatio nomine uno res duas signis eat, ideo quod O inuentum aliquam in rem probaliis , aut necessenium argumentatio uocatur, Er eius inuenti artificios expolitio. quando igitur proferent aliquid hum odi: moniam peperit , cum uiro concubuit: inuentum proferent, non expolitionem . nos autem de expolitionis partibus loquimur . nihil igitur ad hanc rem ratio illa pertinebit. atque hac distinctione alia quoque , quae uidebimtur officere huic partitioni, propulsabimus , si qui aut assumptionem alia quando tolli posse putent , aut propositionem . quae se quid habet probabile , aut necessarium,

quoquo modo commoueat auditorem necesse in .

quod si Dium spectaretur, ac nihil, quo pacto

tractaretur id , quod esset excogitatum, referret, nequaquam tantum inter βω-s oratores O m

O 3 diocres

208쪽

PE INVENTIO Nadiocres interesse existimaretur . Varia re autem orationem magnopere oportebit. nam omnibus in

rebus similitudo eri satietatis mater. Id fieri poterit , si non similiter semper ingrediamur in amgumentationcm. m primum omnium gener bus ipsis distinguere conuenit orationem, hoc est tum inductione uti, tum ratiocinatione . Deinde in ipsa argumentatione non semper a propomtione incipere , nec semper quinque partibus sebuti, neque eadem ratione expolire partitiones , sed tum ab assumptione incipere licet, tum ab adi probatione alterutra , tum utraque , tum hoc , tvm illo genere complexionis uti. Id ut perstici tur, aut scribamus ipsi, aut in quolibet exempli de iis, quae proposita sunt, hoc idem exerceamus,

ut quam facile si factu. Ac de parti us quirim

regumentationis satis nobis dictum uidetur. Iulud autem uolumus intelligi, nos probe tenere, asiss quoque rationibus tractatri argumentationes in phil phia multis o obscuris, de quibus

certum est artificium constitutum . Verum illa nobis abhorrere si usu oratorio uidentur. uJae pertinere aurem ad dicensim putamus, ea nos commodius, quam ceteros, attendisse non affirma-

mus, sed perquisitius O diligentius conscris istpollicemur. ut instituimus, proficisci ordine ad reliqua pergcmus .a'/ SIO est, per quam argumentan do aduersariorum confirmatio diluitur , aut infimis Matur,

209쪽

1IBER 'RIMVs. Iosmatur, aut allauatur. Haec fonte inuentionis e dem utetur , quo utitur confirmatio : propterea

quod quibus ex locis aliqua res confirmari potest , dem potes ex locis cm'rmari . nihil enim conside et nrandum est in his omnibus inuentionibus, nisi id, quod perfnis, aut negotuis attributum est. are

inuentionem O argumentationum expolitionem ex illis, quae ante praecepta sunt, hanc quoque in part m orationis transferri oportebit. Verumtamen, ut quaedam praeceptio ritur huius quoque partis,exponcmus modos reprehensionis: quos qui obseruabunt, facilius ea, quae contra dicentur, d

luere aut infirmare pol erunt. Omnis argument

tio reprehenditur di aut ex iis, quaesumpta sunt, non conceditur aliquod unum plura uer aut, his concesss, complaxio confici ex his negatur: aut si genus ipsum argumentationis uitiosum ostenditur raut si contra firmam argumcntationem alia aeque firma, aut firmior ponitur. Ex ijs, quae untur, aliquid non conceditur, cum aut id, quod credibile dicunt, negatur esse eiusmodi: aut, quod compserabili putant , disimile ostenditur: aut iudicatum aliara in pancm traducitur: aut omnino iudicatum

probatur: aut, quod signum esse aduersarii dixerunt , id eiushrodi nsgatur esse: aut si complexio

aut una, aut ex utraque parte reprehen ditur: auts enumerario falsa ostenditur: auisi simplex conclusio fas aliquid continere domon iratur. Nam omne , quod sumitur ad argumenta dum ,siue pro .

210쪽

probabili , me pro necessario , necesse est sumatur ex his locis, ut ante ostendimus. udrod pro crediabili furaptum erit, id infirmabitur di aut persticuefarptim erit, hoc modo: ' Vno es qui non pecuniam

quassu sapientiam malit . aut ex contrario quoque

credibile aliquid habebit, hoc modo: ad is es, qui non ossicii cupidior sit, quam pecuniae ' Aut erit omnino inci edibile , uis quis , quem constet esse auarum, dicat alicuius mediocris escii causa se maximam pecuniam neglexisse. Aut si, quod in qu busdam rebus aut hominibus accidit , id ommi bus dicatur usu cumire, hocpadio: Qui pauperes sunt, ijs antiquior oscio pecunia es. Qui locus d sertus eIt , in eo caedem factam es e oportet. In loco celebri homo occidi qui potuit aut si id, quod

raro sit , eri omnino negatur: ut Curio pro Fuluior Nemo potes uno sedis neque praeteriens in amorem incide; e. Quod autem pro signo fumetur, ideor isdem locis, quibus confirmatur, infirmabitur. Nam in signo, primum uerum esse ostendi oportet . Deinde eius esse rei signum proprium, qua de re gitur, ut cruorem caedis. Deinde adium esse,quod non oportuerit: aut non facitum, quod oportuerit . Postremo scisse eum, de qua quaeritur, eius rei l Iem et consuetudinem . nam eae res sunt signo attributae, quas diligentius apfriemus, cumseparatim de ipsa conieciturali constitutione dicemus. Ergo horum unumquodque in reprehensione arat non esse ano , aut parum magno esse , aut a se potius, quam

SEARCH

MENU NAVIGATION