장음표시 사용
251쪽
CVM en nominis controuersia, quia vis uocabuli definienda: erbis est, connitutio definitiva dicitur. Eius generis exemplo nobis posita sit haec caussa. C. Flaminius, is, qui consul remp. male gest bello punico secundo, cum tribunus pl. esset.
inuito senatu, in omnino contra Molotalem
mnium optimatum per seditionem ad populum i gem agrariam ferebat.hunc pater Dus concilia plebis habentem de templo deduxit. accersitur mair satis. Intentio est, Maiestatem minui si, quod triabunum pti de templo deduxisti. Depulso es, minui male latcm. inaestio est, Maiestatem ne minucrit. R io, In filium enim quam habebam p testate , ea usursum. Milonis infirmatio, At enim qui patria potestate, hoc est priuata quadam tribuniciam potessatem , hoc est populi potesat infirmat, minuit is maiestatem. Iudicatio eIi,Minuat ne is messalem, qui in tribuniciam pote Inatem patria potestate utatur. Ad hanc iudicationem
argumentationes omnes asserri oportebit. Ac ne
quis forte arbitrotur nos non intelligere a iamqucque incidere constitutionem in hanc caussam, eam nos pari solam umimus, in quapraecepta nobis danda sint . omnibus autem partibus hoc in libro explicatis, quiuis omni in caussa, si diligenter attendet, omnes videbit constitutiones earum partes, controversas, si qltae forte in eas in-cident. nam de omnibus perscribemus. Pirimus ergo accusatoris locus es, eius nominis, cuius de ui. quaeritur,
252쪽
quaeritur, breuis, sy aperta, O ex hominum opinione definitio, hoc modo: Maienatem minuere, est de dignitate, aut amplitudine, aut potestate populi, aut eorum, quibus populus potestatem dedit, aliquid derogare. hoc sic breuiter expositum , pluribus uerbis eII, O rationibus confii andum, ita esse, ut d stri eris, ostendendum . Ponea ad id, quod definieris, fastum eius, qui accusabntur, adiungere oportebit, oe ex eo quod ostenderis esse, uerbi caussa, Maiestatem minuere, docere ad- uersarium maiestatem minuisbe, O hunc locum totum communi loco confirmare, per quem ipsius facti atrocitas, aut indignitas, aut omnino culpa cum indignatione augeatur. Post erit in imanda aduersariorum descriptio. Ea autem infirmabitur,s falsa demonstrabitur. hoc ex opinione hominum sum tur, cum, quemadmodum, O quibus in rebus homines in consuetudine scribendi, aut sermo cinandi eo uel bo ut isoleant, considerabitur. Item infirmabitur, s turpis, aut inutilis esse Hlendi tureius descriptionis approbatio; Osi, quae incommoda consecutura sent eo conces se , tendetur . id aut ex honestatis utilitatis partibus sum tur, de quibus in deliberationis praeceptis expo nemus is si cum definitione nostra aduersariorum desinitionem conferemus, O nostram veram, honestam , utilem esse dε monstrabimus, illorum con
tra . ut aeremus autem res alit maiori, alit UrinO
ri, aut pari in ni gotio miles, ex quibus assii me
253쪽
tur nisi a desiriptio. Iam si res plures erunt demniendae, ut si quaeratur, fur sit, an sacrilegus , qui uasa ex priuato sacra Diripuerit, erit utenta pluribus definitionibus. Deinde mili ratione caussa tradi rata. Locus autem communis in eius malitia , qui non modo rerum, verum etiam uerborum potestat sibi arrogare conetur, ut Ofaciat quod uelit , Oid, quod fecerit, quo uelit nomine appellet . Deinde defensoris primus locus es, itera nominis breuis, O aperta, est ex opinione hominum descriptio, hoc modo : Maiestatem minuere, est aliquid de rep. cum potesatem non habeas, administrare. Deinde huius confimat io ess milibus O exemplis, O rationibus. Tesea fuis It ab illa definitione separatio. Deinde locus communis, per quem fasti utilitas, aut honestas adaugetur. Deindesequitur aduersariorum desinitionis reprehensio, quae iisdem ex locis omnibas, quos accusatori praesicripsimus, conficitur: O retera post eadem praeter communem locum inducentur. Locus autem communis erit defensoris is, per que indvnabitur, accusatorem fui periculi caussa,non
res solum conuertere, verum eriam uerba comm
tare conari. Nam illi quidem communes loci, qui aut calumniae accusatorum demonstrandae, aut misericordiae captandae, aut fanti indignandi,aut a misericordia deterrendi caustasium tur, ex periculi magnitudine,non ex caussae evere discretur. quare non in omnem caussam, sed in omne causSaeu , genus
254쪽
DA INVEMTIONE genus incidunt. eorum mentionem in coniectur .li connitutione fecimus.Indudtione autem eorum,
cum caussa postulabit, utemur.
C v M aut em a Ilo translationis, aut comm lationis indigere uidetur, quod non aut is agit, quem oportet, aut cum eo, quicum oportet, aut
cpud quos, qVa lege, qua poena, quo crisine, Potempore oportet , constitutio translativa appellatur . Huius nobis exempla permulta opus sunt, si singola translationum genera quaeramussed quia ratio praeceptorum similis est, exemplorum multitudinesupersedendum est . Atque in nom a quia dera consuetudine multis 'de causis fit, ut rarius incidant translationes . Om O praetoriis exceptionibus multae excluduntur actiones, , ita ius ciuile habemus consistutum, ut caussa cadat is,qui Non, quemadmodum oportet, egerit . quare in iure plerunque uersantur. ibi enim O exceptiones po- sulantur, edi quodammodo agendi potestas datur, est omnis conceptio priuatorum iudiciorum cois tuitur. In ipsis autem iudicijs rarius incidunt, Ota en ,si quando incidunt, eiusnodi siunt, ut per seminus habeant firmitudinis, confirmentur ari- te a1sumpta alia aliqua constitutione. Vt in quodam iudicio, cum ueni fici cuiusdam nomen set
delatum, e , quia parricidij causa subscripta esset, extra ordinem e set acceptum, cum in accusatione alia quaedaM crimina tisibus, O argumentis consimarcntur, parricidij autem solan, men-
255쪽
tio facta esset, defensor in hoc ipso multum oportet O diu consillat,cum de nece parentis nihil demonsratum sit, indignum facinus esse ea poena asscere eum, qua parricidae asciuntur . Id autem ,s d mnaretur, fieri necesse esset, quoniam id causae
subscriptum , O ex ea re nomen extra ordinem sit acceptum. Ea igitur poena si asci reuυ non oporteat, damnari quoque non oportere, quoniam ea poena damnationem necessario consequatur. Hic defensor poenae commutationem ex translativo genere inducendo, totam infirmabit accusationem. Veri tamen teteris quoque criminibus dese ndendis coniecturali constitutione translationem confirmalit. Exemplum autem translationis in caussa
nobis positum si huiusmodi: Cum ad uim facien
dam,quidam armati uenissent, armati contra praeso fuerunt, cir cuidam equiti Romano quidam exarmatis resissenti gladio manuin praecidit. t is, cui manus praecisa en, iniuriarum: postulatis,
quicum agitur, a praetore exceptionem, extra
quam in reum capitis praeiudicium fiat. Hic is, qui agit, iudicium purum postulat: ille, quicumagitur, exceptionem addi ait oportere. Quae lio δ, excipiendum sit, an non. Ratio, Non enim oportet in recuperatorio iudicio eius mali cst, de quo inter scarios quaeritur, praeiudicium feri. Infirmatio rationis, Eiusmodi sunt iniuriae, ut de his indignumst non primo quoque tempore iudicari. Iudicatio, Atrocitas iniuriarum satis ne caus-
256쪽
sae sit , quare, dum de ea iudicetur de aliquo maiore maleficio, de quo iudicium comparatumst,praeiudicetur. atque exemplum quidem hoc dian omni autem caussa ab utroque quaeri oportebit,a quo, et per quos, quo modo, se quo t e ore aut agi, aut iudicari, aut quid Italui de ea re conueniat.
Id ex partibus iuris, de quibus post dicendum ess , sumi oportebit: O ratiocinari quid in similibus rebus feri fleat: or uidere utrum malitia quid aliud
' agatur, aliud mutetur, an stultitia, an necessitudine, quod alio modo agi non possit, an occasione agendisic t iudicium, aut a tio connituta, an re ZIe sne ulla re eiusmodi res agatur. Locus autem
communis contra eum,qui translationem inducet,
fugere iudicium ac poenam, quia causyae dissidat .
A translatione autem, omnium fore perturbati , nem ,si hon ita res agatur, O in iudicium ueniat, quo pacto oporteat: hoc est, si aut cum eo agatur , quicum non oporteat,aγt alia poena, alio crimine, alio t pore atque hanc rasionem ad perturbatio ni n iudiciorum omnium praetinere.Tres igitur eae constitutiones, quae partes non babent, ad hunc modum tractabuntur. Nunc enera e m constitu tionem partes eius consideremus.
. O ..i C V M, est factio, o Ddii nomine concesso, neque ulla a tionis illata controuersia , uis O natura genus negotii ipsius quaeritur, constitutionem generalem appellamus. Huius primas esse partes duas nobis uideri diximus , negotiatran, O iuridicialem.
257쪽
dicialem. Negotialis est , quae in ipso negotio iuris ciuilis habet implicitam controuersiam. ea est
huiusmodi: Q idam pupillum heredem fecit:
pillus autem ante mortuus est, quam in suam tutelam veniret. de hereditate ea, quae pupillo uenit,
inter eos, qui patris pupilli heredes secundi sunt, ct inter agnatos pupilli controuersia est. possessio here in secundorum est. Intentio est agna torum , T ostra pecunia est, de qua is, cuius agnati sumus,t latus non est. Depulsio est, Immo nostra, qui heredes secundi testamento patris sumus. 4 aestio G, Vtrorum sit: Milo est, Pater enim oe sibi et filio testa entum scripsit, dum is pupillus esset.' Quare , quae si fuerunt, testamento patris nostra fiant, necessie est. Infirmatio est rationibus,
Immo pater sibi scri sit, O secundum heredem non filio, sed sibi iust esse . quare praeterquam
quod ipsius fuit in testamento, ullius uestrum esse non potest. Iudicatio , Possitne quisquam de fili pupilli re testari: An heredes secundi ipsius patrisfamilias, non filii quoque eius pupilli heredes sint. Atque hoc non alienum est, quod ad multa pertineat, ne aut nusquam, aut usqueqreaque dicatur, hic admonere. Sunt causae, quae plures
habent rationes insimplici constitutione: quod fit, cum id, quod a tum est, aut quod defenditur,pluribus de caussis res tum, aut probabile uideri potest, ut in hac ipsa caussa. Supponatur enim ab heredibus haec ratio, Vnius enim pecuniae plures
258쪽
DE INVENTION Rdissimilibus de caussis heredes esse non possunt: nedhmquamos tum est, ut eiusdem pccuniae alius t flamento, alius lege heres esis. Infirmatio autem haec erit ese una pecunia , propterea quod altera iam erat pupilli aduenticia, cuius heres non illo in tempore in testamento quisquam sir
plus erat,s quid pupilla accidisset: O de altera,
patris etiam nunc mortui uoluntas plurimum
lebat, quae iam mortuo pupillo suis heredibus concedebat. Iudicatio est , Vna ne pocunia fuerit. ac
se hac erant iis infirmatione, Posse plures esse unius heredes pccuniae dissimilibus de caussis; de eo ipse iudicatio nolatur, Possint ne eiusdem pec nia plures dis ilibus gineribus esse teredes.
Erg o una in constitutione intellectum est, quo modo orationes rationum infirmationes, O praeterea iudicationes plures fiant. Hunc huius Sineris praecepta videamus. Vtrisque , .ut eti omnibus, si plures ambigent, ius ex quibus rebus constet, ut considerandum. Initium crgo eius ab natura ta Ium uid tur: quactam autem ex utilia talis ratione, aut persticua nobis, aut obscura inconstitudin m venisse: po aut m approbata quaedam aut a consuetEdme, aut uero utilia uisa, legibus se firmata. Ac naturae quirim ius est, quod vobis non opinio, sed quaedam innata vis asserat, ut religionem, pietatem, gratiam, uindicationcm, observantiam, ueritatem. Riciliomm, eam,quo in metu, caerimonia deorum sit, appellant. Pietatem,
259쪽
mietatem, quae erga patriam, aut parentes, aut alios sanguine coniunctos ossicium constimare moneat . Gratiam, quae in memoria oe remuneratione osticiorum , O honorum, amicitiarum ob siri antiam teneat.Vindicationem, per quam vim, contumeliam defendendo, aut ulciscendo propulsamus a nobis , eva no tris, qui nobis esse chari debent, O per quam peccata punimus. Ubsim . nantiam, per quam aetate, aut sapientia, aut honore, aut aliqua dignitate antecedentes reuer mur , est colimres. Veritatem, perquam da usoperam', ne quid aliter, quam confirmauerimus,
yat, aut factum, aut futurum sit. Ac naturae quidem iura minus ipsa quaeruntur ad hanc controuersam, quod neque in hoc ciuili iure uersantur, O a uulgari intelligentia remotiora sunti adsimilitu distuc uero aliquam, aut ad rem amplificandam Depesunt inferenda . Consuetudinis autem ius esse putatur id, quod uoluntate omnis Ane lege ueturias comprobarit. In ea autem iura sunt qua dam ipsa iam certa propter uetustalcm. quo in genere A alia sunt multa, eorum multo maxima pars, quae praetores edicere consueueruret. Eaedam aut genera iuris iam certa consuetudine facta sunt. quod genus, pactum, par, iudica
tum. Pactum est,quod inter aliquos conuenit:quod.iara ita iussum putatur, ut iuri prae flare dicatur Par, quod in omnes aequabile est. Iudicatum, de quo iam ante sententia alicuius, aut aliquorum constitutum
260쪽
connitutum est. Iam iura legitima ex legibus cognosti oportebit. His ergo ex partibus iuris quid- . quid aut ex ipsa re, aut ex simili, aut ex maiore , aut ex minore nasci uidcbitur, quemque attendere , atque clicere pertentando una quamque partem iuris oportebit. Locorum autem communium, quoniam, ut ante dictum en, duo sunt genera, quorum altearum dubiae rei, alterum certae continet amplificationem, quid ipsa casa det, O quid au- geri per communem locum possit, O oporteat,consilerabitur . na certi, qui in omnes incidant, lo
ci praescribi non possunt: in plerisque fortasse ab
auctoritate iurisconsultorum, O contra auctoritatem dici oportebit. t tendendum est autem in hac, O in o nibus, num quos locos communes, praeter eos, quos posuimus, ipsa res onendat. Nunc iuridiciale genus, O partes eius consi
. . IV RIDI C IA LI s en, in qua aequi O insequi natura, praemi auLpoenae ratio quaeritur. Huius partes sunt duae, quarum alteram absolu-- ' , altera sumptiuam nominamus. Ab Olu
. tas, quae ipsa in se, non, ut negotialis, impliciatein Asiondite , scd patentius O expeditius re dii et non re Ii quaestionem continet. Ea est huiusmodi: Cum Thebani Lacedaemonios bello supera ui sent, O fere mos esset Grauis, cum inter se bellum gessissent, ut ij, qui uicillient, tropbaeum ali quod in Dibus natuerent Misoriae modo in prae