장음표시 사용
221쪽
moriam, quibus rationibus unamqua-que partem confirmaris: tum ab V qui audin it,quaerere quid si quod bi uelle dcbeant demotasti ari, luc modo: . Docuimus hoc, illud planum fecimus: ita smul O in memoriam redibit auditor, O putabit nihil se praeterea, quod debeat desecrare . Atque in his generibus, ut ante dictum est , tum tu/s argumen rationes transiresceariatim, tum, id quod artificiosius est, cum tuis colitrarias coniungere: cum tum argumentationem dixeris, tum, contra eam
quod asserctatur, quemadmodum dilueris, ostendere. Ita per breuem comparationem, auditoris memoria de confimatione, O de reprehensione redintegrabitur. Atque haec aliis actionis quo que modis uariare oportebit. m tum ex tua persona.enumerare possis, ut, quid , O quoquidque loco dixeris, admoneas: tum uero pers
na , aut rem aliquam inducere, enumerati9nem ei totam attribuere. Personam , hoc modo:
am si legis scriptor existat, O quaerat a uobis quid dubitetis, quid positis dicere, cum uobis hoc
hoc si demonstratum. AtqΗe hic item ut in no .sra persena licebit alias singillatim transire omnes argumentationes, alias ad partitionis singula genera referre , alias ab auditore, quid desideret, . quaerere , alias haec facere per comparationem suarum est contrariarum argumentationum. Res autem inducetur, si alicui rei huiusnodi, legi, lο- ω, urbi , montimento attribuetur oratio per enumerationem, hoc modo: Quid si leges loqui possent,
222쪽
mn ne haec apud uos quererentur ἰ Quidnara an
plius desideratis iudices, cum uobis hoc hoc plarium D Ium sit ψ In hoc quoque genere omnibus
eisdem modis uti licebit. Commune autem praeceptum hoc datur ad enumerarionem, ut ex unaqua-que argumentatione, quoniam tota iterum dici non
potest, id eligatur, quod erit grauissimum, est
unumquodque quambreuissime transeatur, ut memoria, non oratio renouata uideatur. Indignatio est oratio, per quam conficitur ut in aliquem hominem magnum odium, aut in rem grauis ossensio concitetur. In hoc genere illud primum intelligi Molumus , posse omnibus ex locis iis, quos in confirmandi praeceptis possimus, tractari indignationem . nam ex Vs rebus, quae personis atque negotiis attributae fiunt, quaevis a lificatis nes a indignationes nasci possunt: sed tamen ea, quae sep ratim de indignatione praecipi posunt, considere'
mus. Primus locus se itur ab auctoritate, cum commemoramus quantae curae res ea fuerit eis ,
quorum auctoritas grauit a debeat essee, Djs immortalibus : qui locus sumetur ex sortibus,ex or culis , vatibus, gentis, prodigiis, restonsis, m libus rebus: item maioribus nsoris, regibus, civitatibus, gentibus, hominibus ientissimis ,s natu, populo, legum scriptoribus. Secundus locuses, per quem illa res, ad quos pertineat, cum amplicatione per indignationem ostenditur, an ad omnes , an ad maiorem p rtem, quod atrocissimum
223쪽
LIBER PRIMVs. II 3st; ara ad superiores, qua es sunt ii, quorum ex a sectoritate indignatio sumitur, quod indignissimum es; an ad pares animo, fortuna, corpore, quod in quis um est; an ad inferiores, quod superbissimum est. Tertius locus est, per quem quaerimus quidnam sit euenturum i idem ceteri faciant: et si mul ostendimus, huic fi concessivisit,multos aemulos eiusdem audaciae futuros: ex quo quid mali sit
euenturum, demonii limus. manus locus es , per quem demonstramus multos alacres ex 'ectare
quid statuatur , ut ex eo, quod uni concessum sit, sibi quoque tali de re quid liceat , intelligere possint. Quinctus locus es, per quem ostendimus ceteras res perperam constitutas, intellecta ueritate
commutatas corrigi posse: hanc esse rem, quae se sit semel iudicata, neque alio commutari iudicio, neque ulla potenate corrigi post. Sextus locus est, per quem consulto O de industria factum esse demonstratur, O illud adiungitur, uoluntario mal scio ueniam dari non oportere, imprudentiae concedi nonnumquam conuenire. Septimus locus en, per quem indignamur, quod taetrum, crudele, nefarium , tyrannicum tactum esse dicamus, per vim, manum, opulentiam, quae res ab legibus , ab a quabili iure remotissima sit. Octauus locus est, per quem demonfirmus non uulgare, neque factit
tum esse, ne ab audacissimis quidem hominibus, id maleficis , de quo agitur; atque id a feris quoque hominibus, oe a barbaris gentibus, ct immani-
224쪽
His bestiis remotum 6ῆe. Haec erunt, quae in pserentes, liberos, coniuges, constaretneos, supplices crudeliter facta dicentur: O deinceps, ii qua proferantur in maiores natu , in hospites , in uici nos , dii amicos; in eos, quibuscum uitam egeris; in eos, apud quos educatus sis; in eos, a quibus Gruditus ; in mortuos, in mistros, misericordia dignos, in homines claros, nobiles, honore usos; in eos, qui neque laedere adium, nec sie defendere potuerunt, ut in pueros ,senes, mulieres: quia bus omnibus acriter excitata indignatio summum in eum, qui uiolarit borum atquid, odium comm Iia i i Dei e poterit. locus est, per quem cum alijs, quae constant se peccata, hoc, quo de quaestio est, comparatur: et ita per contentionem,quanto atrocius cir indignius pi illud, de quo agitur, ostendi- i , tur. Decimus locus est , per quem omnia, quae in negotio gerendo acta sint, quaeq. post negotium consiecuta unt, cum uniuscuiusque indignatione O Oiminatione colligimus , O γ cm uerbis quam- maxime ante oculos eius, apud quem dicitur, ponimus , ut id, Pod indignum est, perinde illi uideatur indignum, ac se ipse interfuerit, ac praesens uiderit. Vndecimus locus en, per quem ostendiamus ab eo facti , a quo minime oportuerit , o a. f. quo, si alius faceret, prohiberi conueniret. Du decimus locus en, pei quem indignamur quod n bis hoc primis acciderit, nec alicui umquam usu .. - '. euenerit. Tertiusdecinetus locus o ,si cum iniuria
225쪽
contu nelia tundia demonstratur, per quem locum in superbiam est arrogantiam odium concitatur. Quartusdecimus locus est,per quem petimus ab tys, qui audiunt , ut ad suas res nostras iniurias ref
rant; si ad pueros pertinebit , de liberis suis cogiatent ;s ad mulieres, de uxoribus; si ad senes, de
parentibus. 'inctusdecimus est locus, per quem dicimus inimicis quoque o hostibus ea, quae nobis acciderint, indigna uiderisolere. Et indignatio quidem his fere de locis grauissime sumetur. Conquinionis autem huiusmodi de rebus partes petere oportebit. Conquesto es oratio auditorum miliericordiam captans. hac primum animum auditoris mitem O misericordem consecre oportet, quo facilius conquestione commoucri possit. Id locis communibus cssicere oportebit , per quos fortunae uis in omnes, et hominum infirmitas ostenditur . qua ratione habita 8 grauiter O sententiost , maxime demittitur animus hominum , est ad misericomta comparatur, cum in alieno malo suam infirmitatem considerabit. Deinde primus locus en misi
ricordiae , per quem , quibus in bonis fuerint, O nunc quibus in malis sint , ostenditur. Secundus , qui in tempora tribuitur, per quem, quibus in malis fuerint, O mi , O futuri sint, demonstratur . Tertius , per quem Anumquodque deploratur in- com odum , ut in morte j , pueritiae delectatio, amor ,1 es , latium, educatio, si qua simili iugenere quolibet de incommodo per conquenionem
226쪽
dici poterunt. hantus, per quem res turpes, O humiles, O illiberales proferentur, indignae aetate , genere, fortuna, pristino honore, benesiariis, quas passi perpes seri uesint . utinctus est, per
quem omnia ante oculos singillatim incommoda p nentur, ut uideatreris, qui audit, uidere, Ore
quoque ipsa, quasi adsit, non uerbis solum ad mi*ricordiam ducatur . Sextus,per quem praeter stem in miseriis demonstratur esse cum aliquid exspectaret, non modo id non adeptum esse, sed in sium mus miserias incidisse. Septimus, per quem ad os, qui audiunt , item casum conuertimus, O petimus ut de suis liberis, aut parentibus, aut aliquo, qui illis carus debeat esse, nos cum uideant, recordentur. Octavus, per quem aliquid dicitur esse fa Ium, quod non oportuerit; aut non factum , quod oportuerit, hoc modo: 2 on assui, non uidi,
non postremam eius uocem audiui, non extremum eius spiritum excepi. Item: Inimicorum in maniabus mortuus est , hostili in terra turpiter iacuit insepultus; a feris diu uexatus, communi quoque honore in morte caruit. Nonus, per quem oratio ad mutas ct expertes animi res refertur: ut si ad Gquum, dom-, uestem ,sermonem alicuius accommodes, quibus animus eorum, qui audiunt, O ad
quem dilexerunt, uehementer commouetur. Deci
mus , per quem inopia, infirmitas solitudo demon-sratur. Undecimus, per quem aut liberorum, aut parentum, aut Aut corporis sepeliendi, aut alicuius
227쪽
Hii modi rei commendatio sit. Duodecimus, per quem disiun Iis deploratur ab aliquo, cum deduc ris ab eo, qui cum libentissime uixeris, ut apare te, filio, fratre, familiari. Tertias cimus, per quem cum indignatione conquerimur, quod ab iis , a quibus misime convcmiat , male tractemur, propinquis amicis, quibus benefecerimus, quos adi tores fore putauerimus, aut a quibus indignum est, instruis, libertis, clientibus ,supplicibus. ad artusdecimus,qui per obsiecration sumitur: in quo oraritur modo illi, qui audiunt, humili edi suppliciora tione, ut misereantur. Vtinctus decimus aperquem non noras,fed eorum, qui cari nobis debent esse, fortunas conqueri nos demonstra s. Sextusdecimus est, per quem amisim nosti um in alios mimicordiam esse onendimus, est tamen amplum et
excelsum patientem incommodorum esse, O futurum, si quid acciderit, demonstramus. na D pe uirtus O magnificentia, in quagrauitas , auctoritas est, plus proficit ad mistricordiam comm
uendam , quam frumilitas ct obsecratio . Comm tis autem animis , diutius in conquestione morari non oportebit. Quemadmodum enim disierhetor Apollonius, Lacryma nihil citius arescit. Sed quoniam et satis, ut uidemur, de omnibus potibus orationis diximus,et huius uoluminis magnitudo longius processit; quae sequuntur deinceps, in sicundo libro dicemus.
228쪽
ROΤ ΟΝΙ AT A quondam, cum . rerent omnibus copiis, et in Italia cum P, C . in primis beati numerarentur: tem-luerunt. itaque Heracleoten Zeus , qui tum longe ceteris excellere pictoribus exinimabatur, ma gno pretio conductum adhibuerunt. is O ceteras
tabulas complures pinxit; quarum non nulla parsusque ad n iram me omlam propter fani religionem remansit . , ut excessentem muliebris fommae pulchritudinem muta in sese Mago contis ret , Helenae se pingere simularem uelle dixit . quod Crotoniatae, qui eum muliebri in corpore pingendo plurimum alijs pracstaresaepe accepissent,i benter audierunt. putauerunt enim eum cisi quo in genere plurimum posset, in eo magnopere elaborasset, egregium sibi opus illo in fano relicturum. --que tamen eos illa opinio fefellit. nam Zeusis illico quaesiuit ab eis, qua tam uirgines formosas haberent . illi autem statim hominem deduxerunt in palaestram, atque ei pueros ostenderunt multos magna praeditos dignitate. etenim Podam tempore Crotoniatae multum omnibus corporum uiribus et sim Iunonis, quod religio 1sime cole 'ant , egregi s picturis locupletare u 7 I I
229쪽
s scvNDVs. II 6 dignitatibus antesteterunt, atque bone lissimas ex gymnico certamine uictorias do cum maxima laude retulerunt. Cum puerorum igitur formas oecorpora magno hic opere miraretur: Horum, inquiunt illi , sorores sunt apud nos uirgines. quare, qua sinit illae dignitate, potes ex his seusticari. Traebete igitur mihi quaeso, inquit, ex inis uim ginibus formosissimas, dum pingo id, quod pollicitus sum uobis,ut mutum in mulacrum ex animali exemplo ueritas transferatur. Tunc Crotoniatae publico de consilio uirgines unt m in locum conduxerunt,'pifctori quas uritet eligendi potestatem dederunt. ille autem quinque delegit , quarumn mina multi poetae memoriae tradiderunt, quod ius e sent iudicio probatae,qui uerissimum pulchritudinis habere iudiciimi debuisset . neque enim putauit o nia, quae quaereret ad uen ustatem, uno in
corpore se reperire posse, ideo quod nihil implici iugene re omnibus ex partibus perfectum natura expolivit. itaque, tamquam ceteris non sit habitura quod largiatur , si uni cundia conces erit, aliud ali commodi aliquo adiuncto incommodo muneratur. quod quoniam nobis quoque uoluntatis accidit, ut artem dicendi perscriberemus; non unum aliquod proposuimus exemplum, cuius omnes partes, quo cumque essent in genere, exprimendae nobis neces atrio uiderentur; sed, omnibus unum in locum c
actis scriptoribus , quod quisque commodissime praecipere uidebatur , c simus , edi ex uariis ingenijs
230쪽
ingen s excellentissima quaeque libauimus. ex iis enim, qui nomine O memoria digni sunt, nec nihil optime, nec omnia praeclarissime quisquam dicere nobis uidebatur. quapropter ultitia nobis uisa est,
aut a bene inuentis alicuius recederes quo intio eius offenderemur; aut ad uitia quoque eius accedere, cuius aliquo bene praecepto duceremur.
quod si in ceteris quoque Au s a multis eligere homines commodissimum quodque, quam fessunta icui certo uellent addicere; minus in arrogantiam offenderent, non tantopere in uitiis perseuerarent,
aliquanto ex inficitia leuius talorarent .. si par in nobis huius artis, atque in illo picturae, stientia fuisset; fortasse magis hoc suo in genere opus nostrum, quam ille in sua pictura nobilis eniteret. ex
maiore enim copia nobis, quam illi ,fuit exemplorum eligendi potestas. ille una ex urbe, O ex eo mι mero uirginum, quae tum erant, eligere potuit: vobis omnium, quicumque fuerunt ab ultimo principio huius praeceptionis usique ad hoc tempus,expositis copi s quodcumque placeret, eligendi pol stas fuit. Ac veteres quidem scriptores artis,inqueas principe illo atque inuentore Tisia repetitos , unum in locum conduxit Aristoteles nomin tim cui que praecepta magna conquisita cura perstime scripsit, atque enodata diligenter exposuit; ac totum inuentoribus ipsis suauitate et breuitate dicendi praestiti ut nemo illorum praecepta